بخشی از مقاله
چکیده
موسیلاژ ها به مجموع پلی ساکاریدها، پروتئین ها و مواد معدنی موجود در یک گیاه یا دانه را گویند. امروزه با توجه به مزایای که موسیلاژها دارند بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. موسیلاژها در صنایع مواد غذایی و صنعت داروسازی کاربرد های فراوای دارد در صنعت مواد غذایی به عنوان استابیلایزر، سفت کننده و پری بیوتیک و در صنعت داروسازی برای تولید شربت و داروهای آنتی هیپرگلایسمیک مورد استفاده قرار می گیرد بطوریکه موسیلاژها در اثر تشکیل کمپلکس با چربی و مواد قندی موجود در مواد غذایی باعث کاهش جذب آنها در بدن شده و نیازی به ترشح انسولین ندارد بنابراین می تواند در تولید غذاهای بیماران دیابتی مورد استفاده قرار بگیرد. موسیلاژ ها به دو روش الکلی و آبی استخراج می شود که در روش الکلی با حلال هایی از قبیل استون، اتانول و بوتانول می توان موسیلاژ ها را رسوب داد و بعد خشک کردن آنها مورد ا ستفاده قرار داد. در بین حلال های ذکر شده بی شترین راندمان تولید مو سیلاژ از دانه ها و گیاهان مختلف بو سیله حلال ا ستون ا ستخراج می شود. و نتایج نشان داد که با ازای هر گیلوگرم گیاه بامیه تازه، تقریبا 22 گرم موسیلاژ بامیه خشک تولید می شود.
کلمات کلیدی: موسیلاژ بامیه، هیدروکلوئید، پلی ساکارید
مقدمه
دیابت شیرین یکی از بیماری های متابولیکی نا شی از نقص در تر شح ان سولین، عملکرد ان سولین یا هر دو می با شد .افزایش مزمن قند خون و دیابت با آسیب های طولانی مدت و نقص عملکردی اندام های مختلف از جمله چشم ها، کلیه ها، اعصاب، قلب و رگ های خونی همراه است . اساس اختلال در متابولیسم چربی ها، کربوهیدرات ها و پروتئین ها در اثر نقص در عملکرد ترشح انسولین در سلول های هدف می باشد .نقص در عملکرد ان سولین در نتیجه ناکافی بودن تر شح ان سولین و یا ناتوانی پا سخ دهی بافت به ان سولین در مجموعه م سیر فعالیت هورمون می باشد - . - Rafieian-Kopaei et al. 2013
در مدیریت دیابت م سئله اولیه مقابله با کمبود مواد غذایی و افزایش تعداد دفعات تغذیه میبا شد .مکملهای غذایی برای درمان و پی شگیری دیابت و حمایت از م سیرهای متابولیک ضروری می با شند .کمبود مواد معدنی و ریز مغذی ها از عوامل دیگری میبا شد که می تواند سبب تو سعه اختلال در متابولی سم گلوکز -ان سولین و بر گ شت پذیری این اختلالات شود .گیاهان دارویی راهبردهایی برای بهبود قند خون، کاهش چربی خون و فرایندهای فیزیولوژیک ارائه می دهند - . - Asgary et al. 2010
گیاه بامیه با نام علمی Hibiscus esculentus متعلق به خانواده Malvaceae یکی از گیاهان مناطق گرم سیری و نیمه گرم سیری ا ست که پراکندگی این گیاه در خاورمیانه - ایران - گزارش شده است - . - Sengkhamparn et al. 2009 بامیه یکی از رایج ترین گیاهانی است که بصورت تازه یا خشک شده جهت عطر، طعم و قوام دادن مواد غذایی استفاده می شود پلی ساکارید بامیه یک پلی ساکارید اسیدی بوده و متشکل از گالاکتوز،رامنوز و گالاکتورونیک اسید است.گیاه بامیه از جمله از آن گیاهانی است که جهت تولید پلی ساکارید از آن استفاده می شود - . - Lengsfeld et al. 2004
پو ست سبز رنگ گیاه بامیه در آ سیا به عنوان سبزی در طب سنتی به کار می رود. پی شنهاد شده ا ست که خواص درمانی بامیه از پلی ساکاریدهای موجود در غلاف میباشد. این گیاه سرشار از کربوهیدراتها،فیتواسترول ها، تانن ها و فلاونوئیدها می باشد - Sengkhamparn et . - al. 2009 فلاونوئید ها دارای آثار فارماکولوژیک متعددی از قبیل محافظتLDL از اکسیداسیون، ضد سرطان، ضد دیابت، ضد آلرژی، محافظت کبد، ضد التهاب و ضد تومور می با شند - - Rafieian-Kopaei et al. 2013 روغن دانه های بامیه - پالمتیک ا سید، اولئیک ا سید و لینولئیک ا سید - خاصیت هیپوکلسترولمیک دارد - - Jarret et al. 2011 خاصیت لزجی گیاه بامیه به دلیل ماده غلیظ و لزجی است که درغلاف میوه وجود دارد و مو سیلاژ نامیده می شود. ماده شیمیایی مو سیلاژ شامل پلی ساکاریدها، پروتئین،مواد معدنی و قندهای طبیعی شامل رامنوز، گالاکتوز، گالاکتورونیک اسید و گلوکز می باشد - . - Jarret et al. 2011
Roman chik و همکاران - - 2006 تاثیر صمغ بامیه به عنوان جایگزین چربی شیر در د سر لبنی یخ زده شکلاتی را برر سی کردند و به این نتیجه ر سیدند که رنگ و بوی مح صول حا صله حاوی صمغ بامیه با د سرهای فاقد بامیه تفاوت معنی داری ندا شت وبافت و عطر مح صول در دهان و پذیرش کلی برای تمامی محصولات حاوی صمغ بامیه و فاقد صمغ بامیه بالاتر بود ولی در نمونه جایگزین %100 چربی با صمغ بامیه به طور قابل توجهی پایینتر بود و صمغ بامیه به عنوان جایگزین چربی در دسر لبنی یخ زده تا %75مناسب است. Husseinو همکاران - - 2011 تاثیر پلی ساکارید های موجود در سه گیاه - بامیه،ختمی،تارو - برای بهبود قوام ما ست را برر سی کردند و به این نتیجه رسیدند که جهت تولید ماست با خصوصیات ارگانولپتیکی خوب می توان از پلی ساکاریدهای استخراج شده از تارو با غلظت 0/3 %،بامیه با غلظت % 0/1 یا ختمی با غلظت % 0/1 استفاده کرد.
Shengjie و همکاران - - 2014 تاثیر عصاره بامیه در کاهش قند خون و چربی خون را بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که عصاره بامیه علاوه بر این که فعالیت آنتی اکسیدانی دارد بلکه از آن می توان در رژیم غذایی افرادی که بیماری های قند خون و چربی خون دارند از آن استفاده کرد که بامیه در اثر تشکیل کمپلکس با قند و چربی مواد غذایی باعث کاهش جذب آن در بدن می شود. - Hassan et al. 2015 - تاثیر صمغ گوار و مو سیلاژ دانه ی شاهی بر خ صو صیات فیزیکو شیمیایی ما ست را برر سی کردند و به این نتیجه ر سیدند که ا ستفاده از مو سیلاژ یا صمغ تاثیری در زمان فرمانتا سیون ، پی اچ و پروتئولیز در ما ست همزده نگهداری شده در دمای 5 درجه نداشت و همچنین استفاده از صمغ یا موسیلاژ سبب افزایش سفتی، افزایش وسکوزیته و کاهش سینرزیس میشود و بهترین درصد صمغ و موسیلاژ برای بهبود کیفیت ماست همزده نگهداری شده در 5 درجه به مدت 15 روز در مقایسه با ماست کنترل شده ،برای صمغ گوار 0/025 % و برای موسیلاژ دانه شاهی % 0/05 بود. در این پژوهش به روش های مختلف استخراج موسیلاژ بامیه پرداخته شده و بهترین روشی که برای افزایش راندمان استخراج موسیلاژ می توان استفاده کرد، گزارش شده است.
مواد و روش ها
مواد مورد استفاده:
گیاه بامیه از بازار سنتی ارومیه خریداری شد.
کلیه حلال ها و مواد شیمیایی - ا ستون، اتانول و بوتانول - مورد ا ستفاده، گرید آزمای شگاهی مرک آلمان از شرکت بارنارد و جهان کیمیا ارومیه خریداری شد.
روش های استخراج موسیلاژ بامیه
-1 الکلی
برای تهیه موسیلاژ موجود در غلاف میوه بامیه، پس از جمع آوری میوه ی تازه و شستشو، غلاف سبز رنگ میوه که حاوی موسیلاژ می باشد. از میوه جدا کرده و در آب به مدت 5 تا 6 ساعت قرار داده شد - . - Kumar et al. 2010 سپس غلاف ها به مدت 30 دقیقه جوشانده و به مدت یک ساعت اجازه داده شد تا موسیلاژ در آب آزاد شود. موسیلاژ خارج شده در پارچه نخی چند لایه قرار داده شد تا عصاره آن جدا شود، آنگاه استونی که سه بار فیلتر شده بود به موسیلاژ اضافه گردید. موسیلاژ استخراج در آون با درجه حرارت 40 درجه سانتی گراد خ شک و پس از غربال کردن در د سیکاتور با دمای 30 درجه سانتی گراد و رطوبت 45 در صد نگه داری شد - . - Ahad et al. 2010
