بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بسمه تعالی
جزوه درس بین الملل
اسلاید 2 :
انواع اشکال نمایش نرخ ارز :
1. روش مستقيم ( Direct Quotation )
در اين روش اعلام نرخ ارز كه بيشتر بانك ها از آن پيروي ميكنند واحد ارزها ثابت و پول محلي تغيير مي كند. در اين روش ارزها را بايد به مثابه واحد كالاها تلقي نمود كه ارز مبين قيمت ها آنها مي باشد. زيرا قيمت عبارت است از مقدار پولي كه با يك واحد كالا يا خدمت قابل تعويض مي باشد.
2. روش غير مستقيم ( Indirect Quotation ): در روش غير مستقيم اعلام نرخ ارز كه بانكهاي كشورهايي نظير هندوستان و انگلستان از آن پيروي مي كنند ، قيمت واحد پول كشورها بر حسب پول ساير كشورها ( ارز ) بيان مي شود. به عبارتي روپيه هند يا پوند انگلستان پول پايه و ارز پول متغير خواهد بود.
3. روش دلار پايه ( USD Base currency ): اين روش اعلام نرخ ارز در واقع همان روش غير مستقيم اعلام نرخ ارز با اين تفاوت كه ارز پايه دلار آمريكا است.
4. روش متقاطع (Cross Quotation ): در اين روش نرخ ارز ارزش يك واحد بر حسب ارز ديگر اعلام مي شود به عبارت ديگر ارز پايه ثابت نمي باشد.اين روش اعلام نرخ ارز بيشتر توسط دلالان ( Dealers ) ارز كاربرد داشته و بدان عمل مي نمايند.
اسلاید 3 :
مقدمه
بازار ارز
ابزارهای مالی در بازار ارز
حوالهی تلگرافی
برات ارزی
سایر ابزارهای ارزی
انواع مبادلات ارزی
مبادلات بین بانکی
نرخ ارز
نرخهای متقاطع یا ضربدری
معاملات سلف و نرخهای سلف
انواع معاملات سلف
هزینهی مقابله با مخاطره نوسان نرخ ارز
نرخهای متقاطع فروش سلف
سفتهبازی سلف
وضعیت کوتاه و بلند و مراقبت از وضعیت
فصل اول: کلیات- بازار ارز
اسلاید 4 :
مقدمه
یکی از عواملی که اقتصاد بینالملل را موضوع متفاوتی از اقتصاد داخلی میسازد؛ وجود پولهای ملی متفاوت است.
یک مبادله بینالمللی کالا عملا شامل دو مبادله است:
الف- اول پول خارجی خریداری میشود؛
ب- سپس از پول خارجی برای خرید کالا از خارج استفاده میگردد.
برای اینکه مبادلات بینالمللی کالا تسویه گردد به یک سری ترتیبات نهادی نیاز هست. این ترتیبات نهادی؛ بازار ارز را تشکیل میدهد.
اسلاید 5 :
بازار ارز چارچوب نهادی یا سازمانی است که در داخل آن افراد، شرکتها، دولتها و بانکها ارز را خرید و فروش میکنند.
برخلاف بازار سهام یا کالا؛ بازار ارز دارای ساختاری سازمانیافته نیست(یعنی دارای مرکز واحدی نیست که در آن خریداران و فروشندگان با یکدیگر تماس گیرند و هیچ شرایطی برای مشارکتکنندگان در این بازار وجود ندارد).
بازار ارز مختص یک کشور خاص نمیباشد.
برای هر پول مثلا دلار، بازار ارز شامل تمامی محلهایی است که در آنها دلار درمقابل سایر پولها خریداریشده یا فروخته میشود.
عموما در بازار ارز معاملات از طریق تلفن یا تلکس صورت میگیرد.
یک بازار ارز مانند بازار نیویورک در سه سطح عمل میکند:
1- معامله بین بانکهای تجاری و مشتریان آنها که متقاضیان و عرضهکنندگان نهایی ارز میباشند؛
2- معاملات بین بانکی داخلی که ازطریق کارگزاران صورت میگیرد؛
3- معملات با بانکهای خارجی.
مجموعه این معاملات، بازار ارز نیویورک را تشکیل میدهد.
بازار ارز(1)
اسلاید 6 :
صادرکنندگان، واردکنندگان، سرمایهگذاران و جهانگردان ارز را از بانکهای تجاری خریداری کرده یا به این بانکها میفروشند.
غالبا بانکهایی که وارد مبادلات نمیشوند، نیازهای مشتریان خود را ازطریق بانکهای فعال در بازار ارز برآورده میسازند. این بانکها هم در سطح خردهفروشی(یعنی خرید ارز از مشتریان و فروش ارز به آنان) و هم در سطح عمدهفروشی(یعنی معامله با سایر بانکها) عمل میکنند.
غالبا بانکهای تجاری مستقیما با یکدیگر معامله نمیکنند بلکه از خدمات کارگزاران ارز استفاده مینمایند.
کارگزاران؛ بازار عمدهفروشی بین بانکی را فعال میسازند و عموما حقالعمل خود را از بانک فروشنده دریافت مینمایند.
بازار ارز(2)
اسلاید 7 :
ارز دارایی مالی و طلب نقدی ساکنین یک کشور درمقابل ساکنین کشور دیگر است.
ارز یک محصول همگن نیست زیرا ابزارهای اعتباری کوتاهمدت مختلف را میتوان به عنوان ارز طبقهبندی کرد.
از بین مهمترین ابزارهای اعتباری کوتاهمدت که بانکها در بازار ارز مورد استفاده قرار میدهند؛ حواله تلگرافی و بروات ارزی است.
حواله تلگرافی: درحال حاضر مهمترین ابزار ارزی حواله تلگرافی است.
یک حواله تلگرافی دستور صادره به وسیله بانکی به بانک طرف خود در خارج برای پرداخت مقدار مشخصی پول به شخص خاص یا یک حساب خاص است.
مهمترین مزیت حواله تلگرافی سرعت انتقال منابع است. معمولا از طریق حواله تلگرافی پول 1 یا 2 روز بعد از انجام معامله به مقصد میرسد.
ابزارهای مالی در بازار ارز(1)
اسلاید 8 :
برات ارزی: ابزار دیگر برای تامین مالی مبادلات بینالمللی برات ارزی است.
این سند تعهد پرداخت مبلغی خاص در تاریخی خاص به یک فرد خاص میباشد.
تعداری از این بروات خاص میباشد، برخی فورا قابل پرداخت است و برخی دیگر پس از گذشت 30، 60، 90 و یا 180 روز بعد از تاریخ مشخص شده در برات قابل پرداخت میباشند.
صادرکنندگانی که خواستار پرداخت فوری بعد از فروش کالا میباشند، میتوانند بعد از دریافت برات؛ آن را نزد بانک خود تنزیل کنند. در این صورت صادرکننده فورا طلب خود را دریافت میکند و بانک برات را به بانک طرف خود در کشوری که متعهد پرداخت ساکن آن است؛ ارسال میکندو بانک پس از دریافت امضای فرد متعهد آن ار نگاه میدارد. در این حالت بانک تنزیل کننده میتواند دو کار انجام دهد:
1- برات امضاء شده را تا سررسید نگاه دارد و در سررسید طلب خود را دریافت کند؛
2- میتواند از بانک طرف خود بخواهد که برات را در بازار پول محلی بفروشد.
ابزارهای مالی در بازار ارز(2)
اسلاید 9 :
سایر ابزارهای ارزی: بخشی از بازار ارز را اسکناس و مسکوک خارجی تشکیل میدهد.
در یک کشور خاص غالبا تقاضا برای اسکناس خارجی تقاضای جهانگردان میباشد(یعنی آن گروه از ساکنین کشور است که قصد سفر به خارج دارند).
عرضه اسکناسهای خارجی نیز اسکناسهایی است که جهانگردان خارجی وارد کشور نمودهاند.
یک ابزار دیگر چک مسافرتی است که بیشتر بوسیله جهانگردان مورد استفاده قرار میگیرد.
ابزارهای مالی در بازار ارز(3)
اسلاید 10 :
مبادلات ارزی سه نوع می باشند:
الف- معاملات نقدی: معاملات نقدی شامل خرید یا فروش ارز و تسویه زمانی حداکثر تا 48 ساعت میباشد. 48 ساعت به تحویل فوری معروف است و زمان لازم به انجام عملیات حسابداری مربوط میباشد.
ب- معاملات سلف: در بسیاری موارد یک شرکت یا نهاد مالی میداند که در آینده پولی را دریافت میکند یا باید پرداخت کند.
در معاملات سلف برای کاهش مخاطره افزایش یا کاهش ارزش پول ملی و پول خارجی؛ شرکت یا نهاد مالی ممکن است قراردادی با بانک منعقد سازد که براساس آن پول خارجی را به پول ملی با نرخ و تاریخ مشخص در آینده خریداری کرده یا بفروشد.
تفاوت معاملات سلف با معاملات نقد در سررسید دریافت و پرداخت آنهاست که ممکن است 3 ماه، 6 ماه یا بیشتر باشد.
پ- معاوضه: به تبدیل یک پول به پول دیگر در یک نقطه از زمان با این شرط که در زمان خاص در آینده بدیل مزبور معکوس گردد، اشاره دارد.
نرخ هر دو معاوضه ازپیش تعیین میشود.
بانکها با معاوضه پولی که به آن نیاز ندارد با پولی که از نظر موجودی آن دچار کمبود است، نیاز کوتاهمدت خود را برآورده میسازد.
انواع مبادلات ارزی
اسلاید 11 :
در بازار ارز، پولها هر لحظه در سراسر دنیا مبادله میشوند.
بانکها ازطریق تجهیزات الکترونیکی با یکدیگر ارتباط دارند و به خرید و فروش ارز برای مشتریان خود هستند.
معاملات خردهفروشی: هنگامی که مبلغ معامله کمتر از یک میلیون واحد پولی است.
معاملات عمدهفروشی: هنگامی که مبلغ معامله بیشتر از یک میلیون واحد پولی است. این نوع معاملات غالبا بین بانکها یا بین بانکها و شرکتهای بزرگ صورت میگیرد.
معاملات بین بانکها بازار بین بانکی را تشکیل میدهد و در این بازار است که اکثر مبادلات ارزی صورت میگیرد.
مبادلات بین بانکی
اسلاید 12 :
نرخ ارز
نرخهای اعلام شده بوسیله بانکها غالبا برای هر پول شامل دو نرخ است:
1- نرخ خرید؛
2- نرخ فروش.
نرخ خرید: نرخی است که بانک با آن نرخ؛ پول خاصی را خریداری میکند.
نرخ فروش: نرخی است که بانک با آن نرخ؛ پول خاصی را میفروشد.
اعلام نرخ خرید و فروش به دو شکل صورت میگیرد:
الف- مستقیم؛
ب- غیرمستقیم.
اعلام نرخ مستقیم: در اعلام نرخ ارز مستقیم؛ نرخ یک پول خاص برحسب مقدار معینی از پول دیگر بیان میشود(نرخ ارز سوئیس برحسب فرانک).
اعلام نرخ غیرمستقیم: در اعلام نرخ ارز غیرمستقیم برای معامله تبدیل دو پول متفاوت(مثلا مارک آلمان به فرانک سوئیس)، نرخ هر دو پول مثلا برحسب دلار بیان میگردد.
اسلاید 13 :
معامله سلف توافق بین دو طرف قرارداد برای تحویل مقدار معینی ارز در زمان مشخص در آینده بوسیله یکی درمقابل پرداخت پول بوسیله دیگری به نرخی که در زمان توافق تعیین میشود، است.
بازار ارز سلف عموما بازاری مجزا از بازار معاملات نقدی است. بنابراین نرخ سلف با نرخ جاری نقد و حتی با نرخ نقد در سررسید قرارداد سلف تفاوت دارد.
عموما نرخهای سلف برای تحویل ارز در فاصله زمانی 1، 3 و 6 ماه اعلام میشوند اما هر قرارداد به گونهای که با نیازهای طرفین قرارداد سازگار باشد، تنظیم میگردد.
معاملات سلف دارای اهداف گوناگونی از قرار ذیل میباشد:
معاملات سلف میتوانند خطر مبادله ارزی را چه ماهیت تجاری داشته باشد و چه ماهیت مالی؛ پوشش دهد.
این معاملات میتوانند با هدف سفتهبازی(یعنی خرید یک پول و نگاهداری آن برای فروش به قیمت بالاتر و کسب سود) انجام گیرند.
معاملات سلف و نرخهای سلف
اسلاید 14 :
نرخهای سلف مانند نرخهای نقد اعلام نمیشوند.
در مبادلات حرفهای کارگزاران تنها با تفاوت نرخ نقد و سلف که جایزه یا تخفیف خوانده میشوند سروکار دارند.
جایزه: غالبا برحسب درصد انحراف از نرخ نقد برای یک سال بیان میشود به صورتی که یک واحد پول الف در بازار سلف در مقایسه با بازار نقد واحدهای بیشتری از سایر پولها را خریداری کند(اگر نرخ سلف بزرگتر از نرخ نقد باشد پول دارای جایزه میباشد).
تخفیف: اگر یک واحد پول الف در بازار سلف در مقایسه با بازار نقد واحدهای کمتری از سایر پولها را خریداری کند، نرخ سلف پول الف در مقایسه با نرخ نقد دارای تخفیف خواهد بود(اگر نرخ سلف کوچکتر از نرخ نقد باشد پول دارای تخفیف میباشد).
نرخهای سلف با اضافه کردن جایزه یا کسر کردن تخفیف از نرخ ارز بهدست میآید.
نرخهای سلف- جایزه و تخفیف
اسلاید 15 :
1- معاملات سلف تجاری: در تجارت بینالملل همواره برای مقابله با مخاطره تغییر یا نوسان نرخ ارز میتوان از عملیات سلف هم در خرید و هم در فروش استفاده کرد.
2- معاملات سلف مالی: مخاطره نوسان نرخ ارز تنها به صادرات و واردات(تجارت بینالملل) محدود نمیشود.
عملیات غیرتجاری نیز فرد را با مخاطره نوسان نرخ ارز روبهرو میکند.
سرمایهگذاری در اوراق قرضه، وام دادن به شعب شرکتهای خارج، سرمایهگذاری مستقیم و . اگر به پول خارجی صورت گیرند، دارائیهای ارزی بهوجود میآورند که دارای مخاطره نوسان نرخ ارز میباشند. در این حالت نیز بازار سلف میتواند این مخاطره را کاهش دهد.
وامگیری از بازار سرمایه نیز اگر به پول خارجی صورت گیرد؛ معرف بدهی ارزی است که در این حالت نیز با استفاده از بازار سلف میتوان مخاطره نوسان نرخ ارز را کاهش داد.
انواع معاملات سلف
اسلاید 16 :
در این حالت فرد که پولی را سلف خریداری میکند؛ هدفش پرداخت به فروشنده کالا نیست و نمیخواهد خود را درمقابل مخاطره نوسان نرخ ارز پوشش دهد.
سفتهباز با پیشبینی افزایش ارزش یک پول در آینده، پول را سلف میکند. در زمان عقد قرارداد پولی نمیپردازد بنابراین به منابع مالی نیازی ندارد. در سررسید پول سلف خریداری شده را در بازار نقد میفروشد و اگر پیشبینی وی درست ازکار درآید؛ از این رهگذر سودی بدست خواهد آورد.
سفتهبازی سلف
اسلاید 17 :
بانکی که معاملات ارزی انجام میدهد باید همیشه مبالغ کافی از هریک از پولهای مهم دنیا را در اختیار داشته باشد.
به عنوان یک قاعده حسابهای جاری بانک با بانکهای خارجی نباید مانده منفی داشته باشد اما اگر این حسابها به طور تصادفی و برای مدت زمان کوتاه مانده بدهکار پیدا کردند، باید برای این مانده بهره پرداخت شود.
وضعیت بلند: اگر موجودی در گردش(بستانکار) دارائی ارز خارجی باشد؛ وضعیت بلند محسوب میشود.
پس هرگاه دارائی بانک از یک پول خاص بیش از بدهی بانک از همان پول باشد، بانک در وضعیت بلند قرار دارد.
وضعیت کوتاه: هرگاه بدهی بانک از یک پول خاص بیش از دارائی بانک از آن پول باشد، بانک در وضعیت کوتاه قرار دارد.
در وضعیتهای بلند و کوتاه؛ بانکها با مخاطره نوسان نرخ ارز روبهرو هستند پس به منظور کاهش مخاطره نرخ ارز بهتر است که تفاوت دارائی و بدهی از هر پول حداقل باشد.
بهترین وضعیت از این نظر وضعیت صفر است یعنی اگر خالص دارائی بانکها از هر پول برابر صفر گردد، نوسان نرخ ارز بانکها را تحت تاثیر قرار نمیدهد.
وضعیت کوتاه و بلند و مراقبت از وضعیت
اسلاید 18 :
انواع اشکال نمایش نرخ ارز :
1. روش مستقيم ( Direct Quotation )
در اين روش اعلام نرخ ارز كه بيشتر بانك ها از آن پيروي ميكنند واحد ارزها ثابت و پول محلي تغيير مي كند. در اين روش ارزها را بايد به مثابه واحد كالاها تلقي نمود كه ارز مبين قيمت ها آنها مي باشد. زيرا قيمت عبارت است از مقدار پولي كه با يك واحد كالا يا خدمت قابل تعويض مي باشد.
2. روش غير مستقيم ( Indirect Quotation ): در روش غير مستقيم اعلام نرخ ارز كه بانكهاي كشورهايي نظير
هندوستان و انگلستان از آن پيروي مي كنند ، قيمت واحد پول كشورها بر حسب پول ساير كشورها ( ارز ) بيان مي شود. به عبارتي روپيه هند يا پوند انگلستان پول پايه و ارز پول متغير خواهد بود.
3. روش دلار پايه ( USD Base currency ): اين روش اعلام نرخ ارز در واقع همان روش غير مستقيم اعلام نرخ ارز با اين تفاوت كه ارز پايه دلار آمريكا است.
4. روش متقاطع (Cross Quotation ): در اين روش نرخ ارز ارزش يك واحد بر حسب ارز ديگر اعلام مي شود به عبارت ديگر ارز پايه ثابت نمي باشد.اين روش اعلام نرخ ارز بيشتر توسط دلالان ( Dealers ) ارز كاربرد داشته و بدان عمل مي نمايند.
اسلاید 19 :
اعلام نرخ ارز بوسيله بانك مركزي ايران :
به طوري كه بيان شد نرخ ارز توسط بانك مذكور به روش مستقيم اعلام مي شود. در حال حاضر اداره بين المللي بانك مركزي ايران حدود ساعت ده صبح در روزهاي كاري بانكي جدول نرخ ارز را منتشر مي نمايد.
اداره بانك مركزي ايران نرخ مرجع ارز شانزده ارز عمده را به روش مستقيم اعلام مي كند . نرخ مرجع ارز در واقع ميانگين نرخ خريد و فروش ارز مي باشد. بانكهاي كشور مانند بانك ملي ، صادرات ايران و با توجه به نرخ مرجع اقدام به تهيه و انتشار جدول نرخ ارز حاوي نرخ هاي خريد و فروش مي نمايد. تفاوت بين نرخ خريد وفروش ارز كارمزد بانك را تشكيل مي دهد. اين كارمزد در مورد دلار آمريكا حداقل و در مورد ارزهايي كه تقاضا براي آنها كمتر است بيشتر است. در سايت بانك مركزي www.cbi.ir نرخ 5 ارز عمده قابل مشاهده است. دلار آمريكا ، يورو يكصد ين ژاپن ، پوند استرلينگ و فرانك سوئيس.
