پاورپوینت سبک زندگی یا سنت معاش

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 2 :

سبك زندگي يا سنت معاش

نظریه سبک زندگی

رویکرد مفهومی جلسه چهارم مجموعه نشست های سیاستگذاری خانواده و زنان در ایران:

اسلاید 3 :

رهبري چه فرمودند؟
اگر بخواهيم گفتمان رهبري در سخنرانيهاي استان خراسان شمالي را بيابيم، بايد به سراغ غايت انقلاب يعني «تمدن نوين اسلامي» برويم.
براي تحقق و حركت بسوي آن، طبعاً دو امر لازم و ملزومند:
1) داشتن نقشه و الگوي كلان و ساختاري ناظر به پيشرفت و عدالت كه طبعاً ابزاريت دارد.
2) تحول و تعالي در متن فرهنگ عمومي و آداب و احوال مردم كه رويكردي عامليتي و كنشگرانه دارد و هدف مي باشد.
ايشان در تبيين ابعاد پيشرفت در نشست يکم انديشه هاي راهبردي يکي از ابعاد چهارگانه پيشرفت مطلوب را بعد زندگي عنوان کردند که دغدغه ايشان را منکشف مي نمايد.

اسلاید 4 :

بر اين اساس جامعه ما و طبعا خانواده ایرانی ما از مسأله اي سه بعدي رنج ميبرد كه لابلاي مثالها و استفهامات رهبري عزيز درج شده و نهايتاً با برچسب «مسأله سبك زندگي» ادا شد:
1-ناتواني و كم بنيه بودن جامعه( سرمايه اجتماعي) در بازتوليد فرهنگ معنوي در قالب فرهنگ مادي (عليرغم تثبيت و تحكيم هويت ملي در جامعه پسا انقلاب)
2-سردر گمي جامعه در انطباق و فرهنگپذيري نسبت به شرايط تاريخي، جهاني (و ميراث انحطاط قبلي جهان اسلام)
3-پايين آمدن سطح مقاومت در برابر همگونسازي و تهاجم فرهنگي بيگانه (مثال :ایدئولوژی زیبایی)

لزوم توجه به اشتراكات و افتراقات راه حل ايشان با آنچه در ادبيات علوم اجتماعي ناظر بر اين مفهوم ادا گرديده است

اسلاید 5 :

تبار و زمینه تاریخی
ظهور دوره پسافوردیسم و اقتصاد نوسرمایه داری
تجاری شدن مطلق تولید/دموکراتیزه شده مصرف
جهانی سازی:چند ملیتی ها/انحصار نوین/
جنگ دوم و جامعه پس از آن

اسلاید 6 :

مفردات و مبانی مفهومی
سلیقه/ذایقه
مصرف
انتخاب
مد
برند(Brand Tribes)

اسلاید 7 :

نظام سرمایه‏داری برای حل مشکل «تولید مازاد» باید چاره‏ای می‏اندیشید و راه کار را در تنوع بخشیدن و شخصی‏سازی محصولات برای طیف‏ها و گروه‏های مختلف جامعه دید. در واقع نظام سرمایه‏داری پس از اشباع شدن بازار «عرضه»، ناچار است «نیاز»های جدید و «تقاضا»ی جدید بیافریند. برخی از این «نیاز»های جدید، فراتر از نیاز فردی به یک «کالا» است. نیاز به «تشخص» است، نیاز به «هویت اجتماعی» است، نیاز به «متمایز شدن» در گروه همسالان است. بدین ترتیب «مصرف» علاوه بر برآوردن یک نیاز اولیه، در تعریف «موقعیت اجتماعی» فرد و حتی هویت بخشی به او نقش مهمی پیدا می کند. اگر در گذشته تنها طبقه‏ی محدود اشراف بودند که از طریق «مصرف» به سایر طبقات فخر می‏فرختند، در دوران متأخر زندگی افرادی از طبقه‏ی متوسط و حتی طبقه‏ی کارگر هم به واسطه ی نوع «مصرف» گوناگون و متفاوت می‏شود. در ادبیات جامعه‏شناسی و مطالعات فرهنگی عمدتاً از این شیوه‏های متفاوت زندگی است که با واژه ی «lifestyle» یا «سبک زندگی» یاد می‏شود.

اسلاید 8 :

-تمايز ، زندگي پست مدرن و مطالعات فرهنگي
از مارکسیسم اروپایی تا مکتب بیرمنگام
1- از دير باز بر مفهوم فرهنگ، به عنوان فعاليتي خلاق كه جبنهاي متمايز از ديگر ابعاد زندگي است تأكيد شده است.
آيا اين درك از فرهنگ با عناصر واقعي تجربه گروههاي مختلف مردم- يا به عبارتي ديگر، تجارب زيستهي آنها- مطابقت دارد يا نه؟
تعريف فرهنگ را نميتوان "ملك طلق افراد يا گروه هاي ممتاز" يا "هژموني افكني دستگاههاي ايدئولوژيك دولت" دانست كه به توليد و نشر آن مبادرت مي ورزند، بلكه آن را بايد در برگيرندهي تمام راه و رسم زندگي روزمره تلقي كرد.

اسلاید 9 :

ادامه .تمایز
2- قبل از انقلاب صنعتی و تولید انبوه محصولات تجاری، اساساً مفهوم «سبک زندگی» در جوامع بشری کاربرد چندانی نمی‏یافت، چون قاطبه‏ي افراد کم و بیش مثل هم زندگی می‏کردند. اگر تفاوتی به جهت زندگی و خوراک و پوشاک و آداب و رسوم میان مردمان یک جامعه بود، یا به دین آنها باز می‏گشت و یا به طبقه‏ی اجتماعی آنها. زندگی یک مسلمان و زندگی یک مسیحی، یا زندگی یک مسلمانِ عامل (practising) و یک مسلمانِ غیر عامل  (non-practising)، طبعا متفاوت بود. اما این تفاوت‏ها با واژه و مفهوم «سبک زندگی» فهمیده و تبیین نمی‏شد. اصلاً مسئله تفاوت «سبک زندگی» نبود؛ تفاوت دین بود، یا تفاوت دین‏داری و بی‏دینی. از جهت طبقاتی نیز اشراف و بزرگان و اربابان، شبیه هم می‏زیستند و پیشه‏وران و کارگران و رعیت نیز زندگی مشابه داشتند

اسلاید 10 :

3- بخش عمدهاي از تحليل ناظر است به تغييرات فرهنگي در جوامع خرد و كوچك(شكل گيري رشتهاي به نام مطالعات فرهنگي و رشد و گسترش آن از دههي 70 )
به ديگر سخن كانون توجه، اشكال نوين ابراز وجود، سبك خواهي و خودبيانگري و ارتباط آن با هويت فرهنگي صاحبان آنهاست كه از خلال مفاهيمي چون مصرف و سبك زندگي پديدار ميگردد.
در شرايط جامعه جديد الگوهاي مصرف كالاهاي فرهنگي در مركز ساختار هويت فرد و تمايز بخشي به فرديت هستند.
مصرف كالاهاي فرهنگي در مقايسه با توليد و ساختارهاي اجتماعي ناشي از توليد، دامنهي فراختري دارد. فرهنگ مصرف كالاهاي فرهنگي، مردم را ترغيب مي كند كه بيش از نيازهاي زيستي خود مبادرت به مصرف كالاهاي فرهنگي كنند تا از اين طريق فرايند انباشت« سرمايه» تداوم پيدا كند.

اسلاید 11 :

اقتصاد سیاسی سبک زندگی:قبیله‏های مدرن سرمایه‏داری
«نوامی کلاین»، روزنامه‏نگار، پژوهشگر و فعال ضد نظام سرمایه‏داری در کتاب معروفش با عنوان «No Logo» (بدون مارک)، این دگرگونی را به خوبی تشریح کرده است. این کتاب پس از شورش‏های ضد «تجارت آزاد» و ضد «جهانی‏سازی» نوشته شد. شورش‏هایی که در دهه‏ي 90 میلادی در نقاط مختلف جهان از جمله «سیاتل» آمریکا و «ژنوا»ی ایتالیا رخ داد و اولین نشانه‏های بحران در نظام سرمایه سالاری پس از سقوط کمونیسم محسوب می‏شد. کتاب پرفروش «No Logo» عملا به یکی از «کتب مقدس» فعالان ضد نظام سرمایه‏سالاری در سراسر جهان مبدل شد و به زبانهای مختلفی ترجمه شد. اما هنوز به زبان فارسی ترجمه نشده است

اسلاید 12 :

تحليل سبك زندگي به بررسي الگوهاي مصرف مادي يا فرهنگي محدود نمي شود زيرا زندگي عناصري بيش از مصرف كردن را در بردارد.
سبك زندگي را مي توانه سازه اي پست مدرن دانست كه در زوال و فروپاشي سازه هايي چون طبقه و حتي هويت در قشر بيندي اجتماعي، به ياري تحليل گران عمدتا خوش بين غرب نشين آمده تا زندگي پست مدرن شده بشر امروزي را همچنان در راستاي آرمان هاي روشنگري تحليل و از امكان فرد و فرديت و تمايز يابي او در ساخت جامعه سخن برانند.
از اين منظر بورديو متفكر فقيد فرانسوي و كتاب تاريخ ساز"تمايز" او مرجعيت پيدا مي كند.

اسلاید 13 :

نظریه سبک زندگی:رهیافت دینی
نسبت دنیا و آخرت/دین برای دنیاست،دین سبک زندگی مومنانه است/سنت معاش
امام هـادی عليه السلام:
الدُّنْيا سُوقٌ رَبِحَ فيها قَوْمٌ وَ خَسِرَ آخَرُونَ (تحف العقول، ص483)

تفکر انتقادی و ماهیت معروف و منکر
طرح سبك زندگي ديني نيازمند بايسته هاي نظري و حكمي است كه ابتدا بايد فكري به حال آنها كرد .
در سبك زندگي مسلماني، اگر مابه ازایي براي تمايز گرايي مطرح باشد ؛ به مثابه امت برتر(خير امه)است كه تمايز بخش اهل حق از باطل در دعوت به خير، امر به معروف و نهي از منكر است.

اسلاید 14 :

بیان رهبری:یک مساله دو عرصه چند مثال
سطح عاملیتی:اخلاق(ذاتا اجتماعی است)عمومی(حیات طیبه)
سطح ساختاری:نظام اجتماعی زندگی ساز(مدینه فاضله)

پيش از هر چيز بايد گفت كه جامعه متاثر از سه مفهوم و نياز معرفتي هموند و به هم مرتبط يعني:
قصه[معنا] زندگي(هست ها و نیست ها)(حیات و ممات)
سبك زندگي (مطلوب ها و نامطلوب ها)
و نهايتا و در سطح عملی کردن باید ها، مهارت هاي زندگي مي باشد.
نسبت اين سه مفهوم رابطه اي كل به جزء است كه عينيات زندگي روز مره انسان معاصر را پيشنهاد مي كند.

اسلاید 15 :

- سبك زندگي، حوزهاي ميان رشتهاي و چند رشتهاي است
- در مقام نظر، مسأله سبك زندگي، حتي با مساله اخلاق حرفه اي، يا آسيبهاي اجتماعي يا ساماندهي دستگاههاي فرهنگي و يا حتي مهندسي فرهنگي، تفاوت دارد و امري متغاير است.
- سبك زندگي در كارنامه زيسته غرب، بر محور انتخاب ناظر بر مصرف مي گردد حال آنكه در نگاه ديني، غايت حيات طيبه و معنابخش زندگي انسان عبوديت و فراروي از ماديت است.
- پس طبعا نمي توان سبك زندگي را مفهومي خنثي و بي طرف دانست و به سادگي بدان وصف ديني داد.

اسلاید 16 :

سبك زندگي يا سنت معاش
با نگاهي انتقادي و مكتبي به ادبيات سبك زندگي، كه اساساً ناظر بر شكل گيري سوژههاي مصرف كننده و هويتهاي مبتني بر سبك خواهي، مد و انتخاب فردي است، عيان ميشود كه نميتوان نظريه حاكم بر اين ادبيات را پذيرفت
حتي بهتر است ادبيات ديگري اداره كنيم هر چند كه موضوعات و ساحات مورد بررسي اين ادبيات، موضوعيت و اهميت وافري در شرايط امروزين ما دارد.
مديريت اين موضوعات و ساحات، توسط فرد، خانواده و جامعه ايراني ضرورتي بيبديل ميباشد و نگارنده، عنوان «ادب يا سنت معاش» را بر آن ميگذارد،
ادب معاش، رنگآميزي ابعاد ظاهري زندگي دنيايي ما بر اساس عقل و نجات و نه ميل و عادت تعريف مي شود.
سيطره تاريخ غربي بر عالم و غربزدگي مضاعف دوران ما كه دوران پست مدرن وهيچ انگاري است،سخن از سبك زندگي ديني را به شدت صعب و پيچيده ساخته است.

اسلاید 17 :

جامعه ايراني عليرغم بن مايه هاي مستحكم هويتي و نيروهاي فعال اجتماعي( خصوصا نهاد روحانيت و نهاد خانواده) با بسياري ودايع و سنن و اسوه هاي فرهنگي خويش وداع كرده و ساز و برگ متناسب با معيشت ديني را از دست داده است.
اما با برخورداري از همان بن مايه مذكور يعني هويت فعال و البته سرچشمه جوشان وحي ، ملالي نيست كه مي توان دوران گذار را به شوق وصال عالمي ديگر كه مقتضايش آدمي ديگر است تدبير نمود.
شيوه زندگي غربي كه مصرف را تنها پيوند مابين انسان و عالم قرار داده و معناي زندگي را به نفع نفسانيت سوژه مصادره كرده است در پناه و سحر قدرت تكنيك بسط يافته و تحول در آن بدون تجديد نظر در عهد انسان با تكنيك ميسور نيست .
اين تجديد عهد در پرتو اختيار انسان آگاه ديني رخ مي دهد وهرگز به مثابه ابزار ستيزي احمقانه نيست.

اسلاید 18 :

سبک زندگی
اختيار(ذكر)
ذائقه(هوس)
مد و برند
مصرف متكثر(توده اي)
هويت جنسيت پایه(مردانه، زنانه .)
انتخاب(غفلت)
نياز
اسوه و تاسي
قنوع ،عفاف و کفاف
هويت خانواده پایه
سنت معاش

اسلاید 19 :

-چارچوب مفهومي
جدول زير را ميتوان بهسان مصداقي بر سبك زندگي مورد نظر رهبري دانست كه هر يك از خانههاي آن، يك خرد مساله و عرصهاي از مصر الگوهاي فرهنگي در جامعه پيراموني ما رانشان ميدهد
اين الگو، هم نظام مسائل در سبك زندگي را ارائه ميدهد و هم نقشهاي پژوهشي«كارشناسي» براي ورود نهادهاي نظري و ترويجي حوزه و دانشگاه به اين ميدان است.