تجزیه و تحلیل صورتهای مالی شرکت سنگ آهن گل گهر ( سهامی عام )

بخشی از مقاله

مقدمه
کارآفرینانی که کسب و کار جدید را شروع می کنند به ندرت از پول غافل می شوند ، حتی حرص آن ها به پول بیشتر است ، یعنی همه حواسشان متوجه سود است . اما برای یک بنگاه اقتصادی تازه کار، این نوع توجه و تمرکز نابجا است، یا در واقع به جای اینکه در صدر اولویت ها باشد باید در ذیل قرار گیرد . آنچه در اولویت است گردش نقدینگی ، سرمایه و کنترلها است.در غیاب آنها سود افسانه ای بیش نیست . برای یک تا یک سال و نیم خوب است ولی بعد از این م

دت سودی در کار نخواهد بود.رشد ، خوراک می خواهد. به زبان مالی رشد بنگاه اقتصادی نوپا در گرو افزودن به بر منابع مالی است نه کاهش آن . کسب و کار نوپا هرچه سالم تر و هر چه پر رشد تر ، نیاز آن به خوراک مالی هر چه بیشتر کسب و کار خطرپذیر نوپا نیازمند تحلیل گردش نقدینگی ، پیش بینی گردش نقدینگی ، و مدیریت نقدینه است. مدیریت نقدینه دشوار نیست به شرطی که پیش بینی گردش نقدینگی قابل اعتماد باشد.منظور از «قابل اعتماد» این است ک

ه «بدترین حالت» را در نظر داشته باشیم نه اینکه از امید و آرزوی خود حرکت کنیم . اگر پیش بینی ما بیش از حد محافظه کارانه باشد بدترین چیزی که ممکن است پیش آید مازاد موقت نقدینه است.

رهنمود: برای گردش نقدینه و پیش بینی آن در کسب و کار بدترین حالت را در نظر بگیرید. از نزدیک مراقب میزان دریافتی ها و موجودی های خود باشید.

1_ تاریخچه فعالیت شرکت
1-1-کلیات:
شرکت سنگ آهن گل گهر در تاریخ 15/12/1370 تحت شماره 409 و با سرمایه 100 میلیارد ریال در اداره ثبت شرکتهای شهرستان سیرجان به ثبت رسیده است. پروانه بهره برداری اولیه از معدن بشماره 2438 در تاریخ 17/05/1372 بمدت 10 سال صادر شده بود که مجددا با شماره 17548 در تاریخ 21/11/1385 بمدت 25 سال دیگر از تاریخ 16/05/1382 الی 17/05/1408 تمدید گردیده است.
عملیات اکتشافی و پی جوئی طرح سنگ آهن گل گهر در سال 1348 توسط شرکت خصوصی ایران باریت آغاز و از سال 1353 به شرکت ملی فولاد ایران واگذار گردید. مراحل مقدماتی و مطالعات مهندسی اجرای طرح استخراج سالیانه 5 میلیون تن سنگ آهن و 2.5 میلیون تن کنساتره آهن توسط شرکت ملی فولاد ایران با همکاری شرکت سوئدی گرانگز بعنوان مشاور شروع شده است. این عملیات در طول سالهای جنگ تحمیلی با وقفه طولانی مواجه شد و مجددا از سال 1370 بموجب موافقتنامه های بین بانک سپه و شرکت ملی فولاد ایران، کلیه دارائیها و دیون طرح گل گهر بر اساس ارزیابی کارشناسی به مبلغ 117200 میلیون ریال به شرکت معدنی و صنعتی گل گهر انتقال یافت. مبلغ 51 میلیارد ریال از مبلغ فوق بعنوان سهام اولیه بانک و بقیه بعنوان وام بمدت ده سال با سود 13% واگذار گردید.
2-1- محل کارخانه
محل کارخانه در 50 کیلومتری جنوب غربی شهرستان سیرجان واقع شده است.
3-1- فعالیت اصلی شرکت
موضوع فعالیت شرکت طبق ماده 3 اساسنامه عبارت است از : اکتشاف، استخراج و بهره برداری از معادن سنگ آهن و کنساتره، نصب و راه اندازی، تعمیرات و نگهداری، بازرسی، سرویس تجهیزات و ماشین آلات مورد نیاز شرکت، خرید و تهیه انواع و اقسام ماشین آلات، تجهیزات، تاسیسات و مصالح مورد نیاز شرکت، انجام خدمات مهندسی، مشاوره، آموزش مدیریت و انعقاد قرارداد پیمانکاری به منظور ارائه خدمات فنی و مهندسی و... میباشد.
4-1- وضعيت اشتغال

متوسط تعداد كاركنان تمام وقت و پاره وقت شركت طي سال بشرح زير بوده است:
سـال 1389 سـال 1388
كاركنـان قراردادی 477 نفر 387 نفر
كاركنـان قراردادی گندله سازی(کارورز) 62 نفر 137 نفر
كاركنـان دائم کارخانه (دائم) 1 نفر 1 نفر
جمع 540 نفر 525 نفر
2_مبناي تهيه صورتهاي مالي

صورتهاي مالي اساساً بر مبناي بهاي تمام شده تاريخي تهيه شده است.
3) خلاصه اهم رويه هاي حسابداري
1-3) سرمايه گذاريها
- سرمايه گذاريهاي بلند مدت به بهاي تمام شده پس از كسر هرگونه ذخيره بابت كاهش دائمي در ارزش هر يك از سرمايه گذاريها ارزشيابي ميشود .
- آن گروه از سرمايه گذاريهای سریع المعامله در بازار كه به عنوان دارايي جاري طبقه بندي ميشود به اقل بهاي تمام شده و خالص ارزش فروش مجموع سرمایه گذاریها و سایر سرمایه گذاریهای جاری به اقل بهای تمام شده و خالص ارزش فروش هر يك از سرمايه گذاريها ارزشيابي ميشود .
- درآمد حاصل از سرمایه گذاری در شرکت فرعی در زمان تصویب سود توسط مجمع عمومی صاحبان سهام شرکت سرمایه پذیر (تا تاریخ تصویب صورتهای مالی) و درآمد حاصل از سایر سرمایه گذاریها در زمان تصویب سود توسط مجمع عمومی صاحبان سهام شرکت سرمایه پذیر (تا تاریخ ترازنامه و تصویب صورتهای مالی) شناسایی می شود .
2-3) دارائيهاي ثابت مشهود
1-2-3) دارائيهاي ثابت مشهود بر مبناي بهاي تمام شده در حسابها ثبت ميشود، مخارج بهسازي و تعميرات اساسي كه باعث افزايش قابل ملاحظه در ظرفيت يا عمر مفيد دارائيهاي ثابت يا بهبود اساسي در بازدهي آنها ميگردد به عنوان مخارج سرمايه اي محسوب و طي عمر مفيد باقيمانده دارائيهاي مربوط مستهلك ميشود . هزينه هاي نگهداري و تعميرات جزئي كه به منظور حفظ يا ترميم منافع اقتصادي مورد انتظار واحد تجاري از استاندارد عملكرد ارزيابي شده اوليه دارائي انجام ميشود، هنگام وقوع به عنوان هزينه هاي جاري تلقي و به حساب سود و زيان دوره منظور ميگردد.
2-2-3) استهلاك دارائيهاي ثابت مشهود با توجه به عمر مفيد برآوردي دارائيهاي مربوط (و با در نظر گرفتن آئين نامه استهلاكات موضوع ماده 151 قانون مالياتهاي مستقيم مصوب 27/01/1380) و بر اساس نرخها و روشهاي زير محاسبه ميشود:
دارائــي نرخ استهلاك روش استهلاك
وسائط نقليه 25 تا 30 درصـد نزولي
اثاثيه و منصوبات 7 تا 10 درصـد10 نزولي
ساختمان سـاله و سه ساله مستقيم

براي دارائيهاي ثابتي كه طي ماه تحصيل ميشود و مورد بهره برداري قرار ميگيرد ، استهلاك از اول ماه بعد محاسبه و در حسـابها منظور ميشود . در مواردیكه هر يك از دارائيهاي استهلاك پذير پس از آمادگي جهت بهره برداري به علت تعطيل كار يا علل ديگري براي مدتي مورد استفاده قرار نگيرد ، ميزان استهلاك آن براي مدت ياد شده معادل25 درصد نرخ استهلاك منعكس در جدول بالاست .
3-3) موجودیها: موجودی مواد و کالا به اقل بهای تمام ش

ده یا خالص ارزش فروش ارزشیابی میشود. در صورت فزونی بهای تمام شده نسبت به خالص ارزش فروش مابه التفاوت بعنوان ذخیره کاهش ارزش موجودی شناسایی میشود. بهای تمام شده موجودی با بکارگیری روش میانگین متحرک قیمت گذاری و در حسابها منظور میشود.
4-3) ذخيره مزاياي پايان خدمت كاركنان

ذخيره مزاياي پايان خدمت كاركنان بر اساس يك ماه آخرين حقوق ثابت براي هر سال خدمت آنان محاسبه و در حسابها منظور ميشود .
4) موجودي نقد
عنوان دارائی نامشهود سال 1389 سال 1388
موجودی نزد بانکها 1261736 میلیون ریال 41717 میلیون ریال
تنخواه گردانها 16936 " -
حسابهای جاری 169194 " 37885 "
حسابهای ارزی 1015148 " 1322 "
حسابهای پس انداز دیداری 77394 " 2510 "
موجودی نزد صندوق 50453000 " -
5 ) سرمايه گذاري كوتاه مدت
1-5 ) سرمايه گذاري در سهام شركتهاي پذيرفته شده در بورس
2-5 ) سپرده سرمايه گذاري كوتاه مدت مربوط به سپرده نزد بانك تجاری مرکزی شعبع سیرجان است
3-5 ) مبلغ -/620/552/185 ريال ذخیره کاهش ارزش سهام در حسابها منظور شده است .
6 ) حسابها و اسناد دريافتني تجاري
1-6 ) اسناد دريافتني تجاري
2-6 ) طلب از شـركتهاي گروه :
طلب از شركتهاي گروه كلاً مربوط به سود سهام میباشد.
7 ) ساير حسابها و اسناد دريافتني :
1-7 ) حصه كوتاه مدت وام مديران شركتهاي درخواست كننده
8 ) موجــودي مواد و كالا :
- موجودیهای شرکت به اقل بهای تمام شده و خالص ارزش فروشی تک تک اقلام ارزیابی میشود و درصورت فزونی بهای تمام شده نسبت به خالص ارزش فروش مابه التفاوت بعنوان ذخیره کاهش ارزش موجودی شناسایی میشود. بهای تمام شده موجودیها با بکارگیری روشهای زیر تعیین میگردد:
شرح مواد وکالا روش محاسبه بهای تمام شده
مواد اولیه (سنگ آهن) میانگین موزون سالنه
کالای ساخته شده (کنساتره آهن و هماتیت) "
قطعات و لوازم یدکی میانگسن متحرک (سیار)
9 ) سفارشات و پيـش پـرداختـها :

1389 1388
ريال ريال
شركت قطعات یدکی مرتسو مینرال 65

0/678/509/3 390/327/224/5
شركت حمل و نقل سمندر گلستان 574/309/157/1 172/658/949/4
224/988/666/4 562/985/173/10

10 ) دارائیهای نامشهود :
عنوان دارائی نامشهود سال 1389 سال 1388
حق انشعاب برق 35575 میلیون ریال 21211 میلیو

ن ریال
حق انشعاب آب 19813 " 19811 "
حق انشعاب گاز 2024 " 2024 "
حق الامتیاز تلفن و فاکس 593 " 512 "
نرم افزار ها 15228 " 15035 "
جمع 73233 58593

2- تجزیه و تحلیل صورتهای مالی:
این روزها حسابداران فقط موظف به ثبت زنی رویدادهای مالی و فعالیتهای موسسات نیستند . روزگاری بود که مفهوم حسابدار و ماشین حساب تفاوت چندانی با هم نداشت و یک حسابدار تنها به منظور ثبت زدن و نگه داری حسابهای در هم پیچیده موسسات استخدام می شد . اما امروزه حسابداران وظایف سنگینی بر عهده گرفته اند که شاید بتوان گفت ، تعهد آنها را در مقابل صاحبکار بیشتر کرده است. از جمله این وظایف ،تحلیل گری مالی را می توان نام برد که این روزها یک حسابدار موفق باید قادر به انجام آن باشد . هنگامی که یک حسابدار یک صورت مالی را تهیه و تنظیم می نماید باید خود نیز آن را تجزیه و تحلیل نموده ، و نقاط ضعف و قوت آن را به صاحبکار اطلاع دهد . این را به یاد داشته باشید که : درست است که صورتهای مالی بیانگر وضعیت موسسه می باشند اما هر کسی متوجه آن نمی شود.
تعريف و اهميت تجزيه و تحليل صورتهاي مالي:
تجزیه و تحلیل مالی فرایندی است که طی آن مشخصات و ویژگیهای بارز مالی و عملیاتی واحد اقتصادی با استفاده از صورتهای مالی و سایر اطلاعات مالی مشخص می شود و در امر تصمیم گیری ، استفاده کنندگان از صورتهای مالی را یاری می کند
به طور کلی هر واحد اقتصادی به منظور برنامه ریزی و تعیین خط مشی آینده ، اطلاعات و گزارشهای حسابداری را مورد بررسی قرار می دهد و از آنجا که اطلاعات حسابداری به خودی خود قابل استفاده نیستند باید ثبت و طبقه بندی شده و در قالب صورتهای مالی خلاصه گردند .
برای ثبت این اطلاعات ، حسابداران هر یک از فعالیتهای مالی را مورد تجزیه و تحلیل قرارداده و پس از طبقه بندی اقلام ثبت شده اثر آن را برمعادله حسابداری تعیین می نمایند ، سپس اقلام ثبت شده را در قالب اعداد قابل سنجش به پول خلاصه نموده سپس در این مرحله از ترکیب و تنظیم حسابهای دفتر کل گزارشهایی را تهیه می کنند که حداکثر اطلاعات مورد نیاز کسانی که به این نتایج برای ادامه فعالیت خود نیاز دارند ، را به طور ساده و خلاصه به دست می دهد . این گزارشها را در اصطلاح حسابداری صورتهای مالی می گوییم .
این روزها اگر کسی بخواهد در زمینه بورس و سهام فعالیت کند باید بتواند نسبتهای مالی یک موسسه را محاسبه کند . نسبتها مانند کلیدهایی هستند که در های بسته را باز می کنند . وقتی که شما یک صورت مالی را در اختیار دارید و می خواهید به موسسه صاحب آن صورت مالی وام بدهید ، بهترین کار محاسبه نسبتهای نقدینگی موسسه مذکور است .
نسبتهای اهرمی نیز کارایی بالایی دارند . از طریق این نسبتها می توان نسبت بدهی به دارایی و نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام را مشخص نمود . ضمناً میتوان میزان توانایی یک موسسه در پرداخت بهره را محاسبه نمود . نسبت دیگری نیز وجود دارد که نشان می دهد که درآمد شرکت تا چه اندازه برای پوشش هزینه های ثابت کافی است

.
نسبتهای فعالیت که شامل : نسبت گردش موجودی کالا ، نسبت متوسط دوره وصول مطالبات ،نسبت گردش حسابهای دریافتنی ، نسبت گردش دارائیهای ثابت و نسبت گردش مجموع دارایی هاست. نسبتهای سودآوری و مالکیت هم که اهمیت خ

اصی برای مدیریت سهام دارد معمولاً کمتر مورد توجه سهامداران قرار می گیرد . معمولاً سهامداران تنها با توجه به سابقه یک موسسه ، اقدام به خرید سهام آن موسسه می نمایند . شاید دلیل اصلی این اقدام ، دانش ناکافی سهامداران در ایران است . معمولاً در ایران سرمایه و تجربه حرف اول را میزند و دانش جایگاه خواصی ندارد

. توجه داشته باشید که اگر تجربه و دانش در هم آمیخته شود و سرمایه در کنار این ترکیب قرار گیرد در این صورت نه تنها نتیجه مطلوب تری حاصل می شود بلکه ریسک سرمایه گذاری نیز کاهش می یابد.صورتهای مالی یک شرکت نشان دهنده اطلا

عات خام در زمینه داراییها، بدهیها و ارزش ویژه آن در گزارش ترازنامه و درآمدها و هزینه های موسسه در گزارش سود و زیان است بدون تجزیه و تحلیل صحیح این اطلاعات، نتایج گمراه کننده بسیاری ممکن است از این گزارشها استخراج گردد.
تجزیه و تحلیل نسبت ها
در تجزیه و تحلیل صورتهای مالی از یک «نسبت» که دو رقم متعلق به دو گروه مختلف از حسابها را به یکدیگر ارتباط می دهد، به عنوان ی ابزار اولیه استفاده می شود. تحلیلگران مالی از نسبتهای متعددی در تجزیه و تحلیلهای خود به قرار ذیل استفاده می کنند.
تجزيه و تحليل نسبت هاي مالي
يكي از ابزارهاي كه براي تعيين موقعييت مالي شركتها مورد استفاده قرار مي گيرد تجزيه و تحليل نسبتهاي مالي است. در واقع نسبت هاي مالي واقعيت هاي مهمي را در ارتباط با عمليات و وضعيت مالي يك شركت آشكار مي سازد. قايده محاسبه نسبتها آن است كه رابطه بين اقلام عمده صورتهاي مالي دقت پيدا مي كند .همچنين با استفاده از آن مشكلات و نقاط ضعف و قوت مالي شركتها تعيين مي گردد.البته نسبت ها وقتي بيشتر مفهوم پيدا مي كنند كه با ساير نسبت ها در گذشته همان شركت و يا بامؤسسات مشابه و يا با استانداردهاي مطلوب صنعت مربوط مقايسه شوند.هدف از اين بررسي ، با توجه به اينكه تاكنون نسبت هاي مالي صنعت برق محاسبه نشده است محاسبه نسبت هاي مالي متوسط صنعت مي باشد.در واقع اين بررسي شروعي براي يك كار تحقيقاتي جهت بدست آوردن استانداردهاي صنعت و شاخص هاي عملكرد ميباشد.
3- نسبتهايمالي
تحليل گران مالي به منظور تحليل وضعيت مالي يك شركت از نسبت هاي مالي استفاده مي كنند. نسبتهاي مالي مي تواند برخي از واقعيتهاي مهم را درباره نتايج عمليات و وضعيت مالي يك شركت به آساني آشكار و اطلاعات مربوط به آن را ارائه كند، لذا با توجه به هدف و موارد استفاده مي توان نسبت هاي خاص را مورد تجزيه و تحليل قرارداد.
نسبت هاي مالي معمولاً در چهار گروه زير طبقه بندي شده اند:
١ - نسبت هاي نقدينگي: توانايي و قدرت پرداخت شركت را در مورد واريز بدهي هاي كوتاه مدت اندازه گيري مي كند.
٢ - نسبت هاي اهرمي : تامين نيازهاي مالي از طريق ايجاد بدهي را نشان مي دهد. در واقع اين نسبتها تعيين مي كنند كه شركت تا چه حد نيازهاي م

الي خود را از منابع ديگران تامين نموده است .
٣ - نسبت هاي فعاليت : درجه كارآيي شركت را در كاربرد منابعش اندازه گيري مي كند.
۴ - نسبت هاي سود آوري : ميزان موفقيت شركت را دركسب سود و طريق تامين آن از محل درآمد، فروش و سرمايه گذاري را مورد تجزيه و تحليل قرار مي دهد.
-1 نسبت هاي نقدينگي

اين نسبت ها از مقايسه دارائي جاري يا اقلام تشكيل دهنده آن با بدهي جاري بدست مي آيد.
مهمترين نسبت هاي نقدينگي عبارتند از نسبت جاري و نسبت آني.
الف) نسبت جاري: نسبت جاري از تقسيم دارايي هاي جاري بر بدهي هاي جاري بدست مي آيد.
دارايي هاي جاري نسبت جاري

بدهي هاي جاري

اين نسبت متداولترين وسيله براي اندازه گيري قدرت پرداخت بدهي هاي كوتاه مدت است. زيرا از طريق آن مي توان پي برد دارايي هايي كه در طول سال مالي به پول نقد تبديل مي گردند چند برابر بدهي هايي است كه در طول سال مالي سررسيد آنها فراخواهد رسيد.
بطور كلي مي توان گفت هر قدر نسبت جاري بزرگتر باشد بستانكاران تامين بيشتري خواهند داشت زيرا چنانچه بردارايي جاري صدمه و لطمه اي نيز وارد شود باز شركت مي تواند پاسخگوي طلبكاران باشد. ولي بايد توجه داشت بزرگ بودن بيش از حد اين نسبت نشانه اين است كه از دارايي هاي جاري بخوبي استفاده نمي شود و يا از منابع اعتباري كوتاه مدت كم استفاده مي شود.
ب) نسبت آني: نسبت آني از تقسيم دارايي هاي آني بر بدهي هاي جاري بدست مي آيد
دارايي هاي آنی نسبت آني

بدهي هاي جاري

براي تعيين اين كه دارايي آني تا چه اندازه بدهي جاري را فرا مي گيرد از نسبت آني استفاده مي شود . دارايي هاي اني آن دسته از دارايي هاي جاري است كه به سرعت قابل تبديل به نقد است. در اين بررسي براي محاسبه دارايي هاي آني، موجودي مواد و كالا، پيش پرداخت ها ، سپرده و سفارشات از دارايي هاي جاري كسر شده است .
-2 نسبت هاي اهرمي:
اين نسبت ها رابطه منابع مالي مورد استفاده واحد تجاري را از لحاظ بدهي ها يا حقوق صاحبان سهام تعيين و ارزيابي مي كند و در واقع نحوه تركيب آنها را بررسي مي نمايد. مهمترين نسبت هاي اهرمي عبارتند از نسبت بدهي ، نسبت كل بدهي ها به حقوق صاحبان سهام.
الف) نسبت بدهي: اين نسبت از تقسيم جمع بدهي هاي به جمع دارايي ها بدست مي آيد. -2
جمع دارايي ها نسبت بدهي

جمع بدهي ها

بطور كلي وام و اعتبار دهندگان نسبت بدهي نسبتاً كم را ترجيح مي دهند. نسبت بدهي زياد معمولاً به معناي اين است كه شركت براي تامين منابع مورد نياز ناگزير از استفاده تسهيلات بيشتري شده است .
ب) نسبت بدهي به حقوق صاحبان سهام: اين نسبت از تقسيم كل بدهي ها به حقوق صاحبان سهام بدست مي آيد.
حقوق صاحبان سهام نسبت بدهي به حقوق صاحبان سهام

جمع بدهي ها

نسبت فوق نشان مي دهد جمع بدهي ها اعم از جاري و بلند مدت چه نسبتي با حقوق صاحبان سهام دارد و يا به عبارت ديگر از لحاظ مالكيت چه رابطه اي بين طلبكاران و سهامداران وجود دارد. طبعاً هر چه اين نسبت بزرگترباشد طلبكاران كمتري خواهند داشت.
-3 نسبت هاي فعاليت:
نسبت هاي فعاليت تعيين مي كند كه تا چه حد مؤسسه منابع خود را به نحو مؤثر بكار مي گيرد.اين نسبتها مربوط به مقايسه ميان حجم فروش و سرمايه گذاري در دارايي هاي مختلف مانند موجودي ها، دارايي هاي ثابت ، بدهكاران وغيره مي باشد. مهمترين اين نسبت هاي عبارتند از نسبت گردش دارايي ها، نسبت گردش موجودي ،نسبت گردش سرمايه جاري و دوره وصول مطابات. لازم به اشاره است كه در نسبت هايي كه از فروش استفاده شده رقم آن قبل از كسر تبصره( 6) و در نسبتهايي كه از فروش خالص استفاده شده رقم آن پس از كسر سهم تبصره در محاسبات بكار رفته است.
الف) نسبت گردش دارايي ها: اين نسبت از تقسيم درآمد فروش بر مجموع دارايي ها بدست مي آيد.
فروش نسبت گردش دارايي ها

مجموع دارايي ها

نسبت فوق نشان مي دهدكه چگونه دارايي هاي يك

شركت به منظور ايجاد درآمد فروش بكار گرفته شده است .
ب) نسبت گردش دارايي ثابت: اين نسبت از تقسيم درآمد خالص فروش بر دارايي هاي ثابت بدست مي آيد .
فروش نسبت گردش دارايي ثابت

دارايي هاي ثابت

سرمايه گذاري بيش از حد در دارايي هاي ثابت و پايين بودن درآمد حاصل از فروش باعث كم شدن اين نسبت مي شود.
ج) نسبت گردش سرمايه جاري: اين نسبت از تقسيم فروش خالص بر سرمايه در گردش بدست مي آيد.
فروش خالص گردش سرمايه جاري

سرمايه در گردش

باتوجه به اينكه در صنعت برق برگشت از فروش و تخفيفات مصداق ندارد لذا در محاسبات در صورت كسر از رقم فروش استفاده شده است.
هدف از اين بررسي تعيين اين است كه آيا مقدار سرمايه در گردش ، كافي و متناسب باحجم فروش و فعاليت واحد است يا خير؟ نسبت فوق نشان مي دهد كه سرمايه در گردش چگونه در مسير فروش بكار رفته است. وقتي اين نسبت در مقايسه، عادي و معمولي جلوه كند توجه زيادي به آن نمي شود منتها اگر بطور استثنائي بالا باشد و يا درمقام سنجش با گذشته خود شركت و يا با استاندارد صنعت مربوط اختلاف زيادي را نشان دهد، اهميت پيدا مي كند . بطور مثال اگر گردش سرمايه جاري شركتي در پايان سال گذشته بيست برابر سال ماه قبل آن باشد، اين افزايش ممكن است حاصل بيست برابر شدن فروش باشد كه صبعاً مطلوب تشخيص داده مي شود. ولي اگر فروش ثابت باقي مانده ولي سرمايه در گردش به 120 سال قبل آن كاهش يافته باشد وضع را هرگز مطلوب نمي توان دانست. وقتي اين نسبت بالا باشد اگر علت آن افزايش نباشد مسلماً سرمايه در گردش كاهش يافته است. دراين حال، شركت الزام زيادي به استفاده از اعتبارات كوتاه مدت پيدا مي كند و به محض اينكه كوچكترين دگرگوني نامطلوب پيدا شود در مخمصه مي افتد و بستانكاران آن هم صدمه مي بينند.
د) دوره وصول مطالبات: دوره وصول مطالبات از تقسيم متوسط مطالبات به فروش نسيه روزانه بدست مي آيد.
متوسط مطالبات دوره وصول مطالبات

فروش نسيه روزانه

درصورتيكه حساب فروش نسيه از فروش نقدي تفكيك نشده باشد مي توان بجاي فروش نسيه در فرمول بالا فروش روزانه را بكار برد. البته اينكار از دقت نتيجه مي كاهد ولي در مؤسساتي كه ميزان فروش نقد و نسيه به نسبتي ثابت باشد و در خط مشي فروش نسيه تغييراتي بوجود نيامده باشد، نتيجه را ميزان مورد استفاده قرار داد.
-4 نسبتهاي سود آوري:
نسبتهاي سودآوري نشانگر اين است كه مؤسسه تا چه حد بطور مؤثر و مطلوب اداره مي شود و در واقع ميزان موفقيت شركت را در تحصيل بازده خالص نسبت به درآمد فروش يا نسبت به سرمايه گذاري ها اندازده گيري مي كند. مهمترين آنها عبارتند از : بازده دارايي ها ، بازده حقوق صاحبان سهام و حاشيه سود به فروش
الف) بازده دارايي ها: اين نسبت از تقسيم سود خالص بر جمع دارايي ها بدست مي آيد.
100× سود خالص بازده داراييها(برحسب درصد)

جمع داراييها

برخي از تحليل گران اين نسبت را شاخص نهايي براي تشخيص كفايت و كارايي مديريت در اداره امور واحدتجاري مي دانند. نسبت مزبور بازدهاي است كه شركت براي كليه سرمايه گذاران و اعتباردهندگان تحصيل كرده است.
ب) بازده حقوق صاحبان سهام : اين نسبت از تقسيم سود خالص برحقوق صاحبان سهام بدست مي آيد.
100× سود خالص بازده حقوق صاحبان سهام (ب

رحسب درصد)

جمع حقوق صاحبان سهام

صاحبان سهام واحد تجاري اين نسبت را مهمتر از سايرنسبتها ميدانند .زيرا نتيجهاي را كه از سرمايه گذاري آنان بدست آمده است نشان ميدهد.
ج) بازده فروش : اين نسبت از تقسيم سود خالص بر فروش خالص بدست مي آيد.