بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بنام آنکه جان را حکمت آموخت
كليات مسموميت
اسلاید 2 :
تعریف مسمومیت
پاراسلسوس : همه چیز سمی است و فقط مقدار تعیین کننده است.
سمیت (Toxicity)، توانایی یک ماده شیمیایی در ایجاد آسیب است. به عبارتی هر ماده ای که از هر طریقی و به هر صورتی مصرف شده و بتواند به سلامتی انسان به صورت موقت یا دائم آسیب برساند یا باعث مرگ شود سم (Toxin) است.
اسلاید 3 :
درجه بندی سمیت مواد
اسلاید 4 :
تقسیم بندی سموم
بر اساس منشاء: کانی (آرسنیک) ، گیاهی (تریاک) ، حیوانی (سم مار) ، شیمیایی (استامینوفن)
بر اساس خواص فیزیکی: گاز (منواکسید کربن) ، مایع ( نفت) ، جامد (آسپرین) ، فرار (سیانور)
بر اساس اثرات بر بدن: خورنده (اسید سولفوریک) ، تحریک کننده و التهابی (کلر) ، مکانیکال (پودر شیشه) ، نوروتیک (آمفتامین ها) ، خونی (آرسین) ، آسفیکسان (فسژن) ، قلبی (دیگوکسین) و .
اسلاید 5 :
عوامل موثر بر عملکرد سموم
الف) راه تماس: خوراکی ، تزریقی ( IV,IM,SC) ، تماس پوستی مخاطی ( انواع شیاف های رکتال و واژینال) و استنشاقی (تدخین ، انفیه و تنفسی)
بعضی سموم از راه خوراکی بی اثر می شوند مثل سم مار.
تماس پوستی با ارگانوفسفره ها سبب افزایش زمان دفع از بدن می شود.
اسلاید 6 :
ب) وضعیت عمومی مسموم: سن ، وضعیت عمومی سلامتی ، سابقه انواع اعتیاد و سابقه حساسیت های دارویی.
اطفال با دوزهای پایین تری نسبت به بزرگسالان مسموم می شوند.
کودکان و افراد مسن با درجات پایین تری از اشباع خونی co دچار مسمومیت می شوند.
در نارسایی های کبدی یا کلیوی متابولیسم و دفع داروها تغییر می کند.
اسلاید 7 :
ج) خصوصیات ماده سمی : دوز ، غلظت و وضعیت شیمیایی و فیزیکی سم که می تواند بر جذب و حلالیت آن اثر بگذارد.
حداکثر جذب اتانول در غلظت 20% است و غلظت های بالاتر سبب اسپاسم پیلور و تاخیر در جذب می شود.
اسلاید 8 :
انواع مسمومیت
جنایی (Criminal) : مسموم کردن فردی توسط افراد دیگر و اکثراً به قصد دیگرکشی
شغلی (Occupational) : مانند سیانور در آبکاری ها ، متانول در دستگاه های فتوکپی ، ذرات ذغال سنگ در معادن و .
اتفاقی (Accidental) : بیشتر در اطفال دیده می شود هر چند در بزرگسالان هم کمابیش مشاهده می شود. سم مورد استفاده جزئی از مواد موجود در منازل مانند داروها ، سموم دفع آفات ، شوینده ها، ترکیبات نفتی و . می باشد.
خودکشی(Suicidal) : شایعترین راه خودکشی در دنیا مسمومیت است و عمدتاً از داروها استفاده می شود.
اسلاید 9 :
در ایران شایعترین داروهای مصرفی جهت خودکشی بنزودیازپین ها ، ضد افسردگی های سه حلقه ای و ترکیبات اپیوئیدی هستند.
اسلاید 10 :
تشخیص مسمومیت ها
شرح حال
یافته های معاینه بالینی
پارا کلینیک
استفاده از آنتی دوت
اسلاید 11 :
شرح حال
چه خورده ؟
چه مقدار خورده ؟
چه موقع خورده ؟
چه اقدامی انجام شده ؟
چه علائمی دارد ؟
آیا دارو مربوط به خود بیمار بوده ؟
توصیف دارو از نظر اندازه ، شکل ، رنگ و .
باقیمانده دارو یا سم و ظروف خالی آنها
اسلاید 12 :
اگر شرح حال دهنده خود بیمار باشد در مواردی ممکن است شرح حال قابل اطمینان نباشد. مثلاً تحت تاثیر دارو ، سم مصرفی یا الکل بوده و نتواند اطلاعات درستی بدهد و یا در موارد خودکشی ممکن است بیمار عمداً پزشک را گمراه کند.
در معتادان شرح حال در بیشتر مواقع قابل اعتماد نیست.
اسلاید 13 :
علائم و نشانه های بالینی
بوی تنفس :
بوی بادام تلخ >>> سیانید
بوی سیر >>> ارگانوفسفره ها
بوی طناب سوخته >>> ماری جوانا
بوی ذغال >>> منواکسید کربن
بوی ماهی گندیده >>> فسفین (قرص برنج)
اسلاید 14 :
سندرم های مسمومیت
1-آنتی کولینرژیک:(hyperthermia-flushed skin-dry mouth-mydriasis-delirium-کاهش تعریق و پریستالتیسم )
آنتی هیستامین ها-فنوتیازین ها-ضدافسردگی های حلقوی- ضداسپاسم ها(کلیدینیوم.دی سیکلومین.هیوسین. اسکوپولامین)-ضدپارکینسون ها(بی پریدین)-آتروپین- شل کننده های عضلات اسکلتی-تاتوره-آمانیتا موسکاریا
2-کولینرژیک:(DUMBELS syndrome) ارگانوفسفره ها-کاربامات ها-پاراسمپاتومیمتیک ها-بعضی قارچها
اسلاید 15 :
3-سمپاتومیمتیک:
کوکایین- آمفتامین-ضداحتقان ها(سودوافدرین)-دوپامین-کافئین- آمینوفیلین
4-سداتیو هیپنوتیک:(coma-miosis-bradycardia-hypotension-hypoventilation)
مواد مخدر اپیوئیدی-باربیتورات ها-بنزودیازپین ها- اتانول- مپروبامات- کلونیدین- گلوتتمید
5-اکستراپیرامیدال:تورتیکولی-تریسموس-اسپاسم عضلات فک- برادی کینزی-اپیستوتونوس- ترمور(آنتی سایکوتیک ها)
6-نورولپتیک بدخیم: هیپرترمی-ریژیدیتی-اختلال هوشیاری-ناپایداری اتونوم- لرزش تعریق رابدومیولیز
آنتی سایکوتیک ها- لیتیوم –محرومیت یا قطع لودوپا(دوپامین)
(tachycardia-hypertension-diaphoresis-tremor-mydriasis-seizures-hallucinations-agitation)
اسلاید 16 :
7-سروتونین:هیپرترمی-هیپررفلکسی-هیپرتونی-تاکی کاردی -تعریق-لرزش-آژیتاسیون-میوکلونوس
مهارکننده هایMAO (ترانیل سیپرومین.فنلزین. ایزوکربوکساید . مکلوبماید) به همراه SSRISشامل (فلوکستین.سیتالوپرام.سرترالین) یا TCAشامل(ایمی پرامین.آمی ترپتیلین.نورتریپتیلین و .)
8- محرومیت:تاکی کاردی- هیپرتانسیون-تب خفیف-عطسه-خمیازه-آبریزش از بینی-اشک ریزش-تعریق- میدریاز-سیخ شدن موها-تهوع و استفراغ-کرامپ های شکمی-اسهال-افزایش صدای روده ها-دردهای عضلانی-تشنج و دلیریوم
قطع ناگهانی مواد یا داروهایی که بیمار به آنها وابستگی یافته است. مواد مخدر-بنزودیازپین ها-باربیتورات ها-کلرال هیدرات-مپروبامات-الکلGHB.
اسلاید 17 :
هیپوتانسیون
اوپیات ها
اتانول
باربیتورات ها
سداتیو هیپنوتیک ها
ضد افسردگی های سه حلقه ای
منواکسید کربن
بتا بلاکرها
آنتی سایکوتیک ها
داروهای ضد فشار خون
اسلاید 18 :
هیپرتانسیون
سمپاتومیمتیک ها
آنتی کولینرژیک ها
آمفتامین ها
کوکائین
نیکوتین
ارگانو فسفره ها
اسلاید 19 :
تاکیکاردی
آمفتامین ها
آنتی هیستامین ها
ضد افسردگی های سه حلقه ای
آنتی کولینرژیک ها
فنوتیازین ها
تئوفیلین
کلیه داروهایی که موجب هیپرترمی، تشنج وهیپوگلیسمی می شوند.
اسلاید 20 :
برادیکاردی
انواع دیژیتال
کولینرژیک ها
ارگانو فسفره ها
کلونیدین
اوپیات ها
بلوک کننده های کانال کلسیم
بتا بلاکرها