بخشی از مقاله
1 مقدمه
انجام مطالعات کمی و کیفی در منابع هیدرات گازی با کمک ابزارهـای مختلفـی صـورت میپـذیرد کـه از میـان آنهـا میتوان به نشانگرهای پیش و پس از برانبارش اشـاره نمـود. اسـتفاده بهینـه از ایـن نشـانگرها نیازمنـد درک صـحیحی از اثـر پارامترهای مختلف بر روی نتایج حاصله میباشـد. در بعضـی از مـوارد نتـایجی از وارون سـازی و مطالعـات نشـانگرهای پـیش برانبارشی حاصل میشود که مفسر را در مورد تصمیم گیری درباره پارامترهای مخزنی به اشتباه میاندازد. شـناخت جوابهـای نادرست در انجام وارون سازی، میتواند به تصمیم سازی صحیح مفسر کمک کند. هدف اصلی از انجام این مطالعه بررسی تاثیر نوع توزیع هیدرات و درصد اشباع آن بر نشانگرهای پیش برانبارشی است.به این منظور،مدلسـازی براسـاس چهـار مـدل توزیـع هیدرات توسط اکر [1] و بر اساس روابط فیزیک سنگی مربوط به هر مدل ارائه شده توسط دورکین و نور [2]، نور و همکـاران [3]، میندلین [4] است.مقدارتخلخل رسوبات 30 درصد و 6 مقدار مختلف اشباع هیدرات گازی و 5 مقدار مختلـف اشـباع گـاز در نظر گرفته شده است. نشانگرهایپیش برانبارشی،مبتنی بر رابطه اکی و ریچاردز [5] (رابطـه (1 کـه شـامل نشـانگر عـرض از مبدأ، گرادیان و انحناء (در تقریب 2 و 3 جمله ای) هستند برای 120مدل و برای بازتابنده شبیه ساز بستر مـورد بررسـی قـرار گرفتهاند. در مورد نشانگرهای پیش از برانبارش مقادیر حاصل از وارون سازی با مقادیر حقیقـی در بازتابنـده BSR بـرای ایـن مدلهای فیزیک سنگی مورد مقایسه قرار گرفتهاند.
-2 رابطه اکی و ریچاردز
رابطه اکی ریچاردز بصورت زیر است:
1 2 2 1 1
( t a n 2 ( ) s i n 2 ( ) ) ) s i n 2
( ) 2 4 ) ( ) R ( )
2 2 2 2 2
s i n 2 ( ) ) , (1 ) R ( ) A B s i n 2 ( ) C ( t a n 2 ( )
که ، ، میانگین سرعت تراکمی و برشی در بالا و پایین بازتابنده و میانگین زاویه تابش و عبور مـوج اسـت. در ایـن رابطه سه جملهای A، B و C به ترتیب عرض از مبدا، گرادیان و انحنا میباشند. میزان عرض از مبدا برابر با سری بازتابی مـوج تراکمی در حالتی است که موج با زاویه صفر به سطح مشترک دو لایه برخورد کند.
برای هر یک از نشانگرهای این معادله نمودارهای دو بعدی مقادیر واقعی (محاسـبه شـده از خروجـی مرحلـه مـدل سازی فیزیک سنگی) و مقادیر تخمینی (حاصل از وارونسازی رکوردهای لرزهای مصنوعی) نمایش داده شـده و مـورد بحـث قرار گرفته است. تخلخل 30 برای تمامی نشانگرها به صورت جداگانه رسم شده و مورد ارزیابی قرار گرفته است.
با توجه به اندازه زاویه برخورد موج، برای انجام وارون سازی میتوان از تقریب دو جملهای و یا سه جملهای این رابطـه استفاده نمود.
.1 .1 نشانگر عرض از مبدا
نشانگر عرض از مبدا (A) بر اساس رابطه (1)برابر است با ضریب بازتاب موج تراکمی در حالتی که موج به صورت عمود به سطح مشترک دو لایه برخورد میکند (دورافتهای صفر). شکل مقادیر واقعی نشانگر عرض از مبدا در مقادیر اشـباع مختلـف هیدرات گازی و گاز آزاد و تخلخل 30 درصد را با استفاده از نمودار دو بعدی بعدی نشان میدهد.این شکل نشان می دهـد کـه
دومین همایش ملی هیدرات گازی ایران 25-26 اردیبهشت 1392، دانشکده مهندسی شیمی، نفت و گاز دانشگاه سمنان
برای چهار مدل،افزایش میزان اشباع هیدرات گازی و گاز آزاد باعث افزایش اختلاف مقاومت لرزهای در امتـداد بازتابنـده شـبیه ساز بستر دریا شده و در نتیجه اندازه ضریب بازتاب برخورد عمودی افزایش مییابـد. میـزان ایـن افـزایش بیشـتر تحـت تـاثیر افزایش اشباع گاز است بطوری که حضور چند درصدی گاز موجب افزایش شدید اندازه ضریب بازتاب میگـردد. در حـالتی کـه هیدرات نقش سیمان شدگی را داشته باشد، اشباع اندک هیدرات گازی نیز با افزایش مقاومـت صـوتی، تـاثیرات حضـور گـاز را تشدید مینماید.
شکل .1 نموداردوبعدی مقادیرواقعی نشانگرعرض ازمبدا مدلهای ساخته شده برای میزان اشباع هیدرات گازی و گازآزاد مختلف و درتخلخل 30 درصد.
×
نتایج حاصل از وارونسازی AVO برای تعیین نشانگر عرض از مبدا برای 120 مدل ساخته شده تخلخل 30 درصـد در شکل با استفاده از تقریب دو جملهای و در شکل با استفاده از تقریب سه جملهای نشان داده شدهاند. با مقایسه این دو شکل با شکل 1 می توان گفت بطور کلی وارونسازی مقادیر درستی را ارائه کرده است. همچنین مقادیر عـرض از مبـدا تخمـین زده شده برای تقریب دو و سه جملهای با یکدیگر مساوی هستند. Error> Reference source not found.رابطه (1) نیـز نشان می دهد که مقدار عرض از مبدا مستقل از زاویه تابش موج و خطاهای مرتبط با آن است.
×
تعیین نشانگرهای پیش برانبارشی عرض از مبدا و گرادیان
شکل .2 نموداردو بعدی مقادیر وارونسازی شده نشانگر عرض ازمبدا مدلهای ساخته شده براساس تحلیلAVO با تقریب دو جملهای برای میزان اشباع هیدرات گازی و گاز آزاد مختلف و در تخلخل 30 درصد.
×
×
شکل .3 نمودار دو بعدی مقادیر وارونسازی شده نشانگر عرض از مبدا مدلهای ساخته شده براساس تحلیلAVOباتقریب سه جملهای برای میزان اشباع هیدرات گازی و گاز آزاد مختلف و درتخلخل 30 درصد.
