بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بسم الله الرحمن الرحيم
تاملي در
چرا اين بيداري
اسلامي است؟
اسلاید 2 :
مقدمه.
متاسفانه تحليلهاي فعلي تحولات منطقه عمدتاً از دو لايه «معرفتي» و «تاريخي» خالياند لذا دور از واقع مينمايند و مبتني بر چند «خبر» پايهگذاري ميشوند!
فهم تحولات اخير و شناخت جريانات و مواضع آنها بدون دانستن تاريخچه آنها و خاستگاههاي فكريشان ميسور نيست.
اينكه چرا اين بيداري «اسلامي» است فارغ از استناد به سخنان رهبر انقلاب بايد مبتني بر تحليلهاي نظري بشود.
لذا با دو دليل به اثبات ميپردازيم:
«تحليل تاريخي» و «تحليل علّي انقلابها»
اسلاید 4 :
الف) تحليل تاريخي
غرب و خصوصا انگلستان با انقلاب صنعتي – استفاده از موتور بخار و ماشين و متحول شدن تكنولوژي- از اوايل قرن 18 ميلادي دچار تحول شگرفي در پيشرفت علمي و صنعتي شد كه منشأ دستاندازي به نقاط ديگر جهان را ايجاد و پديده «استعمار» را نيز رقم زد.
انقلاب فرانسه نيز در 1789 موجي از دموكراسي و آزادي غربي را هويدا نمود و تحولات مهمي را رقم زد. جنگ جهاني دوم از 1939 تا 1945 ادامه يافت. ساختار جديد جهان(سازمان ملل) در 1945 شكل گرفت.
مسلمانان در دو قرن اخير، عمدتا در قيموميت سه امپراطوري:
عثماني (در خاورميانه، شمال آفريقا و جنوب شرقي اروپا و قفقاز)، صفوي(در ايران بزرگ) و گوركاني(در هند – انقراض توسط انگلستان در 1857) بودند.
اسلاید 6 :
فروپاشي عثماني
در جريان جنگ جهاني اول(1914-1918) عثماني با آلمانها شريك شد ولي از ارتشهاي فرانسه، انگليس و عربهاي همپيمانشان! شكست خورد و دچار فروپاشي شد.
در 1917 انقلاب كمونيستي روسيه ايجاد گرديد كه پس از چند دهه به سيطره نسبي كمونيسم در منطقه و جهان منجر شد.
فروپاشي عثماني بدليل رفتار بد عثمانيها خصوصاً با اقليتها و نيز توطئه گسترده انگليس و فرانسه صورت گرفت. به عربها وعده حكومت داده شد و برخي از آنان عليه عثماني جنگيدند اما شيعه، با وجود ظلم زيادي كه ديده بود عليه استعمار خارجي جنگيد.
اسلاید 7 :
بحران هويتي
رشد صنعتي غرب در ابعاد زندگي آنان بروز يافت و مجموعاً مواجهه مسلمانان با غربيها آنان را به اين سؤال رساند كه :
«چرا ما عقب مانده ايم؟!»
اين سؤال خصوصاً پس از فروپاشي عثماني(حوالي 1920) فزوني يافت و به يك «تحقير و بحران هويتي» بدل شد كه بيشك مهمترين مساله همه انديشمندان و مصلحان مسلمان در صد سال گذشته بوده است.
اسلاید 8 :
سه پاسخ به يك بحران
در مقابل اين سؤال سه پاسخ مطرح شد:
ناسيوناليزم: عده اي رشد غرب را ناشي از رشد ناسيوناليزم اروپايي پس از رنسانس ميدانستند لذا براي سعادت مسلمانان نيز لباس ناسيوناليزم دوختند مثل نجيب عازوري عرب، تكين آلپ ترك، آخوندزاده ايراني و.
غربگرايي: عدهاي آن را ناشي از ترك دين و رويكرد به اراده بشري در غرب دانستند و نسخه ترك اسلام پيچيدند مثل سراحمد خان هندي، ميرزا ملكمخان ايراني، ضيا گلوپ ترك، طه حسين مصري و.
اسلامگرايي: عدهاي نيز آن را ناشي از عدم توجه به اصول اوليه و حقيقي اسلام و فاصله گرفتن از سيره سلف صالح دانستند مثل: سيدجمال، نواب، امام موسي صدر، عبده، رشيدرضا، مودودي، بناء، سيدقطب و.
اسلاید 9 :
بعد از عثماني
پس از فروپاشي عثماني، استعمار اروپايي حاكم شد. فقر و بدبختي در همه جا حاكم بود. با چپاول كشورها بتدريج «جريانات ضد اروپايي» نيز شكل گرفت و برخي جريانات به شوروي كه داراي انديشه دفاع از طبقه مستضعف بود، نزديك شدند. لذا جريانات ناسيوناليست عرب عمدتاً «چپ» بودند.
غربيها براي «تثبيت ضعف» در جهان اسلام و جلوگيري از تكرار خاطره عثماني، دو اقدام جدي كردند:
1. تجزيه كشورهاي اسلامي به كشورهاي كوچك
2. ايجاد رژيم صهيونيستي داراي ارتش قوي در قلب منطقه
اسلاید 10 :
تشكيل اسرائيل
تشكيل رژيم صهيونيستي با مديريت مستقيم
انگلستان در سال1948 موجي از دشمني مضاعف
با غرب را در كشورهاي اسلامي ايجاد كرد.
ارتش قدرتمند اين رژيم خطري براي
تماميت ارضي كشورهاي همسايه محسوب ميشد.
از آن پس، درگيري هاي متعددي بين اين رژيم با مصر، سوريه، لبنان و گروههاي فلسطيني صورت گرفت.
اسلاید 12 :
رشد تدريجي جريانات اسلامگرا
در آن خلأ هويتي، چون هويت جوامع منطقه اسلامي بود، جريانات اسلامگرا گسترش يافتند.
«اخوان المسلمين» با رهبري حسن البنا از 1928 بطور جدي فعاليت خود را آغاز كرد و در دو دهه رشد جدي يافت.
رويكرد غالب در اين جريان اصلاحي، فرهنگي و تربيتي بود.
اين جريان به سرعت در اكثر كشورها تكثير شد.
مخالفت با نفوذ استعمار غربي و تاكيد بر اجراي شريعت، محور مطالبات اين جريانات بود.
اسلاید 14 :
رشد ناسيوناليزم
در تركيه، آتاتورك با نگرش «پان تركيسم» در ايران، پهلويها با نگرش «پان ايرانيسم» و در كشورهاي عربي خصوصاً پس از روي كار آمدن جمال عبدالناصر در مصر جريان «پان عربيسم» رشد كرد.
محور جريانات پان عربيست، ضديت با اسرائيل بعنوان اشغالگر برخي از سرزمينهاي عربي بود. جنگ 1956 ناصر با همكاري شوروي و شكست دادن اسرائيل، انگليس و فرانسه اين جريان را به جريان پيشتاز بدل كرد.
پس از اين واقعه، بتدريج استعمار سنتي از كشورها برچيده شد.
اسلاید 15 :
ادامه گسترش جريان مليگرا
انقلاب الجزاير از 1954 آغاز شد و نهايتاً با بيش از يك ميليون شهيد عليه استعمار خونريز فرانسه در 1962 به پيروزي رسيد.
سال 1958 در عراق، اين جريان، طي يك كودتا، حكومت هاشميهاي وابسته به انگلستان را بركنار كرد.
در سوريه، اين جريان، با استفاده از محبوبيت ناصر روي كار آمد و «جمهوري متحد عربي» تشكيل شد كه طي آن ناصر رئيس جمهور مشترك مصر و سوريه شد.
به جز ايران، تونس و عربستان ساير كشورهاي منطقه، وابسته به بلوك شرق شدند.
اسلاید 16 :
افول ناسيوناليزم و رشد اسلامگرايي
اسلامگراها گرچه در جنگ عليه اسرائيل با ناصريستها همكاري كردند ولي مخالف بيديني اين جريان بودند.
ناصر در 1965 سيد قطب را اعدام كرد!
با شكست ناصر در جنگ شش روزه در
سال 1967 آبروي اين جريان از ميان رفت!
پس از آنكه رقباي اروپايي و مليگرا
حذف شدند، جريان اسلامگرا شروع به رشد جدي كرد.
اسلاید 17 :
تحركات اسرائيلي
در 1973 سوريه و مصر به اسرائيل حمله مجددي كردند. (جنگ رمضان) كه بدليل عدم همراهي جدي مصر، سوريه در آن ضربات سختي خورد.
در 1974 و 1975 درگيريهاي داخلي لبنان و درگيري سوريه و لبنان ايجاد شد.
كرانه باختري رود اردن و جنوب لبنان توسط اسرائيليها تسخير شدند.
سادات كه اداي اسلامگرايي را در ميآورد عملاً به آمريكا و اسرائيل نزديك شد و در 1978 كمپ ديويد را امضاء كرد كه آغاز صلح رسمي و همراهي عربها با اسرائيل بود!
اسلاید 19 :
سيطره اسلامگرايي
سال 1979 با ظهور انقلاب اسلامي در ايران، اميد به امكان تحقق حكومت اسلامي در جريانات اسلامي فزوني يافت و اقدامات متعددي در جهان اسلام صورت گرفت.
با تحقق انقلاب در كشوري كه ژاندارم آمريكا در منطقه بود، ابهت آمريكا در منطقه شكست و با فتح لانه جاسوسي و موفقيت در جنگ تحميلي اين چرخه تكميل شد.
همزمان، شوروي به افغانستان حمله كرد كه منجر به پيروزي «عربافغانها» و شكستن ابهت شوروي شد. بعدها القاعده از بخشي از اين جريان منشعب شد.
اسلاید 20 :
ظهور جريانات اسلامگرا
علامه محمدباقر صدر عليه رژيم بعثي عراق قيام كرد كه سركوب و كشته شد.
در تركيه، حزب اسلامگراي نجمالدين اربكان قدرت يافت تا اينكه به روي كارآمدن او منجر شد.
1979 جهيمان العتيبي، براي برپايي اسلام، كعبه را به تسخير خود در آورد و ادعاي مهدويت كرد.
1988 در الجزاير، جبهه نجات اسلامي الجزاير تشكيل شد كه در انتخابات نيز پيروز گرديد ولي ابطال شد!
در بحرين، اعتراضات مردمي گسترش يافت كه سركوب شد.
و.
