بخشی از مقاله
آلبرت انيشتين
مقدمه مطالب:
آلبرت انيشتين در سال 1879 ميلادي در اولم آلمان متولد شد. در سال 1905 چهار گزارش كه تعريف مجددي را بر مطالعات در رشته فيزيك ارائه مي نمود چاپ كرد . همچنين در سال 1933 با به قدرت رسيدن هيتلر آمريكا را براي زندگي خود انتخاب كرد . در آخر در سال 1955 ميلادي در پرنيستن دار فاني را وداع گفت.
«آلبرت انيشتين ، معمار دنياي (ديناميك ) تصور ما را از طبيعت تغيير داد.»
«هندسه ي مقدس»
در سالهاي اول زندگي وي در آلمان نشان چنداني از نبوغ در وي مشاهده نشده تا سه سالگي زبان به سخن نگشوده بود . در نوجواني تحت يك دوره ي آموزشي مذهبي قرار گرفت ولي با پرداختن به علم ،فلسفه و رياضيات را جايگزين آن كرد. او شيفتهي كتاب الفباي رياضيات يعني همان « كتابچه ي هندسه ي مقدس» شده بود كه مراحل و روشهاي آن نه در آزمايشگاه بلكه در ذهن و صورت مي پذيرفت. در اين زمينه شكل امواج نور را از نظر بيننده اي كه در طول آن حركت مي كند در ذهن خود مجسم كرد. پس از ورشكستگي پدر و عزيمت به شمال ايتاليا مدرسه را ترك گفت. يك سال از عمر خود را در سفر گذرانيد و پس از آن به انسيتتوي فدرال تكنولوژي سوئيس مستقر در زور يخ ملحق گرديد. در امتحان ورودي اين انستيتو مردود و پس از يكسال مطالعه مجددا پذيرفته شد.
در دانشگاه به ارائه مقاله و خواندن مطالب مورد علاقه خود مي پرداخت تا آنجا كه يكي از معلمان او را « سگ تنبل » ناميده بود. در رشته خود فارغ التحصيل ولي در احراز پست آموزشي در دانشگاه با شكست روبرو شد در بيست و سه سالگي به سمت ممتحن يكي از ادارات سوئيس در برن به كارگمارده شد. عنوان كارشناس فني درجه سر و حقوق متوسطش 675 دلار در سال بود . اين پست به او اجازه داد تا با يكي از همكلاسيانش به نام ميلوا ماريك اهل صربستان ازدواج كرده و بدين وسيله فرصتي يافت تا به علم فيزيك بپردازد.
در اين رشته موارد بسياري براي سنجش و آزمايش وجود داشت زيرا به مدت دو قرن قوانين اصلي حركت و جاذبه توسط اسحاق نيوتن مطرح شده و در بين مردم انتشار لازم را يافته بود. موارد موجود براي توصيف حركتهاي نجومي ديناميك گازها و ديگر پديده هاي فيزيكي روزانه از حد كافي فراتر بود. ولي در دهه 1880 ابراز پديده هاي ديگري را به ويژه در فيزيك نور كشف كرد كه با قوانين نيوتن در تضاد قرار داشت . تا پيش از آن بنا به گفته ي نيوتن چنين فرض مي شد كه نور تشكيل
يافته از ذرات نيست بلكه يك موج است . دانشمندان براي اثبات فيزيكي نيوتن از وجود ماده اي به ئام اتر كه تصور مي كردند براي انتقال امواج نور از هوا لازم است خبر مي دادند ولي آزمايشات متعدد ثابت كرد در اين زمينه ماده اي به نام اتر وجود ندارد از اين رو در مشكلي پيچيده گرفتار آمده و در اعتماد خود به قوانين نيوتن و نتايج آزمايشات او دچار ترديد شد نه آنها بيست سال در اين فضاي خالي از اتر شناور گرديدند.
انيشتين در سال 1905 چهار گزارش كاري خود را كه به واسطه ي آن فضاي خالي مذكور پر مي شد به چاپ رسانيد . او به اين نتيجه دست يافته بود كه اگر جسمي انرژي 1 را به صورت پرتو ساطح نمايد جرمي معادل 2را از دست مي دهد . بعدها تجربه خود را به صورت معادله كوتاه شده كه از نظر سادگي با اولين نت هاي پنجم بتهوون شباهت داشت ارائه داد. در طي سالهاي آتي همين فرمول ساده به عنوان اساس ساخت بمب اتم مورد استفاده قرار گرفت . سپس
گزارشي را در خصوص حركت براوني 3 كه به واسطه ي آن در سال 1872 گياه شناسي به نام رابرت براون حركات تصادفي ذرات ميكروسكوپي داخل سيالات را مورد بحث قرارداده بود به رشته تحرير در آورده و چنين مطرح نمود كه ذرات مذكور در داخل مايع به وسيله ي جنبش دو بعدي مولكولها حلال حل مي شوند . اين عقيده بعد ها بسياري از ترديدهاي طبيعت اتمي مواد را حل كرد.
افكار منحرف
كارمند سوئيسي داستان ما تقريبا يك شبه به عنوان مشهورترين دانشمند جهان مطرح گرديد به صورتي كه دانشگاه ها براي استفاده از او با يكديگر به رقابت مي پرداختند ولي سرانجام به عنوان استاد انستيتوي كيسر ويلهم شهر وين مشغول به كار شد. در سال 1915 عقايدش را به صورت تئوري جامع نسبيت كه از فرضيه ي انكار نور به واسطه ي نيروي جابه حمايت مي كرد بيان داشت . اين تئوري براي اولين بار در 29 مه 1919 در طول يك كسوف توسط منجم بريتانيايي به نام آرتورا دينگتون كه به انكار نور ستارگان پي برده بود به صورت علمي اثبات گرديد.
در دنياي انيشتين تنها چيزي كه باقي مي ماند سرعت نور است . تئوريهايي را كه در ارتباط بين فضا زمان جرم و چگالي ارائه نمود منجر به اتخاذ نتايج نامشخصي در خصوص تاثير سرعتهاي به اصطلاح نسبي يعني سرعتهاي نزديك به سرعت نور گرديد . او در مثالي معروف دو برادر دو قلو را در نظر گرفت كه اگر يكي سوار بر سفينه اي با سرعت فراتر از نور حركت كند در بازگشت نسبت به برادر ديگر خود كه در اين مدت در زمين ساكن بوده است جوانتر خواهد بود.
انيشتين ، آرمان گرا ، سوسياليست و طرفدار پر و پا قرص صلح و آرامش در رويداد جنگ جهاني اول بيانيه اي را در نكوهش جنگ امضا كرد . يهوديان آلمان ، او را عامل شكست خود در جنگ جهاني اول مي دانستند و با توهين و ناسزا وي را مورد حمله و نكوهش قرار مي دادند . كمي پس از ظهور هيتلر در سال 1933 يعني مقارن با زماني كه در آمريكا به سر مي برد ، عهده دار يكي از پست هاي انيستتوي جديدي واقع در پرينتون گرديد و تا پايان عمر هيچ گاه به المان بازنگشت .
او تحقيقات خود را بر روي هسته ي اتم ادامه داد. براي مشاهده ي هسته ي اتم استفاده از ابزاري چون دستگاه هاي كوانتومي مورد نياز بود اصل نامشخص اين تئوري مانند اينكه :« تصور مكان صحيح و دقيق اتم ها امكان پذير نيست زيرا حتي نگاه كردن به آنها در وضعيتشان اختلال ايجاد مي كند» انيشتين را با مشكل روبرو كرده بود زيرا مجبور نتايج آزمايشات خود را به صورت احتمالي و نه صد در صد بيان نمايد . او همواره بر عدم اداره جهان به خود و وجود خدايي قدرتمند تاكيد مي كرد و اين مسئله را بارها تكرار نمود تا آنجا كه رقيب دانمار كيش با نام نيئلز بور چنين بيان داشت :« صحبت در مورد خدا و نحوه اداره ي گيتي توسط او كافي است ».
بمب:
در سال 1939 دو دوست انيشتين با نام هاي مائوزيلا رد و يوژن ويگز كه جز آوارگان جنگي محسوب مي شدند ، متوجه تلاش دانشمندان الماني در جستجوي راهي براي شكافتن اتم گرديدند . از اين رو هر دو به سراغ او رفته و وي را راضي كردند تا نامه اي براي فرانكلين روز ولت تهيه كرده و او را از امكان ساخت بمب اتمي توسط نيروهاي نازي آگاه نمايد . اين نامه از اهميت بسيار برخوردار بود زيرا روز ولت را بر آن داشت تا براي راه اندازي پروژه ي مانهاتان كه كار ساخت اولين
موشكهاي اتمي صورت پذيرفت سرمايه ي بسياري را صرف نمايد . بعدها وقتي دو بمب اتمي هيروشيما و ناكازاكي را ويران كرد پشيماني و اندوه بسياري را براي انيشتين به ارمغان آورد و در آخرين عملكرد خود 4 به گروه تشكيل يافته از ديگر محققان كه براي ممنوعيت استفاده از بمبها و ديگر سلاحها ي گرم جنگي تلاش مي كردند پيوست .
اگر چه عده اي معتقد بودند كه نسلهاي آينده انيشتين را مورد نكوهش قرارخواهند داد ولي با اين وجود هنوز هم به عنوان يكي از برجسته ترين چهره اي جهان مطرح بوده و از او به عنوان نيوتن قرن بيستم كه توانست علاوه بر اكتشافات خود راه را براي رويداد پيشرفتهاي آتي در علم فيزيك هموارنمايد ياد مي شود . اگر چه شكافتن اتم توسط وي ساخته شدن بمب اتمي بر اساس آن يادواره تلخي از او به حساب مي آيد ، ولي استفاده بهينه از اين نيروي لاينتاهي كه در سالهاي اخير مشهور بوده است نيز ميراث اوست.
برگزيده ي سخنان
«خداوند با كيهان تاس بازي نكرده است»
«هر انساني كه به صورت جدي در زمينه هاي علمي فعاليت نموده و آن را پي گيري مي نمايد ، تعيين مي يابد كه يك شعور محض همواره در قوانين جهان متجلي است . اين شعور در حد گسترده اي فراتر از انسان بوده و بايد در رويايي با او حس خضوع در درون ما ايجاد گردد.»
«من با رسيدن به شهرت بيش از پيش نادان تر مي گردم و اين يك پديده ي مرسوم است.»
منابع وماخذ
استفاده از كتابهايي نظير:
1- مطالبي ارزنده درباره انيشتين نوشته علي بدر افشان سال 1351 انتشارات ياس
2- انيشتين نوشته ي حسين آقائي سال 1341 انتشارات نيلوفر
3- انيشتين نابغه ي قرن معاصر نوشته ي عباس چكخوائي سال 1361 انتشارات ماهان
4- بزرگان قرن بيستم نوشته ي قاسم و ترجمه ي مريم احمدي انتشارات حقيقت سال 1378
5- نابغه ي تاريخ علم نوشته ي محمود پيكر دوست سال 1369 انتشارات عدالت
