بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
ارزیابی بیمار و برنامه ریزی مراقبت
اسلاید 2 :
انتخاب بیماران برای درمان نگهدارنده
اسلاید 3 :
1- رضایت داوطلبانه و آگاهانه
2- وابستگی به مواد
3- سن قانونی
4- شدت اعتیاد
ملاکهای ورود به درمان نگهدارنده با متادون
اسلاید 4 :
1-رضایت داوطلبانه و آگاهانه مراجع
- تحت هیچ شرایطی نباید بیماران چه از سوی مقامات قضایی و چه از جانب بستگان و نزدیکان بیمار، به صورت اجباری وارد درمان نگهدارنده شوند.
-ورود کلیه بیماران باید آزادانه و آگاهانه صورت گیرد.
- قبل از ورود بیمار نیز لازم است بیمار از ماهیت و ویژگیهای درمان نگهدارنده با متادون کاملاً مطلع گردد.
- لازم است درمانگران ویژگیهای درمان با متادون را برای بیماران توضیح داده و او را از چگونگی و فرایند تجویز دارو مطلع سازند.
ملاکهای ورود به درمان نگهدارنده با متادون
اسلاید 5 :
- در مواردی که درمان بر اساس قانون و رأی دادگاه صورت می گیرد و اصطلاحاً درمان اجباری گفته می شود ، دستور مستقیم به دریافت نوع خاصی از درمان به عنوان مثال متادون نیست، بلکه در این گونه موارد بیماران مخیّر به انتخاب بین چند گزینه هستند. به عنوان مثال یا به زندان بروند، یا به مراکز اقامتی یا به مراکز سرپایی متادون و بیمار عملاً میتواند بین متادون و آلترناتیوهای دیگر آزادانه انتخاب نماید
رضایت داوطلبانه و آگاهانه مراجع
اسلاید 6 :
- بیمارانی که به دلیل علایم حاد مسمومیت، دلیریوم یا پسیکوز فعال قادر به ارائه رضایت آگاهانه نیستند، نمی توانند در درمان نگهدارنده وارد شوند.
رضایت داوطلبانه و آگاهانه مراجع
اسلاید 7 :
2-وابستگی یا اعتیاد به مواد افیونی
اصولاً مصرف مواد افیونی در بیماران باید به حدی شدید باشد که ازنظر ملاکهای تشخیصی، مصداق وابستگی تلقی گردد .
به عبارت دیگر افراد غیروابسته به مواد افیونی و یا مصرف کنندگان تفننی مواد افیونی و لو آنکه همزمان از وابستگی به سایر مواد غیرافیونی از جمله مواد محرک، حشیش و. رنج ببرند، مجاز به استفاده از درمان نگهدارنده نیستند.
ملاکهای ورود به درمان نگهدارنده با متادون
اسلاید 8 :
توجه داشته باشید که برای ورود به درمان نگهدارنده با متادون بیمار باید در فاز فعّال وابستگی به ویژه وابستگی فیزیولوژیک به مخدر باشد.
این موضوع با اخذ تاریخچه و وجود آزمایش ادرار مثبت برای مصرف اخیر مورفین احراز می گردد.
وابستگی یا اعتیاد به مواد افیونی
اسلاید 9 :
DSM-IV برای اختلالات مرتبط با مواد دو طبقۀ مجزا ارایه مىداد:
سؤمصرف مواد، و وابستگی به مواد.
سؤمصرف مواد (substance abuse) این گونه تعریف مىشد: استفاده از یک ماده، بهرغم عواقب منفى یا نامطلوب آن. سؤمصرف کنندۀ مواد کسی بود که به علت استفادۀ زیاد از مواد، به طور مکرر، اما متناوب (با فاصلۀ زمانیِ نامنظم) به مشکلات مختلفی دچار می شد.
وابستگى به مواد (substance dependence) این گونه تعریف مىشد: ادامۀ مصرف ماده بهرغم پیامدهای منفی آن. کسی که به مواد وابسته بود به طور پیوسته و اجباری (کامپالسیو) به مصرف آنها می پرداخت.
اصطلاح وابستگى روانى (پسیکولوژیک) زمانى به كار مىرفت كه افراد زندگى خود را طوری تغییر می دادند كه استفادۀ مستمر و مداوم ماده تضمین می شد، فکر و ذکر فرد بر محور ماده و استفاده از آن قرار می گرفت و این موضوع باعث می شد كه فعالیت هاى مهم زندگى، مانند تعهدات شغلى، اجتماعى، و خانوادگى مورد غفلت قرار گیرد.
وابستگی جسمی (فیزیولوژیک) زمانی روی مىداد که بدن، بعد از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض یک ماده، با آن سازگار مىشد و به تدریج قبول مىکرد که حضور آن در بدن یک موضوع عادی و نرمال است. سندروم تحمل و سندروم پرهیز نشان مىدادند که وابستگی فیزیولوژیک روی داده است.
تعریف وابستگی
اسلاید 10 :
در طبقه بندی خود یک تغییر بسیار انقلابی یا رادیکال داده است، به این صورت که دو طبقۀ مستقل "سؤمصرف مواد" و "وابستگی به مواد" را حذف کرده و یک طبقۀ واحد به نام اختلالات اعتیادی و مرتبط با مواد را جایگزین آنها کرده است.
منطق پشت پردۀ ادغام این دو طبقه این است که گروه تحقیقاتی به این نتیجه رسید که بین سؤمصرف مواد و وابستگی به مواد هیچ مرز مشخصی وجود ندارد و هر دو روی یک بُعد قرار دارند.
DSM-5
اسلاید 11 :
با این وجود در موارد خاص در بیمارانی که تشخیص اخیر وابستگی به مواد افیونی دارنداما در حال حاضر فاقد وابستگی فیزیولوژیک به مواد افیونی هستند، می توان درمان نگهدارنده با متادون را تجویز نمود.
این موارد خاص شامل افراد مقیم جایگاههای تأدیبی و زنان باردار میشوند. در این حالت ممکن است آزمایش ادرار بیمار منفی بوده و از نظر فیزیولوژیک هم با توجه به آزمون چالش با نالوکسان ، واکنشی نشان ندهد اما به دلیل اثرات روانی وابستگی در معرض عود و شروع مجدد مصرف قرار گیرد.
وابستگی یا اعتیاد به مواد افیونی
اسلاید 12 :
3- سن
- درمان نگهدارنده با متادون جزء در موارد استثناء نباید برای اشخاص زیر 18 سال مورد استفاده قرار گیرد.
.- نوجوانان که مبتلا به اشکال شدید وابستگی به مواد افیونی نظیر مصرف هروئین و تزریق مواد هستند، وضعیت اقتصادی، اجتماعی ناپایدار، حمایت خانوادگی و اجتماعی پایین داشته و درگیر فعالیتهای غیرقانونی هستند، در صورتی که سن بالای 16 سال داشته و از مداخلات درمانی دیگر نظیر درمان با بوپرنورفین پاسخ مناسبی نگرفته باشند، مشروط به مستندسازی وضعیت مراجع از نظر ارزیابی سطح خطر و اخذ نظر تخصصی یک متخصصی روانپزشکی یا فوق تخصصی روانپزشکی کودک و نوجوان آشنا به حوزه درمان اختلالات مصرف مواد افیونی می توانند وارد درمان نگهدارنده با متادون شوند.
ملاکهای ورود به درمان نگهدارنده با متادون
اسلاید 13 :
4- بالا بودن شدت اعتیاد
درمان نگهدارنده با متادون در مقایسه با درمان نگهدارنده با بوپرنورفین توانایی بالاتری در نگهداشتن بیماران دردرمان و دستیابی به پرهیز دارد، با این وجود به دلیل نیمرخ عوارض جانبی شدیدتر درمان با متادون مطلوب است درمان نگهدارنده با بوپرنورفین نسبت به درمان نگهدارنده با متادون در درمان وابستگی به مواد افیونی اولویت داده شود و در صورت عدم پاسخ درمانی مطلوب درمان با متادون در نظر گرفته شود.
ملاکهای ورود به درمان نگهدارنده با متادون
اسلاید 14 :
1- وابستگی به مواد افیونی سنگین
2- کسانی که مواد را به صورت تزریقی مصرف می کنند.
3- اقدامات ناموفق درمانی به روشهای دیگر
4- تخریب بالا در حوزه های کارکردی مختلف
ملاک های شدید بودن اعتیاد
اسلاید 15 :
- کراک هرویین یا هرویین فشرده
- هرویین
- متادون غیرمجاز
تمجزیک یا بوپرنورفین تزریقی غیرمجاز
نورجزیک )آمپولهای دستساز حاوی هرویین، مورفین و ترکیبات کورتیکواستروییدی )
وابستگان به مواد افیونی چون تریاک، شیره، کدیین، دیفنوکسیلات، بوپرنورفین زیرزبانی ( غیرتزریقی ) و
ترامادول نباید وارد درمان نگهدارنده با متادون شوند هرچند این امر مطلق نبوده و درصورتی که بندهای
دیگر شدّت بالای اعتیاد را احراز نمایند میتوانند از این درمان بهره گیرند.
فهرست مواد سنگین
اسلاید 16 :
درمان نگهدارنده برای اشخاصی که شیوه استفاده از مواد مخدر در آنها اشکال پرخطرتر مانند تزریق است.
مصرف تزریقی علاوه بر آن که مصرف کننده را در معرض ابتلا به عفونت اچ آی وی و هپاتیت قرار میدهد که خود یکی از اولویتهای ورود به درمان نگهدارنده است، با امکان موفقیت کمتر در درمانهای پرهیز مدار نیز همراه است.
بنا به تعریف مصرف کنند گان مواد که در سال گذشته حداقل یک بار مواد را به صورت تزریقی مصرف کرد ه اند،در نظر گرفته می شوند.
کسانی که مواد را به صورت تزریقی مصرف می کنند
اسلاید 17 :
- بیمارانی که از سایر درمانهای اعتیاد پاسخ مطلوب نگرفته و کماکان به مصرف مواد ادامه می دهند کاندیدهای مناسبی جهت درمان نگهدارنده با متادون هستند، شامل:
بیمارانی که در درمان نگهدارنده با بورپرنورفین یا درمان با کمک تنتور اُپیوم موفق نبوده اند و از آن خارج شده یا با وجود ارائه درمان با کیفیت مطلوب با داروهای مذکور کماکان به مصرف ادامه می دهند.
بیمار بیش از 6 بار اقدام به بازگیری )سمزدایی ( کرده اما هیچ گاه به پاکی نرسیده یا پاسخ مطلوب )دوره پرهیز بیش از 1 ماه( حاصل نشده باشد.
اقدامات ناموفق درمانی به روشهای دیگر
اسلاید 18 :
بیمارانی که به واسطه مصرف مواد مخدر دچار آسیبهای عدیده اجتماعی شده یا در معرض آن قرار دارند، مانند افرادی که جهت تهیه مواد مخدر خود دست به سرقت، تنفروشی و ارتکاب سایر جرایم یزنند نیز بهتر است از درمان نگهدارنده بهره مند شوند.
زندانیان و افرادی که در معرض خطر زندانی شدن یا دستگیری به واسطه اعتیاد یا عوارض آن هستند نیز کاندیدای مناسبی برای درمان نگهدارنده هستند.
تخریب بالا در حوزه های کارکردی مختلف
اسلاید 19 :
افرادی که مبتلا به عفونت اچ آی وی، هپاتیتهای ویروسی هستند، میتوانند کاندید درمان نگهدارنده باشند در فرآیند پذیرش ورود این بیماران به درمان نگهدارنده باید اولولیت داده شود.
بیمارانی که عودهای قبلی آنان با عوارض شدیدی چون افسردگی و افکار خودکشی، خودزنی وپرخاشگری شدید، مسمومیت، مصرف ناگهانی و افراطی مواد مخدر همراه بوده و بیم تکرار این گونه عوارض در صورت شکست مجدد سمزدایی و درمان پرهیز مدار می رود.
وجود علایم و بیماریهای روانپزشکی همبود شدید مانند ابتلا به افسردگی شدید، اختلال خلق دوقطبی، پسیکوز و اختلالات شخصیت، به نفع استفاده از درمان نگهدارنده در مقایسه با روشهای پرهیز مدار است.
تخریب بالا در حوزه های کارکردی مختلف
اسلاید 20 :
مشخص کردن هویت مُراجع
