پاورپوینت ارزیابی طرح

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

به نام خدا

فصل دوم:ارزیابی طرح

اسلاید 2 :

ظرفیت طرح

ظرفیت طرح عبارتست از مقدار تولید در واحد زمان،هنگامی که طرح به بهره برداری برسد.ظرفیت اسمی عبارت ازظرفیت ممکن از نقطه نظر تکنیکی است و اغلب برابر با ظرفیت نصب شده و تضمین شده به وسیله سازنده کارخانه است.این ظرفیت هنگامی مطرح میشود که کارخانه با ظرفیت کامل نیروی انسانی و زمان کار کند.

ظرفیت واقعی عبارت از ظرفیت ممکن تحت شرایط عادی کار است.عواملی از قبیل توقف عادی کار،اوقات خرابی کارخانه،تعطیلات،اوقات تعمیر و نگهداری وسیاست های مدیریت،درمحاسبه ظرفیت واقعی بکار گرفته میشوند.

از بعد بررسی طرح،رقم مربوط به ظرفیت واقعی باید معادل با رقم تقاضایی باشد که از مطالعه بازار و پیش بینی های لازم،به دست امده است.باتوجه به نوع طرح،ظرفیت برحسب واحدهای مختلفی بیان میگردد مثلا تن در روز،عدد در سال،لیتر در شیفت.در مواردی که تولیدات متنوع و برحسب سفارش تعیین میشود،ظرفیت میتواند برحسب ماشین ست بیان گردد.

ظرفیت مطلوب،ظرفیتی است که ضمن توجه به حداقل نمودن هزینه ها،به تقاضای جاری بازار پاسخ گفته و پیش بینی های لازم را برای تقاضا های آتی داشته باشد.درتصمیم گیری برای تعیین ظرفیت طرح،عوامل متعددی از جنبه های مختلف موثر بوده که در اینجا به شرح آن میپردازیم:

اسلاید 3 :

ظرفیت درارتباط با بازار

در بحث بازار میزان تقاضا مهم ترین عامل موثر در تعیین ظرفیت است و برای تحلیل یک طرح معین وظرفیت آن سه اوضاع و احوال مورد توجه قرار میگیرد.

وقتی که کل تقاضا آشکارا ازظرفیت کوچکترین واحد تولیدی که اقتصادی هم باشد کمتر است و در سالهای آینده نیزبه آن نخواهیم رسید.

در این حالت توجیهی برای ایجاد طرح وجود ندارد مگر آنکه پیش بینی گردد که تولیدات طرح می تواند صادر شود و یا جایگزین واردات گردد .
وقتی تقاضا به روشنی خیلی زیادتر از بزرگترین واحد تولیدی است.

دراین حالت با بررسی ظرفیت های اقتصادی ممکن و بررسی میزان سرمایه گذاری و همچنین تکنولوژی در نظر گرفته شده نسبت به ظرفیت طرح تصمیم گیری می شود.

درواقع عامل بازار میتواند نقش موثری در تعیین ظرفیت طرح داشته باشد و سایر عوامل در این مورد تعیین کننده خواهد بود.

3. وقتی که تقاضا بیش از کوچکترین واحد تولیدی و کوچکتر از بزرگترین واحد تولیدی می باشد در این حالت با بررسی اطلاعات حاصله از مطالعه بازار و تجزیه وتحلیل های مربوطه،نسبت به ظرفیت طرح(در ارتباط با بازار)تصمیم گیری میشود

اسلاید 4 :

ظرفیت در ارتباط با توزیع جغرافیایی بازار و محل اجرای طرح
از عوامل مهم برای تعیین ظرفیت یک کارخانه،توزیع جغرافیایی بازار است و از طریق یکی از سه روش زیر می توان پاسخگوی تقاضای بازار بود:

ایجاد یک کارخانه اصلی برای تمام بازار جغرافیایی موجود
ایجاد یک کارخانه عمده و مرکزی برای بیشترین قسمت از مناطق و ایجاد کارخانه های کوچکتر در سایر نواحی
ایجاد چند کارخانه با ظرفیت مشابه در مناطق مختلف
باید توجه نمود به موازات گسترش منطقه عمل طرح(یعنی افزایش ظرفیت طرح)هزینه های توزیع و فروش محصولات به لحاظ هزینه بیشتر حمل و نقل،افزایش یافته وبه نقطه ای می رسد که دیگر امتیاز تولید در مقیاس بزرگ در قبال آن از بین می رود.

اسلاید 5 :

ظرفیت در ارتباط باعوامل فنی
عواملی از قبیل روش تولید و تکنولوژی،نیروی انسانی متخصص،مواد اولیه و انرژی میتوانند در تصمیم گیری برای ظرفیت موثر باشند.

برخی شیوهای تولید از نظر فنی مستلزم یک حداقل بوده و تولید کمتر به دلیل هزینه های ثابت توجه پذیر و به صرفه نیست. مثلا در تولید اتوماتیک،ظرفیت تولید نمیتواند از حداقل معینی کمتر باشد.
عدم وجود نیروی انسانی متخصص، مواداولیه و انرژی به مقدار کافی نیز می تواند ظرفیت طرح را دچار محدودیت نماید.

ظرفیت طرح وتامین مالی

درصورت کافی نبودن سرمایه موجود برای اجرای طرحی باحداقل ظرفیت،بدیهی است که ابتدا باید از اجرای آن منصرف شد.از سوی دیگر اگر منابع مالی موجود امکان گزینش از میان ظرفیت های گوناگون رافراهم آورد،عملکرد محتاطانه منجر به انتخاب ظرفیتی میگردد که منابع مالی مورد نیاز آن به آسانی تامین شده و از ایمنی لازم برخوردار باشد.

درمورد طرحهایی که امکان داشته باشد،برای جلوگیری از نیمه کار رها کردن طرح به دلیل مشکلات مالی،میتوان برنامه ریزی اجرای طرح را بصورت مرحله ای و بر اساس بهره برداری از یک قسمت از ماشین آلات،طراحی شود تا سرانجام کلیه ماشین آلات نصب شده و تمام ظرفیت مورد نظر به طور یکپارچه مورد بهره برداری قرار گیرد.

اسلاید 7 :

در این مورد تحلیلی بصورت زیر می توان بیان نمود.

هر تقاضایی میتواند توسط یک یا چند کارخانه بااندازه های مختلف(مقیاس تولید)تامین شود،که هریک از کارخانه ها دارای حداکثر ظرفیت تعریف شده هستند.تصمیمی که در این مرحله گرفته می شود،نه تنها به تکنولوژی مورد استفاده مربوط میشود بلکه به تولید متمرکز یک کارخانه بزرگ یاتولید غیر متمرکز چند کارخانه کوچکتر نیز مربوط میگردد.در این هنگام،مدیریت باید علاوه بر در نظر گرفتن هزینه های تولید و توزیع،اثرات چنین تصمیمی را روی بازار در حال رقابت،ساختار تشکیلاتی،سیستم مدیریت و میزان قابلیت انعطاف پذیری تولید که بتواند تطابق موثری با تغییرات آینده و محیط داشته باشد،در نظر بگیرد.اینگونه برنامه در بسیاری اوقات،اثر بسیار زیادی بر تصمیم گیری نهائی جنبه های کمی و تکنولوژی مسئله خواهد داشت.در این رابطه باید توجه نمود که طرح پیشنهادی ظرفیت کارخانه،باید از نظر اقتصادی کاملا روشن شده باشد و سرمایه گذاری نیز بدون اینکه وارد خطر زیادی شود،نرخ برگشت قانع کننده ای را برای سرمایه گذاری فراهم آورد.

افزایش اندازه کارخانه،اگرچه همراه سرمایه گذاری بیشتر است،ولی نتیجه آن کاهش هزینه برای هر واحد محصول تولیدی می باشد.این کاهش هزینه مربوط به سرشکن شدن هزینه های ثابت بر روی محصولات تولیدی است.برخی از هزینه هایمتغییر نیز در کارخانه های بزرگ کاهش می یابد از قبیل هزینه خرید و حمل مواد اولیه در حجم زیاد.

از طرف دیگر هرچه از کارخانه هایی بااندازه بزرگتر استفاده کنیم،جایگزین کردن سرمایه و تکنولوژی به جای انسان،بازدهی بهتری به دست می دهد که باعث کاهش هزینه های فرآیند می گردد.
این موارد در نمودار(2-2)برای سه کارخانه،بااندازه کوچک((A،اندازه متوسط(B)واندازه بزرگ(C)نشان داده شده است.

مقایسه هزینه هر واحد محصول در سه کارخانه با انازه های مختلف

اسلاید 8 :

تعیین ظرفیت بهینه کارخانه،براساس تجزیه و تحلیل جریانهای نقدی کارخانه های با اندازه مختلف صورت می گیرد.در این زمینه باید با تخمین هزینه کل و درآمدکل، آلترناتیوهای گوناگون را برای ظرفیتهای مختلف بررسی کرد. هزینه کل برای هر آلترناتیو با محاسبه مقدار هزینه متغیر هر واحد محصول و هزینه های ثابت کارخانه تحت مطالعه،می تواند محاسبه شود.

برای محاسبه درآمد ها می توان با توجه به ظرفیت تعریف شده و تقاضا و قیمت مورد انتظار،درآمد کارخانه را محاسبه کرد.
بنابراین با توجه به مقدار پیش بینی تقاضا برای هرسال،می توان اندازه ای را برای کارخانه انتخاب کرد که مقدار برگشت سرمایه را سریعتر کند.

اسلاید 9 :

نمودار(3-2) تحلیل هزینه - ظرفیت برای انتخاب کارخانه مورد نظر با ظرفیت تعریف شده
A - کارخانه کوچک
B - کارخانه متوسط
C - کارخانه بزرگ

اسلاید 10 :

ظرفیت در مقیاس بالاتر از نقطه نظر ملی

بکاربردن برخی روشهای تحلیلی مربوط به اقتصاد مهندسی،برای اقتصاد دنیای امروز مشکل می باشد. تورم ،کمبود مواد اولیه ،فقدان سرمایه برای سرمایه گذاری موثر ،نرخ بالای بهره و ناپایداری نرخ ارز های خارجی، روشهای سنتی را ناپایذار و غیرقابل اطمینان ساخته اند. از نقطه نظر ملی تصمیم گیری در مورد مقیاس ظرفیت می تواند بر اساس چندین عامل صورت می گیرد که به شرح زیر هستند

1.سرمایه مورد نیاز
تولید در مقیاس بالا مسلما نسبت به تولید در مقیاس پایین نیاز به سرمایه بیشتری دارد در کشور های در حال توسعه که به طور جدی با کمبود سرمایه مواجه هستند این موضوع از اهمیت بیشتری برخوردار است. از طرفی تورم جهانی این وضع را بدتر می کند.

اسلاید 11 :

2. مبادلات بازرگانی و ارز خارجی

معمولا به ندرت اتفاق می افتد که یک کشور قادر باشد که تمام تجهیزات سرمایه ای مورد نیاز را در داخل مرز های خود تولید کند این موضوع حتی در مورد کشورهای توسعه یافته نیز صادق است.
تجهیزات سرمایه ای برای یک صنعت کوچک براحتی ممکن است از بازار های داخلی یا از بازار های منطقه تهیه گردند در حالیکه در صنایع بزرگ ممکن است اینطور نباشد.وارد نمودن ماشین آلات و تجهیزات برای تولید در مقیاس بالا ، نیازمند صرف ذخیره ارزی کشور است.

بسیاری از کشورها بطور جدی با کمبود ارز مواجه هستند و بنابراین ارز در اختیار آنها باید برای حداکثر کردن منافع ملی ،بخوبی تخصیص یابد. گاهی تولید در مقیاس بالا ممکن است بی جهت سهم بالائی از ارز خارجی را بخود اختصاص دهد.
در مواردی که لازم باشد تمام یا بخشی از مواد خام وارد گردند،مسئله ارز مشکل تر می شود بعلاوه تولید در مقیاس بالا ممکن است بعدها نیاز به ارز بیشتری برای تامین قطعات ،خدمات تعمیر و نگهداری، پرسنل فنی خارجی و سایر عوامل تولید داشته باشد.

اسلاید 12 :

3. زیر بنای اقتصادی

یک مسئله عمده که در مورد تولید در مقیاس بالا مطرح می گردد این است که آیا زیر بنای اقتصادی کشور برای انجام این کار فراهم می باشد یا خیر. زیر بنای اقتصادی شامل مواردی است که برای پشتیبانی از یک صنعت بزرگ لازم می باشد. عمده این موارد عبارتند از:

پرسنل آموزش دیده
کلیه پرسنل متخصص مورد نیاز جهت صنایع بزرگ،براحتی بین ملن های مختلف وجود ندارد.تامین مهارت های مورد نیاز از خارج از کشور،مسائل سیاسی و مشکلات اقتصادی زیادی را در برخواهد داشت .مدت زمان لازم برای توسعه پرسنل آموزش دیده در داخل کشور، در مواردی ممکن است طولانی باشد.
صنایع بزرگ وابسته به تعداد زیادی از خدمات حرفه ای و خدمات عمومی می باشند عمده این موارد علارتند از:
1- خدمات حقوقی 2-خدمات فنی 3-خدمات ایمنی و بهداشت 4-تسهیلات حمل و نقل و باربری 5-تسهیلات آب،برق،تلفن،گاز و غیره 6-خدمات بانکداری 7-خدمات دولتی مثل ویزا و تسهیلات ارزی

خدمات و صنایع وابسته

تنها فراهم بودن اجزاء یک زیر بنای اقتصادی کافی نیست بلکه ساختار زیر بنای اقتصادی باید بگونه ای باشد تاکالا و خدمات بموقع وباکارآئی مناسب و بطور مستمر برای اینگونه صنایع فراهم گردد.

ساختار اقتصادی

اسلاید 13 :

4. اشتغال
ازنقطه نظر ملی اشتغال عامل مهمی است چرا که بیکاری هزینه بالائی را برای جامعه در بردارد و از آنجایی که صنایع بزرگ و ظرفیت های بالا تا حدی سطح اشتغال را پایین می آورند بنابراین اینگونه ظرفیت ها از این نظر قابل بررسی می باشند

5.بازار
یک عامل کنترلی در تصمیم گیری برای مقیاس ظرفیت، اندازه بازار می باشد. در صورتی که محصولات یک کارخانه نتواند به مقدار مناسب و با قیمت مناسب بفروش برسد، ظرفیت بالای کارخانه امتیازی برای آن محسوب نمی گردد.
عواملی که در این رابطه مدنظر قرار می گیرد عبارتند از:

1-اندازه بازار موجود 2-وسعت و قدرت رقابت 3-بازارهای آینده 4- بازارهای خارجی 5-بازارهای قابل توسعه

برای یک شور گزینه های مختلفی جهت تصمیم گیری در مورد ظرفیت در مقیاس بالا وجود دارد بطوری که ممکن است از تولید در مقیاس بالا صرف نظر نماید، تعداد واحدهایی را که در مقیاس بالا تولید می کنند محدود نماید و یا از طریق توافقات بین المللی بازار های خود را گسترش داده و از تولید در مقیاس بالا حمایت کند.