بخشی از مقاله
1) تاريخچه فعاليت شركت
1- 1 ) كلـيات
شركت پروفیل و یخچال سازی ایران پویا در تاريخ 16/01/1336 به صورت شركت سهامي خاص تاسيس شده و طي شماره 5566در اداره ثبت شركتها و مالکیت صنعتی تهران به ثبت رسيده است. در سال 1358 به شرکت "صنایع جنرال استیل"و متعاقبا در سال 1362 به شركت پروفیل و یخچال سازی ایران پویا تغییر نام داده است و در سال 1365 به شرکت سهامی تبدیل و در سال 1370 در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده است.
دفترفروش شرکت تهران ،میدان ونک، بزرگراه خاقانی نرسیده به بزرگراه مدرس ، ، پلاك 33.
آدرس قانونی کارخانه در کیلومتر4 جاده قدیم کرج، 45 کیلومتری زرند، نرسیده به سه راه شاد آباد واقع گردیده است.
2-1) فعاليت اصلي شركت
موضوع فعاليت شركت طبق ماده 3 اساسنامه و بموجب پروانه بهره برداری شماره 70010/973/31 مورخ 07/12/1374 صادره از وزارت صنایع و معادن عبارت است از تولید انواع یخچال، فریزر، یخچال فریزر برقی، کولر، پروفیل آلومنییوم، کارهای تولیدی و صنعتی و دیگر و همچنین اعطاء کمک به فقرا و محرومین و مشارکت در تامین منابع جهت اجرای طرح امور فرهنگی فرزندان شاهد و کلیه اموری که باتوجه به قوانین جاری کشور انجام آن منع قانونی نداشته باشد.
3-1) وضعيت اشتغال
تعداد كاركنان تمام وقت و پاره وقت شركت طي سال بشرح زير بوده است:
سـال 1383 سـال 1382
كاركنـان دائم 761 نفر 907 نفر
كاركنـان موقت 128 نفر 77 نفر
جمع 889 نفر 984 نفر
2) مبناي تهيه صورتهاي مالي
صورتهاي مالي اساساً بر مبناي بهاي تمام شده تاريخي تهيه و در موارد مقتضي از مبناي ارزشهاي جاري استفاده شده است.
3) خلاصه اهم رويه هاي حسابداري
1-3) سرمايه گذاريها
- سرمايه گذاريهاي بلند مدت به بهاي تمام شده پس از كسر هرگونه ذخيره بابت كاهش دائمي در ارزش هر يك از سرمايه گذاريها ارزشيابي ميشود .
- آن گروه از سرمايه گذاريهای سریع المعامله در بازار كه به عنوان دارايي جاري طبقه بندي ميشود به اقل بهاي تمام شده و خالص ارزش فروش مجموع سرمایه گذاریها و سایر سرمایه گذاریهای جاری به اقل بهای تمام شده و خالص ارزش فروش هر يك از سرمايه گذاريها ارزشيابي ميشود .
- درآمد حاصل از سرمایه گذاری در شرکت فرعی در زمان تصویب سود توسط مجمع عمومی صاحبان سهام شرکت سرمایه پذیر (تا تاریخ تصویب صورتهای مالی) و درآمد حاصل از سایر سرمایه گذاریها در زمان تصویب سود توسط مجمع عمومی صاحبان سهام شرکت سرمایه پذیر (تا
تاریخ ترازنامه و تصویب صورتهای مالی) شناسایی می شود .
2-3) دارائيهاي ثابت مشهود
1-2-3) دارائيهاي ثابت مشهود بر مبناي بهاي تمام شده در حسابها ثبت ميشود، مخارج بهسازي و تعميرات اساسي كه باعث افزايش قابل ملاحظه در ظرفيت يا عمر مفيد دارائيهاي ثابت يا بهبود اساسي در بازدهي آنها ميگردد به عنوان مخارج سرمايه اي محسوب و طي عمر مفيد باقيمانده دارائيهاي مربوط مستهلك ميشود . هزينه هاي نگهداري و تعميرات جزئي كه به منظور حفظ يا ترميم منافع اقتصادي مورد انتظار واحد تجاري از استاندارد عملكرد ارزيابي شده اوليه دارائي انجام
ميشود، هنگام وقوع به عنوان هزينه هاي جاري تلقي و به حساب سود و زيان دوره منظور ميگردد.
2-2-3) استهلاك دارائيهاي ثابت مشهود با توجه به عمر مفيد برآوردي دارائيهاي مربوط (و با در نظر گرفتن آئين نامه استهلاكات موضوع ماده 151 قانون مالياتهاي مستقيم مصوب 27/01/1380) و بر اساس نرخها و روشهاي زير محاسبه ميشود:
دارائــي نرخ استهلاك روش استهلاك
ساختمان 7 تا 10 درصـد نزولي
وسائط نقليه 25 تا 30 درصـد نزولي
اثاثيه و منصوبات 10 سـاله و سه ساله مستقيم
براي دارائيهاي ثابتي كه طي ماه تحصيل ميشود و مورد بهره برداري قرار ميگيرد ، استهلاك از اول ماه بعد محاسبه و در حسـابها منظور ميشود . در مواردیكه هر يك از دارائيهاي استهلاك پذير پس از آمادگي جهت بهره برداري به علت تعطيل كار يا علل ديگري براي مدتي مورد استفاده قرار نگيرد ، ميزان استهلاك آن براي مدت ياد شده معادل25 درصد نرخ استهلاك منعكس در جدول بالاست .
3-3) موجودیها: موجودی مواد و کالا به اقل بهای تمام شده یا خالص ارزش فروش ارزشیابی میشود. در صورت فزونی بهای تمام شده نسبت به خالص ارزش فروش مابه التفاوت بعنوان ذخیره کاهش ارزش موجودی شناسایی میشود. بهای تمام شده موجودی با بکارگیری روش میانگین متحرک قیمت گذاری و در حسابها منظور میشود.
4-3) ذخيره مزاياي پايان خدمت كاركنان
ذخيره مزاياي پايان خدمت كاركنان بر اساس يك ماه آخرين حقوق ثابت براي هر سال خدمت آنان محاسبه و در حسابها منظور ميشود .
4) موجودي نقد
1-4 ) موجودي نزد بانكها
5 ) سرمايه گذاري كوتاه مدت
1-5 ) سرمايه گذاري در سهام شركتهاي پذيرفته شده در بورس
2-5 ) سپرده سرمايه گذاري كوتاه مدت مربوط به سپرده نزد بانك ملي شعبه برق تهران است .
3-5 ) مبلغ -/620/552/185 ريال ذخیره کاهش ارزش سهام در حسابها منظور شده است .
6 ) حسابها و اسناد دريافتني تجاري
1-6 ) اسناد دريافتني تجاري
2-6 ) طلب از شـركتهاي گروه :
طلب از شركتهاي گروه كلاً مربوط به سود سهام میباشد.
7 ) ساير حسابها و اسناد دريافتني :
1-7 ) حصه كوتاه مدت وام مديران شركتهاي درخواست كننده
8 ) موجــودي مواد و كالا :
- موجودیهای شرکت مبلغ 4 میلیارد ریال از پوشش بیمه ای برخوردار میباشد.
9 ) سفارشات و پيـش پـرداختـها :
1383 1382
ريال ريال
شركت موتوژن 650/678/509/3 390/327/224/5
شركت آیدا پلاستیک 574/309/157/1 172/658/949/4
224/988/666/4 562/985/173/10
12 ) دارائیهای نامشهود :
1-12- افزایش دارائیهای نامشهود مربوط به خرید نرم افزارهای سهام از شرکت همکاران سیستم میباشد .
ترازنامه
سال82
داراییهای جاری : ریال
موجودی نقد 3576701265
حسابها واسناد دریافتنی تجاری 11254930807
سایر حسابهای دریافتنی 623709082
موجودی مواد وکالا 13366407491
سفارشات و پیش پرداختها 12707010
جمع دارائیهای جاری 28834455655
دارائیهای غیرجاری :
دارائیهای ثابت مشهود 12882795693
سرمایه گذاریهای بلندمدت 280646311
سایر دارائیها 198540084
سرقفلی حاصل از تلفیق 1164918240
جمع دارائیهای غیرجاری 14526900328
جمع دارئیها 43361355983
بدهیهای جاری :
حسابها واسناد پرداختنی تجاری 721470231
سایر حسابها و اسناد پرداختنی 3444052651
پیش دریافتها 37203840
ذخیره مالیات 111393184
سود سهام پیشنهادی و پرداختنی 6715417236
تسهیلات مالی دریافتی کوتاه مدت 16196700379
جمع بدهیهای جاری 27226237521
بدهیهای غیرجاری :
تسهیلات مالی دریافتی بلند مدت 1222841455
ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان 988763311
جمع بدهیهای غیرجاری 2211604766
جمع بدهیها 29437842287
حقوق صاحبان سهام :
سرمایه(12میلیون سهم یک هزار ریالی تمام پرداخت شده) 12000000000
اندوخته قانونی 1003734773
سود (زیان) انباشته 1032778923
جمع حقوق صاحبان سهام 14036513696
جمع بدهیها و حقوق صاحبان سهام 43474355983
ترازنامه
سال83
داراییهای جاری : ریال
موجودی نقد 1275693178
حسابها واسناد دریافتنی تجاری 11880941747
سایر حسابهای دریافتنی 1812174370
موجودی مواد وکالا 16151517598
سفارشات و پیش پرداختها 1479032001
جمع دارائیهای جاری 32599358894
دارائیهای غیرجاری :
دارائیهای ثابت مشهود 13513441865
سرمایه گذاریهای بلندمدت 1361058319
سایر دارائیها 88047000
سرقفلی حاصل از تلفیق 0
جمع دارائیهای غیرجاری 14962547184
جمع دارئیها 47561906078
بدهیهای جاری :
حسابها واسناد پرداختنی تجاری 6198585070
سایر حسابها و اسناد پرداختنی 2495604845
پیش دریافتها 77270230
ذخیره مالیات 2477490
سود سهام پیشنهادی و پرداختنی 4824401633
تسهیلات مالی دریافتی کوتاه مدت 18513628005
جمع بدهیهای جاری 32111967273
بدهیهای غیرجاری :
تسهیلات مالی دریافتی بلند مدت 977059534
ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان 1160933578
جمع بدهیهای غیرجاری 2137993112
جمع بدهیها 34249960385
حقوق صاحبان سهام :
سرمایه(12میلیون سهم یک هزار ریالی تمام پرداخت شده) 12000000000
اندوخته قانونی 1021810028
سود (زیان) انباشته 290135665
جمع حقوق صاحبان سهام 13311945693
جمع بدهیها و حقوق صاحبان سهام 47561906078
ترازنامه
سال84
داراییهای جاری : ریال
موجودی نقد 867012963
حسابها واسناد دریافتنی تجاری 12513480703
سایر حسابهای دریافتنی 3174000286
موجودی مواد وکالا 24348933654
سفارشات و پیش پرداختها 267251631
جمع دارائیهای جاری 41170679237
دارائیهای غیرجاری :
دارائیهای ثابت مشهود 12856377986
سرمایه گذاریهای بلندمدت 1282888982
سایر دارائیها 116347000
سرقفلی حاصل از تلفیق 0
جمع دارائیهای غیرجاری 14255613968
جمع دارئیها 55426293205
بدهیهای جاری :
حسابها واسناد پرداختنی تجاری 1084504282
سایر حسابها و اسناد پرداختنی 3385892781
پیش دریافتها 242040098
ذخیره مالیات 120635615
سود سهام پیشنهادی و پرداختنی 4266068300
تسهیلات مالی دریافتی کوتاه مدت 38770682793
جمع بدهیهای جاری 47869823869
بدهیهای غیرجاری :
تسهیلات مالی دریافتی بلند مدت 445424219
ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان 1290402655
جمع بدهیهای غیرجاری 1735826874
جمع بدهیها 49605650743
حقوق صاحبان سهام :
سرمایه(12میلیون سهم یک هزار ریالی تمام پرداخت شده) 12000000000
اندوخته قانونی 1021810028
سود (زیان) انباشته 7201167566
جمع حقوق صاحبان سهام 5820642462
جمع بدهیها و حقوق صاحبان سهام 55426293205
ترازنامه
سال85
داراییهای جاری : ریال
موجودی نقد 3106682434
حسابها واسناد دریافتنی تجاری 24606770767
سایر حسابهای دریافتنی 4130693847
موجودی مواد وکالا 8202187059
سفارشات و پیش پرداختها 831561572
جمع دارائیهای جاری 40877895679
دارائیهای غیرجاری :
دارائیهای ثابت مشهود 12678513862
سرمایه گذاریهای بلندمدت 1282888982
سایر دارائیها 235200199
سرقفلی حاصل از تلفیق 0
جمع دارائیهای غیرجاری 14196603043
جمع دارئیها 55074498722
بدهیهای جاری :
حسابها واسناد پرداختنی تجاری 820823300
سایر حسابها و اسناد پرداختنی 2147919859
پیش دریافتها 39393898
ذخیره مالیات 21007627
سود سهام پیشنهادی و پرداختنی 3798384669
تسهیلات مالی دریافتی کوتاه مدت 39377426202
جمع بدهیهای جاری 46204955555
بدهیهای غیرجاری :
تسهیلات مالی دریافتی بلند مدت 0
ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان 1709851574
جمع بدهیهای غیرجاری 1709851574
جمع بدهیها 47914807129
حقوق صاحبان سهام :
سرمایه(12میلیون سهم یک هزار ریالی تمام پرداخت شده) 12000000000
اندوخته قانونی 1021810028
سود (زیان) انباشته 5862118435
جمع حقوق صاحبان سهام 7159691593
جمع بدهیها و حقوق صاحبان سهام 55074498722
ترازنامه
سال86
داراییهای جاری : ریال
موجودی نقد 8746762531
حسابها واسناد دریافتنی تجاری 20392006270
سایر حسابهای دریافتنی 4308884992
موجودی مواد وکالا 10811002470
سفارشات و پیش پرداختها 751972312
جمع دارائیهای جاری 45010628575
دارائیهای غیرجاری :
دارائیهای ثابت مشهود 12246773846
سرمایه گذاریهای بلندمدت 1282888982
سایر دارائیها 138900199
سرقفلی حاصل از تلفیق 0
جمع دارائیهای غیرجاری 13668563027
جمع دارئیها 58679191602
بدهیهای جاری :
حسابها واسناد پرداختنی تجاری 1890165900
سایر حسابها و اسناد پرداختنی 1637061950
پیش دریافتها 46545407
ذخیره مالیات 0
سود سهام پیشنهادی و پرداختنی 3798384669
تسهیلات مالی دریافتی کوتاه مدت 44020713998
جمع بدهیهای جاری 51392871924
بدهیهای غیرجاری :
تسهیلات مالی دریافتی بلند مدت 0
ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان 1951759925
جمع بدهیهای غیرجاری 1951759925
جمع بدهیها 53344631849
حقوق صاحبان سهام :
سرمایه(12میلیون سهم یک هزار ریالی تمام پرداخت شده) 12000000000
اندوخته قانونی 1021810028
سود (زیان) انباشته 7687250275
جمع حقوق صاحبان سهام 5334559753
جمع بدهیها و حقوق صاحبان سهام 58679191602
صورت سود وزیان
سال82
فروش خالص 29834708007
بهای تمام شده کالای فروش رفته 23826635533
سود ناخالص 6008072474
هزینه های فروش، اداری و عمومی 3769346426
خالص سایر درآمدها وهزینه های عملیاتی 295537363
سود(زیان)عملیاتی 1943188685
خالص سایر درآمدها وهزینه های غیرعملیاتی 515688315
سود قبل از مالیات(زیان) 501933272
مالیات 58835285
سود(زیان)خالص 443097987
صورت سود وزیان
سال83
فروش خالص 47399919510
بهای تمام شده کالای فروش رفته 38013366830
سود ناخالص 9386552680
هزینه های فروش، اداری و عمومی 6105293659
خالص سایر درآمدها وهزینه های عملیاتی 273498835
سود(زیان)عملیاتی 3007760186
هزینه های مالی 3644138720
خالص سایر درآمدها وهزینه های غیرعملیاتی 1191220892
سود قبل از مالیات(زیان) 554842358
مالیات (21900591)
سود(زیان)خالص 532941767
صورت سود وزیان
سال84
فروش خالص 34493337323
بهای تمام شده کالای فروش رفته 30143067207
سود ناخالص 4350270116
هزینه های فروش، اداری و عمومی 5087634385
خالص سایر درآمدها وهزینه های عملیاتی 524937163
سود(زیان)عملیاتی (1262301432)
هزینه های مالی 5513150779
خالص سایر درآمدها وهزینه های غیرعملیاتی 19505542
سود قبل از مالیات(زیان) (6755946669)
مالیات 0
سود(زیان)خالص (6755946669)
صورت سود وزیان
سال85
فروش خالص 70316216442
بهای تمام شده کالای فروش رفته 57895602851
سود ناخالص 12420613591
هزینه های فروش، اداری و عمومی 6266247646
خالص سایر درآمدها وهزینه های عملیاتی 1020631032
سود(زیان)عملیاتی 7174996977
هزینه های مالی 5918564750
خالص سایر درآمدها وهزینه های غیرعملیاتی 103624531
سود قبل از مالیات(زیان) 1360056758
مالیات (21007627)
سود(زیان)خالص 1339049131
صورت سود وزیان
سال86
فروش خالص 62880676275
بهای تمام شده کالای فروش رفته 54721287895
سود ناخالص 8159388380
هزینه های فروش، اداری و عمومی 4706183317
خالص سایر درآمدها وهزینه های عملیاتی 863
935181
سود(زیان)عملیاتی 4317140244
هزینه های مالی 5642671893
خالص سایر درآمدها وهزینه های غیرعملیاتی 63224287
سود قبل از مالیات(زیان) )1388755936)
مالیات 0
سود(زیان)خالص (1388755936)
تجزیه و تحلیل صورتهای مالی:
تجزیه و تحلیل مالی فرایندی است که طی آن مشخصات و ویژگیهای بارز مالی و عملیاتی واحد اقتصادی با استفاده از صورتهای مالی و سایر اطلاعات مالی مشخص می شود و در امر تصمیم گیری ، استفاده کنندگان از صورتهای مالی را یاری می کند از جمله این وظایف ،تحلیل گری مالی را می توان نام برد که این روزها یک حسابدار موفق باید قادر به انجام آن باشد . هنگامی که یک حسابدار یک صورت مالی را تهیه و تنظیم می نماید باید خود نیز آن را تجزیه و تحلیل نموده ، و نقاط ضعف و قوت آن را به صاحبکار اطلاع دهد . این را به یاد داشته باشید که : درست است که
صورتهای مالی بیانگر وضعیت موسسه می باشند اما هر کسی متوجه آن نمی شود. این روزها حسابداران فقط موظف به ثبت زنی رویدادهای مالی و فعالیتهای موسسات نیستند . روزگاری بود که مفهوم حسابدار و ماشین حساب تفاوت چندانی با هم نداشت و یک حسابدار تنها به منظور ثبت زدن و نگه داری حسابهای در هم پیچیده موسسات استخدام می شد . اما امروزه حسابداران وظایف سنگینی بر عهده گرفته اند که شاید بتوان گفت ، تعهد آنها را در مقابل صاحبکار بیشتر کرده است. به طور کلی هر واحد اقتصادی به منظور برنامه ریزی و تعیین خط مشی آینده ،
اطلاعات و گزارشهای حسابداری را مورد بررسی قرار می دهد و از آنجا که اطلاعات حسابداری به خودی خود قابل استفاده نیستند باید ثبت و طبقه بندی شده و در قالب صورتهای مالی خلاصه گردند . برای ثبت این اطلاعات ، حسابداران هر یک از فعالیتهای مالی را مورد تجزیه و تحلیل
قرارداده و پس از طبقه بندی اقلام ثبت شده اثر آن را برمعادله حسابداری تعیین می نمایند ، سپس اقلام ثبت شده را در قالب اعداد قابل سنجش به پول خلاصه نموده سپس در این مرحله از ترکیب و تنظیم حسابهای دفتر کل گزارشهایی را تهیه می کنند که حداکثر اطلاعات مورد نیاز کسانی که به این نتایج برای ادامه فعالیت خود نیاز دارند ، را به طور ساده و خلاصه به دست می دهد . این گزارشها را در اصطلاح حسابداری صورتهای مالی می گوییم .
این روزها اگر کسی بخواهد در زمینه بورس و سهام فعالیت کند باید بتواند نسبتهای مالی یک موسسه را محاسبه کند . نسبتها مانند کلیدهایی هستند که در های بسته را باز می کنند . وقتی که شما یک صورت مالی را در اختیار دارید و می خواهید به موسسه صاحب آن صورت مالی وام بدهید ، بهترین کار محاسبه نسبتهای نقدینگی موسسه مذکور است .
نسبتهای اهرمی نیز کارایی بالایی دارند . از طریق این نسبتها می توان نسبت بدهی به دارایی و نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام را مشخص نمود . ضمناً میتوان میزان توانایی یک موسسه در پرداخت بهره را محاسبه نمود . نسبت دیگری نیز وجود دارد که نشان می دهد که درآمد شرکت تا چه اندازه برای پوشش هزینه های ثابت کافی است .
نسبتهای فعالیت که شامل : نسبت گردش موجودی کالا ، نسبت متوسط دوره وصول مطالبات ،نسبت گردش حسابهای دریافتنی ، نسبت گردش دارائیهای ثابت و نسبت گردش مجموع دارایی هاست. نسبتهای سودآوری و مالکیت هم که اهمیت خاصی برای مدیریت سهام دارد معمولاً کمتر مورد توجه سهامداران قرار می گیرد . معمولاً سهامداران تنها با توجه به سابقه یک موسسه ، اقدام به خرید سهام آن موسسه می نمایند . شاید دلیل اصلی این اقدام ، دانش ناکافی سهامداران در ایران است . معمولاً در ایران سرمایه و تجربه حرف اول را میزند و دانش جایگاه
خواصی ندارد . توجه داشته باشید که اگر تجربه و دانش در هم آمیخته شود و سرمایه در کنار این ترکیب قرار گیرد در این صورت نه تنها نتیجه مطلوب تری حاصل می شود بلکه ریسک سرمایه گذاری نیز کاهش می یابد.
صورتهای مالی
صورتهای مالی یک شرکت نشان دهنده اطلاعات خام در زمینه داراییها، بدهیها و ارزش ویژه
آن در گزارش ترازنامه و درآمدها و هزینه های موسسه در گزارش سود و زیان است بدون تجزیه و تحلیل صحیح این اطلاعات، نتایج گمراه کننده بسیاری ممکن است از این گزارشها استخراج گردد.
تجزیه و تحلیل نسبت ها
در تجزیه و تحلیل صورتهای مالی از یک «نسبت» که دو رقم متعلق به دو گروه مختلف از حسابها را به یکدیگر ارتباط می دهد، به عنوان ی ابزار اولیه استفاده می شود. تحلیلگران مالی از نسبتهای متعددی در تجزیه و تحلیلهای خود به قرار ذیل استفاده
می کنند.
طبقه بندی نسبت ها
1- نسبتهای نقدینگی :
نسبت نقدینگی به نسبتی اطلاق می شود که توانایی واحد تجاری را در واریز بدهیهای کوتاه مدت نشان دهد . اهم این نسبتها عبارتند از نسبت جاری و نسبت آنی .
2- نسبتهای فعالیت :
هر گونه کسری که در صورت آن مبلغ فروش واحدتجاری و در مخرج آن یکی از اقلام ترازنامه آمده باشد نسبت فعالیت نامیده می شود . تنها در مورد موجودی جنسی بهتر است بجای رقم فروش ، بهای تمام شده کالای فروش رفته بکار رود . نسبتهای فعالیت ، کارآیی مدیران را در کاربرد دارائیها ( منابع مالی در اختیار مدیران ) نشان می دهند .
3- نسبتهای سرمایه گذاری :
نسبتهایی را نشان می دهند هرگاه عملیات واحدتجاری زیان ببار آورد و کار به تصفیه بکشد ، تا چه اندازه طلبکاران و وام دهندگان به آن واحد تجاری به مطالبات خود می رسند ، نسبتهای سرمایه گذاری می نامند . در ضمن ، نسبتهای سرمایه گذاری طرز ترکیب سرمایه شرکت را به معنی اعم آن که کلیه منابع مالی را در بر می گیرد نشان میدهد . به عبارت دیگر نسبتهای سرمایه گذاری آنچه را به صاحبان سهام ( سرمایه ) تعلق دارد با سرمایه گذاریهای دیگران در واحد تجاری می سنجد .
4- نسبتهای سود آوری :
هدف از کاربرد نسبتهای سود آوری تععین میزان موفقیت واحد تجاری در کسب سود است . موفقیت در کسب سوود را از تعیین نسبت سود به فروش یا دارایی ها و یا از راه سنجش سود با سرمایه گذاری صاحبان سهم در واحد تجاری به دست می آورند و بسته به موردمقایسه ، آن را بازده فروش ، بازده ارزش ویژه ، بازده دارایی و یا بازده سرمایه در گردش می نامند .
- نسبتهای نقدینگی :
نسبتهای نقدینگی از مقایسه دارایی جاری یا اقلام تشکیل دهنده آن با بدهی جاری به دست می آید و بیشتر این نسبتها به صورت عدد و یا درصد نشان داده می شود . اهم نسبتهای نقدینگی عبارتند از نسبت جاری و نسبت آنی .
نسبت جاری :
هر گاه جمع دارایی جاری را بر جمع بدهی جاری تقسیم کنیم نسبتی را که به دست می آید نسبت جاری می گوئیم .
اهمیت نسبت جاری از توجه به تعریف دارائی جاری و بدهی جاری روشن می شود . دارایی جاری آنچه را که در مدتی کوتاه که معمولا کمتر از یک سال است به صورت نقد در اختیار واحد تجاری قرار می گیرد نشان می دهد و بدهی جاری مبالغی را که باید از محل دارایی جاری تامین و در کوتاه مدت پرداخت گردد ارائه می نماید.
در تفسیر نسبت جاری می باید به نوسانات آن در طول مدت هم توج
ه داشت گاه اتفاق می افتد که برای بهتر جلوه دادن این نسبت در صورتهای مالی در پایان سال به واریز موقت بعضی اقلام بدهی می پردازند و در اوائل سال بعد آنها را برگشت می دهند که این خود یک نوع حساب آرائی محسوب میشود.
نسبت آنی :
نسبت جاری نقصی بزرگ دارد و آن این است که همه اقلام دارایی جاری از لحاظ نقدینگی یکسان و مشابه در نظر گرفته می شوند در صورتی که از این اقلام دارایی جاری را باید به دو طبقه تقسیم کرد :
1. آنچه نقداست یا در حکم نقد و یا بدون کوششی در راه فروش ، نقدا وصول خواهد شد . این تعریف ، موجودیهای نقدی اعم از صندوق و بانک و همچنین حسابها و اسناد دریافتی را در بر می گیرد . به جمع این ارقام دارائیهای سیال یا دارائیهای آنی گفته میشود .
2. اقلامی از دارایی جاری که می باید از طریق فروش به پول نقد یا مطالبات تبدیل شوند . کلیه انواع موجودیهای جنسی اعم از مواد وکالا دراین طبقه قرار می گیرد .
شاید بتوان گفت که نسبت آنی یکی از مفیدترین نسبت هاست . این نسبت به وضوح نشان می دهد که آن قسمت ازدارایی جاری که از لحاظ ارزش ، ثبات بیشتری دارد و احتمال کاهش در آن کمتر است تا چه میزان می تواند پشتوانه طلبکاران کوتاه مدت قرار گیرد و به مراجعه آنان برای وصول مطالباتشان پاسخگو باشد
تجزیه و تحلیل درونی
تجزیه و تحلیل درونی به روشی اطلاق می شود که درآن اقلام یک ترازنامه و صورت سود و زیان یک سال و رابطه موجود بین آنها مورد بررسی قرار می گیرد تا معیاری برای ارزی
ابی وضع مالی و اعتباری واحد تجاری که صورتها به آن مربوط می شود به دست آید .
مراحل تجزیه و تحلیل درونی
قدم اول در تجزیه و تحلیل درونی اطمینان یافتن از صحت و کامل بودن اطلاعاتی است که در ترازنامه مندرج می باشد .
حساب موجودی نقدی حاکی از وجوهی است که می توان آنها را برای واریز بده
یها مورد استفاده قرار داد . حسابها و اسناد دریافتی که آنها را جمعا مطالبات می نامیم ، مبالغ قابل وصول بابات فروش نسیه را نشان می دهد. حسابهای نقدی و مطالبات از یک جهت مشابهت دارند و آن این که اولی پول موجود و دومی پول قابل مطالبه و وصول است که به این استدلال آن دو را جمعا می توان با مبلغ لازم برای پرداخت بدهیها مقایسه کرد .
محاسبه و تفسیر نسبتها
درابتدا باید گفت که فایده گرفتن نسبت آن است که رابطه بین اقلام عمده صورتهای مالی دقت ریاضی پیدا می کند . بعضی از نسبتها از اهمیت بیشتری برخوردارند و برخی دیگر چندان فایده ای ندارند ولی در نظر گرفتن همه آنها تصویری جامع به دست می دهد . بنابراین از نسبتهای کم اهمیت هم نباید صرفنظر کرد .
ذکر این نکته ضرور می نماید که با وجود اهمیت محاسبه ومطالعه نسبتها ، نباید هیچ گاه خود را در اسارت آنها مقید کنیم و نتیجه گیری از آنها را مطلق و تغییر ناپذیر بدانیم
نسبتها وقتی بیشتر مفهوم پیدا می کنند که با سایر نسبتها در گذشته همان واحد تجاری و یا با موسسات مشابه و یا با استانداردهای مطلوب مقایسه شوند .
فرجه تدافعی :
فایده تعیین و بررسی نسبتهای نقدینگی را در این می دانند که توان واحدتجاری رادر پرداخت بدهیهای خود مشخص کند . ولی علاوه بر آنچه به صورت بدهی در حسابها و صورتحسابها منعکس می شود ، پرداختها ی نقدی بسیاری یه عنوان هزینه و به صورت روزمره انجام میگیرند که با حسابهای بدهی ارتباطی ندارند در حالی که از لحاظ نقدینگی وکاهش آن اثر مشابه دارند .
برطرف کردن ایراد بر نسبتهای نقدینگی :
نسبت گردش نقدی :
صورت و مخرج نسبت جاری هر دو از ترازنامه گرفته می شوند ومی دانیم که ترازنامه و اقلام مندرج در آن ثابت هستند و فاقد گردش و تحرک از لحاظ دیگر می بینیم که سنجش نقدینگی و توان واریز بدهیهای کوتاهمدت لزوما با گردش پول و یک نوع پویایی سرو کار دارند به منظور پویا کردن نسبت نقدینگی بسیاری بر این عقیده اند که در محاسبه نسبت جاری بجای دارایی جاری می باید از گردش نقدی حاصل از عملیات واحد تجاری استفاده کرد و نسبتی را که به این طرز محاسبه می شود به نام نسبت گردش نقدی تسمیه کرده اند .
جشاخص نقدینگی :
از لحاظ نقدینگی اقلامی که در محاسبه نسبتهای جاری و آنی مورد استفاده قرار می گیرند هم جنس و یکسان نیستند .کالا باید به فروش برسد و حسابهای بدهکاران باید وصول شوند تا هم جنس و هم پایه موجودیهای نقدی گردیده با هم قابلیت جمع پیدا کنند . برای رفع این ایراد اصولی که بر نسبتهای جاری و آنی وارد است ، از شاخص نقدینگی استفاده می کنند .
وضع موجود نقدی و بانکی :
گفتیم وقتی موجودی حسابهای نقدی نسبت به بدهی جاری بالا باشد معمولا خطر بروز ناتوانی در واریز بدهیهای کوتاه مدت کاهش می یابد و ظاهرا واحدتجاری مربوط از اعتبار بیشتری برخوردار است ولی بعضی عقیده دارند که داشتن موجودی نقدی و بانکی زیاد بر فقدان مدیریت صحیح دلالت دارد و حکایت از راکد شدن پول می کند که چه بسا مورد مصرفی سودمند می توانست داشته باشد . هر چند این استدلال را از نقطه نظر صاحبان سهام نکته ای بجا و درست می دانیم ولی از دید بستانکاران هرچه نقدینگی بیشتر باشد وضع مطلوبتر تلقی می شود .
در تفسیر نقدینگی توجه به نکات زیر حائز اهمیت است :
1- معمولاطلبکاران موسسه برای حفظ منافع خود در رسیدن به مطالباتشان علاقمند هستند که نسبتهای جاری و آنی هر چه ممکن است بالا و دوره گردش عملیات تا حد امکان کوتاه باشد در اینجا از نقطه نظر مدیران موسسه ، تضادی بین نقدینگی و سود آوری پیدا می شود به این توضیح که وقتی نقدینگی و بخصوص نسبت آنی را بالا نگه دارند پول راکد می ماند و به تحصیل در آمد و سود لطمه می خورد .و اگر نقدینگی و نسبتها کاهش پیدا کنند ، اعتبار موسسه در نظر دیگران مخصوصا طلبکاران و بانکها تنزل می یابد .
2- بعضی از مدیران به هنگام تنظیم صورتهای مالی به اقداماتی ناموجه مبادرت می ورزند و سرمایه در گردش را بهتر از آنچه هست نشان می دهند . به این منظور ثبت خریدهای پایان سال را معوق می گذارند تا موجودی جنسی کاهش یابد و در وصول مطالبات خودحداکثر کوشش می کنند تا کاهش این دو حساب موجب افزایش دوره گردش کالا و بهبود دوره وصول مطالبات شود . طبعا هر اقدامی که دارایی جاری و بدهی جاری هر دو را ولو به مبلغ یکسان کاهش دهد نسبت جاری را اگر یک یا بیشتر باشد بهتر می کند .
به این گونه کارها یعنی فعل و انفعالاتی که وضع حساب و صورتهای مالی را بهتر از واقع نشان دهد اصطلاحا حساب آرائی می گویند .
گردش مطالبات
هدف از تجزیه و تحلیل مطالبات بررسی کیفی حسابها و اسناد دریافتی است و گرنه از لحاظ کمی ثبت و ضبط و طبقه بندی مطالبات در دفترداری مطرح می شود . برای تحلیل مطالبات از دو روش استفاده می شود : یکی زمان بندی مطالبات و دیگری تعیین دوره وصول مطالبات .
زمان بندی مطالبات :
برای زمان بندی مطالبات ، حسابها و اسناد دریافتی بر حسب مدت از تار
یخ سررسید طبقه بندی می شوند ، مثلا حسابهایی که تا یک ماه از سررسید آنها گذشته با هم منظور و به همین ترتیب حسابهایی که دو ماه و سه ماه و ... و یک سال از موعد وصول آنها گذشته است به تناسب مدت با یکدیگر طبقه بندی می گردند.
از رویاین صورت یا جدول بهتر می توان قابلیت وصول مطالبات را پیش بینی و برآورد کرد .مثلا وقتی جمع مطالباتی را که چند سال از سررسید آنها گذشته با مطالباتی که تازه سررسید آنها فرا رسیده است مقایسه می کنیم می بینیم که شاید 10 درصد از حساب سالهای قبل هم در سال جاری وصول نشود در حالیکه بیش از 95 درصد مطالبات اخیر به حیطه وصول در خواهد آمد .
دوره وصول مطالبات :
هر گاه زمان بندی حسابها و اسناد دریافتی مشکل باشد و یا بررسی بیشتری ضروری تشخیص شود تعیین دوره وصول مطالبات سودمند واقع خواهد شد .
گردش کالا :
کالارا مترادف موجودی جنس بکار می بریم و به این تعبیر شامل مواد اولیه ، کالای در جریان ساخت و کالای ساخته شده می شود و ملزومات تولید را هم در بر می گیرد .
