بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
اپیدمیولوژی Epidemiology
اسلاید 2 :
تعریف اپیدمیولوژی
از نظر لغوی اپیدمیولوژی
Epi=Upon
Demos=People
Logus=study
مطالعه روی جمعیت(شناخت آنچه بر مردم می گذرد)
Epizootiolgoy&Epidemiology
Brucella ovis , Brucella abortus
اسلاید 3 :
رودولف ویرشو Rudolf Virchow (1902-1821)
بنیانگذار آسیب شناسی نوین اشاره نموده که بین پزشکی و دامپزشکی فاصله وجود ندارد و نباید باشد. اگرچه موضوع مطالعه متفاوت است اما تجربیات بدست آمده اساس هر دو است. بسیاری از بیماریها جنبه مشترک دارند و تفکیک پزشکی و دامپزشکی صحیح نیست. اصول و مبانی اپیدمیولوژی در دامپزشکی و پزشکی یکسان است و تنها تفاوت در مثالها است.
اسلاید 4 :
اپیدمیولوژی علمی است که به مطالعه بیماریها و راههای مبارزه با آنها در جمعیت می پردازد.
اساس این علم بر این اصل استوار است که بیماریها بصورت تصادفی در جمعیت رخ نمی دهند و بایستی عوامل مختلفی کنار هم قرار گیرند تا بیماریها شکل بگیرند.
هدف اپیدمیولوژی شناخت این عوامل و استفاده از آن در جهت مبارزه با بیماریهاست.
اسلاید 5 :
قدمت اپیدمیولوژی و استفاده از آن به اندازه علم پزشکی است و بسیاری از فعالیتهایی که در گذشته برای ارتقای سطح سلامت جوامع برداشته شده است بر پایه آن بوده است.
بشر از ابتدای خلقت با بیماریهای گوناگون روبه رو بوده است و از راههای مختلف برای مقابله با آنها استفاده کرده است، مسلما این راهها با فهم و دانش بشر در هر زمان همخوانی دارد و به موازات پیشرفت علم، کاملتر و کارآمدتر شده اند.
اسلاید 6 :
مثلا در قرن 14: طاعون خیارکی(بزرگ) باعث مرگ یک سوم جمعیت اروپا شد و یهودیان اروپا آن را مجازات الهی می دانستند. اگرچه علم پزشکی علت بیماری را نمی دانست اما در 1966 با آتش سوزی در لندن و حذف جوندگان بیماری کنترل گردید. این درحالی است که امروزه بعلت ارتقای سطح بهداشت جوامع، این بیماری دیگر اهمیت چندانی ندارد و نقش قابل توجهی در مرگ انسان ندارد.
اسلاید 7 :
برای بسیاری از افراد شنیدن واژه اپیدمیولوژی، همه گیری بیماریهای نظیر وبا، آبله، طاعون، تیفوس، آنفلوآنزا و حصبه را تداعی می کند، اما پیدایش رسمی آن بعنوان یک علم مجزا سابقه زیادی ندارد و رشته ای است که از علومی نظیر جامعه شناسی، جمعیت شناسی، آمار و سایر رشته ها در قرن 19 گلچین شده است، لذا تاریخچه آن با سایر علوم درهم تنیده شده است.
اسلاید 8 :
اولین بار بقراط در 2400 سال پیش واژه اپیدمی را استفاده نمود و در رساله خود بنام هوا، آب و مکان(Airs, Waters and Places) اشاره کرد فردی در حرفه طبابت موفق است که از اثر فصول و بادها بر بیماریها آگاه باشد و هنگامی که وارد منطقه ای برای طبابت می شود بایستی از نوع آب شرب(چشمه، قنات و رودخانه و شور یا شیرین)، قوت غالب، میزان تلاش و نوع خانه و وضعیت توپوگرافی منطقه مطلع شود.
بقراط از اپیدمیولوژی برای بررسی بیماریهای واگیر، مخاطرات محیطی و تغذیه ایی استفاده نمود.
اسلاید 9 :
حدود 2000 سال بعد در 1662 جان گرانت(John Graunt, 1620-1674) داده های مربوط به میزان تولد و مرگ در لندن را جمع آوری نمود و با تجزیه و تحلیل آنها نشان داد که فراوانی جنسیت در زمان تولد متفاوت است(تولد بیشتر پسر) و میزان مرگ و میر در مردان بیشتر از زنان است و مرگ و میر در کودکان بیشتر از بزرگسالان است و نوسانات فصلی در مرگ و میر وجود دارد. تفاوت میزان مرگ بین شهری و روستایی را نشان داد. وی اولین جدول عمر را طراحی نمود و میرایی را بصورت عدد، درصد و احتمال مردن و یا زنده ماندن نشان داد.
اسلاید 10 :
جیمز لیند(James Lind, 1716-1794) اولین مقاله تجربی را در 1747گزارش نمود. او از کشتی سالیسبوری 12 بیمار را انتخاب نمود که دارای لثه های متعفن و تب خفیف و درد زانو بودند و نشان داد که کمبود میوه های اسید سیتریکی در شکل گیری بیماری اسکوربوت نقش دارد و لیمو یا آب لیمو بعد از آن در رژیم افراد روی کشتی قرار گرفت.
اسلاید 11 :
ویلیام فار(William Farr, 1807-1883) حدود 200 سال بعد از گرانت مجددا داده های مربوط به مرگ و میر را جمع آوری نمود و نشان داد فاکتور شغل و وضعیت تأهل بر آن تأثیر دارند و بسیاری از روشهای آمار زیستی و اپیدمیولوژی را ابداع نمود که هنوز استفاده می شود و براستی او بنیان گذار آمار زیستی است.
اسلاید 12 :
جان اسنو(John Snow, 1813-1858) (پدر اپیدمیولوژی میدانی) روی بیماری وبا در لندن کار نمود و نشان داد که بیماری وبا توسط آب آلوده به مدفوع منتقل می شود این در حالی است که کخ در 1883ویبریو کلرا را کشف کرد. او در یک اپیدمیولوژی قدم به قدم در لندن از هر خانه در مورد شرکت آبرسان و تعداد موارد مبتلا به وبا پرسید و نشان داد که میزان مرگ در افرادی که از شرکت سوث وارک و واکسهال آب دریافت می کردند تقریبا 5 برابر شرکت لامبث(میزان مرگ در هزار نفر: 5 و 0/9 به ترتیب) بود. این درحالی بود که شرکت لامبث از بالا دست ورود فاضلاب شهری به رودخانه تایمز آب بر می داشت.
اسلاید 13 :
بیماری دیگر که جنبه تاریخی دارد پلوروپنومونی واگیر گاوان(مایکوپلاسما مایکوئیدس) است که اولین بار در 1850 بدنبال ورود دامهای آلوده از راه دریا وارد آمریکا شد و بسرعت در این قاره گسترش یافت، اما با تاسیس مرکزی در 1884 و جمع آوری یافته های بالینی(حیوان ممکن است آلوده باشد و تا مدتها علائم نداشته باشد و عامل از بیمار به سالم منتقل می شود) و انجام اقداماتی نظیر قرنطینه کردن حیوانات در هنگام انتقال، ضد عفونی کردن جایگاه بیماران و معدوم کردن حیوانات مرده، بیماری کنترل گردید.
اسلاید 14 :
در ادامه علاوه بر بیماریهای عفونی، بیماریهای غیر عفونی نیز در کانون توجه اپیدمیولوژی قرار گرفتند و مخصوصا بعد از جنگ جهانی دوم جهش قابل توجهی در اپیدمیولوژی و کاربرد آن در حل معضلات بهداشتی رخ داد.
بطوری که ارتباط سیگار با سرطان ریه توسط دال(1912-2005) و هیل(1897-1991) در 1950 (فرستادن پرسشنامه برای 59000 پزشک انگلیسی و بررسی عادت سیگار کشیدن آنها). نشان دادند که خطر نسبی سرطان ریه در سیگاریهای قهار 22/4 برابر غیر سیگارهاست و با حذف سیگار 86% موارد سرطان ریه کاهش یافت.
عوامل خطر بیماری قلبی با مطالعه فرامینگهام در ایالت ماساچوست آمریکا مشخص شد.
اسلاید 15 :
ریشه کنی آبله در 1980 و آغاز واکسیناسیون توسط جنر در 1796( در اواخر قرن 18 سالانه 400 هزار نفر بعلت آبله می مردند و یک سوم افراد زنده مانده بعلت درگیری قرنیه کور می شدند و افراد زنده مانده مقاوم می شدند لذا از ترشحات بیماران برای واکسیناسیون استفاده کردند که خطراتی بهمراه داشت. در ادمه از آبله گاوی استفاده نمود که موفقیت آمیز بود. سازمان بهداشت جهانی واکسیناسیون را از 1967 آغاز نمود و در 1980 بیماری را ریشه کن نمود.
ایدز
جنون گاوی
سارس
آنفلوآنزا
اسلاید 16 :
تعاریف اپیدمیولوژی
مطالعه بیماریها در جمعیت انسانی و حیوانی
چرا و چگونه یک بیماری در جمعیت بوجود می آید
بررسی الگوی بیماریها در جمعیت و تلاش برای فهمیدن اینکه چرا برخی از افراد جمعیت به بیماری مبتلا می شوند و برخی نمی شوند.
مطالعه چگونگی توزیع عوامل مؤثر بر سلامتی
اپیدمیولوژی یک روش تحقیقی برای شناسایی علت یا منبع یک بیماری یا ناتوانی است
اسلاید 17 :
تعاریف اپیدمیولوژی
اپیدمیولوژی تلاش عمومی، سازمان یافته و هدفمند برای پیشگیری از بیماری و ارتقای سطح سلامت است.
اپیدمیولوژی مطالعه توزیع و اندازه گیری فراوانی بیماری در جوامع انسانی است.
اپیدمیولوژی مطالعه چگونگی توزیع بیماریها در جمعیت و بررسی عوامل موثر براین توزیع
چگونگی توزیع و تعیین کننده های حالات و پیشامدهای مرتبط با سلامتی در یک جمعیت مشخص و استفاده از این مطالعه جهت رفع معضل بهداشتی(لست 2001)
اسلاید 18 :
تعاریف اپیدمیولوژی
منظور از مطالعه: مشاهده، آزمون فرضیه و مطالعه تجربی و تحلیلی
منظور از توزیع: چگونگی فراوانی و الگوی بیماری بر اساس زمان، مکان و میزبان
منظور از تعیین کننده ها: عوامل فیزیکی، شیمیایی، زیستی، اجتماعی و رفتاری
منظور از پیشامد و حالات مرتبط با سلامتی: موارد مرگ و بیماری، رفتار( همکاری با پزشک و قبول توصیه ها و کشش بسمت مواد مخدر)
منظور از جمعیت مشخص: جمعیت با اندازه مشخص مثلا ساکنین استان خوزستان
اسلاید 19 :
نتیجه گیری از تعاریف
تأکید بر جمعیت و نه بر فرد(اپیدمیولوژی علم مخرج کسرهاست)
پزشک با انسان بیمار ودامپزشک با حیوان بیمار روبرو است و سعی می کند با استفاده از دانش و امکانات تشخیصی موجود بیماری موجود را تشخیص دهد و درمان کند.
پاتولوژیست با جسد و یا نمونه بافتی روبرو است و سعی می نماید علت مرگ و نحوه آن را مشخص کند تا از مرگهای بعدی جلوگیری کند.
اپیدمیولوژیست به بیماران، سالمین و فوت شدگان توجه می کند و با جمع آوری داده های آن اقدام به شناسایی بیماری و عوامل موثر بر آن می کند و در جهت کنترل و پیشگیری گام بر می دارد تا دیگران که در معرض تماس و در خطر ابتلا هستند درگیر بیماری نشوند.
مثلا دامپزشک با گاو مبتلا به تب برفکی روبرو است اما اپیدمیولوژیست منبع و عوامل موثر در بیماری تب برفکی را دنبال می کند تا از درگیری سایرین جلوگیری کند. در واقع به گاوداری که گاو مبتلا در آن قرار دارد توجه می کند و اقدامات پیشگیرانه را لحاظ می کند.
اسلاید 20 :
مقایسة دیدگاه اپیدمیولوژی و پزشکی بالینی
در نهایت باید مد نظر داشت این دو در تضاد با هم نیستند
بلکه ارتباط نزدیکی با هم دارند .