بخشی از پاورپوینت
--- پاورپوینت شامل تصاویر میباشد ----
اسلاید 1 :
اتم و ذرات بنيادي
جهان ، بزرگترین مجموعه ممکن است که از ذرات بنیادی شکل یافته است. این ذرات توسط نیروهای گرانشی ، الکترومغناطیسی و هستهای به هم پیوند یافتهاند. سلسله مراتب ساختمانی آن در فضا ( از هستههای اتم گرفته تا ابر کهکشانها) و سیر تکاملی آن (از گوی آتشین تا اشکال کنونی) توسط ویژگیهای ذرات بنیادی و برهمکنش آنها اداره میشود. بنابراین ، تشریح ساختمان جهان و تکامل آن بر اساس خواص و برهمکنش ذرات بنیادی صورت میگیرد.
ماده جهان از ذرات بنیادی تشکیل شده است. اجسام ، بدن انسان ، ستارگان و ... سیستمهایی متشکل از ذرات بنیادی هستند که از نظر تعداد و نحوه جفت و جور شدن با هم تفاوت دارند. بنابراین ، وجود ذرات بنیادی باید در تمام پدیدههای جهان ملموس باشد. فیزیک ذرات بنیادی درک عمیقتر و دید بالایی را در مورد ساختمان و تکامل اجسام منفرد مانند اتمها ، مولکولها ، بلورها ، صخرهها ، سیارات ، ستارگان ، منظومههای ستارهای و کل جهان ارائه میدهد. برای همین مطالعه ذرات بنیادی برای فیزیک معاصر و بخصوص اختر فیزیک و کیهان شناسی اهمیت اساسی دارد.
خواص ذرات بنیادی
* ذرات بنیادی دیده نمیشوند.
جرم ذرات بنیادی
جرم ذرات بنیادی بسیار کوچک است ، از اینرو آنها را میتوان تا سرعت بالایی رساند. مانند فوتونها که بدون جرم بوده و بالاترین سرعت ممکن «سرعت نور) را دارا هستند. سبکترین ذره با جرم غیر صفر الکترون است با جرمی در حدودme = 9x10-28 gr اغلب به عنوان واحدی برای سنجش جرم سایر ذرات به کار میبرند. جرم پروتون برابر mp=1836me و جرم نوترون mn=1838.6me میباشد.
اسلاید 2 :
انرژی ذرات بنیادی
انرژی به سبب تغییرپذیری زیادش بر کل جهان حاکم است که ساختمان فضایی ، تکامل زمانی تمام سیستمها از ذرات بنیادی گرفته تا خوشههای کهکشانی را تعیین میکند. این تنوع انرژی به چند برهمکنش معدود بین ذرات بنیادی میتواند تقلیل یابد.
عدد باریونی
ذرات سنگین ، باریون نام دارند. چنانچه باریونها به حال خود رها شوند ، متلاشی میگردند. تنها باریون پایدار پروتون است. در تمام فرایندهای مشاهده شده ، تعداد باریونها همواره بقا دارد «قانون بقای باریون ΔN=0).قانون بقای باریون پایداری پروتونها را بیان میکند ، باریونی سبکتر از پروتون وجود ندارد. آزمایشات نشان دادهاند که مدت زمانی که طول میکشد تا پروتون تلاشی یابد طولانی تراز 1022 سال ، یعنی <1012 بار طولانی تر از عمر جهان باشد. عدد بار یونی را با N نشان میدهند که برای باریونها (پروتون ، نوترون ، هیپرونها) N=+1 ، برای پاد باریونها N=-1 برای سایر ذرات مزونها ، لپتونها) N=0 ، برای هستهها N>+1 ( N برابرعدد جرمی A است) و برای پاد هستهها N<-1(Nبرابر –A است) میباشد.
عدد لپتونی
فرمیونهای سبک همان لپتونها هستند که عدد لپتونی را با L نشان میدهند. برای لیپونها «الکترون ، موئون ، نوترینو) این عدد برابر L=+1 ، برای غیر لیپونها (باریونها ، بوزونها) این عدد برابر L=0 و برای پالیتونها «پوزیترون ، موئون مثبت ، پادنوترینو) این عدد برابر L=-1 میباشدو قانون بقای لیپتون بصورت ΔL=0 میباشد. یعنی مجموع تمام لیپتونها قبل و بعد از واکنش مقدار ثابتی دارند.
اسلاید 3 :
ایزواسپین
برهمکنش قوی نوکلئونها در هسته ، به بار الکتریکی بستگی ندارد. اندرکنشهای N-P ، N-N ، P-P ، همگی شبیه هم هستند و تفاوت چندانی بین نکلئونهای باردار و خنثی وجود ندارد. که اختلاف آنها به وسطه ایزواسپین بیان میشود.
زوجیت
زوجیت یکی از ویژگیهای اساسی ذرات بنیادی است که متناظر با انعکاس آینهای مختصات فضایی است. این ویژگی ، یک خاصیت تقارنی تابع موج است. زوجیت ممکن است مثبت یا منفی باشد بر حسب آنکه تابع موج در اثر انعکاس فضایی ، زوج یا فرد باشد. زوجیت در بر همکنشهای قوی و الکترومغناطیسی بقا دارد. اما در برهمکنشهای ضعیف نقض میشود.
ذرات بنیادی واحدهای اساسی برای ساختمان جهان میباشند و بر اساس جرم در حال سکونشان به بار یونها (ذرات سنگین) ، لپتونها (ذرات سبک) و مزونها (ذرات میان وزن) طبقه بندی میشوند.
* بیشتر ذرات بنیادی و احتمال تمام آنها میتوانند در نتیجه تبدیل انرژی به ماده به وجود آیند حداقل انرژی لازم برای تولید گروهی از ذرات از معادله انرژی انیشتین بدست میآید.
* در چگالی های زیاد ذرات ناپایدار «نوترون ، هیپرونها ، مزونها) پایدار میشوند. و نیز ذرات پایدار «الکترون و پروتون) میتوانند در اثر برخوردهای متقابل با ذرات خود نابود شوند.
* چنانچه واحدهای اساسی پایدار (ذرات بنیادی پایدار) ، دارای وجود تضمین شدهای نباشند، هیچ چیز در جهان مادی وجود تضمین شدهای نخواهد.
اسلاید 4 :
تعریف ذرات بنیادی واقعی
ذرات بنیادی به لحاظ نیم عمرشان و نیز پایداریشان و ظاهر شدن در واکنش ها و پدیده های میکروسکوپیک و در کل خواص شیمیایی و فیزیکی خودشان در خانواده های مختلف دسته بندی و بررسی می شوند عده ای از این ذرات با فراوانی بیشتر در اغلب اوقات ظاهر می شوند و پدیده های میکرو سکوپیک را کنترل می کنند، به ذرات بنیادی واقعی معروف هستند.اساسا چهار دسته هیپرون وجود دارد که عبارتند از:
* هیپرون لاندا
*هیپرون سیگما
*هیپرون کسی
* هیپرون امگا
تمام هیپرون ها به ذرات هسته ای تجزیه می گردند.هر هیپرون دارای یک ضد ذره با علامت مخالف است.دنیای ذرات بنیادی هم از نظرتنوع ذرات و هم از نظر نوع تاثیرات و تبدیلات متقابل ، دنیای غنی محسوب می شود .
هادرون ها:
تحقیقاتی که با شتابدهنده ها یی بزرگ انجام شده اند بطور قوی به دانش ذرات بنیادی کمک کرده اند قبل از همه اشاره ها به بزرگترین خانواده ذرات هادرون ها یعنی ذرات شرکت کننده در برهمکنش های قوی هسته ای است ، اشاره می کنیم.اصول بنیادی این مدل را می توان به شرح زیر فرمول بندی کرد:
*هادرون ها را به معنای درست کلمه نمی توان جز ذرات بنیادی به شمار آورد آنها ساختار درونی پیچیده ای دارند و مانند هسته های اتمی دستگاه های مقید و متشکل از ذرات به راستی بنیادی یا اساسی اند. عناصر اصلی ساختارهادرون ها کوارک نام دارد .
اسلاید 5 :
*نظام هادرونی امکان می دهد که اظهار کنیم کلیه باریونهای شناخته شده از سه کوارک و پاد باریونها از سه پاد کوارک تشکیل شده اند. در حالی که تمام مزون ها از یک کوارک و یک پاد کوارک تشکیل شده است . دست کم شش نوع کوارک وجود دارد که هر کدام آنها حاصل عدد کوانتومی جدید یعنی طعم هادرونی است و به صورت زیر تقسیم بندی می شوند:
*کوارک b (کوارک زیبا)
*کوارک c (کوارک افسون)
*کوارک d (کوارک پایین)
*کوارک s (کوارک شگفت)
* کوارک t (کوارک درست)
* کوارک u (کوارک بالا)
لپتونهای متنوعی کشف شدهاند که آنها براساس خواص فیزیکی و کوانتومی ویژه خود «جرم ، بار ، اسپین و غیره) به صورت زیر تقسیم بندی می شوند:لپتون های الکترون (e): اینها به نوبه خود دو دسته اند:
الکترون ها
نوترینوی الکترون
لپتون های موئون: اینها نیز به نوبه خود دو دسته اند:
موئون
نوترینو موئون
لپتون های تو (T): اینها نیز دو دسته اند:
لپتون های تو منفی
نوترینو تو