بخشی از مقاله
چکیده
آزمایشی به منظور بررسی تأثیر اندازه ذرات سیلاژ ذرت - با میانگین های هندسی متفاوت - برروی فعالیت جویدن، نرخ ترشح بزاق و کاهش اولیه اندازه ذرات خوراک انجام شد.تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از: سیلاژ بلند و %4 مکمل چربی، سیلاژ بلند و %0 مکمل چربی، سیلاژ کوتاه و %4 مکمل چربی، سیلاژ کوتاه و %0 مکمل چربی. نرخ ترشح بزاق در کلیه تیمارها به ازای کلیه مواد مغذی و وزن بدن تحت تأثیر اندازه ذرات قرار نگرفت اما سطح چربی به طور معنیداری نرخ ترشح بزاق را تحت تأثیر قرار داد. ضمنا، مشخص شد که کاهش اندازه ذرات نقش مهمی در فعالیت جویدن بر عهده دارد و سبب کاهش آن میگردد. در کل نتایج نشان می دهند که بافت فیزیکی در مقایسه با مصرف خوراک فراسنجه مهمتری در ترشح بزاق می باشد چرا که نقش اندازه ذرات در تحریک نشخوار و فعالیت جویدن بسیار با اهمیت است. الیاف مؤثر فیزیکی تیمار های آزمایشی با استفاده از الک های جدید و قدیم پنسیلوانیا محاسبه شدند.
واژههای کلیدی : اندازه ذرات، سیلاژ ذرت، مکمل چربی عبوری، میانگین هندسی، فعالیت جویدن، نرخ ترشح بزاق
مقدمه
استفاده بهینه از جیره توسط نشخوار کنندگان هم با ترکیب شیمیایی و هم با ترکیب فیزیکی جیره تحت تاثیر قرار می گیرد - . - 7
کاهشpH شکمبه به خاطر تجمع اسیدهای چرب فرار در شکمبه می باشد که این کاهش نیز ناشی از مصرف زیاد جیره های حاوی مواد سهل الهضم و یا جیره های حاوی الیاف مؤثر فیزیکی پایین - - peNDF است.اسیدوز تحت بالینی نیز می تواند منجر به کاهش هضم الیاف شود و سبب وقوع نوسانات در مصرف خوراک، اسهال، کاهش چربی شیر، لنگش و سایر اختلالات متابولیکی گردد. آلن در سال 1997 برآورد نمود که بافر های موجود در بزاق برای خنثی سازی 30 تا 40 درصد اسید های ناشی از تخمیر در شکمبه کارایی دارند. بنابر این اگر با دستکاری جیره بتوان کاری کرد که زمان جویدن افزایش پیدا کند می توانیم وضعیت pH شکمبه را بهبود ببخشیم و خطر ایجاد اسیدوز شکمبه ای را کاهش دهیم - . - 3 با توجه به موارد مذکور و نقشی که فراوری فیزیکی در بهبود ارزش تغذیه ای دارد تحقیق حاضر به منظور بررسی اثرات اندازه ذرات سیلاژ ذرت بر فعالیت جویدن،نرخ ترشح بزاق و کاهش اولیه اندازه ذرات خوراک در گوسفند صورت گرفت.
مواد و روش ها در این آزمایش از 4 راس گوسفند فیستولا دار شکمبه ای با میانگین وزن 36 2 کیلوگرم و متوسط سن 2 سال، و نیز 4 جیره - با میانگین های هندسی مختلف - با نسبت علوفه به کنسانتره 50 به50 در قالب طرح چرخشی متوازن ، استفاده شد. تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از: سیلاژ بلند و %4 مکمل چربی، سیلاژ بلند و %0 مکمل چربی، سیلاژ کوتاه و %4 مکمل چربی ، سیلاژ کوتاه و %0 مکمل چربی. مکمل چربی مورد استفاده در آزمایش از نوع نمک کلسیمی اسید چرب بلند زنجیر بود. کلیه دام ها در سطح نگهداری تغذیه شدند. از الک های جدید - PSPS new - و قدیم - PSPSoriginal - پنسیلوانیا برای تعیین توزیع اندازه ذرات استفاده شد. میانگین هندسی اندازه ذرات بر اساس روابط جامعه مهندسی کشاورزی آمریکا محاسبه گردید. فراسنجه مؤثر فیزیکی - - pef برای دو سامانه قدیم و جدید بر اساس نسبت ماده خشک باقی مانده برروی دو الک 19 - و 8 میلی متری - - pefpspsoriginal - و سه الک - 19،8 و1/18 میلی متری - - - pefpspsnew بالایی محاسبه شد.مقادیر الیاف مؤثر فیزیکی - peNDF - برای سامانه PSPSnewو PSPSoriginal به ترتیب با ضرب نمودن pefpspsnew و pefpspsoriginal در مقدار الیاف نامحلول در شوینده خنثی مواد خوراکی باقیمانده برروی سه الک و دو الک بالایی به دست آمد - 4 و. - 3 میزان فعالیت جویدن و نشخوار دام ها به صورت چشمی و به فواصل زمانی پنج دقیقه ای در دوره های 24 ساعته برای کلیه دام ها اندازه گیری شد. نوع فعالیت دام - مصرف خوراک، نشخوار و استراحت - در ابتدای هر پنج دقیقه ثبت گردید - . - 6 برای اندازه گیری نرخ ترشح بزاق کلیه محتویات شکمبه از طریق فیستولای شکمبه ای خارج گردید. سپس 50 درصد میزان مصرف ماده خشک برای مدت 35 دقیقه در اختیار دام ها قرار داده شد. در طی انجام آزمایش، دام ها دور از دسترس آب قرار گرفتند. پس از پایان مدت زمان در نظر گرفته شده، محتویات شکمبه مجدداً از طریق فیستولای شکمبه ای خارج و وزن شده و میزان رطوبت آن تعیین گردید . نرخ ترشح بزاق با در نظر گرفتن میزان رطوبت مواد خوراکی و محتویات شمکبه و مدت زمان در نظر گرفته شده تعیین گردید - - . با اندازه گیری توزیع اندازه ذرات محتویات شکمبه ای خارج شده به هنگام اندازه گیری نرخ ترشح بزاق، تأثیر جویدن اولیه روی میزان کاهش اندازه ذرات تعیین شد. برای اندازه گیری توزیع اندازه ذرات از روش الک مرطوب و شش الک با قطر منافذ 6/35، 4/75، 3/35، 1/68و 0/8 میلی متری و یک صفحه زیرین استفاده گردید - . - 2جهت تجزیه آماری داده های به دست آمده از آزمایش از رویه مختلط - - MIXED نرم افزار آماری - 5 - SAS استفاده شد.
نتایح و بحث
نتایج مربوط به کاهش اولیه اندازه ذرات، فعالیت جویدن و نرخ ترشح بزاق به ترتیب در جداول 1، 2 و 3 گزارش شده است.مقایسه توزیع اندازه ذرات مواد خوراکی جویده شده نشان داد که جویدن اولیه سبب کاهش اندازه ذرات بزرگ و افزایش نسبت ذرات کوچک - 1/18 میلی متر - میشود.از آنجایی که محتوی ماده خشک علوفه و نوع علوفه و الیاف نامحلول در شوینده خنثی و نیز ساختار سه بعدی بافت گیاهی برای کلیه جیره های آزمایشی یکسان بود، معنی دار شدن اثر متقابل برای الک 6/35 میلی متری نشان می دهد که هم اندازه ذرات و هم مکمل چربی بر کاهش اندازه ذرات به هنگام جویدن اولیه مؤثر هستند. از آنجایی که انتظار می رود الیاف بزرگتر بتوانند کل زمان جویدن را به ازای هر کیلوگرم ماده خشک یا الیاف مصرفی افزایش دهند، لذا در این مطالعه کل زمان جویدن و مصرف خوراک به ازای هر کیلوگرم از الیاف مؤثر فیزیکی مصرفی 2 الکی تحت تاثیر تیمارها قرار نگرفت. در عوض با کاهش اندازه ذرات علوفه زمان مصرف خوراک و جویدن به ازای هر کیلوگرم از ماده خشک یا الیاف نامحلول در شوینده خنثی مصرفی کاهش پیدا کرد که این نتایج تائید کننده یافته های کونونوف و همکاران - 2003 - بوده و نشان می دهد که احتمالا در جیره های حاوی مقادیر بیش از حداقل توصیه شده از الیاف مؤثر فیزیکی بزرگتر از 1/18 میلی متر، فعالیت جویدن، بیشتر از آن که تحت تاثیر الیاف مؤثر فیزیکی باشد رابطه بهتری با کل الیاف نامحلول در شوینده خنثی جیره دارد. مکمل سازی چربی که در واقع نوعی تغییر شیمیایی و فیزیکی محسوب می شود، توانست نرخ ترشح بزاق را دستخوش تغییر کند. به طور کلی افزودن چربی سبب کاهش ترشح بزاق به ازای مواد مغذی گردید که احتمالا اثر پوشانندگی مکمل چربی سبب عدم تحریک گیرنده های عصبی تحریک کننده نشخوار در دیواره شکمبه- نگاری شده است و به دنبال آن کاهش فعالیت جویدن، کاهش ترشح بزاق را در پی داشته است. بنابراین اندازه ذرات نقش مهمی در تحریک نشخوار دارد و کاهش آن سبب کاهش فعالیت جویدن و ترشح بزاق میشود. کاهش زمان ماندگاری در شکمبه به دنبال کاهش اندازه ذرات هرچند سبب افزایش نرخ
