دانلود مقاله آجر

بخشی از مقاله

آجر

مقدمه :
آجر سنگي است ساختگي (مصنوعي) كه نوع رسي آن از پختن خشت (گل شكل داده شده) و نوع ماسه آهكي آن از عمل آوردن خشت ماسه آهكي (كه از فشردن مخلوط همگن ماسه سيليسي و آهك در قالب ساخته مي‌شود) با بخار تحت فشار زياد به دست مي‌آيد، آجرهاي بتني همانند بلوكهاي سيماني تهيه مي‌شوند. آجر رسي عمدتاً از سيليكاتهاي آلومينيوم بوده و آجر ماسه آهكي از سنگدانه‌هاي ريز سيليسي تشكيل شده است كه توسط خميري از جنس سيليكات كلسيم به همديگر چسبيده‌اند.

اين آجر معمولاً به رنگ خاكستري است ولي مي‌توان با افزودن رنگ مناسب آن را به رنگهاي ديگر نيز توليد نمود. آجر به اشكال مكعب مستطيل توپر، سوراخدار، توخالي (مجوف تيغه‌اي و سقفي) و قطعات نازك توليد مي‌شود. از آجر در ساختن ديوارهاي باربر، تيغه‌هاي جدا كننده، سقفهاي تيرچه بلوك، طاق ضربي بين تيرآهنها و نماي خارجي و داخلي ساختمانها بهره‌گيري مي‌شود.

تاريخچه آجر
آجر از قدیمی ترین مصالح ساختمانی است که قدمت آن بنا به عقیده برخی از باستان شناسان به ده هزار سال پیش می رسد.در ایران بقایای کوره های سفال پزی و آجر پزی در شوش و سیلک کاشان که تاریخ آنها به هزاره چهارم پیش از میلاد می رسد پیدا شده است. همچنین نشانه هایی از تولید و مصرف آجر در هندوستان به دست آمده که حاکی از سابقه شش هزار ساله آجر در آن کشور است وازه آجر بابلی و نام خشت هایی بوده که بر روی آنها منشورها قوانین و نظایر آنها را می نوشتند گمان می رود نخستین بار از پخته شدن خاک دیواره ها و کف اجاق ها به پختن آجر پی برده اند .

کوره های آجر پزی ابتدایی بی گمان از مکان هایی تشکیل می شده که در آن لایه های هیزم و خشت متناوبا روی هم چیده می شده است.
فن استفاده از آجر ازآسیای غربی به سوی غرب مصر و سپس به روم و به سمت شرق هندوستان و چین رفته است در سده چهارم اروپایی ها شروع به استفاده از آجر کردند ولی پس از مدتی از رونق افتاده و رواج مجدد از سده 12 میلادی بوده که ابتدا از ایتالیا شروع شد.

در ایران باستان ساختمان های بزرگ و زیبایی بنا شده اند که پاره ای از آنها هنوز پا بر جا هستند؛ نظیر طاق کسری در غرب ایران قدیم ، آرامگاه شاه اسماعیل سامانی در گنبد کاووس و مسجد اصفهان را که با آجر ساخته اند همچنینی پلها و سد های قدیمی مانند پل دختر سد کبار در قم از جمله بناهای قدیمی می باشند.

انواع آجر در ایران قدیم
در ایران هر جا سنگ کم بوده و خاک خوب هم در دسترس بوده است آجر پزی و مصرف آجر معمول شده است اندازه آجر ایلامی حدود 10×38×38 سانیتی متر بوده پختن و مصرف آجر در زمان ساسانیان گسترش یافته و در ساختمان های بزرگ مانند آتشکده ها به کار رفته است اندازه آجر این دوره جدود 44×44×7تا 8 بوده است و بعد های آن 20×20×3 تا4 سانتی متر کاهش یافت

در فرش کردن کف ساختمان از آجر بزرگتری به نام ختائی به ابعاد 5×25×25 سانتی متر و یا بزرگتر از آن به نام نظامی در ابعاد 40×4×5 سانتی متر استفاده می شده است از انواع دیگر آجر در گذشته آجر قزاقی می باشد که پیش از جنگ جهانی اول روسها آن را تولید می کردند که ابعاد آن 5×10×20 بوده است آشنایی با آجر و مواد اولیه آن آجر نوعی سنگ مصنوعی است که از پختن خشت خام و دگرگونی آن بر اثر گرما به دست می آید خاک آجر مخلوطی است از خاک رس ماسه فلدسپات سنگ آهک سولفات ها سولفورها فسفات ها کانی های آهن منگنز منیزیم سدیم پتاسیم مواد آلی و...

۲-۱ - انطباق با مشخصات و استانداردها
آجرهاي مصرفي در هر پروژه بايد از نظر ويژگيهاي فيزيكي، شيميايي و مكانيكي (مانند ابعاد، رنگ و ديگر مشخصه‌ها) با آنچه در نقشه‌ها، دستور كارها، مشخصات فني خصوصي و ساير مدارك پيمان ذكر شده است منطبق باشد. نمونه آجرهاي مصرفي اعم از پشت كار و نما، توپر و سوراخدار مجوف تيغه‌اي و سقفي، انواع رسي و ماسه آهكي بايد قبلاً به تصويب دستگاه نظارت برسد.

ويژگيهاي فيزيكي، شيميايي و مكانيكي آجرها و روش آزمايش آنها بايد مطابق استانداردهاي ايراني زير باشد:
ـ استاندارد شماره 7 : آجرهاي رسي (مشتمل بر ويژگيها، نمونه‌برداري و روشهاي آزمايش)
ـ استاندارد شماره 2909 : استاندارد ويژگيها و روشهاي آزمون تيرچه و بلوك سقفي
ـ استاندارد شماره 991 : آجر نسوز جهت طاقهاي قوسي
ـ هر استاندارد ايراني ديگري كه تا زمان انعقاد پيمان در باره آجر تدوين يا تجديد نظر شود

تا زماني كه استاندارد ايراني در پاره‌اي موارد تدوين نشده باشد در درجه اول استانداردهاي ”سازمان بين‌المللي استاندارد ISO “ معتبر خواهد بود و در صورت نبودن استاندارد مذكور به ترتيب استانداردهاي آلماني DIN ، بريتانيايي BS و آمريكايي ASTM ملاك عمل قرار خواهد گرفت.

مراحل ساخت آجر عبارتند از :
کندن و ستخراج مواد خام
آماده سازی مواد اولیه
قالب گیری
خشک کردن
تخلیه و انبار کردن محصول
انواع کوره های آجر پزی

پس از خشک شدن خشت ها را در کوره می چینند طرز چیدن آنها طوری است که بین آنها فاصله وجود دارد تا گازهای داغ و شعله بتواند از لای آنها عبور کند کوره های آجر پزی سه نوع هستند:
کوره تنوره ای ، هوفمان و تونلی
قابل ذکر است که کوره های تونلی مدرن ترین کوره های آجر پزی می باشند که در آنها سرامیک های ممتاز و صنعتی نیز می پزند ویزگی های آجر آجر خوب باید در برخورد با آجر دیگر صدای زنگ بدهد صدای زنگ نشانه سلامت توپری و مقاومت و کمی میزان جذب آب آن است آجر خوب باید در آتش سوزی مقاومت کند و خمیری و آب نشود رنگ آجر خوب باید یکنواخت باشد و همچنین باید یکنواخت و سطح آن بدون حفره باشد سختی آجر باید به اندازه ای باشد که با ناخن خط نیفتد.

۳-۱ - ويژگيها و حداقل حدود قابل قبول
۱-۳-۱ آجرهاي رسي
آجرهاي مصرفي در نما بايد مطابق استاندارد ايراني شماره 7، عاري از معايب ظاهري مانند ترك‌خوردگي، شوره‌زدگي، آلوئك و نظاير آن باشد. طول، عرض و ضخامت آجرهاي ماشيني بايد به ترتيب 2±220 و 1±105 و 1±55 ميليمتر باشد. طول، عرض و ضخامت آجرهاي دستي بايد به ترتيب 4±210 و 3±100 و 2±55 ميليمتر باشد.

ضخامت آجرهاي نازك نما در هر دو مورد ماشيني و دستي بايد برابر 1±30 يا 1±40 ميليمتر بوده و طول و عرض آنها عيناً مانند آجرهاي ضخيم باشد. لبه آجرها بايد مستقيم و زواياي آنها قائمه و سطوحشان صاف باشد، پيچيدگي در امتداد سطح بزرگ آجر حداكثر 4 ميليمتر و در امتداد سطح متوسط آجر تا 5 ميليمتر مجاز است. وجود يك ترك عميق در سطح متوسط حداكثر تا عمق 40 ميليمتر در آجر پشت كار بلااشكال مي‌باشد.

طول شكستگي و دندانه‌اي شدن خطوط و زوايا نيز در آجر پشت كار نبايد از 15 ميليمتر تجاوز كند و تعداد آن در هر آجر نبايد از دو عدد بيشتر باشد. در آجرهاي سوراخدار، سوراخها بايد عمود بر سطح بزرگ آجر و به طور يكنواخت در سطح آن توزيع شده و جمع مساحت آنها بايد بين (25%) تا (40%) سطح آجر باشد.

بعد سوراخهاي مربع و قطر سوراخهاي دايره‌اي بايد حداكثر به 26 ميليمتر محدود شود و ضخامت ديوار بين سوراخ و لبه آجر بيش از 15 ميليمتر و فاصله بين دو سوراخ بيش از 10 ميليمتر باشد. وزن ويژه هر دو نوع آجر نبايد از 7/1 و وزن فضايي آنها از 3/1 گرم بر سانتيمتر مكعب كمتر شود. حداقل تاب فشاري آجرهاي دستي 80 و ماشيني پر مقاومت 175 و ماشيني متوسط 125 و ماشيني كم مقاومت 85 كيلوگرم بر سانتيمتر مربع استاندارد شده است و تاب فشاري آجرهاي مصرفي نبايد از اين حدود كمتر باشد.

ضخامت تيغه‌هاي آجر مجوف ديواري و بلوك سفالي سقفي حداقل 8 و رواداري و ابعاد آنها 4± ميليمتر مي‌باشد. آجرهاي مصرفي بايد در برابر يخبندان پايدار بوده و در آزمايش يخزدگي دچار خرابيهاي ظاهري مانند ورقه شدن، ترك خوردن و خرد شدن نشوند.

درصد وزني جذب آب 24 ساعته آجرهاي ماشيني نبايد از 16 و در مورد آجرهاي دستي از 20 بيشتر شده و در هر دو نوع آجر از 8 كمتر باشد. آجرهاي توخالي تيغه‌اي و سقفي و قطعات نازك آجري مورد مصرف در نماسازي (به ابعاد تقريبي 20×40×200 يا 20×30×200 ميليمتر يا قطعات نازك آجري نما به ضخامت حدود 20 ميليمتر با نقش چند آجر بندكشي شده) حداقل بايد داراي مشخصات آجرهاي ماشيني با مقاومت متوسط مندرج در استاندارد ايراني شماره 7 باشند.