بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
سرمایه فرهنگی
اسلاید 2 :
سرمایه
به اعتقاد بوردیو ساختار اجتماعی یک جامعه پیشرفته را نمی توان تنها با بیان سلسله مراتبی ساده درآمد و سرمایه اقتصادی تحلیل کرد. بلکه «ساختار اجتماعی چنین جوامعی یک فضای اجتماعی پیچیده ای است که در آن انواع سرمایه ها براساس موقعیت اجتماعی گروه های اجتماعی توزیع شده است.» از نظر بوردیو (1985) هر نوع دارایی، منابع یا کالاهایی که در جامعه دارای ارزش باشند می تواند نوعی سرمایه محسوب شود. بوردیو به سه نوع سرمایه اشاره می کند که عبارتند از: سرمایه اقتصادی (پول ، دارایی) سرمایه فرهنگی (دانش، مهارت، مدارک تحصیلی) و سرمایه اجتماعی (روابط و عضویت در یک گروه)
اسلاید 3 :
سرمایه اجتماعی
سرمایه اجتماعی از نظر بوردیو در مجموعه منابع واقعی و بالقوه ای است که در اثر عضویت در شبکه اجتماعی یا سازمان ها به دست می آید.»
برای بوردیو سرمایه اجتماعی در مجموعه ای از تماس ها، رابطه ها، آشنایی ها، دوستی ها، دین ها هستند که به عامل «وزن» اجتماعی کم و بیش سنگین، قدرت کنشی و واکنشی کم یا بیش برحسب کیفیت و کمیت شبکه های ارتباطی، پیوندهایی که وی را به افراد دیگر وصل می کند، می بخشد.» (شوپره و فونتن، 1385، 98، نقل از موسوی، 1387 . 52)
بوردیو این مفهوم را برای فهم و تبیین این مسئله که «چگونه روابط سلطه و قدرت بین کنشگران ایجاد و باز تولید می شود.» (Bebbington, 2007 . 157)
سرمایه اقتصادی
بوردیو اینگونه سرمایه اقتصادی را تعریف می کند:«دارایی ها و کالاهای لوکسی که به یک فرد تعلق دارد.» (Bourdieu, 1998. 70
اسلاید 4 :
سرمایه فرهنگی
بوردیو همراه با پاسرون اولین بار در سال 1977 در کتاب «باز تولید در آموزش، جامعه و فرهنگ» مفهوم سرمایه فرهنگی را در نوشته های خود بکار بردند تا به کمک این مفهوم، باز تولید فرهنگی و اجتماعی نظام آموزشی فرانسه را نمایان سازند. بوردیو به همراه پاسرون که به دنبال تبیین شکست تحصیلی طبقات پایین جامعه بودند، در نهایت به این نتیجه رسیدند که موفقیت فرزندان طبقات برتر و شکست تحصیلی فرزندان طبقات پایین جامعه ناشی از استعداد این دو گروه نیست بلکه موفقیت فرزندان طبقات برتر در آموزش عالی به خاطر آن است که فرزندان آنها در محیطی قرار گرفته اند که همه نوع امکانات، اعم از کتاب، جزوه، سی دی های آموزشی، کلاسها و آزمونهای تقویتی به راحتی در دسترسی آنها قرار گرفته است که فرزندان طبقات پایین جامعه از آن محروم هستند که در نتیجه با تمامی امکاناتی که در اختیار دارند به رقابت با کسانی می پردازند که از داشتن حداقل چنین امکاناتی محروم هستند. به عبارتی دیگر فرزندان طبقات برتر در محیطی رشد می کنند که والدینشان از میزان زیادی سرمایه فرهنگی برخوردار هستند و این در حالی است که اعضای طبقات پایین جامعه از داشتن چنین سرمایه ای محروم هستند در نتیجه فرزندان آنها در آزمونهای تحصیلی شکست می خورند. به کمک این مفهوم بوردیو بر این نکته تأکید می کند که از طریق نظام آموزشی، طبقه حاکم، امتیازات خودش را به فرزندانشان منتقل می کنند.
اسلاید 5 :
بوردیو معتقد بود که سرمایه فرهنگی، همانند پول، دسترسی به موقعیت های برتر، و مشاغل پرمنزلت و کسب درآمد بیشتر را تسهیل می کند. از دیدگاه پیر بوردیو سرمایه فرهنگی دارای سه بعد اصلی است؛ که عبارتند از:
1- سرمایه فرهنگی تجسم یافته: این نوع سرمایه بیشتر از طریق جامعه پذیری از والدین به فرزندان منتقل می شود. بوردیو این نوع سرمایه را به عنوان «تمایلات پایدار ذهن و جسم» تعریف می کند، که همراه با تولد در وجود فرد شکل می گیرد و نمی توان آن را مانند یک هدیه به راحتی به دیگری انتقال داد، نظیر مهارتهای زبانی، این نوع سرمایه در اندیشه بوردیو «به سبک ها، روش ها و سلایق فرهنگی اشاره دارد.
2- سرمایه فرهنگی عینیت یافته: این نوع سرمایه نه در ذهن و جسم بلکه در کالاهای فرهنگ، «این نوع سرمایه نه در ذهن و جسم بلکه در کالاهای فرهنگی، یافت می شود که گروههای اجتماعی آنها را مصرف می کنند نظیر: کتاب، نقاشی، کاست، عکس، فرهنگ لغات، ابزارآلات ماشین و خصوصاً نویسندگی.
نکته قابل توجه در مورد این نوع سرمایه این است که تنها کسانی که سرمایه فرهنگی تجسم یافته را در اختیار دارند، می توانند سرمایه فرهنگی عینیت یافته را نیز به دست آورند. به عبارت دیگر «سرمایه فرهنگی نوع اول شرط لازم برای تصاحب سرمایه فرهنگی نوع دوم است. (Bourdieu. 1986. 247 ، نقل از موسوی 1378 . 56)
3- سرمایه فرهنگی نهادی شده: این نوع سرمایه فرهنگی بیشترین رابطه را با فرآیندی که در نظام آموزش وپرورش رخ می دهد، دارد نظیر داشتن مدرک تحصیلی از یک دانشگاه معتبر و گواهینامه معتبر، این نوع سرمایه می تواند موقعیت اجتماعی یا اقتصادی افراد و گروهها را بالا ببرد.
اسلاید 6 :
شاخص های سرمایه فرهنگی
در بین اندیشمندان حوزه علوم اجتماعی در مورد شاخص های سرمایه فرهنگی اتفاق نظر وجود ندارد و نظرات متفاوتی را بیان کردند.
لامونت و لارو معتقد هستند که خود بوردیو با تغییر دادن مداوم مفهوم و کارکردهای سرمایه فرهنگی در نوشته هایش، تعریف آن را پیچیده تر کرده است و به همین خاطر است که شاخص های متفاوتی از سوی محققان برای سرمایه فرهنگی ارائه شده است.
لوئیکا (2005) میزان تحصیلات والدین، تعداد کتاب های موجود در خانه و مشارکت های هنری، اشفنبری و ماس (1997)، آشنایی با نمادهای فرهنگی طبقه برتر و توانایی استفاده از آنها را، و دوماس (2006 ، 2002) ، رفتن به کنسرت، بازدید از موزه های هنری یا مکانهای تاریخی، شرکت در کلاسهای موسیقی، نمایشنامه نویسی، آموزش رقص، داشتن «صلاحیت فرهنگی و زبانی» و شناخت کافی نسبت به فرهنگ طبقات برتر را شاخص های سرمایه فرهنگی می دانند. ورنر (2004) اهل مطالعه بودن، تعداد کتابهای موجود در منزل سطح تحصیلات، گوش کردن به موسیقی کلاسیک، نویسندگی و رفتن به کنسرت موسیقی را و رفورست (2006) میزان تحصیلات والدین، بازدید از موزه های هنری، تماشای تئاتر، رفتن به کنسرت در طول سال گذشته و میزان مطالعه غیر درسی در طول هفته را، و رابسون (2003) نیز بازدید از موزه، رفتن به نمایشگاه، عضو کتابخانه بودن، موسیقی و نویسندگی را شاخص های سرمایه فرهنگی می دانند (نقل از موسوی، 1387، 58-57)
اسلاید 7 :
سولیوان)2001) نیز در تحقیقی تحت عنوان «سرمایه فرهنگی و پیشرفت تحصیلی» سرمایه فرهنگی را به سه نوع تقسیم می کند:
الف) فعالیت ها: که به سه بخش تقسیم می شود؛ 1- مطالعه: نوع کتاب و تعداد کتابهایی که یک فرد مطالعه می کند، خواندن روزنامه و استفاده از کتابخانه 2- تماشای تلویزیون: تماشای برنامه هایی که شامل موضوعات علمی، هنری، سیاسی و فرهنگی هستند. 3- مشارکت در حوزه های هنری؛ بازدید از موزه های هنری، حضور در کنسرت و تئاتر.
ب) دانش فرهنگی: شناخت شخصیت های فرهنگی، دانشمندان، سیاستمداران، شاعران و هنرمندان.
ج) زبان: مهارت های کلامی و دامنه لغات.
آنچه که مسلم است اکثر محققان، کالاها و فعالیت های فرهنگی نظیر: رفتن به کنسرت، رفتن به تئاتر، بازدید از موزه های هنری و تاریخی، میزان تحصیلات، اهل مطالعه بودن و. را شاخص های سرمایه فرهنگی می دانند.
اسلاید 8 :
تمایزهای زیبایی شناختی و سرمایه فرهنگی
به اعتقاد بوردیو همانطور که گروه های اجتماعی در سرمایه مادی خود با یکدیگر تفاوت دارند در سلیقه های خاص خود، مهارت ها و مجموعه اطلاعاتی که برای رمزگذاری و تفسیر موقعیت اجتماعی چون تحصیل و کار مورد استفاده قرار می دهند نیز متفاوت هستند. میزان تفاوت در سرمایه فرهنگی افراد و گروههای اجتماعی که در فعالیت های مربوط به اوقات فراغت ظهور می کند سبب می شود تا افرادی که دارای سرمایه فرهنگی غنی هستند نسبت به کسانی که از این نظر غنی نیستند، دارای سبک زندگی متفاوت باشند.
«مفهوم سرمایه فرهنگی به عنوان تمایلات زیبایی شناختی به استعداد و توانایی درک و رمزگشایی و نیز توانایی ارزشگذاری آثار هنری اشاره دارد و درک آثار هنری نیز بستگی به این دارد که فرد در یک دوره طولانی سرمایه فرهنگی مناسبی را در اختیار داشته باشد Kwon, 2007, 67)) در واقع از دید بوردیو آثار هنری که متعلق به طبقات برتر است، دارای کدهای پیچیده و آثار هنری که به فرهنگ عامه اختصاص دارد فاقد کدهای پیچیده ای هستند.
بنابراین به همین خاطر است که هر کس نمی تواند هنر و یا موسیقی جدی تر مثل موسیقی کلاسیک را درک کند و برای درک آن باید بتواند از آن رمزگشایی کند و قدرت رمزگشایی را نیز سرمایه فرهنگی به فرد می دهد. در واقع «سرمایه فرهنگی ذائقه را شکل می دهد.» (Virtanen 2005 .2 ، نقل از موسوی، 1377 ، 60)
پس کسانی که این نوع سرمایه را به میزان زیادی در اختیار دارند بهتر می توانند پیام اثر را درک کنند و در نتیجه بیشتر به طرف آن گرایش پیدا می کنند.
