پاورپوینت اصول تهیه و تنظیم و کنترل بودجه

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

اصول تهیه و تنظیم و کنترل بودجه

اسلاید 2 :

فصل چهارم
ارتباط بودجه و اقتصاد

اسلاید 5 :

هدفهای رفتاری

1- جنبه اقتصادی بودجه و تاثیر اقتصاد بر بودجه
2-تعادلهای کلان اقتصادی بودجه
3- مزایای عمده سیاست پولی
4- ابزارهای اصلی پولی بانکهای مرکزی دنیا
5- سیاست مالی بودجه و آثار آن
6- اهداف اصلی سیاست مالی
7- جنبه های مفید قرضه ملی دولت
8- نقش ضد چرخه ای بودجه در کشورهای در حال توسعه
9- خصوصیات هزینه های دولتی در کشورهای در حال توسعه
10 تعریف کسری بودجه و انواع آن
11- مصرف مازاد بودجه دولتها
12- ابزارهای خزانه جهت تامین مالی کسری بودجه

اسلاید 6 :

مقدمه : تعریف بودجه

- بودجه دخل و خرج دولت است. -ـــ بودجه يك سند مالي است، مربوط به درآمدها و هزينههاي دولت.

ـــ نخستين تعريف قانوني كه از بودجه در نظام حقوقي مالي ايران شده، در ماده يك قانون محاسبات عمومي مصوب سال 1289 شمسي است كه بودجه را چنين تعريف كرده است: «بودجه دولت سندي است كه معاملات دخل و خرج مملكتي براي مدت معيني در آن پيش بيني و تصويب ميشود. مدت مزبور را سنه مالي ميگويند كه عبارت از يك سال شمسي است».

ـــ دومین تعریف قانونی مربوط به قانون محاسبات عمومی مصوب 16 اسفند 1312 شمسی مربوط میشود كه چنین آمده است: بودجه لایحه پیش بینی همه عواید و مخارج مملكتی است برای مدت یكسال شمسی كه به تصویب مجلس شورای ملی رسیده باشد.

ـــ سومین تعریف مربوط است به قانون محاسبات عمومی كشور، مصوب 1/6/1366 مجلس شورای اسلامی. در این قانون، بودجه كل كشور چنین تعریف شده است: «بودجه كل كشور برنامه مالی دولت است كه برای یك سال مالی تهیه و حاوی پیش بینی درآمدها و سایر منابع تأمین اعتبار و برآورد هزینهها برای انجام عملیاتی كه منجر به نیل سیاستها و هدفهای قانونی میشود

اسلاید 7 :

تحول بودجه ؛ متاثر از شریط ویژه اقتصادی جوامع و نه نظریه های اقتصادی بوده و این شرایط نقش و دخالت دولت را تعیین میکند . نمونه روزولت رئیس جمهور امریکا برای رهایی کشورش از بحران ،حمایت ازیک حرکت ضروری کنگره و تحت تاثیر رقم بالای بیکاری نه تحریک نظریه های اقتصادی ، سبب نقطه عطفی در امریکا شد .
نوشته های آدام اسمیت .هربرت اسپنسر . چارلز داروین تا پیش 1929 م نفوذ و قدرت زیادی داشت و کوچک ترین دولت بهترین دولت محوب می شد طبیعت و تجارت بدون مداخله راه خود را ادامه داد . بحران بزرگ یک بیداری ناگوار بود .

نرخ بیکاری 24/9 درصد در 1933 وضعیت مطلوبی را نشان نمی داد و رای دهندگان و روشنفکران نظریه های قدیم را غیر قابل قبول می دانستند و تفکر دولت که ابزاری مثبت در زمینه بهبود وضعیت اقتصادی جامعه مورد موافقت گسترده قرار گرفت .
کوچک ترین دولت بهترین دولت دیگه نبود و روزولت برنامه های عظیم عمومی را در زمانهای مختلف انجام داد ولی خیلی جسور نبود و مصارف جنگ جهانی دوم موجب خروج امریکا و اروپا از رکود شد .

اسلاید 8 :

جنبه اقتصادی بودجه

فرض اقتصادانان :تصمیمات بودحه ای در چهارچوب محدودیتهای مالی اتخاذ و تجریه و تحلیلهای اقتصادی به انتخاب بهترین تصمیمات کمک می کند
هرکدام از تصمیمات بودجه ای منافع بالقوه ای که ممکن است حاصل شود تا نشود بنابراین هرکدام مشمول هزینه فرصت میگردد
اگر پول موجود صرف یک برنامه شود برای برنامه دیگر اعتباری نمی ماند یا اعتباری کمتری خواهد ماند .انتخاب با ارزش ترین فرصتها و اختصاص بودجه

در انتخاب راهکارها از تجزیه و تحلیل اقتصادی برای ارزیابی هزینه – فایده بهره گرفت که در برگیرنده هزینه فرصت است . پیش بینی دخل و خرج یا در محدوده اقتصاد خرد انجام می شود که بودجه واحدهای اقتصادی خصوصی را در بر گرفته و یا در محدوده اقتصاد کلان شامل فعالیت مالی و بودجه در چهارچوب فعالیت مالی دولت یا جامعه به بودجه مالی و بودجه اقتصادی موسوم میگردد
زمانی که رابطه بودجه با اقتصاد ملی مطرح ،نقش بودجه به عنوان عامل تثبت کننده نوسانات اقتصادی جلوه گر و در این حالت بودجه نقش کلان اقتصادی را در اقتصاد ملی ایفا میکند.

اسلاید 9 :

تاثیر بودجه بر اقتصاد کلان

نقش در برگیرنده تاثیراتی که بودجه بر تعادلهای اساسی اقتصاد و بر تعادل کل اقتصاد دارد . دولت نقش آفرین درتغییرات در هزینه های دولتی ، مصرف هزینه های تولیدی و مصرفی و دولت متواند در اقلام تغییراتی انجام دهد

اقلام در آمد و هزینه در بودجه کم و زیاد و دارای تاثیر اقتصادی خاص و لازم است بودجه بر اساس سیاستهای پولی و مالی صحیح بینانگذاری شود .

سه نقش تعادل اشتغال در بودجه :

1- هنگام بحث درباره حفظ ارزش داخلی و خارجی پول نقش تعادلی پول 2- هنگام بحث از آثار بودجه بر موازنه نقش تعادل ارزی 3- تاثیر هزینه های بودجه بر اشتغال در یک کشور

بودجه به طریق غیر معقولانه و بدون رعایت اصول تنظیم تا اهداف دولت به علل سیاسی و اداری روشن نباشد ؛ تنظیم بودجه ممکن است تعادلها را دگرگون و در نتیجه تعادل کلان یک کشور دچار نوسان و بحران سازد .

اسلاید 10 :

تاثیر اقتصاد بر بودجه

دولت برای کمک به اقتصاد چه کاری را باید یا نباید انجام دهد تا به خواسته مطلوب حداقل بیکاری یا حداقل تورم دست یابد توافق وجود ندارد .
دو عامل مشکل آفرین : بیکاری شدید و افزایش مداوم قیمتها ،بیکاری معتدل همان رکود اقتصادی و بیکاری یا رکود شدید اقتصادی : تنزل و کسادی ، تورم : افزایش مداوم قیمت ها در حالی که ارزش کالا و کیفیت تغییری ندارد .
رکود اقتصادی و تورم در جوامع دارای اقتصاد آزا د وجود دارد
نظریه های اقتصادی به چگونگی بروز و نحوه برخورد با آن را بررسی میکند

اسلاید 11 :

تعادل اقتصادی و مخارج دولت

مخارج دولت به دو صورت مصرفی و سرمایه گذاری و مجموع مخارج مذکور با مخارج اقتصاد خصوص ، مخارج کل است .
مخارج اقتصاد خصوصی +(مصرفی +سرمایه ای ) مخارج دولت = درآمد ملی = مخارج کل
(واردات – صادرات ) +هزینه های دولت+سرمایه گذاری + مصرف جامعه = درآمد ملی
Y=C+I+G+(X-M)

در مقابل مخارج کل ، تولید ملی رار دارد و تعادل اقتصادی از مقایسه مخارج کل و تولید ملی بدست می آید با افزایش مخارج کل ،تولید ملی تا حد اشتغال کامل افزایش و پس از اشتغال کامل ، افزایش مخارج دولت با افزایش قیمتها همراه است .

افزایش ارزش تولید ملی ، افرایش سمی است که فقط حاصل بالا رفتن قیمت تمام شده تولید یا بالا رفتن نامتناسب بهای عناصر تولید است .
در کشور ما ؛ تعادل اقتصادی اغلب در وضعیت اشتغال ناقص شکل و افزایش مخارج دولت با افزایش قیمت مواجه است

اسلاید 12 :

قبل از اشتغال کامل ،افزایش مخارج دولت با افزایش قیمت تولیدات همراه است . هنگام تحول اقتصادی از مرحله اشتغال ناقص به مرحله اشتغال کامل ،قیمتها افزایش می یابد در اجرای سیاست اشتغال کامل ، وضع اقتصادی کشور را در نظر و تعادل اقتصادی در کشورهای توسعه نیافته هیچگاه به مرحله اشتغال کامل نخواهد رسید و تعادل اقتصادی با رکود اقتصادی و کسادی بازار و گاه با تورم شدید قیمتها و سفته بازی مواجه خواهد شد

اسلاید 13 :

تعادل اقتصادی و درآمدهای دولت : تعادل اقتصادی و درآمدهای دولت :
یکی از آثار وصول مالیات ، کاهش در آمد افراد است . با افزایش مالیات افراد قسمتی از در آمدهای خود را به دولت واگذار . کاهش میزان مصرف به میل نهایی به مصرف بستگی دارد .

اگر میل نهایی به مصرف در جامعه 2/3و میل نهایی به پس انداز 1/3 باشد به دنبال پرداخت مالیات به دولت به میزان دو سوم مبلغ مالیات از مصرف خصوصی و یک سوم مبلغ مالیات از پس انداز خصوصی کاسته خواهد شد .
افزایش مخارج دولت و کاهش در آمدهای دولت به صورت کاهش مالیات دارای آثار مشابه ولی باهم متناسب نیستند

به منظور حفظ تعادل اشتغال کامل و اجتناب از ایجاد تورم پول ، دولت مجبور است به موازات افزایش مخارج ؛مالیات اضافی دریافت تا آثار ترقی قیمتها و تورم پول را خنثی کند .
مخارج دولت نعادل اقتصادی را تحت تاثیر قرار میدهد . مخارج دولت 30تا 40 درصد درامد ملی را شامل میشود
در مرحله رونق و اشتغال کامل که مخارج بخش خصوصی در جامعه افزایش می یابد دولت نیز از یک طرف مخارج خود را تامین و از طرف دیگر برداشت دولت از درآمد ملی به نحوی باشد که میزان قدرت خرید جامعه کنترل شود .

اسلاید 14 :

تعادل اقتصادی بلند مدت
تغییرات اقتصادی بلند مدت عبارتست از تغییر در ساختارهای اقتصادی – اجتماعی . ساختارها در کوتاه مدت ثابت اند و تنها در بلند مدت می توانند تغییر یابند . تحول ساختار جمعیت از حیث جوانی یا پیری ، تحول اقتصادی یک کشور از توسعه نیافتگی به توسعه یافتگی یا تغییر ساختار کشور از کشور کشاورزی به صنعتی

در سیاست توسعه و رشد اقتصادی باید نوسانات کوتاه مدت اقتصادی را در قالب تحول بلند مدت بررسی کرد .
در کشوری که در مرحله ابتدای توسعه اقتصادی است تولیدات ان غیر قابل انعطاف و غیر قابل توسعه است به طور ناقص بهره برداری و با اشتغال ناقص و تورم روبروست .

دولت با توجه به تحولات بلند مدت اقتصادی درصدد گرایش تعادل اشتغال ناقص به اشتغال کامل برآید و به تقویت زیر بناهای اقتصادی و اجتماعی بپردازد . در غیر این به علت فقدان انعطاف تولید در جامعه و عدم امکان افزایش عرضه که موجب فزونی تقاضا و موجب تورم پولی میشود .

اسلاید 15 :

سیاستهای پولی
سیاست پولی جزئی از سیاست اقتصادیست که در پی اهدافی همچون تسریع رشد اقتصادی ، ایجاد اشتغال کامل ، تثبیت سطح عمومی قیمتها و ایجاد تعادل در موازنه پرداختهای خارجی است . برای مثال بانک مرکزی برای ایجاد اشتغال بیشتر ، سیاست انبساطی پول و اعتبار و برای مبترزه با تورم سیاست انقباضی را اعمال میکند .
بانکهای مرکزی با ابزار در اختیار بانکهای عضو را تحت تاثیر و آنها به نوبه خود بر موسسات تجاری و دولتی تاثیر میگذارند

سه ابزار اصلی بانکهای مرکزی دنیا:

1- عملیات بازار آزاد (بازار کار ) 2- سیاست نرخ تنزیل مجدد 3- تغییر در نرخ ذخیره قانونی بانکهای عضو

اولین ابزار : در عملیات بازار آزاد بانک مرکزی ، اقدام به خرید یا فروش اوراق قرضه منشره خود و یا اسناد دولتی میکند . فروش این اوراق ، موجب انقباض عرضه پول و خرید موجب اتساط آن می شود و پرکاربردترین است .

اسلاید 16 :

دومین ابزار : نرخ تنزیل مجدد عبارتست از بهره ای که بانک مرکزی از بانکهای عضو برای وامهای کوتاه مدت دریافت میکند . ازیاد نرخ تنزیل مجدد باعث افزایش نرخ بهره می شود که هزینه سرمایه گذاری را گران و پول را تورم زا می سازد و مردم از قرض کردن ممانعت مکنند .
سومین ابزار : تغییر در الزامات ذخیره ای و نسبت سپرده بانکهای نزد بانک مرکزی است . نرخ ذخیره قانونی ،نرخی است که بانکهای تجاری باید بر اساس آن نسبتی از ذخیره خود را به بانک مرکزی بپردازند و با اعمال سیاست ، بانک مرکزی بر حجم پول تاثیر میگذارد
دوابزار کم اهمیت در سیاست پولی

1- ترغیب اخلاقی : توصیه به بانکها و موسسات اعتباری نسبت به پرداخت وام خاص مثل پرداخت وام تولیدی و. و بانکها با این هدف از هدف کسب حداکثر سود در زمان محدود چشم پوشی و وام با پرداخت بهره کم

2- کنترل مستقیم از طریق تعیین سقف مجاز اعتبارات و وامها و نیز تعیین حداکثر میزان نرخ سود پرداختی به سپردها

اسلاید 17 :

سیاست پولی و بودجه ریزی دولتی

دو طریق دارای اهمیت بودجه ریزی دولتی : 1- تمام سطوح دولتی قرض می گیرند و سرمایه گذاری میکنند و سیاست پولی بر اعتبارات موجودو به خصوص نرخهای بهره تاثیر و بهره پرداختی و دریافتی برای دولت مهم است .

2- بسیاری از برنامه های دولتی به شدت تحت تاثیر سیاست پولی است و سیاستهای پولی در پی نیل به تعادل پولی و تعادل ارزی اند .
مزایای عمده سیاست پولی عبارتند :

1- نتیجه تصمیمات مربوط به سیاست پولی در دسترس و به دلیل کم بودن ماهت سیاسی بانک مرکزی ، به سرعت بکار گرفته شود

2- سیاست پولی زمانی که اقدام شدیدی مخصوصا در مبارزه با بعضی از انواع تورم اتخاذ شده باشد کارایی دارد .
مزایای این سیاست مهم اما استفاده از سیاست پولی بر لاساس ارزیابی نتیجه در جامعه صورت میگرد .

اسلاید 18 :

تعادل پولی و بودجه

هر کشوری دارای ظرفیت پولی و اعتباری مشخصی است که با حجم تولید و اقتصاد آن کشور در ارتباط است و میزان حجم پول و اعتبارات تنها می تواند به مقداری که حجم تولیدات یک جامعه در سال افزایش می یابد نوسان داشته و اگر بیش از آن افزایش یابد قیمت کالا ها بالا خواهد رفت

طبق نظریه مقداری پول اگر M حجم پول و اعتبار و T حجم کالا باشد متوسط قیمتها از فرمول ساده به دست میاید P=M/T
اگر حجم پول و اعتبار افزایش ولی حجم کالا ثابت یا به میزان حجم پول رشد نکند قیمتها بالا رفته و افزایش قسمتها هم به تورم منجر میگردد و سرعت گردش پول موجب افزایش حجم پول در دسترس جامعه است .
سازوکار نظریه پول : افزایش در مقدار پول نرخ بهره را کاهش و کاهش نرخ بهره دریافتی از وام گیرندگان موجب تشویق سرمایه گذاری و موجب افزایش فعالیتهای تجاری است ، افزایش فعالیت تجاری منجر به بالا رفتن دستمزدها و موجب افزایش قیمت اجناس است و برعکس

اسلاید 19 :

افزایش مقدار پول کاهش نرخ بهره تشویق سرمایه گذاری افزایش فعالیتهای تجاری افزایش دستمزدها افزایش قیمت کالاها
تعیین و اعمال سیاستهای پولی به عهده بانک مرکری است
در کشور ما متغیر مالی اثر مستقیم پولی دارد و حجم پول و نقدینگی به تبع حجم مخارج بودجه دولت از رشذ سریعی برخودار است
پایه پولی یعنی خالص داراییهای خارجی و خالص بدهی دولت به بانک مرکزی از متغیرهای مربوط به بودجه دولت متاثر است . پایه پولی از طریق درآمدهای حاصل از صادرات نفت و هزینه های ریالی بودجه و خالص بدهی دولت از طریق کسر بودجه و استقراض از بانک مرکزی تحت تاثیر است

اسلاید 20 :

بودجه ارزی
در کشورهای در حال توسعه ارز منبع کمیابی و به همین علت به برنامه ریزی از پیش تعیین شده ای برای استفاده و مصرف نیاز است . دقت در درآمدهای ارزی و مصارف غیر قابل اجتناب از بیل خرید کالاهای واسطه ای و مواد اولیه تولید و سرمایه گذاری معین کرد .

بودجه دولتی باید برای پرداختهای عمرانی و غیر عمرانی ،میزان و اندازه ارز مورد نیاز را معین کند . وقتی دولت پیشنهاد خرج می کند هزینه ارزی ژآن نیز در همان حال معلوم باشد .
میان بودجه دولتی و بودجه ارزی و وضع پیش بینی تراز پرداختها ارتباط مستحکمی بوجود آورذ
بودجه ارزی حاوی دریافتها و مصارف ارزی کشور است و تهیه و اجرای دقیق آن می تواند تاثیر مهمی بر تعادل ارزی و در مجموع بر تعادل اقتصادی داشته باشد .