بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
هفته پیشگیری از مسمومیتها 1 تا 7 آبان ماه 1392
اسلاید 2 :
شیوهی جدید زندگی ماشینی و دسترسی آسان هموطنان ما به انواع مواد شیمیایی، داروها، سموم و . بدون داشتن اطلاعات کافی از نحوهی نگهداری، مصرف، عوارض، خطرات و هشدارهای مربوطه، شیوع مسمومیتهای اتفاقی و تعمدی را در جامعه به میزان زیادی افزایش داده است.
اگرچه بسیاری از این مسمومیتها توسط کادر پزشکی - درمانی کنترل شده و به مرگ منتهی نمیگردد و لیکن خسارات جبرانناپذیری را به پیکرهی اقتصاد، سلامت و بهداشت جسمی و روانی جامعه و خانوادهها وارد خواهد نمود.
معرفی هفته پیشگیری از مسمومیتها
اسلاید 3 :
با عنایت به موارد فوق و همچنین در نظر گرفتن شرایط خاص جغرافیایی، فرهنگی و اجتماعی ایران، مقرر شده است امسال مانند هفت سال گذشته، در هفتهی اول آبان ماه با عنوان «هفته پیشگیری از مسمومیتها» اقداماتی در خصوص آموزش راههای پیشگیری از بروز انواع مسمومیتها و چگونگی کنترل آن و نحوهی انجام اقدامات اولیه در مواجهه با فرد مسموم، توسط معاونت غذا و دارو دانشگاههای علوم پزشکی سراسر کشور و در راس آن، مرکز ملی اطلاعرسانی داروها و سموم و کلیه مراکز DPIC کشور، انجام پذیرد.
اسلاید 4 :
نامگذاری هفته ای به نام هفته پیشگیری از مسمومیتها ممکن است در آموزش و اطلاعرسانی کلیهی قشرهای جامعه و به تبع آن کاهش موارد مسمومیتهای اتفاقی و تعمدی مفید واقع شود. با توجه به محدودیت تختهای بیمارستانی و هزینههای بالای دارو و درمان، این امر ممکن است به کاهش هزینهها کمک شایانی نماید؛ و در عین حال به میزان قابل توجهی سبب ارتقای سطح سلامت و بهداشت عمومی جامعه شود.
در این هفته ارگانهای اطلاعرسانی، از طریق چاپ بروشورها و پمفلتهای آموزشی جهت آگاهی خانوادهها، نصب بیلبوردهای آموزشی در خیابانها، توزیع پوسترهای جذاب و آگاهیدهنده در مراکز آموزشی- درمانی، دانشگاهها، مراکز آموزش عالی، کارخانجات، موسسات، مدارس و عملیات وسیع اطلاعرسانی از طریق رسانههای عمومی شامل روزنامهها، رادیو و تلویزیون میتوانند اقدام به آموزش پیشگیری و کنترل مسمومیتها نمایند.
اسلاید 5 :
ارتقای فرهنگ ودانش عمومی در خصوص پیشگیری از مسمومیتها، آموزش عمومی چگونگی انجام اقدامات اولیه و ضروری پیش از رساندن فرد مسموم به مراکز درمانی، ارتقای سطح سلامت و بهداشت عمومی جامعه، کاهش مرگ و میر ناشی از مسمومیتها، کاهش مراجعات به مراکز درمانی و اورژانسها، آموزش نحوهی برخورد با موارد مسمومیت در منزل، آموزش نحوهی پیشگیری از مسمومیتهای اتفاقی و شغلی، کاهش هزینههای مربوط به درمان مسمومیتهای دارویی و شیمیایی، آموزش عمومی نحوهی برخورد باحوادث شیمیایی (NBC).
بر اساس برنامه ریزیهای WHO مقرر شده است از تاریخ 28 مهرماه تا 4 آبان ماه سال جاری (20-26 October)، بسیج جهانی «هفته پیشگیری از مسمومیت با سرب» برگزار شود. از آنجا که برگزاری هفته پیشگیری از مسمومیتها امسال با این بسیج همگانی متقارن شده است یکی از اهداف آموزشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در سال جاری و در این هفته می تواند آشناسازی جامعه با منابع و نحوه آلودگی با سرب، نحوه بروز و علایم مسمومیت با سرب و نحوه پیشگیری از آن باشد.
اهداف برگزاری هفته پیشگیری ازمسمومیتها
اسلاید 6 :
چهارشنبه 92/8/1 روز پیشگیری از مسمومیت ناشی از داروها
پنجشنبه 92/8/2 روز پيشگيري از مسموميتها در اطفال (پیشگیری از تماس با سرب در کودکان)
جمعه 92/8/3 روز پيشگيري از مسموميت ناشی از گازها و منوکسيد کربن
شنبه 92/8/4 روز پيشگيري از مسموميت با مواد غذايي و گياهان سمي
عناوین روزهای هفته
اسلاید 7 :
یکشنبه 92/8/5 روز پيشگيري از بروز مسموميت با سموم دفع آفات، مواد شيميايي (فلز سرب) و شوينده خانگي
دوشنبه 92/8/6 روز پيشگيري از مسموميت ناشي از گزیدگی
سه شنبه 92/8/7 روز پيشگيري ازمسموميت ناشي از سوء مصرف مواد
اسلاید 8 :
1. مهمترین موارد استفاده از سرب و ترکیبات آن عبارت است از: ساخت لوله و مخازن آب، تهیه پوشش سقف ها، حلبی، مفتول، کابل برق رسانی، اسلحه سازی، شیشه سازی، پلاستیک سازی، باتری سازی، لاستیک سازی، آلیاژهای فلزی، رنگ سازی، کبریت سازی، صنایع شیمیایی، اتاقک سربی، منابع تبخیر، آفت کش ها، سوخت اتومبیل و حروف چاپ.
2. منابع سرب و آلودگی ناشی از آن یا منابع طبیعی مانند سنگها، خاک، آب، هوا و گیاهان است و یا منابع غیر طبیعی مانند دودکش ها، فاضلاب کارخانجات صنعتی، اگزوز اتومبیل، بنزین سرب دار می باشد.
3. از سوختن هر لیتر بنزین سرب دار، 0.32 گرم سرب وارد هوا می شود که 10% آن روی سطح خیابانها ریخته می شود و بطور متوسط یک اتومبیل در حدود 1 کیلوگرم در سال از خود سرب خارج می کند.
4. منابع شغلی سرب عبارت است از: در محیط کار از طریق تنفس، عدم رعایت بهداشت صحیح با خوردن و آشامیدن، دخانیات، کار در باطریسازی، جوشکاری، لحیم کاری، تراشکاری، لوله بری، ریخته گری، کوزه گری، رنگ سازی، نقاشی، جواهر سازی، صنایع نظامی، چاپخانه، پمپ بنزین، استنشاق ذرات غبار رها شده از لباس کار.
پیشگیری از مسمومیت با سرب
اسلاید 9 :
5. منابع غیر شغلی سرب عبارت است از: استفاده از ظروف سربی، شراب خانگی، داروهای گیاهی حاوی سرب، مواد آرایشی حاوی سرب، استفاده از ظروف شیشه ای کریستال حاوی سرب در مصارف روزمره خانگی، ظروف سرامیک با لعاب سربی (لعاب آبی رنگ)، آلودگی آب و خاک و گیاهان در مناطقی مانند معادن سرب و کوره های ذوب فلزات، استعمال سیگار.
6. نحوه آلوده شدن کودکان با سرب از طریق: غذای آماده داخل قوطی، نوشیدنی سرد در بطری شیشه ای، انتقال سرب از طریق شیر مادر، آب و هوا و خاک آلوده به سرب، به دهان بردن رشته های پلاستیکی می باشد.
7. نام دیگر سرب، "سم اجتماع صنعتی" است و مسمومیت با سرب بیماری جهان صنعتی می باشد.
8. غلظت سرب در خون ساکنین شهرها بیشتر از حاشیه شهرها و بیشتر از روستاها است.
9. سرب آلی ایجاد علایم مسمومیت عصبی مرکزی می نماید و سرب معدنی مسمومیت همراه با اختلالات در سنتز هموگلوبین خون ایجاد می نماید.
10. علایم مسمومیت حاد با سرب شامل بی اشتهایی، تحریک پذیری، استفراغ، انسفالوپاتی حاد و آتاکسی، استفراغ مقاوم، لتارژی، تشنج و اغما می باشد.
پیشگیری از مسمومیت با سرب
اسلاید 10 :
11. پیدایش لکه های آبی خاکستری (حاشیه بورتن) در کنار لثه ها، ناشی از رسوب سولفور سرب می باشد.
12. دل درد و قولنج شدید شکمی، یبوست، درد مفاصل زانوها، مچ و آرنج، کمر، شانه، سردرد، خستگی، بی قراری و بی اشتهایی ا ز علایم مسمومیت با سرب می باشد.
13. علایم مسمومیت مزمن با سرب، تورم لثه با خطوط آبی روی لثه ها، احساس طعم فلزی در دهان، ترومبوز عروق مغزی و انسفالوپاتی ناشی از آن، کاهش قدرت یادگیری و حافظه، هوش پایین، اختلالات رفتاری، لرزش، قولنج روده ای، درد عضلانی، افزایش فشار خونی، کم خونی، کاهش تعداد اسپرم و ناباروری می باشد.
14. سرب فلزی سمی است که مصرف وسیع آن منجر به آلودگی محیط و مشکلات سلامتی در کل جهان شده است.
15. تماس مداوم با سرب سبب تجمع آن در بدن و بروز صدمات بیشماری به اندامهای مختلف بدن مانند سیستم عصبی، خون، گوارش، قلبی عروقی و کلیوی خواهد شد.
16. کودکان نسبت به صدمات ناشی از سمیت عصبی مسمومیت با سرب بسیار حساس هستند و گاهی اوقات صدمات عصبی ناشی از سرب در کودکان برگشت ناپذیر است.
پیشگیری از مسمومیت با سرب
اسلاید 11 :
17. تماس با سرب تقریباً عامل0.6% از بیماری هایی است که در کل جهان و خصوصاً در کشورهای درحال توسعه گزارش می شود.
18. هر سال تماس با سرب در کودکان منجر به افزایش تقریبی 600000 مورد ناتوانی مغزی جدید در جهان می گردد.
19. کاهش استعمال سرب در بنزین مصرفی، صنعت رنگ سازی، لوله سازی و آلیاژ به صورت مستقیم سبب کاهش سرب موجود در خون خواهد شد.
20. راههای کاهش سرب در محیط زیست و کاهش تماسهای شغلی عبارتند از: کاهش مصرف سرب در مواردیکه ضرورتی ندارد مانند رنگ سازی، بازیافت صحیح سرب از پسماندها، اطلاع رسانی و ارائه آموزش عمومی درخصوص اهمیت و نحوه انهدام یا بازیافت باتری های سربی و رایانه ها، سنجش میزان سرب موجود در خون کودکان، زنانیکه در سنین باروری می باشند و کارگران صنایع.
21. در سالهای اخیر موارد متعددی از مرگ معتادانی که از تریاک تقلیب شده با سرب استفاده نموده اند به دلیل مسمومیت با سرب مشاهده شده است.
22. در منازل قدیمی که چهل سال و یا بیشتر از ساختمان آن می گذرد، رنگهای استفاده شده و پوسته شده در دیوارها و چارچوبها و لوله های آب سربی اصلی ترین منبع مسمومیت با سرب می باشد.
23. در صورت قدیمی بودن لوله های آب منزل (لوله های سربی) بهتر است قبل از استفاده از آب در صبح، اجازه دهیم مقادیری از آب داخل لوله قبل از استفاده دور ریخته شود.
اسلاید 12 :
24. به رغم بدون سرب بودن بنزین مصرفی در اغلب کشورها، بعد از سالهای متمادی، خاک و غبارات حاوی سرب می تواند در کودکان ایجاد مسمومیت نماید.
25. کودکان به دلیل روند رشدشان اغلب دست و اجسام اطراف خود را به دهان می برند. این کار سبب ورود مقادیری از سرب محیط به بدنشان می شود.
26. کودکان 4 تا 5 برابر بیشتر از بزرگسالان، سرب محیط را جذب می کنند.
27. کودکان زیر 5 سال و زنان باردار دو گروه اصلی در معرض خطر در اثر تماس با سرب هستند.
28. به پنج دلیل عوارض تماس با سرب در کودکان بیش از بزرگسالان است: 1- میزان دریافت سرب بر حسب واحد وزن بدن در کودکان بیشتر است 2-گرد و غبار بیشتری توسط کودکان بلعیده می شود 3- میزان جذب سرب از دستگاه گوارش کودکان بیشتر است 4- سد خونی–مغزی کودکان هنوز تکامل پیدا نکرده است 5- اثرات سیستم عصبی در کودکان با مقادیر کمتری نسبت به بزرگسالان بروز می نماید.
29. اصلی ترین عوارض سوء سرب در تکامل سیستم عصبی کودکان و بهره هوشی کودک بروز می نماید.
30. میزان حداقل 5 میکرو گرم سرب در هر دسی لیتر خون کودکان سبب اثرات سوء بر بهره هوشی خواهد شد و این اثرات با افزایش تماس با سرب و افزایش غلظت خونی سرب، افزایش خواهد یافت.
اسلاید 13 :
31. تماس با سرب در کودکان می تواند منجر به اختلال تمرکز و پرخاشگری شود.
32. تماس با مقادیر بالای سرب در زنان باردار می تواند منجر به سقط جنین، مرده زایی، زایمان زودرس و تولد نوزاد کم وزن و حتی ناقص شود.
33. راههای حذف مصرف سرب: حذف سرب از بنزین، حذف سرب از صنعت رنگ سازی، حذف استفاده از سرب در آلیاژهای فلزی که در بسته بندی صنایع غذایی استفاده می شود، حذف سرب از منازل مدارس و اسباب بازی کودکان، حذف سرب از لعاب ظروف سفالی و سرامیکی مورد استفاده در صرف غذا و آشامیدنی، شناسایی و حذف سرب از مواد آرایشی و طب سنتی.
34. از راههای پیشگیری تماس با سرب، عدم تماس با ضایعات و نخاله های حاوی سرب ناشی از وسایل الکترونیکی و باتری های سربی و کامپیوتر، خصوصاً در کودکان می باشد.
35. باید مطمئن شد که ضایعات و نخاله های حاوی سرب حتماً توسط مراجعات معتبر منهدم شود.
36. به منظور سنجش سرب در خون افراد شاغل در صنعت که با سرب تماس دارند، آزمایش خون باید به طور مرتب انجام شود.
37. برای پیشگیری از عوارض ناشی از تماس با سرب باید جامعه از خطرات این فلز سمی آگاه شود.
اسلاید 14 :
پیشگیری از مسمومیت ناشی از داروها
اسلاید 15 :
1. با مصرف خودسرانه داروها بدون تجويز پزشك، سلامت خود را به خطر نيندازيد.
2. مقادير بالاي برخي از داروهاي به ظاهر كم خطر، مي توانند براي فرد خصوصاً کودکان و افراد مسن كشنده باشد.
3. شايعترين علت بروز مسموميت در جهان، مصرف داروها بيش از مقادير درماني مي باشد.
4. هفتاد درصد از مسمومیت های ارجاع شده به مراکز اطلاع رسانی داروها و سموم کشور، مسمومیت های دارویی می باشد.
5. داروها را دور از ديد و دسترس كودكان و در ارتفاع بالا ودر كمد مجهز به قفل نگه داري نماييد.
6. در هنگام بيماري كودكتان مراقب باشيد تا دوز تكراري دارو به وي ندهيد.
7. برای کاهش تب در کودکان، داروی استامینوفن را بر اساس وزن و سن کودک و با مشورت پزشک و داروساز به کودک بدهید. مقادیر بیش از حد درمانی استامینوفن می تواند ایجاد مسمومیت نماید.
8. داروهاي مصرفي افراد خانواده را دور از دسترس كودكان نگهداريد.
پیشگیری از مسمومیت ناشی از داروها
اسلاید 16 :
9. از قرار دادن دارو در كيف دستي پرهيز كنيد تا مانع خورده شدن دارو توسط كودكان شود.
10. داروهاي خود را در مقابل چشم كودكان نخوريد، چرا كه كودكان از رفتار بزرگسالان تقليد مي كنند و ممكن است دور از چشم والدين داروها را به دهان ببرند.
11. اگر به كودك خود دارو مي دهيد به او تفهيم كنيد كه اين دارو است و از كلماتي مثل آبنبات، شكلات و يا خوراكي استفاده نكنيد.
12. بهتر است داروهای بیمار افسرده و یا بیمارانی که تعادل رفتاری ندارند و یا افرادی که سابقه اقدام به خودکشی دارند را دور از دسترش ایشان قرار دهید و مراقبت دقیقی در خصوص میزان داروی مصرفی ایشان به عمل آورید.
13. بر مصرف داروی افراد مسن خانواده نظارت داشته باشید چراکه ایشان به دلایل زیر ممکن است داروی خود را به اشتباه یا بطور تکراری مصرف نمایند: تشابه ظاهری شکل داروها، ابتلا به فراموشی، عدم اطلاع از نام داروها، بی سوادی یا کم سوادی و یا خوانا نبودن مقادیر مصرفی دارو مندرج روی جعبه دارویی.
اسلاید 17 :
14. بهترین کار برای پیشگیری از خوردن دوز تکراری دارو، یادداشت کردن دفعات مصرف دارو و یا قرار دادن قرصها در داخل جعبه های مخصوص تقسیم بندی شده (برحسب صبح، عصر و شب) می باشد.
15. مصرف مقادیر بالای بسیاری از داروها در اقدام به خودکشی، ممکن است در ابتدا علامت و نشانه خاصی نداشته باشد ولی وضعیت فرد مسموم به طور ناگهانی وخیم گردد.
16. بروز مسمومیت توسط برخی از داروها هرچند ممکن است منجر به مرگ نگردد ولی مقادیر بالای این داروها می توانند منجر به صدمات دائمی کبد و کلیه فرد مسموم شود.
17. داروها را مطابق با توصیه پزشک یا داروساز و نه بیشتر از آن مصرف نمائید چراکه با مصرف چند برابر مقادیر درمانی داروها به طور خودسرانه، نه تنها روند درمان شما سریعتر نمی شود بلکه تنها دچار عوارض سوء و یا مسمومیت با داروها خواهید شد.
18. مصرف بیش از مقادیر توصیه شده داروهای مسکن سبب سمیت و تخریب کلیه ها خواهد شد.
19. مصرف خودسرانه داروی استامینوفن جهت درمان درد و تب بیش از مقادیر درمانی، منجر به صدمات کبدی خواهد شد.
20. داروها خصوصا داروهای خوش طعم مخصوص کودکان را از دسترس ایشان دور نگه دارید. ممکن است با استفاده از غفلت شما، کودک اقدام به مصرف دارو نماید.
اسلاید 18 :
21. در برخورد با فرد مسموم غیر هوشیاری که در کنارش بسته های داروی خورده شده وجود دارد، ضمن حفظ خونسردی خود و عدم القاء استفراغ در این فرد، بسته های دارویی را همراه بیمار به بیمارستان ببرید.
22. در مسمومیت های تعمدی با دارو، بهتر است در صورت هوشیاری فرد مسموم، نام دارو یا داروهای مصرفی و تعداد هر یک از آنها را از وی بپرسید و به کادر درمانی اطلاع دهید.
23. در اغلب مسمومیت های اتفاقی و یا تعمدی با داروها، برای اطلاع از نحوه انجام اقدامات اولیه، هرچه سریع تر با شماره تلفن مرکز اطلاع رسانی داروها و سموم 1490 تماس بگیرید.
24. آیا می دانید شایعترین علت مسمومیت در کشور ما بروز مسمومیت های دارویی می باشد.
25. چنانچه در خانه کودک زیر 5 سال دارید، حتما داروها را در کمدهای بالاتر و مجهز به قفل قرار دهید.
26. کودکان کنجکاوند و ممکن است زمانی که افراد سالمند فامیل در حال مصرف داروهای خود می باشند، کودکان اقدام به چشیدن و یا بلعیدن دارو بنمایند.
27. برای پیشگیری از مسمومیت دارویی کودک دلبندتان، از والدین خود بخواهید داروهای مصرفی خود را دور از دسترس کودکان نگهداری نمایند.
اسلاید 19 :
یکشنبه دوم آبان ماه
پيشگيري از مسموميتها در اطفال و سالمندان
اسلاید 20 :
1. كودكان زير 5 سال، پر خطرترين گروه سني از نظر بروز مسموميت هستند.
2. كودكان خردسال ممكن است هر چيزي را به دهان ببرند. اين عمل بخشي از آموزش و درك اين گروه سني از محيط اطرافشان است و اين عمل زمينه ساز بروز مسموميت است.
3. در هنگام بيماري كودكتان مراقب باشيد تا دوز تكراري دارو به وي ندهيد.
4. كيف دستي، ساك خريد و كيسه هاي نايلوني را دور از دسترس كودكان قرار دهيد. ممكن است داخل آنها وسايلي باشد كه توسط كودك بلعيده شود و يا كودك ضمن بازي آنها را روي سر خود كشيده و سبب خفگي وي شود.
5. گلها و گياهان آپارتماني را دور از دسترس كودكان قرار دهيد و هنگام بازي كودكان در فضاي باز مراقب آنها باشيد تا توسط گلها و گياهان سمي، مسموم نشوند.
6. نام گياهان خانگي را به خاطر بسپاريد و آن را روي برچسبي كنار آنها بنويسيد. بسياري از گياهان و گلهاي آپارتماني مانند خرزهره و ديفن باخيا، سمي هستند و تماس پوست با آنها و يا به دهان بردن آنها منجر به مسموميت و سوختگی مخاط مي شود.
پيشگيري از مسموميت ها در اطفال و سالمندان