بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
موصوف و صفت
مضاف و مضاف الیه
اسلاید 2 :
موصوف و صفت :
صفت : کلمه ای است که در باره ی ویژگی های موصوف خود از قبیل کیفیت ، کمیت ، اندازه ، نوع و . توضیح می دهد .
مانند : سیب سرخ ( در این جا سرخی به سیب نسبت داده شده است . )
موصوف : اسمی است که با صفت می آید ( موصوف یعنی وصف شده )
مانند : سیب سرخ
ترکیب وصفی : مجموع موصوف و صفت را ترکیب وصفی می گویند .
مانند : گل + قشنگ = گل قشنگ ترکیب وصفی است
اسلاید 3 :
صفت های پیشین :
به صفت هایی که قبل از موصوف می آیند صفت های پیشین می گویند .
این صفتها عبارتند از :
صفت اشاره ، صفت پرسشی ، صفت مبهم ، صفت تعجبی ، صفت شمارشی و صفت عالی ( برترین )
صفتهای پسین :
به صفت هایی که بعد از موصوف می آیند صفت های پسین می گویند . به این صفت ها صفت بیانی نیز می گویند .
این صفتها عبارتند از :
صفت بیانی ساده ، صفت فاعلی ، صفت مفعولی ، صفت لیاقت و صفت نسبی .
اسلاید 4 :
نکته :
گاهی یک موصوف بیش از یک صفت دارد .
مانند : آسمان آبی زیبا
نکته :
گاهی برای چند موصوف تنها یک صفت می آید .
مانند : دست و پای توانا
نکته :
اسمی که موصوف باشد چه مفرد چه جمع صفت آن مفرد می آید .
مانند : مرد نیک ، مردان نیک
اسلاید 5 :
نکته : تمام رنگها صفت می باشند آن هم از نوع صفت بیانی پسین مانند : آسمان آبی
نکته : اگر پایان اسمی حرف های ( ه – ا – و ) آمده باشد هنگام ساختن موصوف و صفت به جای کسره از ( ی ) استفاده می کنیم .
مانند : کوچه + باریک = کوچه ی باریک خدا + بزرگ = خدای بزرگ آهو + قشنگ = آهوی قشنگ
اسلاید 6 :
نکته : اگر بخواهیم زیاد بودن صفتی را در چیزی نسبت به چیز دیگر نشان دهیم ، پسوند ( تر ) به آخر صفت اضافه می کنیم . به این نوع صفت ها صفت تفضیلی ( صفت برتر ) می گویند .مانند : نان تازه تر را به من بده
نکته : اگر بخواهیم زیاد بودن صفتی را در چیزی نسبت به چیزهای دیگر نشان بدهیم ، پسوند ( ترین ) به آخر صفت اضافه می کنیم . به این نوع صفت ها ، صفت عالی ( صفت برترین ) می گویند .
مانند : جنگل های گیلان سرسبز ترین نقطه ی کشور می باشند .
اسلاید 7 :
مضاف و مضاف الیه :
مضاف الیه : به اسم یا چیزی می گویند که به دنبای اسم دیگری بیاید تا توضیحی در مورد آن بدهد و یا معنی آن را کامل کند .
مضاف : به اسمی که قبل از مضاف الیه بیاید ، مضاف می گویند .
ترکیب اضافی : به ترکیب مضاف و مضاف الیه ترکیب اضافی می گویند .
نکته :
مضاف الیه ضمیر نیز می تواند باشد .مانند : برادر من – کتاب او
اسلاید 8 :
نکته : هر گاه اسمی هم صفت و هم مضاف الیه بگیرد ابتدا صفت را به دنبال اسم می آوریم سپس مضاف الیه را بعد از آنها می نویسیم .مانند : برادر بزرگ من
نکته : بعضی مواقع جای مضاف و مضاف الیه عوض می شود . در این صورت کسره حذف شده و اسم غیر ساده حاصل می شود . به این حالت اضافه ی مقلوب می گویند . مانند : انبار آب = آب انبار ( اضافه ی مقلوب )
اسلاید 9 :
روش های تشخیص موصوف و صفت از مضاف و مضاف الیه :
1 – صفت جدا از موصوف در عالم بیرون وجود ندارد ( وجود خارجی ندارد ) ولی مضاف الیه ، وجود خارجی دارد .
مانند : ( قلم زیبا ) در این جا ( زیبا ) جدای از قلم وجود خارجی ندارد
قلم سیروس در این جا ( سیروس ) و ( قلم ) دو موجود مستقل و جدا از هم هستند
اسلاید 10 :
2 – دو کلمه ی ( این ) و ( است ) را به اول و آخر ترکیب اضافه می کنیم . سپس کسره ی بین دو کلمه را حذف می کنیم . اگر عبارت معنی بدهد ، ترکیب وصفی ( موصوف و صفت ) است و اگر معنی ندهد ، ترکیب اضافی ( مضاف و مضاف الیه ) است .
مانند : نگهبان خانه _ این نگهبان خانه است = معنی نمی دهد ( ترکیب اضافی )
نگهبانِ باهوش _ این نگهبان باهوش است = معنی می دهد (ترکیب وصفی )
3 – در این روش کسره ی بین دو کلمه را حذف می کنیم . سپس بعد از کلمه ی اول ویرگول می گذاریم و در آخر فعل ( است ) را قرار می دهیم اگر عبارت معنی بدهد ، ترکیب وصفی و اگر معنی ندهد ترکیب اضافی است .
مانند : مرد جوان _ مرد ، جوان است . عبارت معنی می دهد ( ترکیب وصفی )
کیف علی _ کیف ، علی است . عبارت معنی نمی دهد . ( ترکیب اضافی )
اسلاید 11 :
4 – در این روش به آخر کلمه ی دوم ( تر ) یا ( ترین ) اضافه می کنیم ، سپس کسره ی بین دو کلمه را حذف کرده و در آخر عبارت ، فعل ( است ) را اضافه می کنیم . اگر عبارت معنی دهد ترکیب وصفی و اگر معنی ندهد ، ترکیب اضافی است .
مانند : مادر اسکندر _ مادر اسکندر تر است .عبارت معنی نمی دهد ( ترکیب اضافی )
مادر دلسوز _ مادر دلسوز تر است . عبارت معنی می دهد ( ترکیب وصفی ) .
5 - در بین موصوف و صفت حرف ( ی ) می توانیم بیاوریم ولی در مضاف و مضاف الیه نمی توانیم .
مانند :گل زیبا _ گلی زیبا . معنی می دهد ( ترکیب وصفی )
کتاب حسن _ کتابی حسن . معنی نمی دهد . ( ترکیب اضافی )
