بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
علائم کمبود عناصر غذایی در درختان میوه
اسلاید 2 :
علائم کمبود عناصر غذایی دردرختان میوه
تمامی موجودات زنده اين کره خاکی از جمله گياهان برای رشد و نمو و ادامه حيات خود، نياز به مواد غذايی دارند، البته مقدار آن عناصر برای انواع مختلف گياهان متفاوت است. در بيشتر خاکها مقدار نسبی اين عناصر، برابر نيازهای طبيعی گياه نيست و از آن گذشته زمين نم یتواند اين گونه مواد را به اندازه کافی توليد کند و آن مقداری هم که در خاک وجود دارد، به مرور زمان به وسيله گياه جذب میشود، پس برای بدست آوردن محصول کافی، لازم است همه ساله مواد مورد نياز را بسته به نوع گياه به خاک اضافه نمود. هر چند که عناصر معدنی مقدار کمی از وزن يک گياه را تشکيل م یدهد ولی هر کدام از اين عناصر وظايفی را در انجام فعاليتهای حياتی گياه و تعادل بين رشد رويشی و زايشی بر عهده دارند و عدم وجود و يا وجود بيش از حد اين عناصر در خاک، اختلالاتی را در گياه بوجود م یآورد که روی رشد و نمو گياه و در نهايت روی کمّيت و کيفيت محصول تأثير خواهدگذاشت.
اسلاید 3 :
عناصر غذايی مورد نياز گياه:
بطور کلی تعداد عناصر مورد نياز گياه که درمحلول خاک موجود م یباشند، شامل 13عنصر است که بر اساس ميزان مصرف گياه به دو دسته زير تقسيم میشوند:
:(Macroelements) -1 عناصر پر مصرف و يا بزرگ عناصرعناصری از قبيل: نيتروژن، فسفر، پتاسيم، کلسيم، منيزيم وگوگرد که بيشتر مورد نياز گياه م یباشند را عناصر پرمصرف میگويند.
2 - عناصر کم مصرف و يا ريز عناصر(Microelements)
عناصری چون آهن، منگنز، روی، مس، بُر، موليبدن و کلر که به مقدار بسيار کم موردنياز گياه میباشند را عناصر کم مصرف يا ريزمغذی میگويند.
البته سه عنصرکربن، اکسيژن و هيدروژن هم از عناصر مورد نياز گياهند ولی چون اين عناصر به فراوانی در هوا و آب يافت میشوند، به عنوان عناصر غذايی خاک محسوب نمیشوند.
اسلاید 4 :
جدول شماره ۱
علائم شيميايی و ترکيب عناصر غذايی ضروری و قابل جذب
توسط ريشه گياهان
اسلاید 6 :
علائم ظاهری کمبود عناصر غذايي در درختان ميوه:
کمبودهای شديد عناصر غذايی در گياه به صورت علائمی مختلف قابل مشاهده است که میتوان به مواردی چون تغيير رنگ، سوختگی، توقف رشد جوان ههای انتهايی، تغيير شکل ميوه ها، تفاوت در عملکرد، زودرسی، ديررسی، کوچک شدن ميوه ها، نارسايی در رشد، کاهش گسترش ريشه و کاهش خاصيت انبارداری ميو هها اشاره نمود. لازم به ذکر است که نشانه های کمبود، گاهی مشابه هم بوده و همچنين عوامل ديگری چون تغييرات دما، استفاده از سموم، حشرات، باد و ديگر عوامل طبيعی نشانه هايی را از خود به جای میگذارند که مشابه علائم کمبود است. به همين دليل، تشخيص و معالجه کمبود عناصر غذايی از روی علائم ظاهری بايد با احتياط و به وسيله کارشناسان با تجربه انجام گيرد.
اسلاید 7 :
معمولاً کمبود عناصر غذايی در گياهان ناشی از موارد زير است:
۱) کمبود واقعی: کمبود عناصر غذايی در خاک و يا وجود ترکيب شيميايی غير قابل جذب آن برای گياه.
۲) کمبود دروغين: کمبود عناصر غذايی به علت ايجاد شرايط خاص در محيط کشت.
در اين حالت ريشه ها قادر به جذب عناصر موجود در خاک نميباشند مانند موارد زير:
الف) سرد بودن خاک: در اين حالت پتاسيم موجود در خاک جذب ريشه نمیشود.
ب) غرقابی بودن خاک: آهن، مس و کلسيم در خاک غرقابی جذب نمیشوند. به عنوان مثال آبياری پی در پی در خاک، شرايط احياء و اکسيداسيون در خاک را فعال نموده و عناصری مثل آهن و منگنز به خاطر اکسيده شدن غير قابل جذب میگردند.
اسلاید 8 :
ج) اسيديته pH) ) نامناسب: در خاکهای خيلی اسيدی، منگنز و روی و در خاکهای قليايی آهن، منيزيم و بُر جذب نمیشود.
د) اثر متقابل و منفی عناصر نسبت به يکديگر: در اين حالت حضور يک عنصر
باعث عدم جذب عنصر ديگر میشود. مثلاً حضور پتاسيم بيش ازحد باعث کمبود منيزيم میشود و يا حضور بيش از حد ازت باعث رشد سبزينه ای گياه شده و تعادل مصرف برخی عناصر مورد نياز در گياه را به هم میزند.
اسلاید 9 :
از ديگر دلايل ظهور کمبود عناصر در گياه، م یتوان به موارد زير اشاره نمود:
شستشوی خاک بويژه در خاکهای سبک که باعث کمبود عناصر محلول در خاک مثل ازت و منيزيم میشود. در شرايط اسيدی خاک، اين حلاليت برای آهن و کلسيم بروز کرده و شسته میشوند و در شرايط قليايی شستشوی پتاسيم اتفاق م یافتد.
با فشرده شدن خاک و عدم تبادلات گازی در خاک، گاز دی اکسيد کربن محبوس شده و با کربنا تهای خاک تشکيل بی کربنات داده و رسوب کلسيم م یدهد و شرايط قليايی ايجاد شده در خاک، منجر به کمبود برخی عناصر میشود.
مصرف کود حيوانی نپوسيده در ابتدا باعث م یشود تا ازت موجود در خاک صرف پوسيدن کود شده و در نتيجه گياه با کمبود ازت مواجه شود و از طرفی با مصرف کود حيوانی، ميزان بعضي از عناصر، در خاک چندين برابر افزايش يافته و منجر به کمبود جذب ديگر عناصر موجود در خاک میشود.
اسلاید 10 :
استفاده از کودهای شيميايی پر مصرف و عدم کاربرد کودهای شيميايی کم مصرف،منجر به کمبود آنها در خاک شده که لزوم يک مديريت صحيح در مصرف کودهای پر مصرف و کم مصرف در خاک ضروری به نظر میرسد.
در زمان خشکی و تبخير بيش از حد ازسطح خاک، برخی نم کهای محلول مثل کلرور پتاسيم و سديم و کمی هم کلسيم و منيزيم و يا ترکيبات نيترات به سطح خاک آمده و در نتيجه جذب اين عناصر براي ريشه امکان پذيرنمیباشد.
اسلاید 11 :
چند روش براي تعيين كمبود عناصر:
۱) آناليز و تجزيه خاك: اين آزمايش در آزمايشگاه هاي تجزيه آب و خاك بوسيله كارشناسان مجرب صورت م يگيرد. بدين صورت كه از خاك مزرعه يا باغ نمونه گيري شده و با مراجعه به آزمايشگاه، اسيديته، شوري و املاح محلول در خاك، ميزان عناصر موجود در خاك تعيين ميشود.
۲) آناليز و تجزيه باف تهاي گياهي (برگ و دمبرگ): اين آزمايش وقتي گياه در حال رشد است انجام ميشود. كه اين آزمايش براي تأييد اختلالات ظاهري مورد استفاده قرار م يگيرد. با تجزيه برگ، ميزان عناصر موجود درآن اندازه گيري م يشود و با ميزان طبيعي (مستلزم وجود آزمايشگاه هاي استاندارد) كه بايستي در برگ وجود داشتهباشد مقايسه ميشود.
اسلاید 12 :
۳) تشخيص ظاهري از روي علائم: گياهان با ايجاد علائم خاصي بر روي اندا مهاي خود به خصوص بر گها به كمبود عناصر مختلف عكس العمل نشان م يدهند. اين علائم ميتواند به عنوان محكي براي تشخيص استفاده شوند اما نم يتواند معيار دقيقي براي تشخيص كمبود عناصر باشد، به عبارتي ديگر بعضي از عناصر كم مصرف علائمي شبيه به يكديگر دارند و در مواردي نيز كمبود يك عنصر به صورت پنهان م يباشد و هيچگونه علائم ظاهري بوجود نم يآورد ولي بر روي عملكرد نهايي گياه تأثير م يگذارد. با توجه به اينكه برگها كارخانه توليد مواد غذايي براي ميو هها هستند كه اگر سالم نباشند عملكرد و كيفيت ميوه نيز كاهش مييابد، لذا با بروز اولين علائم بايد جهت رفع خسارت به درمان پرداخت .
چند روش براي تعيين كمبود عناصر:
اسلاید 13 :
نقش و علائم کمبود عناصر پر مصرف در درختان ميوه:
1- نقش و علائم کمبود نيتروژن :
اين عنصر برای توليد اسيدهای آمينه و پروتئين لازم است و مهمترين عامل رشد محسوب م یشود. به عبارتي چون ازت جزء مهمی از ملکول کلروفيل را تشکيل م یدهد،
بنابراين اولين علايم ظهور کمبود ازت، رنگ پريدگی برگها م يباشد. برگها معمولاً به رنگ سبز مايل به زرد و زرد روشن در م يآيند كه به علت عدم تشکيل کلروفيل م يباشد. در اواخر رشد رنگ زرد، قرمز و بنفش مايل به قرمز مشاهده م یشود که در نتيجه ي تشکيل رنگ آنتوسيانين است. در کمبود ازت برگها کوچک، ساقه و شاخ هها لاغر م یشوند و معمولاً با زاويه کوچکی نسبت به ساقه اصلی می ايستند و شاخ ههای جانبی کمی تشکيل م یشود، زردی در بر گهای پير (پاييني) زودتر ظاهر یشود.
اسلاید 14 :
در پسته (N) شكل شماره ۱- علائم کمبود ازت
اسلاید 15 :
لازم به ذكر است كه كودهاي ازته به دو صورت ميتواند به خاك اضافه شود:
۱) به صورت آلي: مثل كودهاي دامي، پودر استخوان و خون خشك و برگهاي پوسيده
۲) به صورت معدني: مثل كودهاي شيميايي از قبيل نيترات آمونيوم، فسفات آمونيوم،اوره.
اسلاید 16 :
:(P) 2- نقش و علائم کمبود فسفر
اين عنصر در تلقيح گلها، رشد ريشه، انتقال انرژی و همچنين تنظيم خواص ژنتيکی گياه نقش دارد. در بعضی جهات کمبود ازت و فسفر با هم شباهت دارند. رشد قسمت هوائی و ريشه در هر دو کند يا متوقف م یشود و همچنين برگها کوتاه، باريک و نازک م یشوند و رشد طولی گياه عمودی بوده و ساق ههای جانبی به ندرت ظاهر م یشود. تعداد برگ و شاخه ها محدود شده و ممکن است جوان ههای کناری به خواب بروند يا بميرند. ظهور شکوفه و جوان ههای برگی کم شده و در نتيجه ميزان محصول (دانه و ميوه) نيزکاهش م ييابد ولی در هنگام کمبود فسفر رنگ برگها سبز تيره، کدر مايل به آبی با ته رنگ برنزی يا بنفش است و رنگ ميو هها سبز و ممکن است به شدت رنگی شده باشند، گوشت ميوه نرم و شيره ميوه خيلی ترش و خاصيت انباری آن نيز كم م يشود. يک علامت مهم ديگر، کوتولگی و کوتاه ماندن گياهان است به اين صورت كه گياهان دچار کمبود فسفر، اغلب با گياهان جوان اشتباه گرفته م یشوند و در بر گهای پيرتر تحت شرايط حاد کمبود، رگبر گها به شكل مشبک و قهو های رنگ پريده در مي آيد.
اسلاید 17 :
:(K) نقش و علائم کمبود پتاسيم
اين عنصر برای سنتز و انتقال مواد مغذی در گياه لازم بوده و در رفع آثار سوء عدم تعادل بعضی از عناصر غذايی گياه در خاک کمک م یکند و همچنين در تنظيم فعاليت جذب آب موثر میباشد.
نقش پتاسيم در درختان ميوه به قرار زير میباشد:
مقاومت گياهان را در برابر کم آبی و خطرات سرمازدگی افزايش میدهد.
مقاومت گياهان را در برابر آفات و بيماريها از جمله آتشک گلابی و شانکر مرکبات افزايش میدهد.
کيفيت و خاصيت انبارداری محصولات باغی را افزايش میدهد
شدت نور را کنترل و عمل فتوسنتز را تشديد میکند.
راندمان آب آبياری را افزايش میدهد.
اسلاید 18 :
کودهای پتاسه
اهم کودهای محتوی پتاسيم عبارتند از:
1) سولفات پتاسيم
2) کلريد پتاسيم
مقدار پتاسيم موجود در كلريد پتاسيم ۶0 درصد بوده و مصرف اين کود در خاکهای شور و يا آبهای آبياری که ميزان کلر آنها از 3 ميلی اکی والانت در ليتر ( 100 ميلی گرم در ليتر) بالاتر باشد و بعضی از درختان ميوه ی حساس به کلر نظير مرکبات توصيه نمیگردد.
3) نيترات پتاسيم
۴) سولفات پتاسيم منيزيم
اين کود به صورت معدنی بوده و به دو صورت گرانوله و دانه ريز قابل توليد م یباشد. مصرف اين کود عمدتاً برای با غهای مرکبات و انگور به ميزان 200 الی ۵00 کيلوگرم در هکتار و به صورت سرک و يا قبل از کاشت قابل توصيه است. مصرف کودهای محتوی پتاسيم در با غهای ميوه ترجيحاً به صورت چالکود پيشنهاد م یشود.
اسلاید 19 :
:(Ca) ۴- نقش و علائم کمبود کلسيم
اين عنصر در پايداری ديواره سلولی، توسعه سلول و فرايندهای داخلی، پايداری غشاهای سلولی، تعادل کاتيون و آنيون، فعال کننده برخی آنزيمها و همچنين تنظيم فشار اسمزی نقش دارد.
کمبود آن باعث تجزيه ديوار سلولی و خشكيدگي برگها م يشود. لازم به ذکر است که کلسيم در توسعه ريشه نقش داشته و از صدمات ناشی از تن شهای سرمازدگی جلوگيری میکند.
علائم کمبود در حاشية بر گها بيشتر از نقاط ديگر بر گ ديده م یشود و در نتيجه باعث تغيير شکل برگ به صورت فنجانی رو به پائين می شود اين علامت تا نقاط اتصال برگ به دمبرگ گسترش م یيابد، اما برگها نمی افتند بلکه فقط لکه های بافت نکروتيک شده در نوک دمبرگ ايجاد م یشود و همچنين حاشيه برگ نامنظم و پاره پاره میشود. برای افزايش کيفيت، افزايش مدت زمان انبارداری محصولات باغی و کاهش بيمار یهای به فيزيولوژيکی محلول پاشی کلسيم انجام میشود که میتوان از کلرورکلسيم به مقدار 10 تا 30 کيلوگرم در هزار ليتر آب استفاده کرد
اسلاید 20 :
شكل شماره ۲ - علائم کمبود كلسيم در پسته
