بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بسیج اطلاع رسانی کاهش مصرف نمک
اسلاید 3 :
آنچه در مورد نمک باید بدانیم بسیج ملی اطلاع رسانی کاهش مصرف نمک
نکاتی دربارهی نمک:
نمک خوراکی حاصل ترکیب دو عنصر سدیم و کلر میباشد. اثرات نمک بر فشار خود به علت وجود عنصر سدیم (ماده موثر بر نمک) در این ترکیب است. در افرادی که سطح سدیم خون بالا و سطح پتاسیم خون پایین است خطر افزایش فشار خون که خود مسبب بیماریهای قلبی و سکته است، افزایش می یابد.
مصرف نمك در ايران
ایران یکی از پر مصرفترین کشورهاست که میانگین روزانه مصرف نمک مردمانش3-2برابر استاندارد جهانی است.
طبق نظر محققان میزان مصرف نمک در ایران حدود ۱۰ تا ۱۵ گرم در روز است که این میزان بسیار بیشتر از حد استاندارد مصرف نمک (۵ گرم) است.
سرانه مصرف نمك در یك سال توسط ایرانیها، شش كیلوگرم است؛ در حالی كه در جهان سالانه سه كیلو نمك میخورند.
! ما دو برابر استانداردهای جهانی غذایمان را شور میكنیم!
اسلاید 4 :
سدیم به طور طبیعی در انواع غذاها یافت می شود. به طور مثال در شیر و خامه تقریباً معادل 50 میلیگرم سدیم در هر 100 گرم ماده و در تخم مرغ تقریباً معادل 80 میلیگرم سدیم در هر 100 گرم ماده وجود دارد.
سدیم در غذاهای فرآوری شده به میزان بیشتری وجود دارد: در نان (تقریباً معادل 250 میلیگرم سدیم در هر 100 گرم ماده)، در گوشت های فرآوری شده مثل سوسیس و کالباس (تقریباً معادل 1500 میلی گرم سدیم در هر 100 گرم ماده)، در اسنک هایی مانند چیپس، فرآوردههای غلات حجیم شده و ذرت بوداده (تقریباً معادل 1500 میلی گرم سدیم در هر 100 گرم ماده) و در چاشنی ها و سس ها مانند سس سویا (تقریباً معادل 7 میلیگرم سدیم در هر 100 گرم ماده) است.
اسلاید 5 :
مصــــرف زیاد نمــــک یا غذاهای شــــــور چه عوارضی را در پی خواهـــــد داشت؟
مصرف زياد نمك ازمهمترين عوامل فشارخون بالا است.
فشار خون بالا، سکته قلبی، سکته مغزی، پوکی استخوان، سرطان معده، آسم، ادم یا ورم همه از عوارض مصرف زیاد نمک است.
امروزه با توجه به شيوع بالاي بيماري هاي قلبي و عروقي و پرفشاري خون مصرف زياد نمك به عنوان يكي از مهم ترين عوامل خطر در بروز اين بيماري ها شناخته شده است.
آمارها نشان مي دهد كه از هر 380000 موررد مرگ و مير در كشور 135000 مورد آن ناشي از بيماري هاي قلبي و عروقي بوده مي باشد.
اسلاید 6 :
تحقيقات نشان مي دهد كه شيوع فشار خون بالا در كشورهايي كه دريافت بالاي نمك دارند بيشتر است و هر قدر ميزان نمك مصرفي روزانه در جوامع كمتر باشد به همان نسبت شيوع فشار خون بالا كاهش مي يابد.
سازمان بهداشت جهاني اعلام كرده است كه ميزان مصرف سديم در بالغين بايد كمتر از 2300ميلي گرم در روز (معادل حدود 5 گرم نمك)باشد.
بررسیهای انجام شده مشخص کرده درصورتی که افراد تنها ۳ گرم از مصرف روزانه نمک خود را کاهش دهند، حدود ۵۰ درصد از بیماریهای قلبی عروقی کاهش خواهد یافت.
اسلاید 7 :
نمک یک مانع بزرگ برای داشتن اسکلت محکم !
حدود نیمی از زنان مسن تر از 45 سال و 90 درصد زنان مسن تر از 75 سال به بیماری پوکی استخوان مبتلا می شوند.
یکی از دلایل پوکی استخوان مصرف زیاد نمک است.
كاهش تراكم توده ي استخوان به دنبال دريافت زياد نمك در زنان يائسه بيشتر از سايرزنان ميباشد .
مردان مسن نیز به پوکی استخوان مبتلا می شوند که البته میزان ابتلای آنان کمتر از زنان است.
به طور تقریبی از هر سه زن یک نفر و از هر دوازده مرد یک نفر به پوکی استخوان مبتلا می شوند.
پوکی استخوان بیماری است که با کم شدن توده ی استخوان و نابودی ساختمان بافت استخوان توصیف میشود،که منجربه شکستگی استخوان و افزایش خطر شکستگی لگن ،ستون فقرات و مچ دست میشود.
اسلاید 8 :
در پوکی استخوان ،استخوان ضعیف شده و با کوچکترین ضربه دچار شکستگی شود.
پوکی استخوان باعث کاهش کیفیت زندگی و برای برخی باعث معلولیت دائمی می گردد
از دست دادن استخوان ها به طور خاموش و بی سر و صدا اتفاق می افتد و اغلب هیچ علامتی تا زمان رخ دادن شکستگی وجود ندارد
دريافت زياد نمك و سديم و مصرف غذا و تنقلات شور و پرنمك سبب كاهش بازجذب كلسيم از كليه شده و دفع اداراي آن را افزايش ميدهد كه خود عامل مهمي در كاهش تراكم استخواني و پوكي استخوان است.
مصرف بيش از 5گرم نمک در روز اثر مهمی بر کاهش تراکم استخوان دارد.
اسلاید 9 :
سرطان معده ارمغان مصرف زياد نمك
سرطان معده چهارمین سرطان رایج در جهان است.
در کشور ما سرطان معده از سرطان های شایع می باشد.
مصرف زیاد نمک غذاهای پرنمک و تنقلات شور میتواند مخاط معده را تخریب کند و این اتفاق یکی از راههای افزایش خطر سرطان معده است.
مطالعات نشان میدهد مصرف مواد غذایی پر نمک شانس ابتلا به سرطان معده را در جامعه افزایش می دهد.
همیشه مصرف بالای نمک به معنی شور کردن غذاها نیست، بلکه درصد بالایی از نمکی که روزانه مصرف میکنیم، نمک پنهان است که در درون مواد غذایی گوناگون وجود دارد.
نان، انواع گوشتهای فرآوری شده مانند همبرگر و سوسیس، کالباس، گوشت و ماهی نمکسود شده و همچنین خیار شور، انواع ترشی ها و شورها، پنیر،خشکبار بوداده نمک زیادی دارند.
توصیه شده است که مصرف روزانه نمک کمتر از 5گرم یعنی معادل یک قاشق چایخوری باشد.
بر اساس مطالعات شانس ابتلا به سرطان در کسانی که روزانه ۱۲ تا ۱۵ گرم نمک مصرف می کند بیشتر است.
اسلاید 10 :
برای پیشگیری از افزایش فشارخون و بیماری های قلبی- عروقی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
میزان نمکی که هنگام پخت به غذا اضافه می کنید را کاهش دهید.
برای اجتناب از مصرف بی رویه نمک؛ بر سر سفره از نمکدان استفاده نکنید.
غذاهای کنسرو شده و بسیاری از مواد غذایی بسته بندی شده و آماده دارای مقادیر زیادی نمک هستند، به همین دلیل بهتر است مصرف این مواد غذایی را محدود کنید.
برای بهبود طعم غذا و کاهش مصرف نمک در هنگام تهیه غذاها به جای نمک از سبزی های تازه یا خشک مثل آویشن، شوید، سیر، آب لیمو ترش یا آب نارنج و . استفاده کنید.
مصرف غذاهای شور مثل آجیل شور، انواع فرآورده های غلات حجیم شده، چیپس، انواع ترشیها، انواع شور نظیر خیار شور و کلم شور، ماهی دودی، سوسیس و کالباس و غذاهای کنسروی را کاهش دهید.
جوش شیرین که ممکن است در انواع نان و کیک به کار رود دارای مقدار زیادی سدیم (عنصر موثره نمک) است. بنابراین در افرادی که به علت ابتلا به بیماری محدودیت مصرف نمک دارند مصرف مواد حاوی جوش شیرین هم باید بسیار محدود شود.
اسلاید 11 :
نمک یددار تصفیه شده چیست و چرا باید فقط از این نوع نمک استفاده کنیم؟
نمک تصفیه نمکی است که در آن ناخالصی های نامحلول مانند فلزات سنگین و همچنین ناخالصی های محلول مانند آهک، شن و ماسه طی فرآیندی در کارخانه حذف شده است.
نمک خوراکی باید از نوع ید دار و تصفیه شده باشد. نمک های تصفیه شده یددار به دلیل خلوص بالا میزان ید را بهتر و به مدت بیشتر حفظ می کنند.
نگهداری و ذخیره نمودن نمک یددار به مدت طولانی (بیش از 6ماه) موجب از دست رفتن بخشی از ید آن می شود. برای حفظ ید در نمک، باید نمک را دور از نور و رطوبت و در ظرف در بسته پلاستیکی، چوبی، سفالی و یا شیشه های رنگی و تیره نگهداری کرد و جهت اضافه کردن آن به غذا در زمان طبخ، نمک را در انتهای پخت اضافه نمود تا ید آن در حداکثر مقدار حفظ شود.
نمک تصفیه نشده به علت داشتن ناخالصی در افرادی که سابقه بیماری های گوارشی، کلیوی و کبدی دارند و حتی مصرف مداوم آن در افراد سالم منجر به بروز ناراحتی های گوارشی، کلیوی، کبدی و حتی کاهش جذب آهن در بدن می شود.
از خرید هر نوع نمک با عنوان "صادراتی– صنعتی" خودداری نمایید.
توجه:
از مصرف نمک دریا که فاقد ید کافی و دارای ناخالصی است خوداری کنید.
همواره به وجود پروانه ساخت از وزارت بهداشت روی بسته بندی نمک یددار تصفیه شده توجه نمایید.
دقت کنید که عبارت «نمک ید دار تصفیه شده» بر روی بسته بندی نمک درج شده باشد و از خرید هرگونه نمک با عنوان «صادراتی صنعتی» و یا «نمک دریا» خودداری نمایید.
نمک باید به مقدار بسیار کم مصرف شود و همان مقدار کم نمک نیز فقط از نوع تصفیه شده یددار باشد.
اسلاید 12 :
مصرف غذاهای حاوی نمک یا سدیم زیاد میتوانند فشار خون را بالا ببرند.
افزایش وزن بدن باعث بالا رفتن فشار خون میشود.
کاهش وزن بدن میتواند باعث کاهش فشار خون شود.
کاهش میزان مصرف چربی میتواند از کاهش فشارخون بالا پیشگیری کند.
نمک چگونه باعث افزایش فشار خون میشود؟
وقتی که مقدار زیادی از غذاهای شور و پرنمک خورده شود، مقدار زیادی سدیم وارد بدن میشود. به دنبال آن بدن مقدار زیادی آب جذب میکند تا بتواند سدیم اضافی را از خود خارج سازد. این مسأله باعث افزایش فشار خون در بعضی از افراد خواهد شد. بنابراین آب اضافه شده به بدن باعث افزایش فشار بر قلب و رگهای خونی میشود.
طبق توصیههای استاندارد بهتر است که میزان سدیم دریافتی در روز بیشتر از 2300 میلیگرم یا کمتر از 5گرم (یک قاشق مرباخوری) نمک نباشد که متأسفانه اغلب افراد بیشتر از این مقدار در روز سدیم دریافت میکنند. توصیه شده است که بیماران قلبی، افرادی که فشار خون بالا دارند و همچنین افراد بالای 50سال روزانه کمتر از 1500 میلیگرم سدیم که معادل 3گرم نمک است، مصرف کنند.
توجه:
کل نمک مصرفی در تهیه غذا و نمکی که از نان، پنیر، رب گوجه فرنگی و سایر غذاهای کنسروی و آماده و فست فودها مصرف میشود باید کمتر از 5 گرم در روز باشد.
اسلاید 13 :
در چه غذاهایی مقدار نمک زیاد است؟
غذاهای فرآیند شده و آماده از قبیل همبرگر، سوسیس و کالباس، ماهی دودی و غذاهای کنسروی و انواع پیتزا
تنقلاتی نظیر چوب شور، ذرت بوداده، فرآوردههای غلات حجیمشده، آجیلها و مغز دانهها
انواع سسها از قبیل کچاپ، سس سویا و سس سالاد و رب گوجه فرنگی
انواع پودر سوپ آماده
سیبزمینی سرخ شده همراه با نمک، چیپس سیب زمینی
انواع ترشیهای آماده و شورها (خیارشور و کلم شور)
پنیرهای پر نمک
توجه:
بیشترین مقدار نمک از طریق مصرف نان است. بنابراین دقت کنید که از انواع نانهای کم نمک استفاده کنید.
برای کنترل فشار خون چه نکاتی را رعایت کنم؟
از غذاهای متنوع استفاده کنید. به عبارت دیگر روزانه از مواد غذایی موجود در 5 گروه اصلی غذایی (نان و غلات، میوهها، سبزیها، شیر و لبنیات، پروتئینها) به مقدار توصیه شده مصرف کنید.
از غذاهای سرشار از فیبر نظیر (نان سنگک و جو) از نوع کم نمک، ماکارونی سبوسدار، میوهها و سبزیهای تازه استفاده کنید.
روزانه از سبزیها و میوهها به مقدار بیشتری استفاده کنید (حداقل 5 وعده در روز)
اسلاید 14 :
روغنهای گیاهی (آفتابگردان، کانولا، روغن زیتون و .) را به جای روغنهای حیوانی انتخاب نمایید.
غذاهایی با حداقل اسیدهای چرب ترانس و اشباع را انتخاب کنید. از مصرف غذاهای سرخ شده، گوشت های پرچرب، کیکها، کلوچهها و شیرینی خامه ای که چربی بالا دارند پرهیز کنید.
نانهایی را مصرف کنید که در تهیه آنها جوش شیرین به کار نرفته است.
مصرف غذاهای کنسروی و غذاهای آماده را که در خارج از منزل تهیه میشوند را محدود کنید. این غذاها حاوی مقادیر زیادی نمک و چربی هستند.
برای بهبود طعم غذا به جای نمک از انواع سبزیهای معطر، سیر، آبلیمو و آب نارنج استفاده کنید.
چگونه میتوان مقدارنمک دریافتی را کاهش داد؟
در هنگام غذا خوردن از نمکدان استفاده نکنید.
برچسبهای تغذیهای را مطالعه کرده و غذاهایی را انتخاب کنید که مقدار سدیم کمتری دارند.
مواظب نمک پنهان که در همه مواد غذایی وجود دارد باشید.
ادویههایی را استفاده کنید که در تهیهی آنها از نمک استفاده نشده است.
اسلاید 15 :
اهمیت کاهش مصرف نمک در سلامت کودکان
عادات غذایی در دوران کودکی به ویژه سنین 5-2 سالگی شکل میگیرد. بنابراین عادات غذایی سالم را باید از دوران کودکی پایهریزی نمود. تغذیه صحیح در دوران کودکی میتواند در پیشگیری از بسیاری از بیماریهای سنین بزرگسالی مانند فشار خون بالا، چاقی، پوکی استخوان، بالا بودن کلسترول خون، بیماریهای قلبی– عروقی و انواع سرطانها نقش داشته باشد. پیشگیری و کنترل فشار خون بالا و بیماریهای قلبی- عروقی از دوران کودکی آغاز میشود. در دوران شکلگیری ذائقه کودک باید او را به غذاهای کم نمک عادت داد. کودکی که به غذای کم نمک عادت کرده است در بزرگسالی شانس کمتری برای ابتلا به فشار خون بالا و بیماریهای قلبی- عروقی دارد.
اسلاید 16 :
ذائقه سازی در کودکان
رفتارهای غذایی نامناسب کودکان مانند عادت به مصرف غذاهای شور، غذاهای آماده و رستورانی، تنقلات کمارزش و شور مثل چیپس و فرآوردههای غلات حجیم شده، فست فودها از جمله سوسیس، کالباس، پیتزا، همبرگر و سایر غذاهای پرنمک و شور از عوامل موثر در ایجاد فشار خون بالا، در کودکان میباشد. با کم کردن مقدار نمک مصرفی کودک از طرق مختلف میتوان او را به طعم کم نمک عادت داد. با کاهش مصرف نمک، ذائقه کودک به غذای کم نمک عادت میکند.
اسلاید 17 :
اصلاح محیط زندگی:
برای اینکه ذائقه کودک به غذاهای کم نمک عادت کند لازم است غذای خانواده نیز کم نمک تهیه شود. افراد خانواده هنگام صرف غذا از نمکدان استفاده نکنند. کودک الگوی غذایی خود را از افراد خانواده به خصوص مادر گیرد. بنابراین مادر و سایر اعضای خانواده هم باید مصرف نمک خود را کاهش دهند.
برای کودکان حداکثر میزان توصیه شده برای مصرف نمک حداکثر 3 گرم در روز است.
توجه: اگرچه توصیه میشود نمک کم مصرف شود ولی همان مقدار کم نیز باید نمک یددار تصفیه شده باشد. ید یکی از مواد مغذی ضروری برای رشد و تکامل کودکان است. به طوری که کمبود آن موجب کاهش بهره هوشی و قدرت یادگیری و کاهش مقاومت بدنی در برابر بیماریها میشود. مهمترین راههای پیشگیری از اختلالات ناشی از کمبود ید استفاده از نمک یددار است.
اسلاید 18 :
راه های کاهش مصرف نمک برای کودکان زیر پنج سال
تغذیه کودکان زیر یک سال:
استفاده از آب لیمو ترش تازه یا آب نارنج تازه به مقدار خیلی کم در غذای کمکی کودک
استفاده نکردن از نمک در تهیه، پخت و هنگام دادن غذا به کودک
تغذیه کودکان بالای یک سال:
کاهش مصرف نمک در هنگام پخت غذا
خودداری از گذاشتن نمکدان در سفره
استفاده از سبزیهای معطر تازه یا خشک مانند (نعناع، مرزه، ترخون، ریحان و .) یا سیر، پیاز، لیمو ترش تازه و آب نارنج برای بهبود طعم غذا و کاهش مصرف نمک
خودداری از مصرف تنقلات شور (فرآوردههای غلات حجیم شده، چیپس، چوب شور و سایر تنقلات کمارزش غذایی و شور) در برنامه غذایی روزانه
اسلاید 19 :
کاهش مصرف غذاهای کنسرو شده مانند تن ماهی و فست فودها
کاهش مصرف انواع شورها و ترشیها
کاهش مصرف سوپهای آماده، سسها و فست فودها (پیتزا، همبرگر، سوسیس و کالباس و .) در برنامه غذایی کودکان
استفاده از ذرت و حبوبات بو داده خانگی کمنمک مانند عدس برشته شده کمنمک، مغزها مانند گردو، فندق، بادام کم نمک یا بدون نمک به عنوان میان وعده برای کودکان
استفاده از غلات کم نمک مانند نان کم نمک
استفاده از نان کم نمک و تخممرغ (که به آن نمک اضافه نشده است) و گوجه فرنگی یا نان و پنیر کم نمک به عنوان میان وعده در برنامه غذایی روزانه
استفاده از پنیر و دوغ کم نمک در برنامه غذایی روزانه کودکان
اضافه نکردن نمک در صورت مصرف سیب زمینی سرخ شده
اسلاید 20 :
فشار خون بالا چیست؟
فشار خون در واقع همان نیروی خون است که به رگها وارد میشود. قلب خون را به درون رگها پمپ میکند و به این ترتیب خون در تمام بدن حمل میشود. فشار خون بالا به افزایش خون سیستولی بالاتر یا مساوی 140 میلیمتر جیوه، فشار خون دیاستولی بالاتر یا مساوی 90 میلیمتر جیوه یا یکی از هر دو حالت اطلاق میشود. امروزه فشار خون بالا یکی از مشکلات بهداشتی در جهان محسوب میشود. فشار خون بالا سبب افزایش خطر حملات قلبی، سکته و نارسایی کلیه میشود. خطر این عوارض در صورت وجود بیماری دیابت افزایش مییابد. فشار خون بالا قابل پیشگیری و درمان است. با پیشگیری و کنترل فشار خون بالا مرگ و ناتوانی ناشی از بیماریهای قلبی و عروقی کاهش مییابد.
خطر پیشرفت فشار خون بالا با رعایت چه نکاتی کاهش مییابد؟
کاهش مصرف نمک رعایت رژیم غذایی متعادل
پرهیز از مصرف الکل فعالیت بدنی منظم
ثابت نگه داشتن وزن ایده آل پرهیز از استعمال دخانیات
تغذیه چگونه بر فشار خون تأثیر میگذارد؟
