بخشی از مقاله
چکیده
نشانگر نسبت سرعت موج طولی به عرضی کمک بسیار زیادی به مفسر در توصیف و تفکیک سنگ شناسی و تمایزسیالات مخزنی می کند. روشهای مختلفی برای بدست آوردن این نسبت وجود دارد از جمله استفاده از داده های لرزه ای چند مولفه ای که این اطلاعات در کشور ما به ندرت برداشت شده است. آنالیز AVO برپایه اطلاعات تک مولفه ای - مولفه قائم - امکان محاسبه این نسبت را فراهم می سازد.
در این تحقیق با کمک وارونسازی پیش برانبارش رابطه آکی ریچارد مقادیر عرض از مبدأ و شیب محاسبه شدند. سپس با رسم نمودار متقاطع این دو نشانگر AVO، مدل اولیه نسبت سرعت موج طولی به عرضی در چند موقعیت CDP لرزه ای محاسبه و با وارونسازی پس از برانبارش، مقاطع سرعت لرزه ای طولی، و سرعت موج عرضی و نسبت سرعت موج طولی به عرضی، محاسبه گردید. نقشه حاصله تجمع گاز آزاد در زیر زون هیدرات گازی را نمایان می سازد.
1 مقدمه
مطالعات آزمایشگاهی نشان می دهند که نسبت سرعت موج طولی به سرعت موج عرضی برای سنگهای مختلف نسبت مشخصی داشته و نسبت به اطلاعات حاصل از فق سرعت موج طولی، امکان تفکیک بهتر واحدهای سنگها را فراهم می سازد. در دست بودن مقادیر این نسبت، توانائی و قدرت مفسر را در توصیف سنگ شناسی و سیال مخزن افزایش می دهد. روشهای مختلفی برای تخمین نسبت سرعت موج طولی به عرضی وجود دارد که از آن میان می توان به روشهای : زمان رفت و برگشت موج از داده ای چند مولفه ای، وارونسازی کشسان داده های برانبارش شده چند مولفه ای و مطالعه تغییرات دامنه در برابر دور افت اشاره کرد.
پنگلی و همکاران - 2005 - دو روش اول و دوم را برای تخمین با هم مقایسه کردند و نشان دادند که نتایج حاصل از دو روش شبیه هم هستند ولی روش اول - زمان رفت و برگشت موج از داده ای چند مولفه ای - از خطای تفسیر زمان رفت و برگشت مخصوصآً در داده های نویز دار رنج می برد. دومیترسو و لاینس و - 2002 - مقادیر محاسبه شده را از دو روش اول و سوم - مطالعه تغییرات دامنه در برابر دور افت - با هم مقایسه کرد و نشان داده که نتایج روش اول به خوبی عمل نموده و با داده های چاهی موجود انطباق خوبی دارند و نتایج آن شبیه نتایج روش سوم می باشد.
.1 زمان رفت و برگشت موج از داده ای چند مولفه ای در این روش نقشه های هم ضخامت زمانی برای موج طولی از تفسیر زمانی بازتابنده مقطع لرزه ای - tpp - PP و برای موج برشی از تفسیر زمانی بازتابنده مقطع لرزه یا - tps - PS بدست می آیند. نسبت زمان سیر موج طولی به عرضی بیانگر نسبت سرعت موج طولی به عرضی می باشد - پولین و همکاران . - 1987
.2 وارونسازی لرزه ای داده های برانبارش شده در این روش با استفاده از وارونسازی لرزه ای مقاطع لرزه ای PP و PS به ترتیب امپدانس صوتی موج طولی و عرضی استخراج شده و با تهیه مقطع نسبت آنها، مقطع بدست می آید - پنگلی. - 2002
.3 مطالعه تغییرات دامنه در برابر دور افت اگر فق داده های تک مولفه ای موجود باشد با انجام وارونسازی تغییرات دامنه در برابر دورافت و محاسبه مقادیر عرض ا زمبدا و شیب و تهیه مقاطع و و وارونسازی این مقاطع' مقاطع امواج طولی و عرضی و نسبت آنها بدست می آیند - دانتون، . - 2005 در این مقاله به دلیل نبود اطلاعات لرزه ای چند مولفه ای از روش سوم برای بدست آوردن استفاده شده است که در ادامه به آن پرداخته خواهد شد.
2 روش تحقیق
چنانچه در بخش قبلی اشاره شد به دلیل نبود داده های لرزه ای چند مولفه ای به ناچار از روش وارونسازی AVO استفاده شد. روش تحقیق به این شکل بود - بصورت خلاصه در شکل 1 آورده شده است - که ابتدا با استفاده از تقریب اکی و ریچارد - رابطه - 1، وارونسازی پیش از برانبارش داده های لرزه ای دو بعدی و مقاطع دوبعدی نشانگرهای عرض از مبدا و شیب تهیه شدند.
با رسم نمودار متقاطع این دو نشانگر و برازش یک معادله بر روی این داده ها و انطباق آن با رابطه 2 مقادیراولیه و در نتیجه سرعت موج عرضی اولیه محاسبه شدند که سرعت موج برشی بدست آمده در این مرحله بعنوان مدل اولیه وارونسازی سرعت موج عرضی در نظر گرفته شد. مقاطع و از رواب 3 و 4 محاسبه شده و با وارونسازی این مقاطع، مقاطع امواج طولی و عرضی - شکل - و نسبت آنها - شکل - بدست آمدند. لازم به ذکر است به دلیل نبود هیچگونه اطلاعات سرعتی، اطلاعات سرعتی مربوط مهاجرت پیش از برانبارش زمانی به عنوان سرعت اولیه موج طولی برای وارونسازی موج طولی درنظر گرفته شده است.
