بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بسم اللّه الرحمن الرحیم
اسلاید 3 :
روش و تكنيكهاي تحقيق
اسلاید 4 :
روش و تكنيكهاي تحقيق
اهميت فصل اول( طرح تحقيق) در ساختار كلي پايان نامه
فصل اول پايان نامه به عنوان اصليترين فصل، در واقع شبيه ماكت، مدل يا مينياتوري براي یک خانه است.
به عبارت ديگر فصل اول شكل تكامل يافته(طرح اوليه تحقيق) (proposal) است و مانند (نقشه ساخت) يك ساختمان ميباشد كه توسط ارشيتكت(= دانشجوي پژوهشگر) اركان و كليات آن طراحي شده و براي شروع كار نيازمند به (مجوز ساخت از سوي مراجع ذيربط) است. لذا ميتوان انتظار داشت:
هر گاه يك مهندس خبره (استاد)، نقشهاي(طرح تحقيق) را مورد بررسي علمي قرار ميدهد، بايد بتواند ساختماني(پايان نامهاي) را كه بر اساس اين نقشه (طرح تحقيق) ساخته خواهد شد تجسم كند. در نتيجه انتظار معقول اين است كه
تأييد، رد يا هر گونه پيشنهاد اصلاحي پيرامون طرحهاي تحقيق كه از طرف دانشجويان به شوراهاي تحصيلات تكميلي جهت تصويب ارايه ميشود بر پايه چنين رويكرد متخصصانهاي باشد.
اسلاید 5 :
روش و تكنيكهاي تحقيق
در مجموع در طرح تحقيق دانشجو بايد بتواند به سوالات زير پاسخگو باشد:
آيا اين موضوع ارزش تحقيق دارد؟
آيا ميشود در اين موضوع رساله نوشت؟
آيا دانشجو توان انجام كار را دارد؟
آيا پرداختن به موضوع مشكلي را حل ميكند؟
آيا جامعه به موضوع تحقيق نياز دارد؟
آيا ميل و علاقه دانشجو به اين موضوع هست؟
آيا اين موضوع به زمينه كاري دانشجو ارتباط دارد؟
اسلاید 6 :
روش و تكنيكهاي تحقيق
كليات طرح تحقيق
اجزاء تشكيل دهنده فصل اول پايان نامه
مقدمه
شرح و بيان مسئله (مشكل)
تاريخچه و سابقه موضوع
اهميت و ضرورت موضوع تحقيق
اهداف تحقيق
سئوالات تحقيق
فر ضيههاي تحقيق
روش تحقيق
روش نمونه گيري و تعيين حجم نمونه
ابزار گرداوري دادهها
روش تجزيه و تحليل دادهها
قلمرو مكاني تحقيق
قلمرو زماني تحقيق
كاربرد نتايج تحقيق
محدوديتهاي تحقيق
شرح واژهها و اصطلاحات به كار رفته در تحقيق
اسلاید 7 :
مقدمه
معمولاً در مقدمه، پژوهشگر سعي ميكند با آوردن مطالبي براي خواننده ذهنيت مورد نظر خود را در رابطه با موضوع ايجاد نمايد. در واقع از اين طريق ميخواهد خواننده را با مباني و كليات موضوع تحقيق مورد نظر خود آشنا كند و او را براي فهم بهتر موارد ديگري كه آماده سازد.
مقدمه نبايد بيش از حد طولاني باشد و در برگيرنده مطالب حاشيهاي و غير مرتبط باشد و يا مطالبي را كه در بخشهاي ديگر اين فصل خواهد آمد مطرح كند.
با توجه به اينكه هدف از تهيه فصل اول، آشنا ساختن خواننده با كليات تحقيق ميباشد لذا معمولاً براي قسمت مقدمه حداكثر 1/2 تا 3 صفحه را در نظر ميگيرند.
در مجموع مقدمه شيوه نشان دادن يك درياچه توسط يك استخر يا حوض است.
اسلاید 8 :
شرح و بيان مسأله يا مشكل تحقيق ( پرسش آغازين تحقيق/ مسأله اصلي تحقيق)
صورت يك مسأله غالباً اساسيتر از حل آن است. حل مسأله ممكن است فقط مستلزم مهارتهاي تجربي و يا رياضي باشد، حال آنكه طرح سئوالات نو و بررسي مسائل قديمي از ديدگاهي تازه، نيازمند ذهني خلاق است و اين نكته بيانگر آزمودگي فرد درعلم است. «آلبرت انيشتين»
هر پژوهش در واقع با قصد پاسخگويي و راه حل يابي براي يك مسأله اصلي كه در قالب يك پرسش ظهور كرده است آغاز ميشود. هر پژوهش براي اينكه انسجام، هدفمندي و كاربردي بودن خود را حفظ كند بايد بر حول يك مسأله اصلي، سازماندهي شود.
اسلاید 9 :
به عبارت ديگر مسأله اصلي تحقيق بايد يك مسأله علمي باشد و «مسأله علمي عبارت از تحريك ذهني است كه نيازمند به يك پاسخ از طريق تحقيق علمي ميباشد.
(Nachmias & et al, 1 987) مسأله، سئوالي است كه در ذهن پژوهشگر راجع به يك پديده، مشكل يا معضل اجتماعي، سازماني مطرح ميشود. objective
هدف محقق از طرح اين سئوال ريشه يابي علت يا علل به وجود آورنده آن مشكل يا راهكارهاي رفع آنست. بطور كلي اين ريشه يابي را ميتوان در اين سؤال خلاصه كردكه:
چه چيزي اين پديده يا مشكل را به وجود آورده است، و چرا؟
به طور كلي مسئله تحقيق بايد واضح، روشن، محدود و بدون ابهام باشد ضمناً در مسئله تحقيق متغيرها بايد قابل بررسي و اندازه گيري باشند.
اسلاید 10 :
قاعده كلي در شرح و بيان مسئله اين است كه محقق يا پژوهشگر بايد به اين سئوالات واضح و روشن پاسخ دهد.
چه مشكلي وجود داشته كه نظر پژوهشگر را به خود جلب كرده است؟
ابعاد مختلف اين مشكل كدامند؟ (مستند)
انگيزه پژوهشگر در انتخاب موضوع چيست؟
چه موضوعي يا چه كساني مورد پژوهش قرار دارند؟
متغيرهاي پژوهش كدامند و چگونه بررسي ميشوند؟
منظور از بررسي متغيرها (توصيف-مقايسه- روابط همبستگي يا علت و معلولي) چيست؟
محل و محدوده پژوهش (محيط پژوهش) كجاست؟
محدوده زماني پژوهش چقدر است؟
اسلاید 11 :
چگونگي ارزيابي مسأله تحقيق
براي ارزيابي مسائل تحقيق و گز ارههاي آن بايد به سؤال زير پاسخ داد:
آيا زمينه مسأله، گستردگي و ويژگيهاي آن با توجه به يك پيشينه تحقيق يا تجربي بيان شده است؟
آيا بيان مساله دامنه مطالعه را محدود ميكند؟
آيا بيان مسأله، قلمرو علمي مسأله را مشخص ميكند؟
آيا اهميت مسأله بر حسب يك يا چند ملاك زير بررسي شده است؟
الف: دستيابي به يك شيوه نو
ب: تدوين يك نظريه
ج: تعميم پذيرتر كردن و گسترش دانش يا نظريه
د: پاسخگويي به مسايل جامعه
ه: پيشبرد روش شناسي در تحقيق
آيا گزارههاي تحقيق (هدفهاي ويژه سؤالها يا فرضيههاي تحقيق) با توجه به ابعاد تشكيل دهنده مسأله تدوين شده است؟
آيا گزارههاي تحقيق، شيوه اجراي پژوهش را آشكار ميكند؟
آيا متغيرهاي پژوهشي مشخص است؟
آيا تعريف عملياتي متغيرها امكان پذير است؟
آيا محدوده زماني و مكاني پژوهش مشخص شده است؟
اسلاید 12 :
تاريخچه/ سابقه موضوع (مسئله)/ پيشينه تحقيق
براي اينكه پژوهشگر تحقيقات خود را در راستاي مجموعه پژوهشهاي هم خانواده قرار دهد و آن را با دستاوردهاي تحقيقاتي ديگران هماهنگ كند، نياز دارد با مراجعه به مدارك و اسناد پيرامون موضوع ومسألهاي كه براي تحقيق انتخاب كرده است، آگاهي خود را گسترش دهد.
هدف از گنجاندن بخش پيشينه تحقيق عبارت است از:
برقراري ارتباط منطقي ميان اطلاعات پژوهشهاي قبلي با مسأله تحقيق
اسلاید 13 :
آشنايي با چارچوب نظري و يا تجربي مسأله تحقيق
آشنايي با روشهاي تحقيق مورد استفاده در پژوهشهاي گذشته
براي رسيدن به اين اهداف توجه به نكات زير ضروري است:
الف) انتخاب منابع اطلاعاتي مرتبط با مسأله تحقيق
ب) اجتناب از بيان مطالب به طور مجرد و بدون رابطه با يكديگر
ج) ارايه نتايج مطالعات قبلي و نقد آنها
د)ارايه مطالب از كلي به جزيي (عمومي به اختصاصي)
ه) تنظيم مطالب به طور سازماندهي شده همراه با روندهاي منطقي
شيوه تدوين تحقيقات انجام شده
اسلاید 14 :
اهميت و ضرورت موضوع تحقيق
يك مشكل اصلي در برابر پژوهشگر قرار دارد و آن اين است كه بايد مشخص كند كه:
اين تحقيق در چه زمينهاي از اهميت بيشتري برخودار است؟
اهميت تحقيق از نظر تئوري
بحث درباره اهميت موضوع تحقيق از نظر تئوري اغلب به صورت استدلالي است و در سايه بررسي ادبيات مربوط پديدار ميگردد
اسلاید 15 :
محقق بايد نشان دهد كه:
تحقيق مزبور از ديدگاهي جديد و خلاقانه به مسايل نگاه ميكند.
اهميت و ارزش تحقيق را نسبت به ادبيات و نظريه هاي موجود به اثبات برساند.
اغلب پژوهشگران در مطالعات خود متوجه جاي خالي موضوعي در ادبيات ميشوند كه تحقيق مزبور ميتواند اين كمبود را جبران كند.
آزمودن يك تئوري يا بسط و گسترش آن
آزمودن يك تئوري يا بسط و گسترش آن
اهميت از نظر مديران اجرايي، ضرورتهاي سازماني و برنامه ريزي
اسلاید 16 :
اهداف تحقيق
اهداف تحقيق ميتواند به دو صورت كلي و ويژه مطرح شود:
الف: اهداف كلي
هدف كلي مستقيماً از مسأله پژوهش مشتق ميشود، در واقع يكي از اهداف كلي، خود موضوع تحقيق است كه معلوم ميدارد پژوهش چه چيزي را دنبا ل ميكند و يا قصد تعيين آن را دارد
ب: اهداف ويژه
اهداف ويژه تحقيق اصولا از مسأله پژوهش و اهداف كلي آن نشأت ميگيرد. محقق با بيان اين اهداف دقيقاً تصريح ميكند كه در اين تحقيق:
چه انجام ميشود و چه انجام نميشود. بنابراين ضروري است اهداف ويژه به نحوي بيان شود كه:
بر علمي اهداف و کلی بودن نتايج پژوهش تأكيد داشته باشد و چارچوبي مناسب، براي تجزيه و تحليل ارايه دهد.
اسلاید 17 :
فرضيههاي تحقيق
روش و مراحل تحقيق
نتيحه گيري و نوع تجزيه و تحليل
پيشنهادها و راهبردها
موضوع تحقيق
سؤالات پرسشنامه
اسلاید 18 :
سؤالات تحقيق Questions Research
در صورتي كه محقق با توجه به پيشينه تحقيق نتواند جهت خاصي را براي يافته هاي خود پيشبيني نمايد و رابطهي بين متغيرها را حدس بزند ميتواند به بيان سوالات پژوهش بپردازد.(بازرگان و ديگران 1376)
در طرح سوالات پژوهش توجه به نكات زير ضروري است:
سؤالات پژوهش مستقيماً از اهداف تحقيق منشأ ميگيرند.
تعداد سؤالات معمولاً محدودند.
در سؤالات يك نوع متغير مطرح ميشوند.
آوردن كلمه آيا درابتداي سؤالات چندان مرسوم نيست
اسلاید 19 :
مثلاً اين سوال كه آيا كارخانهداران كارگران را استثمار ميكنند؟ يك پرسش كاذب است، يا به عبارتي ديگر ديدگاهي است كه در قالب پرسش استتار شده است. اين مسلم است كه پاسخ اين پرسش در ذهن طرح كنندهاش پيشاپيش «آري» يا«نه» است. با چنين پرسشهايي هميشه اين امكان وجود دارد كه تحقيق را به گونهاي اجرا كرد كه پاسخ آن«مثبت» باشد، يا بالعكس. يا در مورد سوال آيا تقلب مالياتي علت كسري بودجه دولت است؟ به آساني ميتوان پي برد كه طرح كننده پرسش ميخواهد به هر نحوي پاسخ از پيش آماده شدهاي را تحميل كند. در اين مورد جا دارد از خود بپرسيم: آيا هدف طرح كننده پرسش شناخت يك مسأله است يا اثبات آن؟ لذا يك پرسش آغازي خوب بايد يك پرسش حقيقي يا يك پرسش باز باشد. يعني پرسشي كه از پيش بتوان چندين پاسخ متفاوت براي آن در نظر گرفت. مثال: علل مهاجرتهاي روستايي كدامند؟ يا علل كسري بودجه دولت چيست؟يا مشكلات كارگران كارخانه خودروسازي چيست؟ و.
سؤالات بايد واضح، روشن، محدود و بدون ابهام باشد.
بايد بتوان براي سؤالات پاسخهايي را فراهم كرد
هر چه سوال كلي تر باشد در نتيجه جوابهاي آن مبهمتر و غير كاربردي تر خواهد بود.
سوالات دقيق و روشن از همان ابتداي كار تحقيق را در يك چارچوب تنگ و فاقد امكانات تصميم گيري محدود نميكند.
اسلاید 20 :
فرضيه تحقيق (Research Hypothesis)
«. با انباشتن حقايق علمي، بدون ساختن فرضيه، هيچ گونه پيشرفت عميقي در بينش علمي به وجود نميآيد و بدون برخوداري از انديشهاي هدايت كننده، ما نميدانيم چه حقايقي را جمع آوري كنيم و نمي توانيم امور مربوط را از نامربوط باز شناسيم» توماس كوهن
«براستي كه تراژدي علم، قتل فرضيه هاي زيبا، به دست حقايق زشت است» تي. اچ. هاكسلي
(دلاور، 1374)، بيان مسأله تنها به صورت كلي پژوهش را هدايت ميكند و تمام اطلاعات ويژه پژوهشي را در بر ندارد، از طرف ديگر در صورتي كه كليه اطلاعات پژوهشي را در مسأله مطرح كنيم مسأله به صورتي بزرگ ميشود كه تدبير و هدايت آن امكان پذير نيست، بنابراين مسأله هرگز به صورت علمي حل نخواهد شد مگر اينكه به فرضيه يا فرضيههايي تبديل شود. رابطه فرضيه يا تحقيق مثل رابط راه با مسافرت سات. هر چه راه و جاده هموارتر و مطمئنتر باشد مسافرت راحتتر بي خطر تر مي شود، بنابراين در تحقيقي كه فاقد فرضيه باشد محقق سرگردان و بلا تكليف است.
