بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
مقدمه:
فشار عصبی یا استرس در زندگی روزمره ما بطور فراوان مشاهده می شود نگرانی افراد نسبت به کار ، خانواده ، مشکلات اجتماعی ، اقتصادی ، نیاز های گوناگون ، توقع سازمان از کارکنان ، مشکلات مدیریت وتوقعات کارکنان و... موجب می گردد افراد از لحظه بیداری تا هنگام خواب همواره دچار هیجانها ، تنشها ،بیم ها وامیدهای گوناگون باشند که برخی اوقات با ظرفیت بدنی آنها متناسب وگاه با آن متناسب نیست .
این تنش ها می تواند به ناراحتی های جسمی نظیر زخم معده ، فشار خون بیماریهای قلبی و... بینجامد . همچنین ممکن است منجر به پیامدهایی مانند سردرد ، تاریکی دید ، آشفتگی ذهن ، منفی گرایی ،پریشان گویی ، افسردگی ، بی خوابی وناراحتی های عصبی وروانی گردد.
در این مقاله با تعریف فشار عصبی ومراحل آن عوارض وپیامهای ناشی از آن وراههای مقابله با آن از طریق فرد وسازمان آشنا می شویم .
اسلاید 2 :
تعریف فشار عصبی
تعاریف مختلفی در باره فشار عصبی ، استرس ، فشار روانی وتنش ارائه شده است که زمینه مشترک همه تعاریف این است که علت ایجاد فشار عصبی وجود محرکی بصورت فیزیکی یا روانی است ، وفرد بطریقی خاص نسبت به آن عکس العمل نشان میدهد.
در این مقاله فشار عصبی عبارت است از عکس العمل فرد برای سازگاری نسبت محرکی که بصورت فیزیکی یا روانی الزامات گسترده ای را برای او بوجود آورده است .
اسلاید 3 :
فشار عصبی وفرد
دکتر هانس سلیه نشانه های (سندرم ) سازگاری عمومی ونظریه فشار عصبی خوب وبد را مطرح ساخت . طبق این نظریه هر یک از انسانها در سطح معمولی در برابر حوادثی که فشار عصبی همراه دارند از خود مقاومت نشان میدهند . بعضی از اشخاص می توانند تا حد زیادی در برابر فشار عصبی بردبار باشند ، وبرخی دیگر فاقد تحمل هستند در هر حال هر یک از افراد بشر دارای مرزی هستند که از آن به بعد فشار عصبی شروع به اثرگذاری می کند .
بر اساس نظریه دکتر سلیه سندرم سازگاری شامل سه مرحله است .
1 - مرحله اخطار
2 - مرحله مقاومت
3- مرحله واماندگی یا تحلیل رفتگی
اسلاید 4 :
مرحله اول : اعلام خطر
این مرحله زمانی شروع می شود که فرد با یک عامل ایجاد فشار عصبی روبرو شده باشد . در این مرحله ممکن است فرد بی جهت احساس هراس کرده و در مقابل چگونگی مقابله با آن احساس سرگردانی کند . در این مرحله اگر فرد آزمایش شود نشانه های فیزیولوژیکی زیر ممکن است در اودیده شود .
- افزایش تنفس
- افزایش فشار خون
- افزایش ضربان قلب
- پریدگی رنگ
- نشستن عرق سرد بر پیشانی
- تنش وانقباض عقلانی
اسلاید 5 :
مرحله دوم : مقاومت
- فرد در مقابل عامل ایجاد فشار عصبی شروع به مقاومت می کند وتمام توانائیهای فیزیکی وعاطفی خود را دربربر اثرات منفی فشار عصبی بکار می گیرد . افراد ممکن است در بسیاری از موارد در مرحله مقاومت ، به سندرم خاتمه بدهد .
مرحله سوم : واماندگی
– اگر فشار عصبی شدید باشد وادامه داشته باشد وفرد را حلی برای آن نیابد فرد وارد مرحله واماندگی می شود . در این مرحله فرد به ناچار تسلیم می شود وبیش از آن قادر به مقاومت نمی باشد .
اسلاید 6 :
بنظر دکتر سلیه حتما" لازم نیست منبع ایجاد فشار عصبی بد باشد بلکه ممکن است عواملی نظیر دریافت جایزه ، ترفیع ، دست یافتن به شهرت ومقام امثال آن باعث فشار عصبی خوب شود .این عوامل در افراد ایجاد انگیزه می کند. هنگامی که این پدیده به طور بالقوه سود عاید گرداند به عنوان نوعی فرصت یا موقعیت به حساب می اید . البته آنچه که بیشتر هنگام شنیدن کلمه فشار عصبی در ذهن مردم نقش می بندد ، همان فشار عصبی بد است. فشار ممتد ، اتلاف وقت خبرهای بد ونظایر آن در این گروه دسته بندی می شود .
اسلاید 7 :
علل فشار عصبی
خیلی چیزها می توانند باعث ایجاد فشار عصبی شوند که تحت دو عنوان فشارهای عصبی سازمانی و فشارهای عصبی زندگی می توان دسته بندی کرد .
فشار عصبی سازمانی
عواملی از محیط کار هستند که می توانند باعث فشار عصبی شوند . این عوامل در چهار مجموعه
1 - الزامات شغلی
2 - الزامات فیزیکی
3 – الزامات نقش
4 - الزامات مراوده ای بیان میگرند.
اسلاید 8 :
1-الزامات شغلی :
بعضی از مشاغل نسبت به دیگر شغل ها از فشار عصبی بیشتری برخوردار هستند مانند جراحی ، کنترل ترافیک ، کار در معدن ، حمل مواد منفجره و... درمقا یسه با شغلهای پزشکی عمومی ، مسئول بار هواپیما وکار در اداره .
ایمنی نیز یکی از الزامات شغلی مهم است که می تواند باعث ایجاد فشار عصبی گردد . مانند کسی که امنیت شغلی نداشته وهر لحظه ممکن است بدلایل مختلف از جمله تعدیل نیرو یا ادغام واحدها از کار برکنار شود در مقایسه با کسی که به شغل مطمئنی منصوب شده.
اسلاید 9 :
2- الزامات فیزیکی :
الزامات فیزیکی بستگی به مکان شغل دارد.
درجه حرارت یکی از عوامل ایجاد فشار عصبی می باشد بعنوان مثال کار در محیط باز وگرمای شدید ویا کار در پروژه در مناطق گرمسیری.
طرح دفتر کار نیز مهم است ، دفترهای که دارای طرح نامناسبی می باشند مثلا" در مکان تردد ومراودات زیادی باشند باعث جدا کردن فرد از وظیفه اش می شود واگر دفتر کار در مکانی واقع گردد که مراودات اجتماعی خیلی کم باشد باعث خستگی ویا انزوا می شود همچنین نور کم وفضا نیز می توانند باعث ایجاد فشار عصبی گردد.
اسلاید 10 :
3- الزامات نقش :
نقش عبارت است از مجموع رفتارهایی ،در یک گروه یا سازمان که با یک شغل سازمانی همراه باشد .فشار عصبی ممکن است ناشی از ابهام نقش ( روشن نبودن انتظاراتی که از فرد دارند ) یا تضاد نقش ( ناهماهنگی بین دو یا چند نقش ) باشد.
گرانباری وکمباری نقش –یکی از ویزگی های که آنرا منشاءدیگری برای استرس شغلی می دانند گرانباری وکمباری نقش است .گرانباری یعنی اگر فرد نتواند ازپس انجام کاری که بخشی از شغل معینی است برآید ، دچار استرس خواهد شد . همچنین کمباری نقش یعنی وضعیتی که از مهارتهای شخصی بطور تمام استفاده نشود و زمانی پیامد ناخوشایندی دارد که توان کارکنان بیش از آن باشد که برای شغل محول به آنها لازم است .