بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
هماتولوژي:
هماتولوژي علم مطالعه سلولهاي خوني وانعقادي راشامل ميشود.اين دربرگيرنده بررسي غلظت،ساختمان وعملكردسلولهاي خوني وپيش سازهاي آنهادرمغزاستخوان،بررسي آندسته ازتركيبات شيميايي پلاسماياسرم كه ارتباط نزديكي باساختمان وعملكردسلولهاي خوني دارندونيزبررسي عملكردپلاكتهاوپروتئينهاي انعقادي است .
اسلاید 2 :
هموگلوبين :
هموگلوبين يك پروتئين كونژوگه است كه بعنوان وسيله اي براي انتقال اكسيژن ودي اكسيدكربن خدمت مي كند.
درحالت اشباع كامل هرگرم هموگلوبين 1/34ميلي ليتراكسيژن راحمل مي كند.
يك مولكول هموگلوبين ازدوجفت زنجيره پلي پپتيدي (گلوبين)وچهارريشه پروستتيك (هم)كه هريك ازآنهاداراي يك اتم آهن فرواست،تشكيل يافته است.
- هنگاميكه هرريشه ”هم“بايك مولكول اكسيژن تركيب مي شودبه آن اكسي هموگلوبين(Hbo2)مي گويند.
- هنگاميكه آهن هم اكسيدشده وبه فرم فريك تبديل شودمتهموگلوبين (همي گلوبين Hi)تشكيل مي شودكه قابليت حمل اكسيژن يا دي اكسيدكربن راندارد.
اسلاید 3 :
اندازه گيري غلظت Hb:
- روش سيان مت هموگلوبين (همي گلوبين سيانيدHiCN)روشي آسان وقابل دسترس بامحلول استانداردپايداراست.
- فري سيانيدپتاسيم هموگلوبين رابه همي گلوبيت سيانيد(HiCN)تبديل مي كند.تركيب آخري داراي طيف جذبي گسترده ايست كه حداكثرآن در540نانومتراست.
- محلول درابكين( تغييريافته ):
- فري سيانيدپتاسيم K3Fe(CN)6 --------------0.2gr
- سيانيدپتاسيم KCN----------------------0.05gr
اسلاید 4 :
فسفات دي هيدروژن پتاسيم(بدون آب) KH2Po4-----0.14gr
دترژنت غيريوني(Sterox SEياTriton X100)-----0.5-1ml
آب مقطر----------------------------------------تا1000ml
روش كار:
20ميكروليترخون به 5ميلي ليترمعرف اضافه مي شود(1:251)بخوبي مخلوط نموده وپس از3دقيقه جذب نوري آن دربرابربلانك معرف در540نانومتراندازه گيري مي شود.
محاسبه : Hb(g/dl)=At/As*Cs/100*251
وجودپروتئينهاي غيرطبيعي درپلاسما،هيپرليپمي،افزايش شمارش لكوسيتها(بيش از30هزار)ياوجودقطرات چربي ايجادكدورت كرده ومقدارHbرابطوركاذب بالانشان مي دهند.
بسته بودن تورنيكت به مدت طولاني باعث غليظ شدن خون وافزايش كاذب Hbمي شود.
خطاها:
1-خطاهاي ناشي ازنمونه
اسلاید 5 :
2-خطاهاي ناشي ازوسايل
3-خطاهاي ناشي ازكاربر
4-خطاهاي ناشي ازروش كار
استفاده ازكووت نامناسب مي تواندخطاي عمده اي ايجادكند،استفاده ازكووت هاي Flow-throuhبهتراست.
خطاهاي انساني رامي توان باآموزش مناسب،درك اهميت باليني آزمايش،پيروي كردن ازدستورالعملهاي كتبي وشفاهي وآشنابودن باتجهيزات ومنابع خطاكاهش داد.
خطاهادراثرخستگي افزايش مي يابندومعمولادرنزديكي انتهاي روز كاري خطابيشتراست.
تكنولوژيستي كه ذاتاونيزدراثرآموزش باحوصله ودقيق بوده وبه كارخودعلاقه مندباشدكمتردچارخطامي شود.
استفاده ازتجهيزات خودكاركه امروزه بطورگسترده مورداستفاده قرارمي گيرنداغلب خطاهاي انساني راحذف مي كنند.
درروش سيان مت هموگلوبين همه مشتقات HbبهHiCNتبديل مي شوند.به استثنائ S Hb(سولفوهموگلوبين)
اسلاید 6 :
هماتوكريت(PVC):
پيش ازبرداشتن نمونه خون براي آزمايشات هماتولوژي ،هم زدن كامل نمونه بسياراهميت دارد.
هماتوكريت عبارت است از نسبت حجم اريتروسيتهابه حجم كل خون وبه صورت %بيان مي شود.
هماتوكريت خون وريدي باهماتوكريت خون مويرگي مطابقت داردوهردوي آنهابيشترازهماتوكريت توتال بدن هستند.
هپارين و(EDTA)ضدانعقادهاي مناسب براي هماتوكريت هستند.
هماتوكريت رامي توان بطورمستقيم به وسيله سانتريفوژ نمودن به روش ماكرويا ميكرو اندازه گيري نمودويابطور غيرمستقيم ازحاصلضرب MCVدرشمارش RBCمحاسبه نمودكه اينكاردردستگاههاي خودكارشمارشگرانجام مي شود.
چنانچه خون دردماي اتاق نگهداري شوددرفاصله 6تا24ساعت تورم اريتروسيتهاباعث بالارفتن MCVوHctمي شود.شمارش سلولي وانديسهادردماي 4درجه سانتيگرادبه مدت 24ساعت ثابت هستند.
روش ميكرو:
اسلاید 7 :
وسايل:
1-لوله موئينه به طول تقريبا 7سانتي مترباقطرداخلي يك ميلي مترمورداستفاده قرارمي گيرد.
2-خميرهماتوكريت
3-سانتريفوژهماتوكريت
4-خط كش
لوله بايدحداقل 5سانتيمترازخون پرشود.
سانتريفوژكردن در12000 -10000gبمدت 5دقيقه كافي است مگرآنكه Hctبيش از50%باشدكه دراينصورت براي اينكه حداقل به دام افتادگي پلاسمادرلابلاي گلبولهاايجادشودبهتراست 5دقيقه ديگراضافه شود.
Hctنشاندهنده غلظت گلبولهاي قرمزاست ونه كل توده گلبول قرمز.
درحاملگي به هيدرمي Hct كم مي شوددرحاليكه توده كل گلبولهاي قرمزجريان خون كاهش نيافته است.
درشوك همراه باغليظ شدن خون Hctممكن است نرمال وياحتي بالا باشد،درحاليكه توده گلبول قرمزممكن است دراثرازدست رفتن خون به حدقابل توجهي كاهش يافته باشد.
اسلاید 8 :
نتيجه هماتوكريت بلافاصله پس ازخونريزي وياترانسفوزيون براي ارزيابي آنمي قابل اعتمادنخواهدبود.
منابع خطا:
1-سانتريفوژ
2-نمونه
3-خطاهاي انساني
زمان وسرعت كافي سانتريفوژ نمودن براي بدست آوردن يك Hctصحيح ضروري است.
باانجام سانتريفوژمقداركمي لكوسيت ،پلاكت وپلاسمادرلابلاي ستون گلبولهاي قرمزباقي مي ماند،خطاي ناشي ازاين مقداربي اهميت است.
درآنمي ماكروسيتيك،اسفروسيتوزوآنمي هاي هايپوكروميك مقدارپلاسماي به دام افتاده اندكي بيشتراست ودرآنمي سيكل سل اين مقداربازهم بيشترخواهدبود.
درمواردي كه دستگاههاي شمارشگربه وسيله روش ميكروهماتوكريت كاليبره مي شوند،توصيه مي شودتصحيح مربوط به پلاسماي به دام افتاده انجام شود.
اسلاید 9 :
وضعيت بيمار،فعاليت عضلاني وطولاني شدن زمان تورنيكت مي تواندباعث تغييردرHctشود.
ناكافي بودن نمونه خون براي مقدارثابتي از EDTAبه دليل چروكيده شدن سلولهاباعث كاهش كاذب Hctمي شودولي درميزان Hbوشمارش سلولهاتاثيرندارد.
خوب هم نزدن نمونه ،نادرست خواندن سطح سلولهاوپلاسماوبه شمارآوردن لايه بافيكوت جزئ اريتروسيتها ازجمله خطاهاي تكنيكي است.
درحالت مناسب دقت هماتوكريت باضريب تغييرات 2CV±برابر0.1است.درمقاديرهماتوكريت پايين به دليل خطاي درقرائت CVبالاترخواهدبود.
مشاهده ماكروسكوپي نمونه مي توانداطلاعات ارزشمندي به مابدهد.
شمارش سلولها
قبلابه دليل استفاده ازهموسيتومترتعدادسلولهادرميلي مترمكعب بيان مي شد(1ميليمترمكعب =ml1/00003(،امروزه كميته بين المللي استانداردسازي خونشناسي توصيه مي كندكه واحدحجم بصورت ليتربيان شود،بعنوان مثال
اسلاید 10 :
500*10⁶/mm³=500*10⁶µl=500*10¹²/l=اريتروسيت ها
70*10³/mm³=70*10³µl=7*10⁹/l=لكوسيت ها
300*10³/mm³=300*10³µl=300*10⁹/l=پلاكت ها
شمارش اريتروسيتها:
دستگاههاي شمارشگراساس كارشان يابرپايه امپدانس الكتريكي است وياپراكنده شدن نور،درروش اول سلولهاازميان منفذي كه جريان الكتريكي ثابتي ازآن مي گذرد،عبوركرده وباعث تغييرمقاومت الكتريكي مي شوندونوسانات ولتاژايجادشده اندازه گيري مي شوند.
هرسلولي كه ازمنفذ عبورمي كندجايگزين هم حجم خودازمحلول ايزوتون مي شودوباعث افزايش مقومت شده ويك پالس ولتاژتوليد مي كند،پالسهاكه ارتفاع آنهاباحجم سلول متناسب است،شمارش مي شوند.
اگردويابيش ازدوسلول بطورهمزمان واردمنفذ شوندبه عنوان يك پالس شمارش خواهندشد،اين باعث خطاي كوانسيدانس مي شودكه بايدتصحيح گردد.دردستگاههاي جديداين خطابطورخودكارتصحيح مي شود.
درروش دوم نورتابيده شده ازمنبع نوري بروي فلوسل كه سلولهاازآن عبورمي كنند،متمركز مي شود.عبورهرسلول باعث پراكندگي نورمي گرددويك اشكاركننده حساس به نورميزان پراكنده شدن نوررااندازه گيري مي كند.اندازه پالس آشكارشده متناسب بااندازه ذرات موردنظر(WBC،RBC،پلاكت )خواهدبود.
