بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
مدیریت تغییر ساختار بانکی با بانکداری راستین
(مدیریت دانش در پیوند و هرس فرآیندها و آموزش استاد شاگرد)
اسلاید 2 :
مدیریت تغییر ساختار بانکی کشور با بانکداری راستین
ایجاد تحول در ساختارهای بزرگ نظیر بخش بانکی یک کشور نیازمند شیوههای بدیع و خاصّ است.
مدیریت تغییر را میتوان با پیوند فرآیندهای نوین و کارآمد و هرس فرآیندهای غیرکارا و ربوی
و همسو کردن سازمان با فرآیندهای جدید
و توانمندسازی کارکنان با فرآیندهای جدید از طریق آموزش استاد- شاگرد و مدیریت دانش پیش برد.
Changing huge structures such as banking sector of a country needs special innovative methods.
Design: Grafting novel efficient processes, and pruning old inefficient ones,
and harmonising the organisation with new processes
and empowering the staff through apprenticeship and knowledge management
Findings: The proposed method of “Prune and Graft of Process” similar to grafting a shoot or bud of a sweet-fruited tree to a bitter-fruited base tree is significant in change management.
Accordingly, new processes should be grafted to the system, and all processes that are theoretically or practically against the goals of the organisation should be pruned.
New processes and innovations could automatically change the bank performance.
Apprenticeship and knowledge management are highly effective in all stages of forming and implementing the change.
اسلاید 3 :
تحول در مدیریت و سازمان
در اوائل قرن بیستم نظریه بوروکراسی وبر و اصول مدیریت علمی و اداری تیلور و فایول نضج گرفت.
نهضت روابط انسانی و مدیریت رفتاری در دهه 1930 مطرح شد.
نظریههای سیستمی و اقتضایی پا به عرصه وجود نهاد.
حاکمیت شرکتی توسط آدریان کدبوری در اواخر دهة 1990 مدیریت را دچار تحولی جدید کرد.
بطور خلاصه:
مکتب کلاسیک با تقسیم کار، سلسله مراتب، حیطه نظارت و ساختار منطقی سروکار دارد.
مکتب نئوکلاسیک با نهضت روابط انسانی شناخته میشود.
مکتب سیستمی سازمان را همچون سیستمی با متغیرهای وابسته به محیط توصیف میکند.
ولی طراحی استراتژیک برای ایجاد تحول در ساختارهای بزرگ نظیر بخش بانکی یک کشور شیوه بدیعی را میطلبد تا بطور درونی سازمانهای زیرمجموعه یک سیستم بزرگ را متحول سازد.
مسلماً تجویز نسخههای رایج در اصلاح ساختار بخش پولی و بانکی کشور نمیتواند موثر باشد و باید دنبال راهحلی بود که خود سیستم با انگیزههای درونی بتواند بطور خودکار خود را متحول سازد.
معمولاً سازمانها و ساختارهای پیر با شیوههای اصلاحات متداول نمیتوانند خود را اصلاح کنند و هرنوع تغییری به دلیل ثبات سنتی سیستم بعد از مدتی خنثی و سازمان به موقعیت قبلی خود برمیگردد.
اسلاید 4 :
مدیریت دانش و تغییر در سازمان
مديريت دانش مبتنی بر تبديل موهبتهاي عقلاني کارکنان و سازماندهي نيروهاي دروني آنها عمل ميکند.
مديريت دانش بر پيوندهای اطلاعات با فعاليت و اطلاعات افراد و تحقق اشتراک دانش و تجربه توجه دارد.
مدیریت دانش رویکرد نظاممند یافتن، درک کردن و استفاده از دانش و تجربه برای دستیابی به اهداف سازمان از طریق مبادله، خلق یا ارتقای سرمایههای فکری است.
مدیریت دانش در عمل طراحی هوشمندانه فرآیندها، ابزار، ساختار و غیره است که با قصد افزایش، نوسازی، اشتراک یا بهبود استفاده از دانش و تجربه عملی میباشد.
مدیریت دانش به سازمانها کمک میکند تا حافظه سازمانی غیرمدون را جمعآوری، انتخاب و سازماندهی نماید.
برای اعمال فرآیند مدیریت دانش راهبرد مديريت دانش سازماني باید با راهبرد و ديدگاه سازمان همسو و مورد قبول مديريت سازمان بوده و در تمام سطوح سازمان موثر و در فرآیندهای تجاری و ساختار سازمان ادغام شده باشد.
تخصيص منابع کافي و فرهنگ سازمانی مبتني بر اشتراک دانش و شناسايي دانش صریح و ضمنی، فناوري مناسب، سيستمهاي اندازهگيري و پاداش و ارزيابي منظم براي بهبود مستمر نیز از سایر ملزومات این فرآیند است.
اعمال مدیریت تغییر همگام با مدیریت دانش با طی مراحل زیر صورت میپذیرد:
1- امکانسنجی: بررسی وضعیت موجود و مطالعه جنبههای مختلف سازمان و کاستیها و محدودیتها در هریک از حوزهها در رابطه با مدیریت تغییر.
2- طراحی اولیه: شامل طراحی راهکارهای کلی جهت رفع محدودیتها از طریق بررسی نظرات.
3- طراحی تفصیلی: یا ورود به جزئیات متناسب با نیازها و محدودیتهای سازمان.
4- پیادهسازی: آموزش مدیران و پرسنل، و تغییر ساختار سازمانی و ایجاد هماهنگی و یکپارچگی بین اجزا و افراد در فرآیند جدید.
5- حفظ و صیانت: برای جلوگیری از انحراف فرآیند از شکل طراحی شده آن، مکانیزمهائی باید طراحی و اجرا گردند تا عیوب و نواقص احتمالی را مرتفع و از بازگشت رفتار سازمان به وضعیت قبلی خود جلوگیری کند.
6- ارزشیابی: بازخورها برای اصلاح فرآیند تحلیل میشوند و در صورت لزوم اصلاحات لازم اعمال میگردد.
اسلاید 5 :
مدیریت تغییر
مدیریت تغییر در سازمانهای مختلف به انحاء مختلف صورت میگیرد.
روش مدیریت عملی تغییر پیشنهادی در ایجاد تحول در سیستم بانکی که تحت عنوان روش پیوند و هرس مطرح میشود
نمونه شکلگیری بانکداری مشارکت در سود و زیان راستین در بانک ملی ایران را بررسی میکنیم
پیوند فرآیندهای جدید که میتوانند بطور خودکار بانکها را دچار تحول نمایند.
روش:
با پیوند زدن فرآیندهای بانکداری راستین به بانک میتوان بانک را متحول نمود.
مراحل تغییر در سازمان، هم نرمافزاری و هم سختافزاری میباشند اما اساس هر نوع تغییری در سازمانها انسانها هستند.
مواجهه با تغییرات در سازمانها نیازمند پذیرش پرسنل است.
باید مدیریت تغییر مخصوصاً در سازمانهای پیر به گونة خاصی باشد که بدنه سازمان بتواند آن را در طول زمان مناسب بپذیرد و با اعتقاد به آن انگیزش کافی برای پیشبرد اهداف سازمان را مدّ نظر قرار دهد.
اسلاید 6 :
توانمندسازی
هنگام تغییر، مقاومت عوامل انسانی در سازمان منجر به بازخورهای متفاوتی میشود
مقاومت در مقابل تغییر دارای دو منشاء فردی و سازمانی است:
مقاومتها با منشاء فردی به ویژگیهای شخصیتی افراد نظیر عادت، امنیت، ترس از ناشناختهها، عوامل اقتصادی و بیاعتمادی به خود و مشابه آن مربوط میشود.
مقاومتهایی نظیر مکانیسمهای ساختاری، احساس تهدید توسط متخصصان، هنجارهای گروهی و سرمایهگذاری شغلی منشاء سازمانی دارند.
رابینز روشهایی را برای مدیریت تغییر و مقابله با مقاومت کارکنان در برابر تغییر، پیشنهاد مینماید: برقراری ارتباط مؤثر مدیر با کارکنان و مشارکت کارکنان در جریان تغییر و تسهیل تغییر با آموزش مهارتهای جدید و اعطای مزایا و نهایتاً بکارگیری زور به عنوان آخرین روش.
باید با توجه به اقتضائات سازمان، کارکنان و فرآیندهای عملیاتی را کارا نمود.
توانمندسازی کارکنان، از روشهای موثر در ارتقای بهرهوری کارکنان و استفاده بهینه از ظرفیتها و تواناییهای آنان در حصول اهداف سازمان است.
سه دیدگاه مهم در توانمندسازی مطرح است:
اول، دیدگاه عقلایی است که قائل به تسهیم قدرت سازمانی با زیردستان است.
دوم، انگیزش را مد نظر قرار میدهد.
دیدگاه سوم، با ایجاد انگیزه درونی از طریق آمادهسازی محیط و ایجاد مجرای انتقال برای احساس خوداثربخشی و انرژی بیشتر، بعنوان دیدگاه فوق انگیزشی مطرح است.
این موضوع در متحول نمودن ساختار بانکی کشور بسیار اساسی است. به عبارت دیگر اگر نظریات توانمندسازی را در ارتباط با نظریات نهضت روابط انسانی در مدیریت، در مباحثی نظیر روحیه کارکنان، احساس پاسخگویی، باور اهداف، و ارزشها، باور، ایمان و اخلاق مورد توجه قرار دهیم میتوان به ریشة ناکارائی در سیستم بانکی ایران دست یافت.
عدم اعتقاد نیروی انسانی به فعالیت خود میتواند از اساسیترین منشاءهای ناکارائی در کلان سیستم بانکی ایران باشد.
تحول ساختار بانکی را از بُعد توانمندسازی سازمانی به معنی قادر ساختن پرسنل بانکها برای انجام وظایف مقرره و افزایش توانایی سازمانی آنها اعم از جسمی، ذهنی و انگیزشی و شامل تمام مهارتهای فنی، انسانی و ادراکی پرسنل.
اسلاید 7 :
پیوند و هرس فرآیندها
روش پیشنهادی عملی به مثابه پیوند زدن شاخة درخت شیرین به درخت پایه تلخ میباشد.
پیوند زدن اغلب با هدف افزایش توان باردهی و بهبود کمّی و کیفی میوه، تعویض ساختار رویشی و باردهی درخت، تنظیم گرده افشانی در باغ، حصول گیاه کوتاه قد و قوی و ترمیم زخمهای وارد شده به تنه، ریشه و شاخههای اصلی درخت، زودباردهی و موارد بسیار دیگر صورت میگیرد. بعنوان پیشنیاز باید گونة گیاهی پیوند تا حد امکان به گیاه پایه نزدیک باشد و .
مرحله هرس یا قطع شاخههای زائد از مهمترین بخشهای این فرآیند است. هرس شامل قطع شاخه، ریشه، پوست، برگ، گل و میوه درخت برای هدایت نحوه رشد و باروری گیاه میباشد.
مشابه همة این ترتیبات در مدیریت تغییر قابل توجه است.
بر این اساس باید فرآیندهای جدیدی به سازمان پیوند زد و بسیاری از فرآیندهائی که از لحاظ نظری و عملی در مخالفت اهداف سازمان میباشند را قطع نمود.
باید روشی راهبردی در پیش گرفت تا با همساز کردن سازمان با فرآیندهای جدید و قطع فرآیندهای مزاحم و بیثمر و ناکارا و همسو ساختن کارکنان با اهداف جدید سازمان، مقاومتها را تبدیل به نیروهای همسو نمود.
باید سازمان را در جهتی توسعه داد که بهتر بتواند با تغییرات و تحولات هماهنگ شود و منابع انسانی سازمان را در جهتی هدایت کرد که ضمن تحقق اهداف جدید سازمان و ماموریتهای سیستم، نیازهای آنها نیز تامین شود و سازمان بتواند به سطح مطلوبی از عملکرد و ایفای نقش برسد و آن را حفظ کند.
اسلاید 8 :
راهبری تغییر
قالب طرح مشارکت در سود و زیان راستین بانک ملی ایران نمونه بسیار خوبی برای نشان دادن مراحل تحول به شیوة هرس و پیوند میباشد.
این نمونه با یافتههای باکینگهام و کلیفتون موافقت دارد که در سازمان گالوپ با بررسی 400 شرکت موفق در سراسر جهان و مصاحبه با بیش از هشتاد هزار مدیر موفق و بیش از یک میلیون کارمند، به شناسایی زمینه توانمندی پرداختند که عبارتند از:
دستیابی، بکاراندازی، سازگاری، تحلیلگری، ساماندهندگی، باور و ایمان، فرماندهی، برقراری ارتباط، رقابت، همپیوندی، کنکاشگری، اندیشهورزی، پرورش دهندگی، انضباط، یکدلی، انصاف، متمرکز کردن، آیندهنگری، همسازی، ایدهآلپروری، دربرگیرندگی، فردشناسی، خودجوشی، خردورزی، آموزندگی، زمینهسازی، مثبتنگری، بازگوئی، پاسخگویی، برگردانندگی، اطمینان به خود، ارجمندی و راهبردگزینی
از سوی دیگر این شیوه مدیریتی در ایجاد این تحول با ویژگیهایی که جیم کالینز برمیشمارد نیز منطبق است. وی در تحلیل و بررسی شرکتهای زیادی به این سوال پاسخ میدهد که چرا برخی از سازمانها جهش میکنند و برخی دیگر خیر. او معیارهایی را مییابد که شرکتهای موفق از آنها بهره مند بودند. منجمله از این معیارها:
رهبران سطح پنجم: ترکیبی از تواضع انسانی و جسارت حرفهای را در خود دارند. آنها جاهطلب هستند، اما برای سازمان نه برای خودشان. به شدت پرتلاشند و دچار نیازی ناخودآگاه برای دستیابی به اهداف خود هستند. رهبران سطح پنجم، انسانهای سختکوش و باتجربه و مرد عمل هستند تا حرف. هنگام کسب موفقیت آن را به غیر از خود نسبت میدهند اما در وضع نامطوب خود را سرزنش میکنند؛ اما مدیران شرکتهای همتراز کاملاً عملکردی برعکس داشتهاند.
اول فرد بعد هدف: رهبران تعالی سازمانی ابتدا افراد شایسته را وارد سازمان کرده و در جایگاه مناسب قرار میدهند، بعد هدف خود را تعیین میکنند.رویاروئی با واقعیات ناخوشایند: رهبران موسسات رهسپار تعالی، فرهنگی بوجود میآورند که در آن افراد فرصت زیادی برای ابراز عقاید خود دارند و فضایی میسازند که در آن حقایق شنیده میشود. این شرایط بیشتر شبیه گفتگوی علمی هیجان انگیز با افرادی است که در جستجوی بهترین پاسخها هستند. در اصل این رویه ایجاد انگیزه است.
حرکت خارپشتی: رسیدن از سطح خوب به عالی مستلزم درک عمیق فصل مشترک سه محور است که با مفهوم ساده حرکت خارپشت (در مقابل روباه) بیان میشود. اشتراک معانی سه محور فکری «زمینه مورد علاقه شدید سازمان» و «عامل حرکت موتور اقتصادی» و «زمینهای که در آن میتوان بهترین عملکرد را داشت» مفهوم خارپشتی را میسازد. حرکت خارپشتی یک هدف، استراتژی یا خواسته نیست بلکه نوعی شناخت است. باید دریافت که در کدام زمینه میتوان خوب عمل کرد و بهترین بود.
فرهنگ مبتنی بر نظم: دستاوردهای بزرگ و پایدار مستلزم ایجاد فرهنگی مبتنی بر نظم است. یعنی ایجاد فضایی که افراد منظم اعمالی منظم دارند. شرکتهایی که رهبران سطح پنجم داشتند فرهنگی ماندگار و مبتنی بر نظم بنا نهادند. حال آنکه شرکتهای همتراز با مدیران سطح چهارم شخصاً و با اتکا به زور خواستار برقراری نظم بودند. فرهنگ مبتنی بر نظم با استبدادی که همه چیز را تحت نظم و ترتیب قرار میدهد متفاوت است. مدیران مقتدری که با نیروی شخصی سعی در برقراری نظم دارند، معمولاً از خلق دستاوردهای پایدار ناتوانند.
شتاب دهندههای تکنولوژیک: سازمانهای رهسپار تعالی از روشهای زودگذر تکنولوژیکی احتراز میکنند اما در بکارگیری تکنولوژیهایی که به دقت انتخاب کردهاند پیشرو هستند.
چرخه رشد: اشاره به مفهوم رشد بطئی و افزایش تدریجی سرعت تحقق اهداف در سازمان میباشد که اغلب افراد درون سیستم آن را حس نمیکنند.
پایداری: درحالیکه استراتژی کاری و نحوه عملکرد خود را پیوسته با محیط بیرونی در حال تغییر وفق میدهند، ارزشهای نهادی و هدف خود را حفظ میکنند.
اسلاید 9 :
آموزش استاد-شاگرد
شیوة عملی در ایجاد تحول در بانک ملی ایران به این شکل برنامهریزی شد
ابتدا کمیتهای تحت عنوان کمیته بانکداری مشارکت در سود و زیان راستین متشکل از مدیر تحول و کارشناسان بخشهای مختلف تشکیل گردید.
این کمیته در جلسات مستمر هفتگی خود به مدت دو سال از ابتدا بانکداری را با تعریف جدید مطرح کرد و قدم به قدم مسائل آن را بررسی و مدون نمود.
اعضاء موظف بودند تا برای جلسه بعد پیشنویسی از مطالب مشخص شده در هر جلسه را برای جلسه بعد فراهم کنند.
پیشنویسها در جلسه بعدی قرائت و مرور میشد و ضمن سنجش با اصول اولیه مدّ نظر جرح، تعدیل و اصلاح میگشت یا مجدداً از عضو مربوطه درخواست میشد که با توجه به نکات ارائه شده آن را برای جلسه بعد ترمیم، اصلاح یا بازنویسی نماید.
بدین طریق دستورالعملهای بانکداری مشارکت در سود و زیان راستین (PLS) تدوین گردید که با نظرات اعضاء کمیته منطبق بود.
این شیوه طراحی و تدوین با آموزش نوع خاصی همراه بود که از آن با عنوان آموزش استاد– شاگردی یاد میشود و تحقیقاتی زیادی موثر بودن این شیوه را اذعان داشتهاند.
تدوین دستورالعملها و سازمان جدید آن هم توسط همان کسانی که باید این شیوه را مجری دارند سبب گردید تا تدوین کنندگان آن ضمن تبحر در مفاد و جزئیات این نوع بانکداری کاملاً پذیرا و مدافع آن باشند و این روش به نوعی حذف مقاومتهای آتی در مقابل تحول و تربیت نیروی پشتیبان طرح بود.
بطئی و طولانی بودن مدت زمان طراحی عملاً منجر به تغییر ترکیب اعضاء این کمیته میشد که وسعت حامیان طرح بانکداری راستین را نیز با خود همراه داشت و از طرف دیگر تعامل اعضاء کمیته با ادارات متبوع خود در شکلگیری این فرهنگ مبتنی بر نظم اثرات قابل توجهی داشت.
حال طرح با پشتیبانی کارشناسی اعضای کمیته همراه بود و لازم بود تا سطوح مختلف مدیریت بانک را نیز با خود همگام نماید. لذا مرحله معرفی طرح برای سطوح مختلف مدیریت عالی، امور، میانی، شعب ممتاز و درجه یک بانک آغاز گردید.
جلسات ارائه و سخنرانی و بحث و جدل دربارة طرح مشارکت در سود و زیان راستین آغاز گردید و برای مدتی بطور مستمر با گروههای مختلف در ردههای مختلف بانک ادامه پیدا کرد تا منجر به پذیرش طرح از سوی آنان گردید.
همزمان کمیته بانکداری مشارکت در سود و زیان راستین (PLS) برای توسعه و بهبود فرآیندهای طرح با تغییرمداوم اعضاء به کار خود ادامه میداد که منجر به طراحی زیرسیستمهای مالی و سیستمهای مکمل آن گردید.
در این زمان نوشتن نرمافزار طرح مشارکت در سود و زیان راستین (PLS)که بعد از تدوین ساختار کلی طرح بطور موازی آغاز شده بود به مراحل پایانی خود نزدیک شد.
جلسات ارائه و سخنرانی و بحث و گفتگو با کارشناسان بانک بطور مستمر ادامه داشت و با کاستن از مقاومت آنها در مقابل تحول جدید ایشان را با خود همگام و همساز مینمود.
جلسات بیرون از بانک برای مسؤولین و کارشناسان بانکی در نهادهای مختلف اقتصادی و بانکی اعم از وزارت امور اقتصادی و دارائی، بانک مرکزی و شورای عالی بورس به شدّت دنبال میشد و در کنفرانسهای علمی وجوه مختلف این طرح از ابعاد علمی تشریح میشد و در هر مرحله زمینه بهتری را برای قبولاندن بانکداری راستین آمادهتر مینمود.
مقالات علمی– تخصصی متعددی در این زمینه توسط مدیر علمی و اعضاء کمیته طرح بانکداری راستین تحریر گردید. طرح این مقالات در کنفرانسهای علمی متعدد و مصاحبههای رسانهای داخلی و بینالمللی و بحث و گفتگو با صاحبنظران داخلی و خارجی در زمینههای مختلف بانکداری توان نظری طرح را مستحکمتر نمود و طرح بانکداری راستین را به عنوان یک پارادایم جدید که مبتنی بر مدیریت دانش صریح و ضمنی پرسنل بانک بود در عرصه بانکداری مطرح نمود.
شرایط برای ارزیابی توان عملیاتی طرح آماده شده بود. اولین شعبه مشارکتی بانک ملی براساس طرح بانکداری راستین در شعبه جدید الاحداث قبا آغاز به کار کرد.
اطلاع رسانی رسانهای در بیرون از بانک و ملاقات مدیران و کارشناسان بانک با مقامات و افراد مختلف زمینه گسترش شعب مشارکتی را نیز فراهم آورد.
آموزشهای مقدماتی با هدف فرهنگسازی و آشنائی بدنه کارشناسی بانک در سطحی گسترده در استانها آغاز شد و این طرح بعنوان راه حلی برای برون رفت از پدیدة غامض ربا در ساختار بانکداری نوین به عنوان سرفصل اصلی کارگروه طرح تحول بانکی در دولت قرار گرفت.
اسلاید 10 :
پیوند فرآیند جدید
سیستم بانکداری راستین با علم به این وجوه سعی کرد تا فرآیندها، دستورالعملها، رویهها، ارکان، قواعد و سازمان بانک و عملیات و فرآیندها را به صورت جامع مدّ نظر قرار داده و پس از شش سال کار مداوم راه حل جامعی در این ارتباط طراحی نماید که در نوع خود در سطح بینالمللی بینظیر است.
بانکداری راستین تمام وجوه عملیات بانکی را در بطن خود دارد.
افتتاح و شروع فعالیت اولین شعبه مشارکت در سود و زیان راستین (شعبه قبا) در آبان ماه 1389 کاستیهای سیستم را روشن نمود و براساس بازخورهای حاصل زیرسیستمهای جدید طراحی و به بانکداری راستین متصل شد.
توسعه بانکداری راستین به مرحلهای رسید که ضوابط عملیاتی آن میبایست مدون میگردید لذا کمیته تدوین مقررات و آییننامه اجرایی بانکداری راستین تشکیل گردید تا پیشنویس لایحه قانونی بانکداری راستین و آئیننامه اجرائی آن را تدوین نماید.
اسلاید 11 :
خصوصیات فرآیند جدید
همانطور که ذکر آن رفت برای ایجاد تحول در بانک میبایست ابداعات و فرآیندهای جدیدی به بانک پیوند نمود تا این فرآیندها بتوانند بطور خودکار مراحل تغییر را در بانک ایجاد نمایند. رویههای جدید میبایست ویژگیهای زیر را بعنوان پیشنیاز با خود همراه داشته باشند:
1-مبتنی بر اعتقاد و باورهای پرسنل و مشتریان باشد
2-شفافیت کامل در همة ابعاد داشته باشد
3-مبتنی بر فنآوری اطلاعات باشد
4-دارای حداکثر کارائی باشد
5-قابلیت دسترسی به آن از همه جای جهان و در هر زمان (24×7) امکانپذیر باشد
6-مبتنی بر استاندارهای پذیرفته شده اعم از داخلی و بینالمللی باشد
7-شیوههای عملیاتی آن مستند و قابل دسترس باشد
8-اهداف و منافع بانک را تأمین نماید
9-مخاطرات مالی را حداقل کند
10-جذابیتهای لازم را برای پرسنل و مشتریان فراهم آورد
11-به اندازة کافی برای پرسنل و مشتریان ساده و قابل فهم باشد
12-مکانیزمهای نظارتی کافی برای جلوگیری از انحرافات را داشته باشد
13-مبتنی بر مسؤولیت و پاسخگوئی باشد
14-باعث افزایش مدام اعتبار بانک و پرسنل آن گردد.
15-تقسیمات اداری و مرز تقسیم کار و سلسله مراتب و نحوه گزارشدهی مشخص باشد
16-رضایت شغلی و غنیسازی شغل و رهبری دموکراتیک را فراهم آورد
17-درجه رسمی شدن، سطوح سازمانی، درجه تمرکز، پیچیدگی و کانالهای ارتباطی از پیش تعریف شده باشد.
با توجه به موارد فوق بانکداری راستین طراحی و به عنوان فرآیند اساسی میتوان آن را به بانک پیوند نمود.
اسلاید 12 :
هرس فرآیندها
میتوان نشان داد که بسیاری از عقود مطرح در قانون عملیات بانکی بدون ربا مصوب 1362 ربوی هستند.
براساس تعریف دقیق ربا، عقود فروش اقساطی، اجاره به شرط تملیک و خرید و فروش دین و ربح مرکبی که ناشی از اخذ بهره بر بهره به دلیل عدم توانائی مدیون در تأدیه دین است وارد در حریم ربا هستند.
مشخصاً اعطای تسهیلات از طریق عقود وام نیک (وام بدون بهره)، مشارکت مدنی، مشارکت حقوقی، سرمایهگذاری مستقیم، مضاربه، معاملات سلف، جعاله، مزارعه، مساقات و اجاره با رعایت شرایط خاص از حریم ربا خارج میگردند.
در همة این عقود به استثنای وام نیک (قرض الحسنه) که بهره ندارد و اجاره که نرخ مال الاجاره از قبل تعیین میشود نباید نرخ بهره از پیش تعیین و شرط شود در غیر این صورت ربوی میگردند.
از بُعد حذف ربا در سیستم بانکی عملاً باید عقودی چون فروش اقساطی، اجاره به شرط تملیک، خرید و فروش دین و ربح مرکب تأخیر در تأدیه دین را بتدریج از عملیات بانکی حذف کرد.
از بُعد شفافیت باید عملیات غیرشفاف که موجب ابهامات و حتی زمینة استفاده نادرست فرآیندها را فراهم میآورد تعطیل شوند.
فعالیتها و عملیات مالی دستی حذف و جای خود را به عملیات ماشینی و مبتنی بر فنآوری اطلاعات بدهند.
عملیات ناکارا، غیر استاندارد، غیر مستند، مغایر با اهداف و منافع بانک، مخاطره آمیز، غیرجذاب، بدون نظارت و مسؤولیت میبایست تعطیل گردند.
تقسیمات اداری با اشتراک وظایف و مرزهای متداخل کاری و سلسله مراتب متداخل و متولیگری یک وظیفه توسط چند مدیر باید حذف شوند.
موجبات عدم رضایت شغلی و تضعیف پرسنل و مدیریت اتوکراتیک بایست شناسائی و از میان برداشته شوند.
مصادیق عینی این نکات با یک بررسی همهجانبه در بانک قابل کشف هستند.
اسلاید 13 :
حفظ و صیانت
همانطور که ذکر شد یکی از مراحل پیادهسازی نظام مبتنی بر مدیریت دانش حفظ و صیانت از فرآیندهای جدید سازمانی است که به سازمان پیوند زده شدهاند.
لذا برای جلوگیری از انحراف فرآیند از شکل طراحی شده آن، مکانیزمهائی طراحی گردید تا عیوب و نواقص احتمالی را مرتفع و از بازگشت رفتار بانک به وضعیت قبلی خود جلوگیری کند.
از این سو کمیتهای متشکل از مجربین این شیوه بانکداری با عنوان کمیته صیانت از بانکداری راستین تحت نظارت بانک مرکزی طراحی گردید تا بر حسن جریان عملکرد و آموزش و توسعه و رفع نواقص احتمالی و مشکلات نظری و حقوقی و تکمیل یا طراحی فرآیندهای مطرح شده یا جدید برای مدت 5 سال تشکیل شود. سازمان و شیوه فعالیت این کمیته در مقررات بانکداری راستین مدون شده است.
وزارت علوم، فنآوری و تحقیقات نیز نسبت به تأسیس رشته بانکداری راستین و خدمات مالی مرتبط با آن نظیر بازاریابی، ارزیابی، نظارت، کارگزاری و مشاوره مالی در دانشگاهها و موسسات آموزش عالی با حفظ مفاهیم مقرر در ضوابط و مقررات بانکداری راستین و توسعههای اصلاحی و تکمیلی آتی این شیوه بانکداری اقدام مینماید.
به منظور حفظ و پاسداری از بانکداری راستین و حقوق سپردهگذاران و مجریان و اشخاصی که بانک را امین خود میدانند تمامی پرسنل در همه سطوح مختلف مدیریتی و صف موظف میشوند تا مقررات بانکداری راستین را به دقت اجراء و از هرگونه تخلف نسبت به آن پرهیز کنند؛ در غیر این صورت با متخلف برخورد خواهد شد.
انواع تخلفات و مجازات و نحوه رسیدگی به تخلفات اداری کارکنان در مقررات بانکداری راستین تعریف شده است.
اسلاید 14 :
خصوصیات بانکداری راستین
علاوه بر بسیاری از زمینههای توسعه نظری و بنیادی در مجموع بانکداری راستین طرحی کاربردی است که منتج به تدوین لایحه بانکداری راستین و آئیننامه اجرائی بانکداری راستین شده است.
اهداف تدوین بانکداری راستین بطور خلاصه:
انطباق بیشتر عملیات و نظام بانکی با اصول و موازین دین مبین اسلام و تأمین نظر شارع مقدس،
دستیابی هرچه بیشتر به یک نظام بانکی مبتنی بر صدق و راستی و عملیات مالی سالم
کمک به شکوفایی اقتصاد، توزیع عادلانه امکانات و فرصتها و ایجاد اشتغال و افزایش تولید و رفاه جامعه
توضیح:
بانکداری راستین بر مبنای اصول عملیاتی، مالی، اقتصادی، اخلاقی، اجتماعی، حقوقی، بینالمللی و سازمانی خاصی است که همگی منتج از آموزههای عقلی، انسانی، اسلامی و اخلاقی و مبتنی بر آخرین دستآوردهای علمی بشر در زمینههای علوم و فناوری و با هدف توسعه و رشد اقتصاد و بانکداری کشور طراحی شده است.
اسلاید 15 :
مشخصات کلی بانکداری راستین
ویژگی و برجستگی خاص بانکداری راستین :
بانکداری راستین منطبق بر احکام شرع مطهر تدوین گردید تا نه تنها منجر به حذف ربا گردد بلکه وجوه مختلف آموزههای عدالت و اخلاق اسلامی را نیز در وجوه مختلف عملیات بانکی نهادینه سازد.
بانکداری راستین نه تنها معضلات بانکداری بدون ربا را رفع و آن را به بانکداری اسلامی توسعه میدهد بلکه مسائل و مشکلات بانکداری فعلی و نظامهای مالی مرتبط نظیر بیمه، بازنشستگی، مالیات و . کشور را نیز برطرف مینماید.
نتایج علمی، نظری، کاربردی و صنعتی بانکداری راستین:
محاسن بانکداری راستین در همه زمینههای عملیات بانکی، مالی، اقتصادی، اخلاقی، اجتماعی و بینالمللی آنقدر گسترده است که به عنوان مولفه اساسی در اصلاح ساختار بانکی کشور مدّ نظر قرار گرفته است و برای حفظ دستآوردهای آن پیشنویس لایحه قانونی و آییننامه اجرایی بانکداری راستین تدوین گردید.
این طرح الگوی واقعی و راستین بانکداری اسلامی است که در تمام کشورهای جهان قابل استفاده است.
اسلاید 16 :
طراحی سیستم بانکداری اسلامی به معنای واقعی و راستین آن نیازمند اشراف به:
مسائل دینی و عقیدتی (فقه و اصول و کلام و منطق)،
فلسفی (مفاهیم عدالت فردی و اجتماعی و حق)،
اقتصادی (رفتار اقتصادی افراد و بنگاهها و بازارها)،
مالی (حسابداری، حسابرسی، مهندسی مالی)،
بانکی (بررسی و نظارت طرح، عملیات اعتباری، معاملات، سرمایهگذاری، ریسک)،
حقوقی (قوانین، قراردادها، آیین دادرسی و داوری)،
انفورماتیک (سیستمهای کامپیوتری، شبکهها، ارتباطات، برنامهنویسی)
سازمان (ارکان و تشکیلات)،
مدیریت (اداره امور، کنترل، بازرسی، نظارت، ارزیابی)،
ریاضیات (ریاضیات کاربردی، ریاضیات مالی، مدلسازی ریاضی)،
ابزارهای مالی (اوراق بهادار متدوال در بازارهای مالی)،
بازرگانی (مدیریت بازرگانی، بازاریابی، بازرگانی خارجی)،
بازار سرمایه (ساختار بازار سرمایه، قوانین و مقررات بازار سرمایه)،
بیمه (بیمههای تجاری، مسئولیت، داراییها، حوادث)،
استانداردها (کالائی، ساخت و ساز)
جامعهشناسی و روانشناسی اجتماعی و فردی افراد و نحوه برخورد با آنها
و بسیاری از مسائل متنوع دیگر میباشد.
بانکداری راستین
اسلاید 17 :
اصول عملیاتی
ارکان
بانکداری مشارکت در سود و زیان راستین
زیرسیستمهای مالی
سیستمهای مکمل
دستورالعملهای عملیاتی
ابزارهای مالی جدید
سازمان و تشکیلات
قانون، مقررات و آییننامه اجرایی
بانکداری راستین
اسلاید 18 :
اصول عملیاتی
بانک
اصول مالی
اصول اقتصادی
اصول اخلاقی
اصول حقوقی
اصول سازمانی
اصول بینالمللی
اصول اجتماعی
اصول بانکداری راستین
اسلاید 19 :
حذف ربا از عملیات بانکی،
منع صوریسازی و بکارگیری عقود به شکل واقعی آنها،
بانک واسطه وجوه میان سپردهگذاران و دریافتکنندگان منابع مالی است، و از ارائه خدمت مدیریت سرمایه کسب درآمد میکند و نه از تفاوت (اسپرید) نرخهای بهره.
با تعلق نماء به اصل منفعت یا زیان هر دارایی به صاحب همان دارایی بازمیگردد.
کلیه عملیات قانونمدار و مبتنی بر مقررات مدون، روشن و شفاف تعریف و اجرا و به صورت مکانیزه و از طریق شبکه اینترنت انجام میشود.
بانک ضمن حفظ منافع سپردهگذار امین طرفهای خود است
مجری اطمینان دارد که در صورت زیان ورشکسته نمیشود و پوششهای بیمهای از ورود زیان به منابع سپردهگذار پیشگیری میکند.
ارزیابی و نظارت و اجرای طرحها مبتنی بر تخصص، مسئولیت و استقلال رأی ارزیاب و امین در مقام اظهار نظر است.
توانایی مجری باید احراز و اعتبار مالی وی با مالیاتی که قبلاً پرداخته سنجیده میشود.
مجری در قبال صحت اطلاعات ارائه شده در طرحنامه پیشنهادی خود مسؤول است.
اصول عملیاتی
اسلاید 20 :
داراییهای سمی نظیر مطالبات معوق در بانک ایجاد نمیشود و بانک در بحرانهای مالی ورشکسته نمیگردد.
با کاهش ریسک بانک نرخ کفایت سرمایه کاهش یافته و منابع آزاد بانک افزایش مییابد
با توجه به امانی بودن وجوه حفظ ذخایر قانونی و احتیاطی نزد بانک مرکزی تقلیل مییابد.
سپردهگذار و مجری و بانک سهم عادلانه خود را از بازدهی مشارکت دریافت میکنند.
تنوع ابزارها و فرآیندهای بانکی نیازهای مختلف جامعه را پاسخ میدهد
با اتصال قیمت گواهی راستین به بازده بخش حقیقی، قیمت گواهی را تثبیت نموده و حبابی نمیشود
افراد با سلایق مختلف ریسک را جذب و موجب تعامل مثبت بازده و ریسک میشود.
هر فرد بدون نیاز به کارگزار میتواند در بازار گواهی راستین معامله کند.
شفافیت سیستم موجب اصلاح سیستمهای مرتبط نظیر مالیات و بیمه تأمین اجتماعی در ارتباط با مجری میشود.
سازوکار ارزیابی قابل اعتماد تعریف شده و زمینه نظارت قابل وثوق فراهم است.
مجری موظف به افشای اطلاعات مرتبط با طرح است و با نظارت بر عملیات مجری حاکمیت شرکتی درباره شرکت مجری اعمال میشود که به شفافیت کلیه اطلاعات و عملیات مرتبط با طرح میانجامد
از اطلاعات نامتقارن و رانتهای اطلاعاتی جلوگیری میکند
نظارت بانک و بکارگیری بیمه ریسکهای مختلف را به حداقل میرساند.
موجب تسهیل و تسریع و مانع عملیات مانع پولشویی
تقویت حسابرسی و کنترل داخلی موسسه مجری
با بازرسی آنلاین و مکانیزه و باهوش از تخلف پرسنل بانک جلوگیری میکند
با تفکیک حسابها، حساب هر طرح و سپردهگذار به تفکیک ثبت و نگهداری میشود
اعتبار بانک و عملیات بانکی را افزایش میدهد.
اصول مالی
