بخشی از مقاله
مقدمه متمایل به سفید و منتهی به گـلآذیـن؛ برگهـاي پـایین دراز،
بالنگوي سیاه (Lallemantia iberica F. & C. M.) که به داراي دمبرگی به طول 5-10 میلیمتر. گلها آبـی یـا بـنفش،
تیره نعناع تعلق دارد گیاهی است یکساله، تقرًیبا بدون کرك، بندرت سفید، مجتمع در چرخههاي داراي 4 تا 6 گـل واقـع
به ارتفاع 10-50 سانتیمتر، ساقه منفرد، باریک علفی، سـاده در سـنبله انتهـایی، موسـم گـل خـرداد تـا تیـر مـاه اسـت
یا از قاعده منشعب با شاخههاي ایستاده، برگدار، سبز مـات، .(Http://www.Hear.org/gcw/html/index.htm)
Simpson & Conner-ogorzaly,
802 جداسازي و شناسایی مونوساکاریـدهاي موجود...
موسیلاژها به علت دارا بودن ویژگیهـاي بـاارزش ماننـد پایدارکنندگی، سوسپانسیون کنندگی و امولسیون کنندگی در صنعت نساجی و داروسازي کاربردهاي گسـتردهاي دارنـد.
در داروسازي جهت تهیه امولسـیونها، سوسپانسـیونها و بـه عنوان یک عامل امولسیون کننده پودرهاي نامحلول، روغنها و رزینها و به عنوان چسب در ساخت گرانولها و قرصـهاي مکیدنی و ساخت مسهلها بکار میرود. اما بیشترین کاربرد آنها به عنوان جزء ضروري در داروهاست. ایـن پلیمرهـاي آبدوست به عنوان هـمبنـد در قرصـها، امولسـیون کننـده، عوامل ژله کننده، عوامل سوسپانسیون کننـده و پایدارکننـده بکار میروند (میرمعصومی، .(1371 موسـیلاژها از بهتـرین هیدروکلوئیدهاي پلیساکاریدي دارویـی هسـتند؛ چـون بـا هیدروکلوئیدهاي دیگر کـه منشـأ گیـاهی دارنـد، همچنـین نشاسته، قندها و پروتئینها سازگاري دارند و بر خلاف بیشتر هیدروکلوئیدهاي پلیساکاریدي نسبتاً بـه pH پـایین مقـاوم هستند و در شرایطی که pH اسیدي است بکار مـیرونـد.از بعضی هیدروکلوئیـدهاي پلـیسـاکاریدي مخصوصـاً نـوع متوکسیله براي تهیه غذاهاي کم کالري استفاده میشود. این مواد در ژلهها، چاشنیها و نوشیدنیها نیز بکار مـیرونـد و به همراه کاراژینانها با آلژینات کهنه شدن انـواع نـان را بـه تعویق میاندازد. موسیلاژها در ترکیبهاي غذایی نیز کـاربرد داشـته و بـه عنـوان تغلـیظ کننـده و تثبیـت کننـده دسـرها بکاربرده میشوند (بقالیان، .(1378
علاوه بر صنایع غذایی در تهیـه فـرآوردههـاي آرایشـی جهت مجعد کردن موها و محلولهاي پوسـتی، همچنـین در صنایع رنگآمیزي پارچه، کاغذسازي، تهیـه مرکـب چـاپ، تهیه واکس و صنایع دفاعی (تهیه مواد منفجره ضد آب) نیز استفاده زیادي دارند (بقالیان، .(1378 صـنعت نفـت هـم از مصرف کنندگان بزرگ موسیلاژها بهشمار میرود. موسیلاژ
به عنوان روان کننده به خاك و آب اطراف تیغههاي حفاري اضافه میشود و همچنین مقداري از آن به آب پمپ شده به داخل زمین اضافه میشود تا فشاري براي مهار نفت و گـاز ایجاد نماید و به آب پایداري دهد و حـرکتش را آرام کنـد.
آب خالص به سرعت در بین سنگها نفوذ کرده و از طغیـان
چاه جلوگیري مینماید (
.(1986
با توجه به کاربردهاي فراوان موسیلاژ، این تحقیـق بـا هدف استخراج و شناسایی مونوساکاریدهاي موسیلاژ دانه بالنگوي سیاه انجام گرفت. نتایج این نوع تحقیقـات راه را براي کاربرد بهتر و بیشتر ترکیبهاي موسـیلاژي روشـنتـر میسازد.
مواد و روشها
استخراج
اســتخراج بــا اســتفاده از روش مــاهرانی و همکــاران
(1383) با اندکی تغییرات صورت گرفـت. در ایـن روش، دانهها به نسبت معین با آب مخلوط شده و در مـدت سـه سـاعت عمـل اسـتخراج انجــام گردیـد. در تمـام مــدت استخراج مخلوط با مگنت 2/5 سانتیمتر بر روي گـرمکن در دماي ثابت هم زده شد. مخلوط دانه با آب، بـا صـافی مش 40 صاف گردید. سپس بـا افـزودن اتـانول % 96 بـه نســبت 3:1 رســوب داده شــد. رســوبات بــا ســانتریفوژ جداسازي شـد. در تحقیـق حاضـر، مـواد موسـیلاژي بـا مخلوط کردن دانـههـا بـا آب مقطـر بـا نسـبت 1 بـه 20 (w/w)، تکان دادن مخلوط به مدت 3 ساعت در دماي 75
درجه سانتیگـراد اسـتخراج شـد. عصـاره موسـیلاژي از دانهها از طریق پارچه ململ (پارچه توري ساده) جدا شـد و با 3 برابر حجمش با اتانول 96 درصد رسوب داده شـد.
فصلنامه تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، جلد 24، شماره 2
رسوب با سانتریفوژ به مدت 15 دقیقـه بـا سـرعت 6500
دور در ثانیه جدا شد.
خالص سازي
موسیلاژ خام بدست آمـده از مرحلـه قبـل چنـدین بـار توسط اتانول خالص شسته شد تا از ناخالصیها عاري شـود، سپس در استون و اتر تکان داده شد تا نمونه موسـیلاژي بـا خلوص بیشتر بدست آید. در طی عمـل اسـتخراج مقـداري پروتئین نیز همراه با موسیلاژ جدا شد. براي حذف پروتئینهـا پـس از حـل مجـدد موسـیلاژ در 20 میلـیلیتـر آب مقطـر، کلروفرم را به مقدار کافی به آن افزوده و به شدت تکان داده شد تا پروتئینها حذف شوند. این عمل تکان دادن در آمپـول دکانتور (جدا کننده) انجام شد و پروتئین به صورت یک لایه سفید رنگ در بین دو فاز کلرفروم و مـاده موسـیلاژي قـرار گرفـت. بعـد از بیـرون ریخـتن کلروفـرم و پروتئینهـا مـاده موسیلاژي خالص بدست آمد .(Karawya et al., 1980)
تراکافت کردن (دیالیز)
جهت تراکافت نمونهها از کیسههاي دیـالیز بـا قـدرت جداســازي وزن مولکــولی 12000 دالتــون اســتفاده شــد
(میقانی، 1374؛ .(Fedeniuk & Biliaderis, 1994
خشکاندن انجمادي (لیوفیلیزه)
نمونهها در دستگاه لیوفیلیزاتور بـه صـورت انجمـادي خشک شدند، با این کـار نمونـههـاي بلـوري شـده عمـر بیشتري دارند.
هیدرولیز
50 میلیگرم از هر نمونه پلیساکارید در 10 میلیلیتـر اسید سولفوریک نرمال در یک لوله آزمایش کـه در آن بـا
209
ورق آلومینیومی محکم شده بود بـه مـدت 22 سـاعت در حمام آب جوش حرارت داده شد. رسوب کم باقیمانده در پایان هیدرولیز با صاف کردن جـدا و محلـول بـا افـزودن کربنـات بـاریم از یونهـاي سـولفات (So4-2) عـاري شـد
(مـوافقی، 1371؛ Karawya et al., 1980؛ Mayna &
.(Difabio, 1978 رسوب با سانتریفوژ 4000 دور در ثانیـه به مدت 10 دقیقه خارج شد (میقانی، 1374؛ Karawya et
.(al., 1980
یون زدائی
مقدار 22 گرم از رزینهاي مورد نظـر بـا تـرازو وزن و درون آب مقطر ریخته شد تا به حداکثر حجم خود برسد.
در مرحله بعد به بورتی به حجم 100 میلیلیتر انتقـال داده شد. براي فعال کردن رزین کاتیونی از اسید کلریـدریک 4
نرمال و براي فعال کردن رزین آنیونی از آمونیاك 2 درصد اسـتفاده شـد (میقـانی، 1374؛ Martinez & Depinto,
.(1992
