بخشی از پاورپوینت
اسلاید 2 :
دستورالعمل پایگاه تغذیه سالم
اسلاید 3 :
دستورالعمل پایگاه تغذیه سالم بر اساس ماده سه آییننامه اجرایی تأمین، حفظ و ارتقای سلامت جسمی، روانی و اجتماعی دانشآموزان با هدف ارتقای تأمین بخشی از انرژی و مواد مغذی مورد نیاز، ارائه موادغذایی سالم و جلوگیری از عرضه موادغذایی کمارزش تغذیهای به آنها، تهیه و تنظیم شدهاست.
مقدمه
اسلاید 4 :
بهمنظور ارتقای سلامت تغذیهای دانشآموزان اين دستورالعمل باید در كليه مدارس دولتي وغير دولتي اعم از ابتدایی، متوسطه اول و دوم اجرا گردد.
هدف و دامنه كاربرد
اسلاید 5 :
2 ـ 1 ـ پايگاه تغذيه سالم
به مكاني اطلاق ميشود كه تهیه و یا عرضه و فروش مواد خوردني و آشاميدني آماده مصرف به صورت سرد و گرم در آن انجام مي گيرد .
تذكر : باتوجه به هماهنگي هاي بعمل آمده، قوانين و مقررات مربوط به پايگاه تغذيه سالم در مورد تعاوني آموزشگاهي نيز صدق مي كند .
2-2- وزارتین
وزارت بهداشت، درمان وآموزش پزشكي و واحد های تابعه
وزارت آموزش و پرورش و واحد های تابعه
تعاريف
اسلاید 6 :
2-3-مواد غذايي سالم
غذاي سالم يا ايمن غذايي است كه از مواد اوليه سالم و ايمن تهيه شده باشد وعاري از مواد زيان بخش ومضر باشد.
2-4- مواد غذايي فاسد و یا غیر قابل مصرف
مواد غذايي است كه رنگ، بو، مزه وقوام آن تغيير كرده و يا تاریخ مصرف آن منقضی شده و یا در شرایط نامطلوب نگهداری شده باشد.
2-5- تجهيزات
منظور از تجهيزات در اين دستورالعمل ، ابزار و وسايلي هستند كه براي تهيه، نگهداري و توزيع مواد غذايي، ايمني و خدماتي در پايگاه تغذيه سالم مورد استفاده قرار ميگيرند .
اسلاید 7 :
2-6- بهداشت محيط
عبارت است از كنترل عوامل فيزيكي،شيميايي، بيولوژيكي، راديولوژيكي، وغيره كه درمحيط زندگي بر سلامت جسمي، رواني واجتماعي انسان تاثير مي گذارد.
2-7- بازرسي
به عمل نظارتي گفته مي شود كه هدف از آن بررسي ميزان انطباق شرايط موضوع ومحل بازرسي با قوانين والزامات بهداشتي ناشي ازآن ها مي باشد.
اسلاید 9 :
1 ـ انتخاب مكان مناسب جهت استقرار پايگاه تغذيه سالم در مدارس با توجه به شرايط اقليمي محل از نظر ميزان تابش آفتاب، ميزان بارندگي، جهت بادهاي غالب و . بدين معنا كه مثلا در مناطق پرباران و يا بسيار گرم، پايگاه تغذيه سالم را ترجيحا در فضاي بسته مراكز آموزشي و در مناطق با آب و هواي معتدل، پايگاه تغذيه سالم را در فضاي باز (حياط مدرسه) مستقر نمود .
اصول مكان يابي
اسلاید 10 :
2 ـ داراي دسترسي راحت، ايمن و مناسب براي استفاده كنندگان
3 ـ دارا بودن فاصلهاي مناسب از محل جمعآوري پسماند و سرويسهاي بهداشتي ( توالت ها ) به گونهاي كه محل قرارگيري پايگاه تغذيه سالم ميبايست ضمن رعايت كليه عوامل مذكور در دورترين فاصله ممكن از مراكز توليد بو و آلودگي در نظر گرفته شود.
4 ـ قرار داشتن در معرض ديد و كنترل مسئولان مراكز آموزشي
اسلاید 12 :
4 ـ اصول طراحي و معماري
پايگاه تغذيه سالم مدارس در تعريف عام آن به مكان عرضه و فروش مواد خوردني و آشاميدني بستهبندي شده و آماده اطلاق ميشود كه در اينصورت ميزان فضاي لازم تابع نوع خدمات ارائه شده در پايگاه فوق ميباشد وليكن در مواردي كه طبخ مواد خوراكي نيز در آن انجام ميشود . ابعاد فيزيكي بيشتري را ميطلبد كه مشروح هر يك از الگوهاي مربوطه به شرح زير است :
بهداشت محيط پایگاه تغذیه سالم
اسلاید 13 :
اين پايگاه صرفا عرضه و فروش مواد خوراكي و آشاميدني بستهبندي شده و آماده را به عهده دارد و داراي عناصر و شرايط زير مي باشد :
يخچال ويتريني
روشويي و حوله براي استفاده كاركنان پايگاه تغذيه سالم
قفسهبندي ديواري جهت نگهداري مواد خوراكي
قفسههاي زميني دردار جهت ذخيره و انبار مواد خوراكي
ظروف زباله دردار و قابل شستشو
قفسه يا رختكن جهت نگهداري لوازم شخصي فروشنده
جعبه كمكهاي اوليه
تجهيزات گرمايشي مثل شوفاژ يا بخاري
تجهيزات سرمايشي
پايگاه تغذيه سالم نوع اول
اسلاید 14 :
تذكر : درصورت استفاده از الگوي اول نوع پوشش سطوح محل عرضه مواد غذايي باید قابل نظافت، تمیز، بدون رطوبت و نم باشد.
تبصره: در مدارس کم جمعیت (زیر 100 نفر) و استان های محروم کشور بندهای6،4،3، 8، 9 الزامی نمی باشد. همچنین در خصوص بند 1 به جای یخچال ویترین دار از یخچال معمولی سالم استفاده نمایند.
ادامه .
اسلاید 15 :
اين پايگاه علاوه بر فروش مواد خوردني و آشاميدني بسته بندي شده و آماده، مواد غذايي گرم و طبخ شده را نيز تهيه و عرضه مينمايد كه داراي شرايط زير مي باشد :
رعايت بندهاي نوع اول
اجاق گاز
ظرفشويي دو لگنه مجهز به آب گرم و سرد
قفسه جهت نگهداري ظروف
ميزكار جهت آماده سازي مواد خوراكي
قفسه يا كمد در دار جهت ذخيره و انبار مواد غذايي اوليه مثل پياز و سيب زميني و روغن
پايگاه تغذيه سالم نوع دوم
اسلاید 16 :
در صورت استفاده از الگوي دوم: پوشش ديوار محل پخت، باید حداقل تا ارتفاع 270 سانتیمتر ازجنس سنگ،كاشي، سراميك سالم به رنگ روشن،تمیز وقابل نظافت باشد.
7-1) چنانچه ارتفاع دیوار بیش از 270 سانتیمتر است باید تازیر سقف ازجنس سنگ،كاشي، سراميك سالم به رنگ روشن،تمیز وقابل نظافت باشد.
درصورت استفاده از الگوي دوم : پوشش كف از جنس سنگ، سراميك، كاشي يا موزائيك غير لغزنده باشد.
در صورت مجزا بودن محل پخت از عرضه مواد غذايي اجراي بند 8 و7 براي محل پخت الزامي است.
ادامه .
اسلاید 18 :
1 ـ ميوه و سبزيهايي كه به صورت خام مصرف ميشوند، باید مطابق دستور العمل های مرکز سلامت محیط کار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به شرح ذیل به دقت شسته و گندزدایی گردند:
1- 1- مرحله اول: شستشو، سبزيجات به خوبي پاك و شستشو گردد تا مواد زائد و گل و لاي آن برطرف شود.
1-2- مرحله دوم: انگل زدایی، سبزیجات در يك ظرف 5 ليتري آب حاوی مایع ظرف شویی (3 تا 5 قطره مایع ظرفشویی به ازای هر لیتر آب) قرار داده شود و بعد از 5 دقیقه به آرامی سبزیجات از ظرف خارج گردد و با آب شستشو داده شود.
بهداشت مواد غذايي سرد يا گرم
اسلاید 19 :
1-3- مرحله سوم: گندزدایی، یک گرم (نصف قاشق چایخوری) قاشق پودر پرکلرین (یا یك قاشق مرباخوري آب ژاول10درصد يا دو قاشق مرباخوري آب ژاول 5 درصد) در 5 لیتر آب حل گردد و سبزیجات به مدت 5 دقیقه در داخل محلول قرار داده شود.
اسلاید 20 :
1-4- مرحله چهارم: شستشو با آب، سبزيجات گندزدايي شده مجدداً با آب سالم شسته شوند تا باقيمانده كلر يا ماده گندزدا از آن جدا گردد.
1-5-در صورتی که از سایر مواد گندزدای سبزیجات استفاده می گردد باید این مواد دارای پروانه ساخت یا ورود بوده و گندزدایی سبزیجات مطابق دستورعمل شرکت سازنده انجام گردد.