بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
((بسم الله الرحمن الرحیم))
درس اول :
محلولها
شیمی
اسلاید 2 :
محلولها می توانند مایع (آب و نمک) ، گاز (هوا) و جامد (آلیاژ فلزات) باشند. بدون شک آب مهمترین حلال در طبیعت است. محلولهایی را که آب حلال آنهاست ، محلولهای آبی می نامند. از حلالهای مهم غیرآبی می توان اتانول ، استون و هگزان را نام برد.
« انواع محلولها »
اسلاید 3 :
انحلال پذیری در آب :
عبارت است از بیشترین مقدار یک ماده که در دمای معین در 100 گرم آب حل می شود.
فاز
فاز بخشی از ماده است که تمام آن از نظر ترکیب شیمیایی و خواص فیزیکی یکسان است. مثلاً یک محلول آب و نمک یک محلول تک فازی است که رنگ ، طعم ، چگالی و بقیه خواص آن در کل محلول یکسان است. وقتی جامدی ذوب می شود یا مایعی تبخیر می شود تغییر فاز انجام می شود. ماهیت شیمیایی ماده در تغییر فاز تغییر نمی کند و بنابراین تغییر فاز یک تغییر فیزیکی است.
اسلاید 4 :
آیا هر چیزی می تواند حل بشود؟
خیلی چیزها حل می شوند. محلول ها می توانند شامل جامداتی باشند که در مایعات حل شده اند، یا گازهایی باشند که در آب حل شده اند (مثل آب گازدار). محلول ها می توانند از حل شدن گازها در گازها یا مایع در مایع ها به وجود بیایند. اگر شما بعضی چیزها را با هم ترکیب کنید و آن ها در یک توزیع یکنواخت پخش بشوند، به آن محلول می گویند.
احتمالاً نمی توانید به راحتی کسی را پیدا کنید که محلول جامد در جامد درست کند. اما این محلول ها وجود دارند. آن ها اول به شکل محلول جامد یا مایع در مایع هستند ولی بعد در دمای اتاق سخت می شوند. آلیاژهای انواع فلزات مثال های خوبی از یک محلول جامد در جامد در دمای اتاق هستند.
پس یک محلول ساده اساساً دو ماده است که با یکدیگر ترکیب شده اند. یکی از آن ها حل شونده نامیده می شود. حل شونده ماده ای است که حل خواهد شد (مثل شکر) ماده دیگر حلال است، که حل کننده است (مثل آب) اگر بخواهید تشخیص بدهید که کدام یک از دو ماده حل شونده است، به عنوان یک قانون بدانید که معمولاً مقدار حلال از حل شونده بیشتر است.
اسلاید 5 :
ساختن محلول ها:
چطور می شود محلول ساخت؟ دو مایع را با هم مخلوط کنید و هم بزنید. به همین سادگی! اما علم، این کار ساده را به سه مرحله تقسیم می کند. وقتی دارید این مراحل را می خوانید به خاطر داشته باشید که (حل شونده = شکر) (حلال = آب) - (سامانه = لیوان)
حل شونده در حلال قرار می گیرد و شروع به شکسته شدن به تکه های کوچک تر می کند.مولکول های حلال شروع به حرکت در همه جهات کرده و برای مولکول های حل شونده جا باز می کنند. مثلاً مولکول های آب برای مولکول های شکر جا باز می کنند.حل شونده و حلال با یکدیگر برهم کنش می دهند(یعنی با هم کنش و واکنش می کنند) تا زمانی که غلظت هر دو ماده در تمام سامانه یکسان شود. حالا باید مقدار شکر حل شده در آب، در بالا و ته و وسط و همه جای لیوان یکسان باشد.
اسلاید 6 :
محلول:
محلول یک مخلوط همگن است که ذره های حل شونده آن بسیار ریز هستند و وقتی نور از آنها عبور می کند، پخش نور محسوس نیست (مثل نمک در آب )
سوسپانسیون :
یک مخلوط ناهمگن است که ذره های تشکیل دهنده آن پس از مدتی ته نشین می شوند. اندازه ی این ذرات بزرگتر از اندازه ی ذره های موجود در محلول و کلویید است . سوسپانسیون ها پایدار نیستند. (مثل خاک در آب)
کلویید:
یک مخلوط است با ذراتی که اندازه ی آنها بزرگتر تر از اندازه ی ذرات در محلول است. کلوییدها نور را پخش می کنند. ذره ها در کلویید به صورت معلق و پراکنده هستند. کلوییدها حداقل از دو فاز تشکیل شده اند یکی فاز پراکنده شونده و دیگری فاز پراکنده کننده (مثل نشاسته در آب)
اسلاید 7 :
خواص کلوییدها
1) اثر تنیدال :
اگر پرتوی نور از درون مخلوط کلویید بگذرد بوسیله ذره های تشکیل دهنده آن پخش می شود. این پدیده را اثر تنیدال نامیده اند.
2) حرکت براونی :
ذره های کلوییدی هنگامی که به هم می رسند، در برخورد با هم تغییر سیر می دهند. به این حرکت دایمی و نامنظم ذره های کلوییدی حرکت براونی می گویند.
3) بارالکتریکی ذره های کلوییدی:
ذره های کلوییدی در سطح خود دارای نوعی بار الکتریکی هستند. پایداری کلوییدها را به این بار الکتریکی نسبت می دهند.
اسلاید 8 :
4) لخته شدن
لخته شدن ناشی از قرار گرفتن ذره های باردار الکترولیت در بین ذره های کلوییدی و کاهش دافعه بین آنهاست. کاهش این دافعه در نهایت به گرد هم آیی ذره های کلوییدی و انعقاد آنها می انجامد.
5) پراکندن نور
همه کلوئیدها نور را پراکنده میکنند که از این نظر با محلولهای حقیقی تفاوت دارند. پدیده پراکندن نور توسط کلوئیدها به نام اثر تیندال معروف است. از راه پراکنده شدن نور توسط ذرات کلوئیدی، فقط از وجود آنها آگاه میشویم نه اینکه بتوانیم آنها را ببینیم.
6) عدم پایداری لازم
در اثر اعمال برخی تغییرات مانند گرم کردن، انجماد و یا سانتریفوژ بر روی کلوئیدها، باعث ایجاد لخته یا رسوب در آنها میشود و فاز پراکنده از محیط پراکندگی جدا میشود
اسلاید 9 :
کاربرد کلوئیدها:
یکی از مهمترین کارهای مهم در تصفیه آب این است که ذرات ریز گل و لای و سایر ناخالصیها که بصورت معلق در آب وجود دارند را از راه لخته کردن، از آب جدا میکنند.
در داروسازی بیشتر پادها و شربتهای مورد استفاده حالت کلوئیدی دارند. مواد در حالت کلوئیدی در تهیه سرامیک و لعاب کاری نیز مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین در صنایع نساجی، چرمسازی، لاستیک سازی و کاغذ سازی و ساختن آلیاژهای مرغوب، کلوئیدها کاربرد گسترده ای دارند. و شاید جالبترین نکته در خصوص کلوئیدها، ارتباط آن با ستاره شناسی باشد! علاوه بر آنکه ابر و مه خود حالت کلوئیدی دارند، مواد بین ستارگان نیز بطور عمده از گازها و گرد و غبار پراکنده در آنها تشکیل شده اند. ستارگان دنباله دار و سحابیها نیز شامل تودهای بسیار عظیم سیستمهای کلوئیدی هستند. درخشانی ستارگان دنباله دار در اثر پراکنده شدن نور خورشید از طرف ذرات بسیار ریز کلوئیدی تشکیل دهنده آنهاست.
اسلاید 10 :
کلوئیدها مخلوط های ناهمگنی هستند که از نظر اندازه ذرات بین محلول و سوسپانسیون قرار می گیرند .بنابراین خواص آنها حدواسط محلول و مخلوط ناهمگن است و بیشتر خواص مخلوطهای ناهمگن را دارند.
از نظر پایداری بهتر است بگوییم کلوئیدها نسبتا پایدار هستند . فقط کلوئیدهای باردار پایدار بوده و جدا نمی شوند . بقیه کلوئید ها بمرور زمان جدا می شوند . البته جدا شدن کلوئیدها نسبت به سوسپانسون ها کندتر صورت می گیرد.
در مورد شفاف بودن ، میزان شفاف بودن کلوئیدها کمتر از محلول ها است . بهتر است بگوییم ، شفاف و مات هستند و ذرات کلوئیدی می توانند بر پرتوی نور تاثیر داشته و مسیر نور در آنها قابل مشاهده است.
اسلاید 11 :
انواع مختلف کلوئید
اسلاید 13 :
ماده مخلوط
ماده اي است كه از در هم آميختن دو يا چند ماده حاصل مي شود به شرطي كه هر ماده ويژگي هاي خود را حفظ كند. آب نمك، خاك باغچه ، سالاد، شربت خاك شير، هوا ، شيشه، انواع آلياژها و . نمونه هايي از مخلوط هستند.
اسلاید 14 :
(( سوالات ))
1- کداميک از مخلوط هاي زير محلول است؟
روغن در آب
نفت و آب
نمک و آب
نشاسته و آب
3- آب داغ چه نوع محلولي است؟
جامد در مايع
مايع در مايع
جامد در جامد
گاز در مايع
2- کداميک از مخلوط هاي زير محلول مايع در مايع است؟
آب و روغن زيتون
آب و آبليمو
آب و نشاسته
آب و اکسيژن
5- در ليوان شير يک حبه قند انداختيم و هم زديم در اين محلول به شير چه مي گويند؟
حلال
حل شونده
مخلوط
محلول
4- بهترين راهي که مي توانيم بفهميم يک مخلوط، محلول است يا نه چيست؟
جوشانيدن
از صافي رد کردن
بي حرکت در جايي قرار دادن
با هم زدن
