بخشی از مقاله
سرطان چيست؟
سرطان نوعي بيماري است كه در آن سلولهايي بصورت غيرطبيعي در بعضي از بافتها يا اعضاي بدن خارج از روند طبيعي شروع به رشد و افزايش تعداد مي‌كنند. در زمان حيات، سلولهاي طبيعي بدن طي يك فرايند كنترل شده بازسازي و تكثير مي‌شوند. اين امر باعث رشد طبيعي بدن و ترميم بافتهاي صدمه‌ديده و زخمها مي‌شود. وقتي كه سلولها خارج از چهارچوب طبيعي رشد كنند توده‌اي از سلولها را بوجود مي‌آورند كه به آن تومور مي‌گويند. بعضي از تومورها فقط در محدوده خود رشد كرده و بزرگ مي‌شوند كه به آنها تومورهاي خوشخيم مي‌گويند. بعضي از تومورها نه تنها در محل ايجاد شده رشد مي‌كنند بلكه توانايي تهاجم و تخريب بافتها و اعضاي اطراف را داشته و
مي‌توانند به نقاط دوردست بدن گسترش پيدا كنند. اين تومورها را تومورهاي بدخيم يا سرطان مي‌گويند. گسترش به نقاط مختلف بدن وقتي اتفاق مي‌افتد كه سلولهاي بدخيم از محل اوليه خود كنده شده و از طريق جريان خون يا سيستم لنفاوي بدن منتقل گشته و در نقاط جديد تومور جديدي را ايجاد كنند. به اين تومورهاي تازه ايجاد شده، متازستازي مي‌گويند.
روده فراخ چيست؟
گوارش غذا در حيوانات و انسان با وجود يك لوله توخالي عضلاني كه از دهان تا مقعد دارد، امكان‌پذير مي‌شود. در طول اين مسير، ابتدا غذاها با يكديگر مخلوط شده، آنگاه موادغذايي لازم جذب و در انتها موادي كه اضافه مي‌ماند از بدن خارج مي‌شود. قسمت‌هاي مختلف اين دستگاه كه از دهان آغاز مي‌شود، به ترتيب شامل مري (در قفسه سينه قرار گرفته و غذا را از دهان به
معده هدايت مي‌كند)، معده كه غذا پس ار ورود به آن و مخلوط شده با شيرة معده وارد روده باريك مي‌شود، روده باريك كه ادامه هضم در آن با اضافه شدن آنزيمهاي گوارشي صورت مي‌پذيرد و در اين محل تقريباً تمامي مواد ضروري بدن جذب مي‌شود و روده فراخ كه باقيمانده عمليات هضم و جذب در روده باريك به صورت يك مايع وارد آن مي‌شود. در روده فراخ آب اين مايع جذب شده، به طوري كه در انتهاي روده فراخ اين مواد به صورت مدفوع معمولي در مي‌آيد.
قسمت انتهايي روده فراخ يا مقعد، يك مكانيسم دريچه عضلاني دارد كه به ما اجازه مي‌دهد تا كنترل دفع مدفوع را در اختيار داشته باشيم. جداره روده فراخ از بافتهاي مختلف تشكيل شده است. به طور كلي جداره روده فراخ ساختمان عضلاني دارد ولي بافتهاي چربي و لنفاوي هم در آن موجود مي‌باشد. لايه پوشاننده داخلي آن از سلولهاي خاصي ساخته شده است كه مسئول جذب مايعات وتوليد مخاط مي‌باشند. مخاط باعث لغزنده شدن ميسر و تسهيل صورت ملتهب
حركت مدفوع مي‌شود. در شدن روده، توليد مخاط افزايش مي‌يابد. خروج مقادير زياد ترشحات مخاطي ممكن است علامت يك بيماري مهم روده فراخ باشد.
سرطان روده فراخ
سرطان روده فراخ تمامي خصوصيات كلي سرطانها را دارا مي‌باشد. تومور معمولاً از سلولهايي كه بخش داخلي روده را مي‌پوشانند (اپتيليوم)، منشاُ مي‌گيرد ولي در موارد نادر، ممكن است تومورهاي بدخيم از بافتهاي ديگر هم سرچشمه گرفته، كه در اين صورت نماي تومورهاي بافت عضلاني يا لنفوئيدي و يا ساير بافتها را به خود مي‌گيرند. حتي سرطانهاي سلولهاي پوششي هم ممكن است شكلهاي مختلفي را از خود نشان دهد.
عوامل مؤثر در ايجاد سرطان روده فراخ
سرطانهاي روده فراخ در سنين زير 50 سال نادر است، مگر اينكه به علت صدمه و يا وجود بيماري‌هاي ديگر فرد مستعد ابتلا به اين بيماري مي‌باشد. بيماري‌هاي روده‌اي كه باعث افزايش احتمال ابتلا به سرطان روده فراخ مي‌شوند، عبارتند از:
كوليت اولسرو: بيماري است كه در آن روده ملتهب شده و نقاط زخمي در آن ايجاد مي‌شود. علايم بيماري به صورت اسهال واضح و طولاني همراه با دفع خون و مخاط مي‌باشد. در صورتي كه بيماري به طول بينجامد، (معمولاً بيش از 10 سال) منجر به بروز سرطان خواهد شد.
پوليپوز فاميلي: بيماري نادري است كه در تعداد زيادي از افراد يك خانواده ممكن است ديده شود و در اوايل زندگي (دهه‌هاي اول و دوم) خود را به صورت تومورهاي خوشخيم متعدد (پوليپ) در روده نشان مي‌دهد. تمامي بيماران مبتلا به اين نوع بيماري، به سرطان روده فراخ مبتلا خواهند شد مگر اينكه روده بيماررا با جراحي خارج كنند. (اين بيماران از سنين بلوغ به بعد بايد تحت نظر پزشك مورد آزمونهاي لازم قرار گيرند.)
• سابقه سرطان روده فراخ
• پوليپ‌هاي خوشخيم، مگر آنكه برداشته شوند.
• سابقه فاميلي
افرادي كه در معرض افزايش خطر ابتلاء هستند، بايد مطابق آنچه كه گفته خواهد شد تحت مراقبت و پيگيري قرار گيرند. تمامي افراد بالاي 50 سال در معرض ابتلا به سرطان روده فراخ بوده و بايد براي جلوگيري از ابتلا به بيماري و يا كشف زودرس بيماري در مراحلي كه براحتي قابل درمان است، اقدامات لازم را به عمل آورند. گرچه هنوز علت سرطان روده فراخ را بدرستي نمي‌دانيم ولي در حال حاضر دو نظر كلي در ارتباط با جلوگيري از ابتلا به بيماري وجود دارد:
يافت‌هاي زيادي دال بر ايجاد بسياري از سرطانها بر روي پوليپ‌ها، وجود دارد. معمولاً تبديل پوليپ به سرطان سالها طول مي‌كشد، بنابراين افرادي كه پوليپ دارند و يا مشكوك به داشتن پوليپ هستند، بايد به طور مرتب معاينه شده و تمامي پوليپ‌هاي آنها برداشته شود. اين عمل با وارد كردن دستگاهي به داخل روده فراخ از مقعد بدون نياز به عمل جراحي صورت مي‌گيرد (كولونوسكوپي). بخوبي مشخص شده است كه اختلاف فاحشي بين شيوع سرطانهاي روده فراخ در ممالك مختلف وجود دارد. افرادي كه از مناطق با شيوع كم به مناطق با شيوع بالا مهاجرت مي‌كنند، به سرعت خود را با شكل شيوع در مملكت جديد وقف مي‌دهند. اين مسئله نشان مي‌دهد كه محيط يا روش زندگي عامل اين تغيير مي‌باشد بافته‌هايي رال بر نقش تغذيه در اين مسئله مشاهده شده است . به اين صورت كه:
يك عامل خطر اساسي، چربي فراوان ( بخصوص چربي اشباع شده) در رژيم غذايي باشد. چربي‌هاي اشباع شده اصولاً منابع حيواني دارند.
يك عامل مهم پيشگيري، مصرف مقادير كافي فيبرهاي غذايي (غلات، ميوه و سبزي‌ها) مي‌باشد.
مواد سرطانزاي توليد شده، توسط عوامل ديگري مثل ويتامين‌هاي E و C سرطانزايي خود را از دست مي‌دهند. بنابراين ميوه‌ها و غذاهايي كه حاوي اين ويتامين‌ها هستند ممكن است اثر محافظتي داشته باشند.
پيشگيري از سرطان روده فراخ
گرچه علت اصلي آن شناخته شده نيست ولي يافته‌هاي فراواني دال بر نقش تغذيه به عنوان علت سرطان روده فراخ وجود دارد. انجمن سرطان كانادا پيشنهاد مي‌كنند كه افراد رژيم غذايي خود را مطابق برنامه زير طراحي مي‌كنيد.
كمتر چربي مصرف شود (چربي نبايد بيش از 30% كالري رژيم غذايي را تشكيل دهد) بنابراين از مصرف گوشت‌هاي چربي دارد و شير پرچربي پرهيز شود.
• غذاهاي حاوي فيبر را بيشتر مصرف كنيد. (غلات)
• سبزي و ميوه تازه به مقدار كافي مصرف شود.
• وزنتان را در حد ايده‌آل نگه داريد.
• مطمئن باشيد كه غذاهايتان متنوع است.
• الكل مصرف نكنيد.
• در صورت داشتن پوليپ، براي خارج كردن آن با پزشك مشورت كنيد.
برنامه‌هاي غربالگري و كشف زودرس بيماري، براي افراد 50- 45 سال و بعد از آن طراحي شده‌اند. ولي پيشگيري افرادي كه ريسك ابتلاي بيشتري نسبت به ساير افراد جامعه دارند، بايد بنابر نظر پزشك معالج در سنين پايين‌تري آغاز شود. مراحل پيشگيري در افراد با خطر ابتلاي بالا مي‌تواند شامل آزمايشهاي زير باشد:
معاينه: معاينه روده فراخ به عنوان قسمتي از معاينه‌هاي كامل پزشكي در نظر گرفته مي‌شود.
آزمايش خون مخفي در مدفوع: براي اين آزمايش فرد بايد دو روز رژيم غذايي بدون گوشت مصرف كند تا مواد غذايي با نتيجه آزمايش تداخل نكنند. سپس به مدت سه روز، هر روز دو نمونه مدفوع، جمع‌آوري خواهد شد. اين نمونه‌ها، براي وجود خون در مدفوع بررسي خواهد شد.
توجه داشته باشيد كه اين آزمايش، آزمايشي براي تشخيص سرطان نيست بلكه فقط وجود خون در مدفوع را نشان مي‌دهد.
اگر نتيجه مثبت باشد، آنگاه بايد آزمايشهاي تكميلي ديگري انجام پذيرد. از هر 10 نفري كه در مدفوع خود خون دارند فقط يك نفر، مبتلا به سرطان مي‌باشد.
سيگموئيدوسكوپي: در اين آزمايش يك لوله توخالي توسط پزشك از مقعد بيمار به داخل روده فراخ وارد خواهد شد. با اين وسيله تا حدود 25 سانتي‌متر از قسمت انتهايي روده فراخ قابل مشاهده است و در صورت مشاهده يافته غيرطبيعي از آن نمونه‌برداري بعمل مي‌آيد. سپس اين نمونه را در زير ميكروسكوپ از لحاظ وجود بيماري بررسي مي‌كنند. سيگموئيدو سكوپي بدون نياز به بيهوشي عمومي انجام مي‌شود و ناراحتي زيادي ايجاد نمي‌كند.
كولونوسكوپي: با اين وسيله پزشك مي‌توان تمام روده فراخ را از نزديك مقعد تا ابتداي آن مشاهده و در صورت لزوم نمونه‌برداري كند.
تنقيد باريم: اشعه a مي‌تواند اختلاف تراكم بافتهاي مختلف را نشان دهد. متأسفانه تراكم روده فراخ با بافتهاي اطراف خود تفاوت واضحي ندارد تا در راديوگرافي قابل مشاهده باشد.
ولي اگر روده فراخ توسط تنقيه با يك ماده با تراكم بالا مثل باريم پرشود، از آنجا كه در راديوگرافي باريم قابل مشاهده است لذا اختلافات موجود بر روي لايه پوششي روده فراخ مشخص مي‌گردد.
آزمايش خون: اگر آزمايشي بر روي خون وجود داشته باشد كه به وسيله آن بتوان وجود سرطان روده فراخ را تشخيص داد، بسيار خوب خواهد بود. متأسفانه چنين آزمايشي فعلاً در دسترسي نيست.
سرطانها ممكن است پروتئين‌هاي غيرطبيعي را وارد خون كنند. تشخيص اين پروتئين‌ها كه خاص بعضي از سرطانها مي‌باشد، در حال حاضر يكي از زمينه‌هاي تحقيقات است. يك ماده در ارتباط با سرطان روده فراخ شناسايي شده است ولي متأسفانه اين ماده حساسيت و اختصاصي بودن كافي براي استفاده در غربالگري يا كشف زودرس سرطان را ندارد.
تشخيص سرطان روده فراخ بر اساس شناخت زود هنگام علايم.
بايد توجه داشت گرچه ممكن است اين علايم نشانگر وجود سرطان باشند و از اين رو افراد بايد با مشاهده آنها فوري با پزشك خود مشورت كنند
ولي در بيشتر اوقات اين علايم مربوط به بيماري‌هاي غير سرطاني كه به راحتي قابل درمان هستند، مي‌باشد اين علائم عبارتند از:
تغيير در اجابت مزاج: شايعترين علامت مي‌باشد كه معمولاً به صورت يبوست تظاهر مي‌كند ولي گاهي به صورت يبوست و اسهال متناوب ديده مي‌شود. در صورت مشاهده هر گونه تغيير در اجابت مزاج كه بيشتر از دو هفته به طول انجامد بايد با پزشك مشورت شود.
خونريزي از روده: اين خون به صورت خون روشن يا تيره و يا خون مخفي تظاهر مي‌كند، اگر خونريزي در مدت طولاني باعث از دست دادن مقدار قابل توجهي خون از بدن شود، كم خوني با علايمي چون رنگ پريدگي، تنگي نفس، خستگي زودرس خود را نشان خواهد داد. در بعضي از تومورها دفع فراوان بلغم (مخاط) مشاهده مي‌شود.
دردهاي متناوب شكمي و اتساع شكم: معمولاً اين علامت بعد از ايجاد تغيير در اجابت مزاج تظاهر مي‌كند.
زورپيچ و احساس دايمي دفع: كه همراه با دفع مقدار كم و كاهش مختصر در اين احساس مي‌باشد . اين علامت ممكن است نشانه وجود توموري در قسمت تحتاني روده فراخ باشد.
تشخيص:
وقتي شخص با علايمي كه مي‌تواند موبوط به وجود سرطان روده فراخ باشد، به پزشك مراجعه كند، ابتدا پزشك ضمن بررسي شرح حال كاملي از او در حين معاينه توجه خاصي به حالت شكم و قسمت تحتاني روده فراخ خواهد داشت.
اگر فرد داراي علايم بيماري باشد، آزمايش خون مخفي كمك زيادي نخواهد كرد، به جاي آن سيگيوئيدوسكوپي (يا كولونوسكوپي) و تنقيه باريم انجام مي‌گيرد. اين سري از آزمايشها كه در صورت لزوم با نمونه‌برداري و مشاهده آن در زير ميكروسكوپ تكميل مي‌شود مشخص خواهد كرد
كه آيا در روده فراخ شما بيماري وجود دارد يا نه و چنانچه بيماري مشاهده شود، مربوط به سرطان است يا خير.
درمان:
در صورت كشف سرطان قبل از گسترش آن مي‌توان با درمانهاي مناسب آن را به طور كامل درمان كرد. ممكن است اين درمانها به تنهايي يا همراه با يكديگر مورد استفاده گيرند.
جراحي: هنوز هم بيشترين و مؤثرترين روش مورد استفاده در درمان سرطانهاي محدود روده فراخ مي‌باشد. روده فراخ هيچ نقش اساسي در امر تغذيه ندارد و فقط نقش آن جذب مايعات از مدفوع است. چون با برداشتن قسمتي از روده فراخ اين عمل توسط قسمت باقيمانده روده قابل انجام است، از اين رو مي‌توان مقدار قابل توجهي از روده فراخ را بدون ايجاد مشكل عمده در وضعيت بيمار خارج كرد.
هر چه ميزان روده برداشته شده بيشتر باشد، مدفوع آبكي‌تر شده و مشكلات بعد از عمل بيشتر خواهد شد. جراحي قسمت تحتاني روده فراخ (ركتوم) به علت وجود عضلات اسفنكتر در اين ناحيه- كه مسئول كنترل ارادي دفع مدفوع هستند- مشكل ساز مي‌باشد. اگر سرطان به اندازه كافي
بالاتر قرار گرفته باشد كه بتوان تومور را برداشت و روده را مجدد به هم دوخت، مشكل خاصي ايجاد نخواهد شد ولي اگر تومور پايين قرار گرفته باشد. ممكن است كانال مقعدي و اسفنكتر آن در طي عمل جراحي با تومور برداشته شود. در اين صورت، جراح لبه سالم روده را بر روي شكم باز خواهد كرد تا از آن نقطه مدفوع به داخل يك كيسه پلاستيكي وارد شود. به اين سوراخ مصنوعي كولوستوي مي‌گويند. در موارد خاصي، جراح براي رفع يك انسداد ناشي از سرطان براي بيمار كولوستوي موقت ايجاد خواهد كرد و پس از رفع انسداد و بهبود علائم، مجدداً وضعيت طبيعي روده‌ها توسط جراح برقرار خواهد گشت.
ت كه تومور در معرض اشعه x يا گاما قرار بگيرد تا با اين وسيله با حفظ بافتهاي سالم اطراف آن، تومور از بين برود. راديوتراپي در بعضي از انواع سرطانهاي روده فراخ همراه با جراحي و شيمي درماني نقش مؤثري ايفا مي‌كند. تومورهاي مقعد با راديوتراپي يا راديو همراه با شيمي درماني، قابليت بهبود يافتن دارند. اين مسئله باعث مي‌شود كه در اين بيماران بتوان از انجام كولوستوي جلوگيري كرد.
شيمي درماني: پيشرفت‌هاي قابل توجهي در استفاده از شيمي درماني براي سرطانهاي روده فراخ به دست آمده است. در بعضي از انواع اين سرطانها، اضافه كردن شيمي درماني به جراحي يا پرتودرماني باعث كاهش ميزان مرگ‌ومير و افزايش احتمال بهبود مي‌شود. همچنين شيمي‌درماني علايم سرطان روده فراخ را در مواردي كه قابل جراحي نيست يا به اعضاي ديگر تهاجم يافته است، كاهش مي‌دهد.
بازگشت به زندگي طبيعي:
جراحي سرطان روده فراخ يك جراحي بزرگ است ولي در حال حاضر پيدايش تكنيك‌هاي مدرن جراحي و بيهوشي و روشهاي جديد آماده سازي بيمار براي جراحي و مراقبت از بيمار حين و بعد از عمل جراحي، سبب شده تا بيماران اين اعمال را با موفقيت پشت سر گذراند. اگر سرطان روده فراخ به طور كامل توسط جراحي قابل برداشت باشد، بعد از آن تداوم روده حفظ شده، كاركرد روده فراخ با بهبود زخمها و مرخص شده بيمار از بيمارستان طي 4-3 ماه به طور كامل به حالت طبيعي
باز خواهد گشت و حدود 4-3 ماه طول خواهد كشيد تا بهبود كامل از اين جراحي بزرگ حاصل آيد. اگر بيمار در حالت كولوستوي دايم قرار داده شود، مدت بازگشت به زندگي طبيعي طولاني‌تر خواهد داشت. البته با كمك تيم پزشكي، بيمار قادر است كه به زندگي عادي بازگردد. بعد از بهبود كامل و آموزش دربارة كولوستوي، بيمار مي‌تواند به ورزشهاي فعال خود پرداخته، به كار برگردد و زندگي طبيعي داشته باشد.
سرطان دهان:
كليه سرطانهايي كه در نواحي لب، لثه، زبان و يا مخاط دهان ايجاد مي‌شوند، در اين دسته قرار مي‌گيرند. اين سرطانها معمولاً در افراد بالاي 40 سال ايجاد شده و احتمال بروز آنها با بالا رفتن سن افزايش مي‌يابند. اين سرطانها بيشتر مردان را گرفتار مي‌كند ولي با وجود افزايش استعمال دخانيات در زنان ممكن است اين نسبت تغيير يابد. سرطانهاي دهان به راحتي قابل تشخيص هستند. علايم اوليه سرطان به راحتي قابل مشاهده يا لمس مي‌باشد. هر گونه زخم يا تورم در دهان يا وجود توده در گردن كه بيشتر از 2 هفته باقي بماند بايد توسط پزشك مورد بررسي قرار گيرد. گرچه بيشتر اين علايم مربوط به سرطان نيستند ولي مراجعه به موقع به پزشك مي‌تواند باعث نجات جان بيمار شود. سرطانهاي دهان در صورتي كه در مراحل اوليه مشخص و درمان شوند، شانس زيادي براي بهبود كامل دارند. گرچه هنوز علت اصلي سرطانهاي دهان شناخته
شده نيست ولي تحقيقات نشان داده كه بيشتر اين سرطانها توسط عواملي كه با روش زندگي در ارتباط است، ايجاد مي‌شوند. استعمال زياد سيگار، جويدن تنباكو و مصرف مشروبات الكلي به مقدار فراوان افراد را در معرض خطر بيشتري براي ابتلا به سرطانهاي دهان قرار مي‌دهد. علاوه بر آن، افرادي كه مدت طولاني در آفتاب مي‌مانند احتمال بيشتري براي ابتلا به سرطان لب دارند. تغييرات مختصر در روش زندگي مانند عدم استعمال دخانيات، الكل و محافظت از تابش‌هاي نور آفتاب مي‌تواند باعث كاهش احتمال ابتلا به سرطان دهان شود.
محل سرطان دهان:
شايعترين محل ايجاد سرطان دهان، لب پايين، زبان، كف دهان و لثه‌ها مي‌باشد. همچنين در نقاطي چون اطراف لوزه‌ها، غدد بزاقي دهان و سطح داخلي گونه‌ها ممكن است. سرطان ايجاد شود. اگر سرطانهاي اين نقاط تشخيص داده نشده و به موقع درمان نشود، سلولهاي سرطاني به غدد لنفاوي گردن و استخوان‌هاي فك انتشار مي‌يابند.
منشاء سرطان دهان:
بين 95% تا 90% انواع سرطان دهان از سلولهاي سنگفرشي كه سطح داخلي دهان را مي‌پوشانند، منشاء مي‌گيرد. وقتي كه رشد اين سلولها از كنترل خارج شود، سرطاني را ايجاد مي‌كند كه به آن كار سينوم اسكواموس يا «سرطان سلولهاي سنگفرشي» مي‌گويند.
بيشتر زخمها، توده‌ها و لكه‌هاي سفيد و قرمزي كه در دهان يا اطراف لب ديده مي‌شوند، سرطان نيستند و اغلب به دنبال گاز گرفتن زبان، واكنش‌هاي پرحساسيتي، عفونت‌ها و دندانهاي خراب ايجاد مي‌شوند. اگر اين تحريك‌ها در عرض دو هفته بهبود نيابد، بايد توسط معاينات پزشكي شرايط بهبودي كامل آن را فراهم آورد.
علل سرطان دهان:
تعداد زيادي از سرطانهاي دهان (75% - 70%) در اثر استعمال دخانيات، مصرف طولاني مدت تنباكوي غيراستنشاقي يا مصرف الكل همراه با استعمال دخانيات ايجاد مي‌شود. تماسهاي مكرر با نور خورشيد مي‌تواند باعث ايجاد سرطان لب تحتاني شود. همچنين تحريك‌هاي مزمن توسط دندانهاي خراب در موارد نادري ممكن همراه با سرطان دهان باشد.
تنباكو:
ميزان مرگ‌ومير ناشي از سرطان دهان در افراد سيگاري چهار برابر بيشتر از افراد غير سيگاري است. احتمال ابتلا به سرطان دهان در افرادي كه تنباكو مي‌جوند و همچنين مصرف كنندگان آن بيشتر از افراد عادي است. پيپ و سيگار هردو باعث سرطان لب مي‌شوند. وقتي كه استعمال كنندگان دخانيات به صورت همزمان، الكل زياد نيز مصرف كنند، احتمال ابتلا به سرطان، باز هم افزايش مي‌يابد.
نور خورشيد:
ارتباط بين سرطان لب و تماسهاي مكرر با اشعه ماوراي بنفش نور خورشيد به خوبي شناخته شده است. كشاورزان، ماهيگيران، كارگران ساختماني، اسكي‌بازان و كساني كه مدت طولاني از وقت خود را زير نور خورشيد به سر مي‌برند، بايد خود را از صدمات ناشي از آفتاب محافظت كنند.
كرم محافظ آفتاب با قدرت أپت (فاكتور محافظت از آفتاب) بيش از 15 و يا يك محافظ آفتاب حاوي اكسيد روي يا دي‌اكسيد تيتانيوم كه قبل از ورود به آفتاب روي لب ماليده شود، بهترين عامل پيشگيري از سرطانهاي لب مي‌باشد. استفاده از كلاه لبه پهن به محافظت از پوست صورت كمك مي‌كند.
تحريك‌هاي ناشي از دندان:
تحريك‌هاي مزمن ناشي از دندانهاي خراب يا دندانهاي مصنوعي نامناسب اغلب باعث ايجاد سرطان نمي‌شود. با اين حال در موارد نادر، ممكن است مشكلاتي را در ارتباط با سرطان دهان ايجاد كند. به عنوان يك اقدام پيشگيرانه مناسب، وقتي كه دندان‌ها به مخاط اطراف خود صدمه بزند، بايد توسط دندانپزشك معاينه شود.
تشخيص:
علايم سرطان دهان اغلب شبيه اختلالات معمولي است كه در دهان پيدا مي‌شوند. (مثل زخمها، توده‌ها و لكه‌هاي سفيد و قرمز). اين علايم به راحتي مشاهده و لمس مي‌شوند. اگر اين تغييرات در عرض دو هفته بهبود نيابند، بايد توسط پزشك معاينه شوند. درد بندرت جزء علايم اولية سرطان دهان مي‌باشد.
علايم با اهميت عبارتند از:
• زخمهاي دهان كه بهبود نمي‌يابند.
• زخم يا لكه‌هاي شبيه زگيل برروي لب.
• گلو درد مداوم.
• اختلال در جويدن يا بلع.
• وجود زخم زير محل قرار گرفتن دندان مصنوعي.
• توده گردني.
با مشاهده لكه‌هاي مخملي قرمز (اريتروپلاكي) يا سفيد (لكوپلاكي) در دهان، احتمال تغييرات پيش سرطاني افزايش مي‌يابد. گرچه در بيشتر موارد، لكه‌هاي سفيد، قرمز يا مخلوط آنها مربوط به سرطان نيست ولي بايد توسط پزشك معاينه شود.
