بخشی از پاورپوینت
اسلاید 2 :
قال الصادق علیهالسلام:
مَاأنعَمَ اللهُ عَلي عَبدٍ نِعمَةً فَسَلَبَها إيّاهُ حَتّي يُذنِبَ ذَنباً يَستَحِقُّ بِذالِکَ السَّلبَ اصول کافي«ترجمه فارسي» ج3ص363
موضوعات مورد بحث
عوامل تمدن ساز
1- شرایط جغرافیایی
2- اوضاع و احوال اقتصادی
3- عوامل سیاسی(خانواده، حکومت، دولت، قانون)
4- عوامل اخلاقی5- و.
اسلاید 3 :
- تمدن تابع چندعامل است که یا سببتسریع درحرکت آن میشود و یا آن را از سیریکه درپیشدارد منحرف میسازد.
برخی از این عوامل عبارتند از:
1- شرایط جغرافیایی
2- اوضاع و احوال اقتصادی
3- عوامل سیاسی(خانواده، حکومت، دولت، قانون)
4- عوامل اخلاقی
اسلاید 4 :
شرایط جغرافیایی
- یکی از شرایطی که میتواند سبب تسریع در حرکت یا انحراف و کندی تمدن شود، شرایط جغرافیایی است، زیرا، شرایط آب وهوایی(سردی وگرمی بیش ازحد یک ناحیه، وجود کوهها و درههای غیرقابل سکونت و. ) میتواند مانع از وجود تمدن ویا حداقل کندی حرکت آن شودمثلاً حرارت مناطق استوایی وفراوانی حشرات آنجا، از دشمنان سرسخت تمدن است، ناحیه ی استوایی، سرزمین کسالت و بیحالی و ناخوشی و یا پیری زودرس است، در چنین نقاطی هنر و هوش بشر میدان فعالیت نمییابد.
اسلاید 5 :
- آب
از دیگر عواملی است که وجود آن سبب اجتماع مردم میشود، به سبب اجتماع، شهرها بهوجود میآیند و اینشهرها نیز معبر خطوط مواصلاتی قرار میگیرند.
وجود سرزمینی درکناردریا وامکان استفاده از دریا برای بازرگانی و . میتواند نقش به سزایی در تمدن ایفا نماید.
در عوض نواحیای از زمین که فاقد آب باشد، فاقد اجتماع است و به سهم خود عدم وجود تمدن را سبب میگردد.
اسلاید 6 :
اوضاع و احوال اقتصادی
- اگر زندگی انسان از مرحله شکار تجاوز نمیکرد، هرگز نمیتوانست از روی پلی که بین زندگی ابتدایی و تمدن هست، عبورکند و در این راه نخستین قدم کشاورزی بود وبه دنبال آن یکجا نشینی و به دنبال آن نیاز به ساختن کلبه، محل اجتماع، محل آموزش و . .
در پس این اقدامات بودکه آرامش به ارمغان آمد و به دنبال آرامش بود که کسانی به فـکر ایجاد علم، فلسفه، ادبیات، هنر و . افتادند.
- بنابراین مدنیت در کلبه کشاورز به رستن آغاز کرد و در شهر به بار نشست و میوه داده و میدهد.
اسلاید 7 :
عوامل سیاسی شامل خانواده، حکومت، دولت، و قانون میباشد.
الف – خانواده : خانواده اولین عامل سیاسی به وجود آورنده تمدن بوده است که با تفکیک وظایف پدر و مادر شروع شد؛ پدر وظیفه شکار و مادر خانهداری وبچهداری و بههمین ترتیب باگذشت ایام درمسؤولیتها نیز تغییراتی حاصل شد امّا به هر حال مجموعهای از مسؤولیتها متوجه هریک از افراد خانواده بوده است.
اسلاید 8 :
ب – حکومت :
- قدیمیترین شکـل معرف سـازمان اجتماعی قبیله است.
قبیله مجموعهای ازخویشاوندان است که دریک سرزمین زندگی میکنند و تـوتـم «totem » مشترکی دارند واز یک قانون و یک رشتهعادت و آداب پیروی میکنند.
- چندقبیله که بـا یکـدیگر و زیرفرمان رییس واحدی متحد میشوندتشکیل«عشیره»«tribe» را میدهند و بـا ایجاد عشیره، گـامی بـرای تکـوین دولت و حکومت برداشته شد.
اسلاید 10 :
ج – دولت : دولت نتیجه قدرت
است و با قدرت برسرِپای
خودمیایستد وحاکمان نیز
ناگزیربرای تسلط و اعمال
قدرت، مجموعهای از
رفتارهای اجتماعی را به
عنوان الگومعرفی میکنند
که همـان قانون میباشد، تا هم باعث تحکیم سلطه و اقتدارش گردد و هم امنیت و انتظام را برقرار سازد.
اسلاید 11 :
د- قانون : از زمانی که مالکیت، ازدواج، حکومت و. پیدا شد، قانون نیز با آن همراه بود.
نخستین گام از مراحـلِ تکاملِ قـانون، آن بوده است که هـرکس انتقام خود را، خود میگرفته است.
گام دوم به طرف قانون و مدنیت آن بوده که جریمه و غرامت را جانشین انتقام ساختهاند.
سومین گام ایجاد محاکم بود ودرگام چهارم دولت متعهد شدکه ازتجاوزاتجلوگیری به عمل آورده و متجاوز را تنبیه نماید.
اسلاید 12 :
عوامل اخلاقی :
- برایاینکه روابط مردم با یکدیگر به سامان باشد ناچار هستند قواعد وضوابطیرا رعایتکنند، که در جوامع مختلف ممکن است باروشهای خاصی همراه باشد، منشاء این قواعد و ضوابط، قراردادهایی است که یامردم وضع کردهاند و یا آداب و تقالید و یا اخلاق میباشد.
- اخلاق عبارت است از همکاری فرد با عموم و همچنین همکاری و تعاون افراد هر دسته و اجتماع بزرگتر.
- پیدایش مدنیت نیز بدون اخلاق امکان پذیر نبوده است و عوامل اخلاقی نیز در برگیرنده موارد زیر است:
الف – جنسی ب- زناشویی ج – اجتماعی د– دین و آیین ه – دین و اخلاق
اسلاید 13 :
الف – جنسی :
سروسامان بخشیدن بهروابط جنسی، همیشه مهمترین وظیفه اخلاق بهشمار میرود و نخستین مسالهای که در این زمینه هست «روابط بین زن و مرد پیش از ازدواج است».
ب- زناشویی : از وظایف مهم آداب اجتماعی، آن است که روابط میان دو جنس مرد و زن را بر پایههای متینی استوار سازد. اساسیترین عمل تنظیم این روابط، زناشوییاست.
سازمان زناشویی نیز پیوسته برحسب زمان و مکان، اشکال مختلف پیدا کرده است.
اسلاید 14 :
ج – اخلاق اجتماعی :
تعلیم وتربیت، نیروهای عقلی را بر روشهای خوب و بد مسلط میسازد.
تنظیم روابط اجتماعی و افراد با یکدیگر و رعایت حقوق همدیگراز مواردی استکه دراخلاقاجتماعی بیان میگردد و در این میان، تنظیم کنندگان این روابط، از دین استفاده میکنند تا هالهای از تقدّس بر گرد مقررات اخلاقی ایجاد شود.
اسلاید 15 :
د – دین و آیین :
نمودی استکه عموم افراد بشر را شامل میگردد، منبع این هاله مقدس را «تقوا» میتوان نامید که به هیچ عنوان از دل انسان زدوده نمیشود.
در تاریخ بشر تعداد موجودات پرستیدنی را میتوان در شش دسته قرار داد:
1- آسمانی 2- زمینی 3- جنسی 4- حیوانی 5- طبیعی 6- الهی
- توتم که رنگ دینی داشته و برای متحد ساختن افراد قبیله با یکدیگر عاملمؤثری بوده است، بهسبب داشتن عنوان شعار ورمز، نشانه مفیدی برای خویشاوندی ملتهای ابتدایی بهشمارمیآمدوپس از آن رفتهرفته از جنبه دینی خود خارج و عنوان علامت خوشبختی یا نظر قربانی را پیدا کرده ویا چون شیر وعقاب وارد علامت پرچمهای برخی کشورها شده است.
اسلاید 16 :
توتِمها اجسامی نمادین هستند که در اقوام بومی بیشتر قارهها کاربردهای آیینی دارند و معمولاً به عنوان یادمانی از نیاکان یک ایل یا طایفه عمل میکند و افراد طایفه توتم را دارای نیرویی برای حمایت وحفاظت ازطایفه میدانند. (فرهگ وبستر)
اسلاید 17 :
ه – دین و اخلاق :
دین با دو وسیله از اخلاق حمایت میکند :
1- اساطیر 2- محرمات
اساطیرعاملی بودکه اعتقاد بهامور فوقطبیعی راایجاد میکرد و این اعتقاد سبب برقراری روشهای اخلاقی که اجتماع یا کاهنان آرزومند بقای آن بودند، میشد. چون فرد توقع دارد که بهثواب آسمانی برسد و از عِقاب آن در امان بماند ناچار به قیودی که اجتماع او و یا بزرگان اجتماع برای او در نظر میگیرند تن میدهد.
اسلاید 18 :
محرمات
مصریان قدیم درسالهای قحطی به حالی میافتادندکه یکدیگر را نیز
میخوردند ولی هرگـز به حیوانی که عنوان «توتم» قبیله را داشت دست درازی نمیکردند،
اینمحرمات همان منزلتی را داشت که قوانین درمیان مردمان متمدن داشت.
مردم بیشتر از راه تلقینهای دینی و محرمات به اصول بهداشتی آشنایی داشتهاند، نه از طریق علمی وطب غیردینی.
وظیفه اخلاقی نیز عبارتست از حفظ ارزشهای اخلاقی شناختهشده.
دین در میان مردم وحدت اخلاقی و عقیدتی برقرار میسازد وهمین وحدت برای پیدایش دولت وپیشرفت تمدن عامل مؤثری بوده است.
