بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
فصل دوم منابع آب Section 2 Water Resources
اسلاید 2 :
چرخه هیدرولوژی آب
بررسی منابع آب بدون توجه به فرایند چرخش آب در طبیعت امکانپذیر نمی باشد. در این فرایند درياها و اقيانوسها بعنوان منشأ آب در طبيعت در نظر گفته می شود. آب درياها و اقيانوسها بصور مختلف به قاره ها كشيده شده و پس از تغييرات مختلف مجدداً به درياها برگشته و اين گردش آب در طبیعت مرتباً تكرار مي شود. از نظر علم هيدرولوژي (آب شناسي) به اينچرخه، گردش آب در طبيعت (Hydrologic cycle) مي گويند. پس بطور كلي مي توان گردش آب در طبيعت را چنين تعريفكرد: جريان پيوسته اي كه از طريق آن آب از اقيانوسها به هوا، از هوا به زمين و از زمين مجدداً به اقيانوسها برمي گردد، مدار هيدرولوژيكي ناميده مي شود.
منابع آب و کشاورزی در ایران و جهان
اسلاید 3 :
(Hydrologic cycle)
اسلاید 4 :
منابع آب و کشاورزی در ایران و جهان
دفتر بررسی های زمین شناسی آمریکا 16 جزء را برای چرخه آب ارائه کرده است:
ذخیره آب در اقیانوس ها
تبخیر
تصعید
تبخیر و تعرق
آب در اتمسفر
میعان
بارش
ذخیره آب در برف و یخ
رواناب ناشی از برف به داخل نهرها
رواناب سطحی
جریان رودخانه
ذخیره آب شیرین
نفوذ
ذخیره آب زیر زمینی
جریان آب زیر زمینی
چشمه ها
اسلاید 5 :
در چرخه طبیعت آب به طور پیوسته از حالتی به حالت دیگر و از مخزنی به مخزن دیگر تغییر وضعیت می دهد و انرژی مورد نیاز برای این تغییر از انرژی خورشیدی موجود در کره زمین تامین می گردد.
منابع آب و کشاورزی در ایران و جهان
اسلاید 6 :
میزان آب موجود در چرخه هیدرولوژی ثابت است. پس باید حجم تبخیر و تعرق و نزولات جوی با هم برابر باشد. که عملا هم این اتفاق می افتد. اما میزان تبخیر و تعرق از خشکی ها و اقیانوس ها به نسبت نزولات جوی آن ها نیست.
اسلاید 8 :
منابع آب در جهان و بحران آن
کره زمین از چهار بخش اصلی اتمسفر (هواکره)، لیتوسفر (سنگ کره)، بیوسفر (موجودات زنده) و هیدروسفر (آب کره) تشکیل شده است.
حجم كره آبي حدود 1386 ميليون كيلومتر مكعب و سطح آن حدود 365 ميليون كيلومتر مربع است كه حدوداً 75% سطح كره زمين را شامل مي شود.
منابع آب و کشاورزی در ایران و جهان
اسلاید 11 :
بحران آب در جهان
شاخص های سنجش میزان بحران ناشی از کمبود منابع آب:
الف) شاخص فالکن مارک:
فالکن مارک دانشمند سوئدی میزان سرانه آب 1700 متر مکعب در سال را به عنوان شاخص تنش و میزان 1000 متر مکعب در سال را به عنوان شاخص کمبود معرفی کرده است.
بر اساس این شاخص:
سرانه منابع آب تجدید پذیر ≥ 1700 متر مکعب عدم مشکل بحران آب
1700 متر مکعب ≥ سرانه منابع آب تجدید پذیر ≥ 1000 متر مکعب تنش آب
1000 متر مکعب ≥ سرانه منابع آب تجدید پذیر کمبود آب
اسلاید 12 :
بحران آب در جهان
ب) شاخص سازمان ملل:
کمیسیون توسعه پایدار سازمان ملل میزان درصد برداشت از منابع تجدید پذیر را به عنوان شاخص اندازه گیری بحران آب معرفی کرده است.
بر اساس این شاخص:
میزان برداشت آب ≥ 40% منابع آب تجدید پذیر بحران شدید آب
40% منابع آب تجدید پذیر ≥ میزان برداشت آب ≥ 20% منابع آب تجدید پذیر بحران متوسط آب
20% منابع آب تجدید پذیر ≥ میزان برداشت آب ≥ 10% منابع آب تجدید پذیر بحران معتدل آب
10% منابع آب تجدید پذیر ≥ میزان برداشت آب عدم وجود بحران آب
اسلاید 13 :
موسسه بین المللی مدیریت آب (IWMI) برای بررسی منابع آب جهان، دو عامل میزان برداشت کنونی نسبت به منابع تجدید پذیر سالانه (IIWMI1) و میزان برداشت آینده به برداشت فعلی (IIWMI2) را همزمان مورد استفاده قرار داده است.
اسلاید 14 :
بحران آب در جهان
ج) شاخص موسسه بین المللی مدیریت آب:
این موسسه پیش بینی کمبود آب را برای 45 کشور جهان در سال 2025 مورد مطالعه و ارزیابی قرار داده است. حاصل این مطالعه منتج به تقسیم بندی کشورها به سه گروه شد:
الف) کمبود فیزیکی: شامل کشورهایی است که در سال 2025 حتی با بالاترین راندمان و بهره وری ممکن در مصرف آب، برای تامین نیازهایشان آب کافی در اختیار نخواهند داشت (25% مردم جهان من جمله ایران).
ب) کمبود اقتصادی: شامل کشورهایی است که در سال 2025 از آب کافی برخوردار هستند، اما ناگزیرند از طریق احداث سد و مصرف هزینه سنگین، تامین آب خود را 25% نسبت به سال 1995 افزایش دهند.
ج) فاقد کمبود فیزیکی: شامل کشورهایی است که در حال حاضر کمبودی ندارند اما برای تامین نیازهای سال 2025 به حدود 25% آب بیشتر نیاز دارند.
اسلاید 15 :
منابع آب در ایران
mm 225 *مساحت ایران = 413 میلیارد متر مکعب
اسلاید 17 :
با توجه بهميزان 225 ميليمتر بارندگي سالانه در سطح کشور، هر سال حدود 413 ميليارد مترمکعب آب در اثر نزولات جوي در ايران وجود دارد که 78 درصد آن مربوط به بارشها درمناطق کوهستاني بوده و بارش بر روي دشتها، 22 درصد باقيمانده را شامل ميشود. در مجموع 72 درصد از اين بارندگيها بلافاصله از طريق تبخير و تعرق دوباره وارد جو ميشوند، بنابراين حجم قابل استحصال در حدود 28درصد نزولات جوي بوده که اين رقم بسيار اندک است. همچنين از مجموع نزولات جوي ساليانه 93 ميليارد مترمکعب بهصورت رواناب سطحي جاري شده و 25 ميليارد مترمکعب نيز بهطورمستقيم بهداخل زمين نفوذ ميکند.
اعداد نامبرده حجم آب قابل تجديد کشور بوده که در حدود 117 ميليارد مترمکعب است و با توجه به 13 ميلياردي که از طريق رودخانههاي مرزي وارد کشور ميشود مجموع آب قابل تجديد کشور به 130 ميليارد مترمکعب مي رسد كه از اين 130 ميليارد، 56 ميليارد مترمکعب آن وارد لايههاي آب زيرزميني ميشود، اين درحالي است که برداشت ساليانهي ما از اين سفرهها در حدود 60.4 ميليارد مترمکعب است، بهعبارت ديگر حدود 4.39 ميليارد مترمکعب کسري مخزن در هر سال مشاهده ميشود و اين امر حساسيت آبهاي زيرزميني را نسبت به استفادهي بي رويه از آن روشن مي سازد و از سوي ديگر برنامهريزي دقيقتري را بر اساس اصول هيدرولوژي درمورد آبهاي سطحي کشور که منابع عمده آب هستند طلب ميكند.
اسلاید 19 :
پتانسیل منابع آب تجدید شونده 130-110 میلیارد متر مکعب
92 سطحی – 25 زیر زمینی – 13 ورودی از خارج
میزان استحصال در حال حاضر 90
میلیارد متر مکعب
آب مورد نیاز:
10 سال دیگر 126 میلیارد متر مکعب
20 سال دیگر 150 میلیارد متر مکعب
بر اساس شاخص های بین المللی ایران
در وضعیت تنش آبی است.