پاورپوینت کنترل جمعیت از دیدگاه مراجع و علما حضرت امام خمینی قدس سره

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

کنترل جمعیت از دیدگاه مراجع و علما حضرت امام خميني قدس سره

مملکت ايران 35 ميليون حالا ميگويند جمعيت دارد، وسعتش آنقدر است که براي صد وپنجاه ميليون تا دويست ميليون جمعيت کافي است يعني اگر دويست ميليون جمعيت داشته باشد در ايران به رفاه زندگي ميکنند. صحيفه نور، جلد 7، ص393.

امام خمینی (ره) در پاسخ به کسانی که نظر ایشان را درباره جلوگیری از رشد زاد و ولد خواسته بودند، می فرماید:
«راجع به موالید، تابع آن است که حکومت چه تصمیمی بگیرد»

اسلاید 3 :

مسأله جمعیتی و خاستگاه آن
مسأله جمعیتی
مسائل جمعیتی بر آن دسته از امور جمعیتی اطلاق می­شود که از حالت تعادل و هماهنگی با سایر امور مجموعه خود خارج شده­اند. به عبارت دیگر وقتی یک پدیده جمعیتی به صورت یک معضل و مشکل در آید به مسئله جمعیتی تبدیل می­شود(تقوی، 1383، ص145).

خاستگاه مسائل جمعیتی
عموم کارشناسان بر این باورند که سیاست جمعیتی وقتی اتخاذ می­شود که دگرگونی­های جمعیتی ناهماهنگ باشد و میان آن و سایر اجزاء و عناصر تشکیل دهنده ساختار اجتماعی تعادل و توازن از بین برود و در نتیجه گونه­ای "پس افتادگی فرهنگی" بوجود آید و رفاه و سلامت جامعه به خطر بیفتد.

اسلاید 4 :

سیاست­های جمعیتی
سیاست جمعیتی (population policy) مجموعه­ی اصول، تدابیر و تصمیمات مدون جمعیتی است که در کشور اتخاذ می­شود و حدود فعالیت­ها را در رابطه با مسایل جمعیتی یا اموری که نتایج جمعیتی دارند تعیین می­کند. هدف سیاست­های جمعیتی منطقی کردن و هماهنگ ساختن دگرگونی­های جمعیتی با شرایط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است تا رفاه و بهروزی بیشتر جمعیت را فراهم سازد(تقوی، 1383، ص143).

بنابراین زمانی­که پدیده­ها و دگرگونی­های جمعیتی ناهماهنگ و غیر متوازن باشند؛ مساله و معضل جمعیتی را در پی خواهند داشت و ادامه این روند می­تواند بحران در مباحث جمعیتی را در پی داشته و لزوم پیگیری سریع و بی وقفه و اتخاذ راهبردها و راهکارهای خروج از بحران را می­طلبد.

اسلاید 5 :

برخی داده های آماری از وضعیت جمعیت کشور
کاهش میانگین نرخ باروری کل(عمومی) از 6.3 در سال 1365 به 1.6 درصد در سال 1390.
کاهش میانگین رشد سالانه(طبیعی)جمعیت از 3.9 درصد در سال 1365 به 1.29درصد در سال 1390 چنین کاهشی در این فاصله زمانی در دنیا بی سابقه است.

کاهش بعد خانوار از عدد5.11 در سال 1365به حدود 3.5 در سال1390.
کاهش میزان جمعیت زیر 15سال(جمعیت جوان) کشور از 46درصد در سال 1365 به 23در صد در سال 1390.
افزایش جمعیت واقع در سن فعالیت(15-64سال) از 56.1 درصد در سال1365به 70.8درصد در سال1390 و این یعنی سالخوردگی شدید کشور در سال های آتی.
افزایش جمعیت سالخورده کشور از 3 به 6 درصد که روند افزایش آن شتابان ادامه خواهد داشت و برطبق یک پیش بینی در سال1480 به 47درصد می رسد.
کاهش میزان جمعیت ایران بر اساس پیش بینی ها در سال1480 به 31 میلیون نفر.

اسلاید 6 :

در صورتی که روند کنونی ادامه پیدا کند، جمعیت ایران تا سال 1480 به کمتر از 32میلیون نفر خواهدرسید. که بیش از 25 درصد آن افراد سالخورده هستند.
جمعیت 32 میلیونی
نرخ باروری کل: متوسط فرزندان زنده متولد شده به ازای یک زن
منبع: بانک جهانی
روند رو به کاهش نرخ باروری در ایران
آمار بانک جهانی
مقایسه نرخ باروری

اسلاید 7 :

بنابر حقایق موجود، وضعیت جمعیتی کشور با مشکل و معضل و یا به بیان دقیق­تر با بحران کاهش رشد جمعیت مواجه است و اقدام عاجل و همه جانبه ضروری می­باشد.

اسلاید 8 :

قال رسول الله «صلی الله علیه و آله و سلم»:
«مَا أَخَافُ‏ عَلَى‏ أُمَّتِي‏ الْفَقْرَ وَ لَكِنْ أَخَافُ عَلَيْهِمْ سُوءَ التَّدْبِير»
«من از فقر بر امتم نمی­ترسم بلکه نگران سوء تدبیر و سوء مدیریت هستم.»

اسلاید 9 :

پیش فرض های برنامه ریزی ها
1- ضرورت فهم دقیق مسئله
سخن ما با نهادهای قانونگذار، سياستگذار و برنامهریز اين است که قبل از تحليل مسئله، نخست بايد موضوع به درستی فهم و تحليل و سپس برنامه­ریزی و سیاست­گذاری برای اصلاح صورت.

2- شناسايى دقیق عوامل بحران جمعيتى
پيش از تدوين و تصويب هرگونه سياست جمعيتى، بايد عوامل و ريشه‏هاى شكل‏گيرى بحران يا مسئله جمعيتى را به‏طور دقيق شناسايى كرد.

3- ايجاد وفاق اجتماعى درباره سياست جمعيتى
بى‏ترديد، شرط موفقیت هر سیاست جمعیت، همراهى و همدلى اقشار گوناگون، به‏ويژه انديشه‏ورزان جامعه و گروه‏هاى مرجع و اثرگذار اجتماعى با آن سياست است.

4- تعيين دقيق اهداف عينى و عملى
سياست‏گذاران و برنامه‏ريزان جامعه، به هنگام تدوين سياست جمعيتى، بايد اهداف عينى و عملى را كه در پى تحقق آن هستند، به‏طور دقيق مشخص ساخته و معلوم کنند كه در بازه زمانی موردنظر چگونه بايد دگرگونى‏هاى جمعيتى را با شرایط اجتماعى، اقتصادی و فرهنگی جامعه، هماهنگ ساخت.

اسلاید 10 :

5- به‏كارگيرى همه ظرفيت‏ها و توانمندى‏هاى جامعه
تحقق سياست جمعيتى، مستلزم اقدام‏هاى گسترده آموزشى، تبليغى، ترويجى، پزشكى، بهداشتى، اقتصادى و. است. بنابراين، براى محقق شدن اهداف پيش‏بينى‏ شده در سياست‏ جمعيتى‏ بايد از همه ‏ظرفيت‏ها و توانمندى‏هاى‏ سازمان‏ها و نهادهاى ‏دولتى‏ و غيردولتى، به‏ صورت هدفمند و سازمان‏ یافته بهره گرفت.

6- ارزيابى دقيق عملكرد سازمان‏ها و نهادهاى مسئول
براى تحقق اهداف عينى و عملى سياست جمعيتى در بازه زمانى معين ‏شده بايد به‏طور مستمر عملكرد سازمان‏ها و نهادهايى كه در برنامه اجرايى سياست جمعيتى به آنها نقش‏ها و مسئوليت‏هايى سپرده شده است مورد ارزیابی قرار داد.

7- پايش مستمر تغييرات جمعيتى
تجربه سياست جمعيتى نظام جمهورى اسلامى در دهه هفتاد و هشتاد نشان داد كه عدم پايش نتايج حاصل از اعمال سياست‏هاى جمعيتى، مى‏تواند كشور را با بحران جمعيتى تازه‏اى مواجه كند. بنابراين، پس از تعيين دقيق اهداف عينى و عملى سياست جمعيتى بايد به‏طور دقيق و مستمر تغييرات ابعاد جمعيت پايش شود.

اسلاید 11 :

راهبردهای حل مسئلۀ جمعیت در کشور

اسلاید 12 :

1- تشکيل شورای جمعيت
بايد به اين نکته توجه کنيم که جمعيت موضوع میانرشتهای است.

يعني در مرحله اول بايد رشتههاي مرتبط با اين مسئله مانند فقه، جامعهشناسي علوم تربيتي، روانشناسي، جمعيتشناسي، بهداشت، اقتصاد و. شناسايي شوند.

در مرحله­ی بعد، کارشناسان اين رشتهها همه بايد در کنار هم بنشينند و با همانديشي با يکديگر، هرکدام از زاویه­ی تخصصی خودشان، پرسش تولید کنند. پرسشهایی که برای يک جامعهشناس دربارة موضوع جمعیت پیش میآید، با پرسشهايي که براي متخصصان رشتههاي ديگر مانند روانشناسي و علوم تربيتي پيش ميآيد، تفاوت دارد.

بعدازاينکه با انبوهی از پرسشها مواجه شديم، بايد دربارة موضوع جمعیت، از منظر هرکدام از این حوزههای تخصصی کاوش کنیم. ویژگی موضوعهاي میانرشتهای این است که بايد از ابعاد مختلف بررسي شوند. هنگاميکه تحليلهاي گوناگون ارائه شد، بايد درنهايت، آنها را جمعبندي کنيم. این تحلیلها به ما نشان ميدهد که مسئلة جمعيت چه ابعاد بهداشتي، اقتصادي و. دارد.

اسلاید 13 :

پس از اين مرحله، کارشناسان رشتههاي مختلف، هرکدام از منظر خودشان پيامدهاي كاهشي يا افزايشي جمعیت را بررسي ميکنند. براي نمونه، کارشناس حوزة سیاسی و امنیتی بيان ميکند که اگر جمعیت ما سالمند باشد، چه مخاطرات امنیتی خواهیم داشت. بايد تمام اين تحليلها جمعبندی، و عوامل و پیامدهاي آن روشن شود.

در پایان بايد اين مسئله را بررسي کنيم که آیا عوامل اصلی تحولات جمعیتی قابل کنترل است يا خير. چهبسا برخي از عوامل در مقیاس جهانی عمل کنند و ما در مقیاس منطقهای نتوانيم دربرابر آنها مقاومت کنیم؛ ولی چهبسا در مواردي بتوانیم مقاومت کنیم. در مواردي که کنترل عامل اصلی در اختیار ماست، بايد آنها را شناسايي، و براي آن برنامهريزي کنیم

اسلاید 14 :

خطاست که گمان کنیم می­توان با نگاهی انتزاعی موضوع جمعیت را از عناوین و موضوعات هم­بسته­ی و درهم­ تنیده­ی آن جدا کرد و به تنهای سامان داد. در واقع خانواده پر جمعیت در جهان معنایی ویژه­ای، عقلانیت می­یابد که هنجارهایی چون قناعت و خویشتن­داری، هم­گرایی و هم­بستگی، سلسله مراتب خانوادگی و تمایز نقش­های جنسیتی، بردباری و سازش، نظارت اجتماعی و آینده­نگری در آن جایگاه ویژه دارند.

اسلاید 16 :

2- گفتمان‏سازى در زمينه ضرورت افزايش زاد و ولد

اقدام‏هاى گوناگون فرهنگى، آموزشى، رسانه‏اى، اجتماعى، اقتصادى و. كه در اواخر دهه شصت و اوایل دهه هفتاد در زمينه مهار رشد جمعيت در كشور صورت گرفت، موجب ايجاد گفتمان ويژه در زمينه زاد و ولد در جامعه ما شد؛ گفتمانی كه به‏تدريج در سراسر كشور و در ميان همه قشرهاى شهرى و روستايى، مرفه و مستمند، تحصيل‏كرده و بى‏سواد، مذهبى و غيرمذهبى نهادينه شد و اين ذهنيت را براى همه ايجاد كرد كه داشتن بيش از دو يا سه فرزند، ناهنجار و خلاف چارچوب‏هاى پذيرفته‏شده اجتماعى است. ازاين‏رو، مى‏توان گفت: نخستين گام در اصلاح سياست‏هاى جمعيتى كشور، تغيير گفتمان حاكم و ايجاد گفتمانى جديد بر مبناى ضرورت افزايش زاد و ولد است.

اسلاید 17 :

نکته:

گفتمان سازی، سازوکارهای خاص خود را دارد و باید در بازه زمانی قابل توجهی رخ دهد و به همین دلیل نباید انتظار داشت که در کوتاه مدت و با چند راهکار مقطعی، اتفاق خاصی در بینش، نگرش و رفتار مردم در زمینه خاصی بیفتد.

اسلاید 19 :

3- تحکیم بنیاد خانواده

بى‏ترديد، آن‏گاه مى‏توان به ظرفیت خانواده‏هايى كه در حال حاضر در جامعه شکل گرفته‏اند، برای افزایش جمعیت تكيه كرد كه اين خانواده‏ها از ثبات و آرامش لازم برخوردار باشند. در شرايطى كه عوامل گوناگون فرهنگى، اجتماعى و اقتصادى موجب فروپاشى خانواده‏ها و بى‏ثباتى آنها مى‏شوند، هرگز نمى‏توان به ايجاد نسلى جديد از دل خانواده‏ها اميدى داشت.

براساس آمارهاى سازمان ثبت احوال كشور در سال 1383 تعداد 723976 رويداد ازدواج و تعداد 73882 رويداد طلاق، درحالى‏كه در سال 1390 تعداد 874792 رويداد ازدواج و تعداد 142841 رويداد طلاق به ثبت رسيده است براساس اين آمار، در طول اين مدت، تعداد ازدواج‏ها حدود 20/8 درصد و تعداد طلاق‏ها حدود 93/3 درصد رشد داشته است.

آمارها همچنين حكايت از اين دارد كه نسبت ازدواج به طلاق، در سال 1383، 9/8 بوده است، در سال 1390 به 6/1 رسيده، يعنى حدود 60 درصد كاهش داشته است(سروستانی. 1391. ص35).
همچنین آمارها نشانگر شتاب رشد خانواده­های تک نفره در کشور است چنان­که تعداد این خانوارها از 5.2 درصد کل خانوارهای ایرانی در سال1385 به 7.1 درصد در سال1390 افزایش یافته است.

اسلاید 20 :

تحكيم بنيان و پايداري خانواده با اصلاح و تكميل آموزشهاي عمومي درباره اصالت كانون خانواده و فرزند پروري و با تأكيد بر آموزش مهارتهاي زندگي و ارتباطي و ارائه خدمات مشاورهاي بر مبناي فرهنگ و ارزشهاي اسلامي- ايراني و توسعه و تقويت نظام تأمين اجتماعي، خدمات بهداشتي و درماني و مراقبتهاي پزشكي در جهت سلامت باروري و فرزندآوري است.