بخشی از پاورپوینت
اسلاید 2 :
فصل چهارم: مسئولیت پاسخگویی و کنترلهای داخلی در بخش عمومی
اسلاید 3 :
مقدمه:
برای درک ویژگیهای کنترلهای داخلی حسابداری در بخش عمومی
ابتدا به صورتی مفهومی ویژگیهای محیط فعالیتهای سازمانهای بزرگ بخش عمومی نظیر دولت و شهرداریها را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می دهیم.
با مبانی نظری و ویژگیهای کنترلهای داخلی مؤسسات بخش عمومی آشنا میشویم،
در نتیجه زمینههای لازم برای بررسی تطبیقی بین اهداف و اجزای کنترل داخلی در مؤسسات بخش عمومی و مؤسسات بخش خصوصی، فراهم میآید.
اسلاید 4 :
انواع فعالیت های مؤسسات بزرگ بخش عمومی نظیر دولت و شهرداریها
فعالیتهای از نوع غیر بازرگانی (دولتی)- بدون رابطه مبادله ای: به فعالیتهایی اطلاق میگردد که بر مبنای ضرورتهای اجتماعی و الزامات قانونی و متکی به اعمال حاکمیت صورت میپذیرد و هزینههای آن نیز از محل درآمدهای عمومی نظیر مالیات و عوارض تأمین میگردد .
فعالیتهای از نوع بازرگانی- رابطه مبادلهای : به فعالیتهایی اطلاق میشود که به دلایل مختلف از سوی سازمانهای بخش عمومی انجام و تمام یا قسمتی از بهای تمام شده آن از استفاده کنندگان کالا و خدمات دریافت میگردد. بین خدمات حاصل از فعالیتها و هزینه استفاده از خدمات، یک رابطه مستقیم وجود دارد.
اسلاید 5 :
تفاوتهای بنیادی ویژگیهای محیط فعالیتهای از نوع غیر بازرگانی با فعالیتهای از نوع بازرگانی، موجب شکلگیری یک نظام خاص حسابداری و گزارشگری مالی برای فعالیتهای از نوع غیر بازرگانی میشود که اهداف آن در مقایسه با اهداف حسابداری و گزارشگری مالی فعالیتهای از نوع بازرگانی تفاوت در خور ملاحظهای خواهد داشت.
تقسیم بندی ویژگیهای محیط فعالیتهای از نوع غیر بازرگانی: بر پایه مبانی نظری حسابداری و گزارشگری مالی دولتی به سه دسته تقسیم شده است.
ویژگیهای اولیه (اصلی)،
ویژگیهای کنترلی
و سایر ویژگیها،
محیط فعالیت:
اسلاید 6 :
ویژگیهای محیط فعالیتهای از نوع غیربازرگانی موجب شده است تا اهداف حسابداری و گزارشگری مالی مؤسسات عمومی براساس یک مفهوم بنیادی تحت عنوان «مسئولیت پاسخگویی» که ریشه آن را باید در حوزه فلسفه سیاسی جستجو نمود، تدوین گردد. این مفهوم که جزء لاینفک کلیه اهداف حسابداری و گزارشگری مالی است، محور و مرکز ثقل حسابداری بخش عمومی به عنوان بخشی از ساختار کنترل داخلی میباشد.
ادامه- محیط فعالیت:
اسلاید 7 :
ویژگیهای کلی کنترل داخلی
ویژگیهای کلی کنترل داخلی در بخش عمومی اعم از ساختار کنترل داخلی و اهداف سه گانه کنترل داخلی شامل:
اثر بخشی و کارائی عملیات،
قابلیت اعتماد گزارشدهی مالی
و رعایت قواین و مقررات مربوط،
این ویژگی ها با کنترل داخلی واحدهای انتفاعی بخش خصوصی، مشابه میباشد، لیکن ویژگیهای اختصاصی کنترل داخلی سازمانهای بخش عمومی که به تبعیت از ویژگیهای محیط فعالیت این قبیل سازمانها شکل میگیرند، ساختار کنترل و اهداف کنترل داخلی را در این بخش متفاوت مینماید.
اسلاید 8 :
اهداف مقاله
در این مقاله کوشش میشود ضمن تشریح ویژگیهای محیط فعالیتهایغیربازرگانی دولت و سازمانهای تابع و شهرداریها و بررسی علل محور قرار گرفتن مفهوم مسئولیت پاسخگویی به عنوان معیار ارزیابی عملکرد این قبیل سازمانها، ساختار کنترل داخلی و اهداف کنترلهای داخلی در بخش عمومی مورد بحث قرار گیرد.
اسلاید 9 :
ویژگیهای محیط فعالیتهای از نوع دولتی
هیأت تدوین استاندارهای حسابداری دولتی (GASB)، در بیانیة مفهومی شماره یک خود اعلام نموده است که محیط فعالیتهای از نوع دولتی (غیر انتفاعی) مؤسسات بزرگ بخش عمومی نظیر دولت و شهرداریها، تحت تأثیر ویژگیهای مهمی به شرح زیر میباشند.
1- ویژگیهای اصلی (ساختاری و خدماتی) شامل:
الف- شکل نمایندگی دولت و تفکیک یا توزیع قدرت (تفکیک قوا)
ب- سیستم اداره امور حکومت (فدرال یا متمرکز)
ج- رابطه پرداختکنندگان مالیات یا عوارض نسبت به خدمات دریافتی
اسلاید 10 :
ادامه-ویژگیهای محیط فعالیتهای از نوع دولتی
2- ویژگیهای کنترلی متأثر از ساختار دولت شامل:
الف- بودجه به عنوان بیانیه سیاستهای عمومی و مقاصد مالی و روشی جهت اعمال کنترل
ب- استفاده از سیستم حسابداری حسابهای مستقل برای اهداف کنترلی
3- سایر ویژگیها شامل:
الف- وجود افتراق بین سازمانها به رغم وجوه تشابه در طراحی
ب- سرمایه گذاری در خور ملاحظه در داراییهای سرمایهای که درآمد تولید نمیکنند.
ج- طبع و ماهیت فرایند سیاسی
اسلاید 11 :
بیانیه مفهومی شماره یک هیأت مشورتی استانداردهای حسابداری دولت فدرال FASAB مصوب سال 1993 نیز ویژگیهای منحصر به فرد محیطی دولت را به شرح خلاصه زیر بیان نموده است.
1- اقتدار و حاکمیت: حکومت مرکزی به عنوان سیستمی عمل میکند که شهروندان از طریق آن، حاکمیت خود را اعمال مینمایند. حکومت مرکزی با تدوین قوانین و مقررات و وضع مالیات، سطوح مختلف اقتصادی ملی و جامعه را تحت کنترل قرار میدهد.
2- تفکیک قوا: به منظور جلوگیری از سوء استفاده احتمالی از قدرت حکومت مرکزی، قدرت بین سه قوه مجریه، مقننه و قضائیه توزیع و تفکیک گردیده است و از طریق مکانیزم توازن و کنترل هر یک از قوا توسط قوای دیگر کنترل میشود.
3- سیستم حکومت مرکزی: این سیستم از سه سطح دولت مرکزی، ایالتی و محلی تشکیل میشود و این امر، پاسخگویی دقیق به بسیاری از برنامهها را مشکل میکند.
اسلاید 12 :
4- مسئولیت تأمین امنیت و رفاه عمومی
5- قدرت اخذ مالیات، استقراض و انتشار پول
6- نفوذ گروههای سازمان یافته (فرایند سیاسی)
7- سیستم سیاسی در برابر بازارهای رقابتی
8- داراییها: در بخش دولتی و عمومی منافع مورد انتظار اغلب جریانهای نقدی ورودی نیست بلکه خدمات مورد انتظار و قابل ارائه توسط دارایی به عموم مردم میباشد.
9- مسئولیت در برابر رسانههای خبری
10- اهمیت بودجه
11- نیاز به ساز و کارهای کنترلی ویژه
ادامه- ویژگیهای منحصر به فردمحیطی دولت
اسلاید 13 :
نگاهی اجمالی به ویژگیهای محیط فعالیتهای غیر انتفاعی دولت و سازمانهای بزرگ عمومی، نقش برجستة برخی از این ویژگیها را در پیدایش مفهوم «مسئولیت پاسخگویی عمومی» در سیستمهای حکومتی مبتنی بر مردم سالاری، روشن مینماید.
در این نوع حکومتها که اساس آن بر پایه تکثر قطبهای قدرت شکل میگیرد، کانون یکپارچه و متمرکز قدرت به حوضچههای متعددی تقسیم و به هریک از آنان سهمی تفویض میشود.
پیشبینی قوای سهگانه در قوانین اساسی این قبیل کشورها و تفکیک اختیارات و مسئولیتهای قوای مقننه، مجریه و قضائیه و تأکید بر سازوکارهائی که بتواند از طریق توازن و کنترل، روابط بین قوا را تنظیم نماید، از مصادیق تکثیر قدرت در ساختار سیاسی این قبیل جوامع میباشد.
مسئولیت پاسخگویی
اسلاید 14 :
مفهوم مسئولیت پاسخگویی که سابقه حیاتش همپای حیات نظامهای سیاسی مردم سالار است، ریشه در فلسفه سیاسی داشته و مفهوم امروزین آن بر ارکانی نظیر پذیرش «حق دانستن حقایق» و «حق پاسخ خواهی» برای مردم، استوار است.
در جوامع دارای نظامهای سیاسی مردم سالار، مردم از طریق انتخابات قدرت قانونی خود را به نمایندگان خویش تفویض مینمایند، لیکن حق پاسخ خواهی و دانستن حقایق را برای خود محفوظ میدارند و بر مبنای حق طبیعی «دانستن و پاسخخواهی» به صورت علنی و مستقیم و یا از طریق نمایندگان قانونی خود، پیگیری و مطالبه مینمایند.
در فرایند مسئولیت پاسخگویی هر دو طرف «پاسخگو» و «پاسخخواه» با استفاده از ابزارهای مناسب، در ایفای این مسئولیت و ارزیابی آن، مشارکت میکنند.
ادامه-مسئولیت پاسخگویی
اسلاید 15 :
ویژگیهای ساختاری و خدماتی محیط فعالیتهای از نوع دولتی یا غیر انتفاعی، از دلایل برجسته شدن نقش مفهوم مسئولیت پاسخگویی عمومی در نظام حسابداری و گزارشگری مالی و سایر اجزای سیستم کنترل داخلی بخش عمومی میباشد.
هیأت تدوین استانداردهای حسابداری دولت، رابطه پرداختکنندگان مالیات و خدمات دریافتی آنان را به عنوان یکی دیگر از ویژگیهای ساختای و خدماتی محیط فعالیتهای غیر بازرگانی، در پیدایش مفهوم مسئولیت پاسخگویی و نقش با اهمیت آن، در سیستم حسابداری و کنترلهای داخلی مؤثر دانسته است.
ویژگیهای محیط فعالیت و مسئولیت پاسخگویی
اسلاید 16 :
الف- پرداختکنندگان مالیات به صورت داوطلبانه در تأمین منابع مالی مشارکت نمیکنند،
ب- مبلغ مالیات پرداختی، به میزان درآمد و ارزش دارییهای افراد بستگی دارد.
ج- هیچگونه رابطه مبادلهای بین منابع مالی فراهم شده و خدماتی که ارائه شده است، وجود ندارد.
د- دولت در اغلب موارد، خدمات را به صورت انحصاری ارائه میدهد.
هـ- تعیین مقدار و کیفیت مطلوب اغلب خدماتی که دولت ارائه میدهد، بسیار مشکل است.
دلایل پیدایش مفهوم مسئولیت پاسخگویی و نقش با اهمیت آن در رابطه با پرداختکنندگان مالیات و خدمات دریافتی آنان طبق نظر هیأت تدوین استانداردهای حسابداری دولت :
اسلاید 17 :
هیأت تدوین استانداردهای حسابداری دولتی (GASB) در پاراگراف 113 بیانیه مفهومی شماره یک خود، بودجه بندی و استفاده از سیستم حسابداری حسابهای مستقل را از ویژگیهای کنترلی محیط فعالیتهای غیر انتفاعی به شمار آورده و در پاراگرافهای 119 تا 122 همان بیانیه، دلایل آنرا به شرح زیر بیان نموده است:
بودجه: یکی از مهمترین اسنادی است که توسط دولت تهیه میشود. بودجه، برنامهای برای هماهنگ نمودن درآمد و هزینه و یا منابعی قابل دسترس و ضروری برای تحقق اهداف مشخص است.
اسلاید 18 :
الف- بیان سیاستهای عمومی است: بودجه از یک فرایند قانونی حاصل میشود و مستلزم تضارب آرای نمایندگان قانونی شهروندان در مورد چگونگی تحصیل و حدود مصرف منابع مالی است. شهروندان از طریق نمایندگان قانونی در فرایند بودجه مشارکت مینمایند و بودجه پس از تصویب به عنوان یک بیانیه رسمی در مورد سیاستهای عمومی، حاوی اهداف و چگونگی تحصیل منابع مورد نیاز برای تحقق اهداف پیش بینی شده، قابل استناد میباشد.
ب- برنامه مالی و بیان مقاصد مالی است: بودجه هزینههای سال مالی را پیش بینی و نحوه تأمین منابع مالی را مشخص مینماید. اگر چه تعریف دقیقی از بودجه متعادل ارائه نشده است، لیکن اغلب قوانین و مقررات بر تنظیم بودجه متعادل تأکید دارد.
طبع و ماهیت بودجه دارای کاربردهای مالی مهمی به شرح زیر میباشد:
اسلاید 19 :
ج- نوعی ابزار کنترل با پشتوانه قانونی است: بودجه مصوب هم مجوز قانونی برای مصرف منابع مالی برای تحقق اهداف معین ارائه میدهد و هم محدودیت در مصرف منابع مالی ایجاد مینماید. از آنجائیکه مجوزهای بودجهای به منظور تخصیص منابع کمیاب صادر میشود و از محدودیتهای بودجهای نباید عدول نمود، لذا مقامات اجرائی در قبال مجوزهای صادره و محدودیتهای بودجهای، مسئولیت پاسخگویی دارند.
د- میتواند به عنوان مبنائی جهت ارزیابی عملکرد مورد استفاده قرار گیرد: مقایسه نتایج واقعی و اقلام بودجهای، میتوانداطلاعاتی را جهت ارزیابی شهروندان از تحصیل و مصرف منابع، فراهم نماید.
ادامه- طبع و ماهیت بودجه دارای کاربردهای مالی مهمی به شرح زیر میباشد:
اسلاید 20 :
الف- از یک مکانیزم کنترلی خاص برای حصول اطمینان از مصرف منابع مالی در محل تعیین شده, باید استفاده شود. یکی از این راه کارها بودجه بندی بود که به اختصار تشریح گردید، راه کار دیگر ساختار حسابهای مستقل است.
ب- استفاده از حسابداری حسابهای مستقل، به عنوان یک مکانیزم کنترلی باید در تدوین اهداف گزارشگری مالی مورد توجه قرار گیرد.
ضرورتها و محدودیتهای قانونی موجب شده است تا حسابداری حسابهای مستقل به عنوان جزء لاینفک مسئولیت پاسخگویی دولت، مورد توجه قرار گیرد.
استفاده از سیستم حسابهای مستقل نیز به دلایل زیر به عنوان ویژگی کنترلی مورد توجه قرار گرفته است:
