بخشی از مقاله
چكيده:
طرح آبرساني گناباد به هدف تامين آب شرب شهر گناباد وبرخي از روستاهاي اطراف شهر ، صورت پذيرفته است به گونه اي كه آب به صورت مستمر و با كيفيت مطلوب و فشار مناسب در اختيار شهروندان قرار گرفته و توجيه اقتصادي داشته باشد.
قسمتي از طرح كه به عنوان پروژه تخصصي اينجانب تعريف شده است ، طراحي خطوط انتقال و ايستگاههاي پمپاژ به منظور انتقال آب از منطقه چاه گچي ( چهار حلقه چاه اكتشافي ) به ايستگاه پمپاژ موجود در سيدآباد مي‌باشد.
مقدمه:
به طور كلي براي تامين آب مصرفي هر منطقه ، به انتقال آب از نزديكي منبع آب تا نزديكي آن منطقه احتياج است. در طرح آبرساني به شهر گناباد نيز همانند بسياري از پروژه هاي انجام شده ديگر ، آب بايد از منطقه چاه گچي ( كه شامل چهار حلقه چاه اكتشافي است) به نزديكي شهر گناباد منتقل شود.
براي انجام اين كار احتياج به اطلاعاتي در مورد كليات طرح از جمله طول دوره طرح ، جمعيت و نياز آبي تا پايان دوره طرح و بررسي منابع آب و امكانات آبرساني موجود داريم كه در فصل اول گنجانده شده اند.
اطلاعات موجود راجع به مسير خط انتقال و توپوگرافي منطقه در فصل دوم آورده شده است.
براي انجام پروژه لازم است شناختي كلي راجع به جنس لوله ها و فاكتور هاي مهم در انتخاب آنها داشته باشيم. به همين دليل فصل سوم را ، به شرح كلياتي راجع به انواع لوله و مسائل مربوط به آنها اختصاص داده ايم. در ادامه در فصل چهارم به انجام محاسبات و طراحي خطوط انتقال و ايستگاههاي پمپاژ پرداخته ايم.
بحث و نتيجه گيري نهائي در فصل پنجم به بررسي مقادير فشار در حالت دائمي‌كار و فشارهاي اضافي ناشي از ضربه قوچ مي‌پردازد.
فصل اول: كليات
1-1كليات طرح:
تاسيسات آبرساني شهري معمولا براي سالهاي آينده طراحي ميگردند. به طور كلي مقدار آب مورد نياز در آينده نسبت به زمان تهيه طرح افزايش مي‌يابد. اين افزايش ناشي از افزايش سطح بهداشت عمومي‌مي‌باشد. لذا براي اينكه شبكه هاي توزيع بتوانند مدت طولاني مورد استفاده قرار گيرند، ضرورت دارد كه در ابتدا پيش بيني هاي لازم براي توسعه آينده به عمل آيد.
تعيين سال مقصد طراحي به نوعي كه جوابگوي نياز آينده بوده و از طرفي هزينه زيادي را تحمل ننموده و توجيه اقتصادي داشته باشد، مسئله اي است كه در انتخاب سال مقصد موثر است.
با توجه به عمر تجهيزات سال مناسب براي طرح شبكه توزيع را 30 سال در نظر مي‌گيريم. از طرفي با توجه به هزينه هاي زياد تا سال مذكور و همچنين به منظور استفاده بيشتر از تاسيسات موجود آبرساني در شهر گناباد، امكان تلفيق اين تاسيسات به طرح نيز در نظر گرفته شده است.
شبكه توزيع بر اساس نياز حداكثر ساعتي در روزهاي گرم سال ، براي جمعيت تحت پوشش در سال مورد نظر ، محاسبه خواهد شد.
1-2 جمعيت و نياز آبي :
1-2-1 جمعيت:
با توجه به آمار سر شماري سالهاي گذشته و با انتخاب فرضيات مناسب با شرايط جغرافيائي ، اقتصادي و اجتماعي ، نرخ رشد جمعيت تعيين و جمعيت سالهاي آتي محاسبه گرديده و در جدول( 1-1) آورده شده است.
جدول 1-1 : جمعيت آتي گناباد، بيدخت و حاشيه خط انتقال
نام و سال 1373 1377 1382 1387 1392 1397 1400
گناباد * 27100 30643 50844 59353 76437 80142 87440
شهر بيدخت 5430 5900 6546 7325 8140 9045 9637
روستاهاي حاشيه خط انتقال 10400 11170 12210 13350 14600 15960 16840
جمع 42930 477130 69598 80028 99177 105147 113917
*جمعيت فعلي گناباد بعلاوه روستاهاي حاشيه شمالي و نواحي توسعه شهر
1-2-2 نياز آبي : با استفاده از متوسط مصارف سرانه و اعمال ضريب پيك روزانه (1016) نياز آبي شهر گناباد و … به صورت زير جدول بندي ميشود. جدول ( 1-2)
1-2-3 تعيين مقدار كسري آب :
براي تامين نياز آبي محاسبه شده ميتوان از چاههاي فعلي كه قابل بهره برداري هستند و يا از چاههاي خارج از شهر كه مورد نظر در طرح آبرساني مي‌باشند، استفاده كرد. آب تامين شده توسط چاههاي داخل شهر نمي‌تواند به طور كامل جوابگوي نياز آبي باشد. ميزان كسري آب در جدول (1-3) آورده شده است كه طرح آبرساني از منطقه چاه گچي به گناباد براي جبران اين ميزان كسري آب مي‌باشد.
جدول 1-2 : نياز آبي گناباد ، بيدخت و حاشيه خط انتقال
نام وسال 1373 1377 1382 1387 1392 1397 1400
گناباد جمعيت 27100 30643 35858 42269 49633 57930 63409
نياز آبي* 98 112 134 161 192 230 255
بيدخت جمعيت 5430 5900 6546 7325 8140 9045 9637
نيازآبي 14 5/15 17 20 22 25 27
روستاهاي حاشيه شهر جمعيت ـ ـ 14986 17084 19478 22212 24031
نيازآبي ـ ـ 38 44 51 59 64
روستاهاي حاشيه خط انتقال جمعيت 10400 11170 12210 13350 14600 15960 16840
نيازآبي 4 4 4 5 5 6 6
جمع نياز آبي ـ 116 131 193 230 270 320 352
*نياز آبي بر حسب ليتر در ثانيه مي‌باشد.
جدول 1-3 : ميزان كسري آب
سال 1373 1377 1382 1387 1392 1397 1400
كسري آب ـ ـ 10 38 72 121 153
1-3منابع آب
براي تامين نياز آبي دوره طرح ، لازم است تمامي‌منابع آبي موجود شناخته شده و از لحاظ كيفيت بررسي گردند تا بتوان منابع مناسب براي تامين كسري آب را يافته و تاسيسات لازم براي انتقال و تصفيه آب را فراهم كرد.
1-3-1 منابع آب سطحي
در حوضه آبريز دشت گناباد رودخانه اي با جريان دائم و قابل توجه وجود ندارد. تعدادي رودخانه از ارتفاعات جنوبي و غربي سرچشمه گرفته كه در مواقع بارندگي سيلاب آنها وارد دشت شده و در رسوبات آبرفتي دانه درشت حاشيه ارتفاعات نفوذ كرده و سفره آب زير زميني را تغذيه مي‌نمايد.
1-3-2منابع آب زير زميني:
سفره آبرفتي دشت با سرعتي معادل 1940 كيلومتر در جبهه ورودي از آبرفتهاي دانه درشت با نفوذ پذيري بالا و ضخامت بيش از 300 متر تشكيل شده است .ساليانه 69 ميليون متر مكعب آب توسط 21 دهانه چشمه ، 144 رشته قنات و 199 حلقه چاه عميق و نيمه عميق از ذخاير آب زيرزميني دشت گناباد برداشت ميشود كه كمي‌بيش از تغذيه متوسط ساليانه است.
كيفيت آب زير زميني در غرب شهر گناباد جهت شرب مناسب بوده و قابليت هدايت الكتريكي آن كمتر از 1000 ميكرو مهوس بر سانتي متر مي‌باشد.گرچه از لحاظ كيفي مناسب شرب است ولي از نظر كمي‌محدوديت دارد و در صورت برداشت بيشتر ضمن افزايش افت سطح آب اثر منفي بر آبدهي قنوات منطقه دارد.
1-3-3 منابع آبي موجود در گناباد
اولين چاه حفرشده جهت آب شرب گناباد ، به نام چاه شور در خيابان ايت ا… غفاري فعلي بوده كه آب آن به طور مستقيم به شبكه توزيع پمپاژ مي‌شده است.
دوازده حلقه چاه عميق ،منابع فعلي تامين آب شرب گناباد مي‌باشند. مشخصات عمومي‌چاههاي آب شرب گناباد را كه قابل حصول بوده انددر جدول (1-4) داريم:
جدول 1-4- مشخصات عمومي‌چاههاي آب شرب گناباد
شماره چاه محل سال حفر عمق (متر) نوع موتور پمپ قدرت
پمپ (hp) تعداد طبقات قطر لوله جدار (اينچ) قطر لوله خروجي (اينچ) ميزان برداشت (lit/sec) سطح آب (متر)
1 ميدان بار 1340 40+170 دستي برقي شناور 15 ـ 12 4 11 50
2 رودخانه 1348 55 برقي شناور 5/12 5 12 3 6 50
3 فضاي سبز 1346 60 برقي شناور 50 5 12 6 13 50
4 صد دستگاه 1348 50+75 دستي برقي شناور 20 ـ 10 4 13 45
5 آستانه 1348 56 برقي شناور 10 ـ 12 3 3 45
6 باغ كودك 1355 45+115 دستي برقي شناور 41 6 12 4 14 45
7 گدام 135475 75 برقي شناور 15 5 12 3 8 40
8 نوغاب 1352 60 برقي شناور 5/17 6 12 3 6 40
9 سيدآباد2 1361 78 برقي شناور 85 7 12 6 16 35
10 سيد آباد3 1361
108 برقي شناور 74 7 12 6 10 30
11 سيدآباد4 1361 78 برقي شناور 125 8 12 6 17 30
12 شمس آباد 1365 138 برقي شناور 41 5 12 4 11 42
1-4 بررسي كيفيت منابع آب:
1-4-1 كيفيت شيميايي آب:
از مهمترين عواملي كه بر روي كيفيت آب زير زميني اثر مي‌گذارد، جهت جريان آب زير زميني ، تراز آب و وضعيت زمين شناسي منطقه است. عوامل ديگري از قبيل نحوه دفع فاضلاب و احتمال نفوذ آن به آب زير زميني نيز در كيفيت آب موثر است. ليكن در مورد چاههاي حفر شده در منطقه سيد آباد و چاه شمس اباد به علت فاصله زياد از شهر اثر عمده اي نداشته در حاليكه در مورد چاههاي موجود در منطقه شهر موثر مي‌باشد .با مقايسه ميزان يونهاي موجود خوانده شده از دياگرام شولر و استانداردهاي كيفيت آب ، نتايج زير به دست آمده است:
- منيزيم: ميزان منيزيم موجود در آب چاههاي مند ، رود خانه ، شور يا ميدان بار ، نوغاب ، گدام ، آستانه و باغ كودك از حداكثر مجاز بيشتر است.
- سختي كل: ميزان سختي كل آب چاههاي مند، آستانه ، باغ كودك ،گدام و رودخانه از ميزان حداكثر مجاز بيشتر مي‌باشد.
- كلرور: ميزان كلرور آب چاههاي شمس آباد و قنات خشوئي كمتر از حداكثر مجاز و در الباقي چاهها در حد فاصل حداكثر مطلوب تا حداكثر مجاز مي‌باشد.
- ميزان املاح محلول : ميزان املاح محلول (TDS) در آب چاههاي رودخانه ، شور، نوغاب، گدام، آستانه و مند از ميزان حداكثر مجاز بيشتر و در الباقي چاهها كمتر از حداكثر مجاز مي‌باشد.
- سديم: ميزان سديم آب كليه چاهها به جز چاه شمس آباد از حد مجاز بيشتر مي‌باشد.
- سولفات: ميزان سولفات آب چاههاي خيبري ، شمس آباد قابل قبول و مابقي چاهها در رديف آبهاي نا مناسب تا بد مي‌باشند.
1-4-2 كيفيت فيزيكي آب
آبهاي مصرفي فعلي گناباد بدون رنگ و بو و كاملا زلال بوده و نياز به تصفيه فيزيكي ندارد.
2-4-3 كيفيت باكتريولوژيك آب
منابع تامين آب شهر گناباد را از لحاظ موقعيت ميتوان به دو دسته تقسيم كرد:
-چاههاي فعال در داخل محدوده مكوني
-چاههاي فعال در خارج محدوده مسكوني
از مجموع چاههاي فعال تامين آب شهر و روستاهاي حاشيه تنها تعداد شش حلقه چاه خارج از محدوده مسكوني و الباقي در داخل محدوده قرار گرفته اند.
با توجه به محل چاههاي تامين آب و سطح آب زير زميني و آلودگي محيطي اطراف تعدادي از چاهها به دليل عدم رعايت مسائل بهداشتي و نحوه بهره برداري كه در بازديدها مشاهده گرديده، ضروري است تا برابر آئين نامه كنترل كيفيت منابع آب شرب از آبهاي موجود به صورت مرتب نمونه گيري و آزمايشات لازم به عمل آيد.
1-5منابع آب تامين كننده كسري آب
با توجه به اينكه كيفيت تمامي‌آبهاي موجود مناسب نيست و با توجه به بخش نياز آبي بايد به بررسي منابع آب تامين كننده كسري آب بپردازيم.
1-5-1 چاههاي اكتشافي در دشت گيسور
با توجه به مطالعات ژئوالكتريك محل حفر چهار حلقه چاه اكتشافي تعيين شده كه چاههاي مذكور در اوايل سال 73 حفاري و لوله گذاري گرديده است. فاصله اين چاهها تا شهر گناباد حدود 95 كيلومتر است.
با توجه به نقشه شكل (1-1) موقعيت چاه شماره(1)در حاشيه جاده خاكي چاه گچي به خلط آباد در فاصله 3000 متري شرق روستاي چاه گچي واقع و چاه شماره 2 در 8/1 كيلومتري جنوب چاه (1)و چاههاي(3)و(4) در فاصله هاي 4/1 و 5/3 كيلومتري شمال چاه شماره (1) مي‌باشد.
دسترسي به محل چاهها از شهرستان گناباد از طريق جاده گناباد – خيبري –بيمرغ- گيسور- چاه مسيله- چاه گچي مي‌باشد كه 45 كيلومتري آن از آسفالته درجه 2 و بقيه شوسه و خاكي است.
نتايج حفر و آزمايش پمپاژ به شرح جدول (1-5)مي‌باشد.
جدول 1-5: نتايج حفر و آزمايش پمپاژ
شرح چاههاي اكتشافي
1 2 3 4
رقوم ارتفاعيN.C.C 38/930 61/922 9/932 940
عمق حفاري m) ) 210 150 150 120
سطح برخورد با آب (m) 5/80 74 85 3/50
عمق نصب پمپ (m) 150 140 140 110
تاريخ انجام آزمايش پمپاژ 9/4/73 11/4/73 13/4/73 17/4/73
افت سطح آب در دبي ماكزيمم(m) 3/20 2/14 5/13 5/13
قطر جدار لوله(اينچ) 14 14 14 14
E.C ميكرو مهوس بر سانتي متر 990 1460 1020 1345
دبي حداكثر lit/sec 56 42 57 53
1-5-2 دبي انتقال
بر اساس مطالعات انجام شده در مبحث نياز آبي دبي مورد نياز جهت انتقال آب ، برابر 160 ليتر در ثانيه مي‌باشد كه تماما از چاههاي حفر شده قابل تامين است. با توجه به نقشه (1-1) بدليل فاصله زياد چاه شماره (4) نسبت به چاه شماه (3) ، محل پيشنهادي جهت حفر اين چاه بر روي نقشه تعين گرديده است.
در جدول 1-6 دبي بهره برداري از هر حلقه چاه تعيين گرديده است.
جدول 1-6 – دبي بهره برداري از هر حلقه چاه اكتشافي
شرح چاه شماره 1 شماره 2 شماره3 شماره4
كد ارتفاعي 38/930 61/922 9/932 940
دبي حداكثر 56 42 57 53
دبي بهره برداري* 40 35 45 40
* ميزان دبي مجاز بهره برداري پس از صدور پروانه بهره برداري قطعي مي‌گردد.
فصل دوم: مشخصات خط انتقال
2-1 موقعيت جغرافيائي
2-1-1 مقدمه:
گناباد شهري است با قدمت زياد كه در طول تاريخ از ان به نامهاي مختلف ياد شده است. اين شهر امروزه به عنوان يك شهر بازاري و مركز تجاري و داد وستد شهرهاي مجاور نظير بيدخت و كاخك و بجستان و فردوس بوده ودر مسير جاده آسيائي كه مشهد را به جنوب شرقي كشور متصل ميكند قرار گرفته است.
گناباد در فاصله 250 كيلومتري مشهد ودر طول جغرافيائي ‘48 o 58 و عرض جغرافيائي ‘21o 34 ودر رقوم 110 متري از سطح دريا واقع شده و داراي موقعيت مناسبي در جنوب خراسان است. زيرا راه مشهد به زاهدان و زابل ، راه مشهد به كرمان و بندر عباس و اصفهان و يزد از اين شهر مي‌گذرد.
شهرستان گناباد از طرف مشرق به شهرستان خواف، و از شمال و شمال غربي به شهرستانهاي تربت حيدريه و كاشمر ، ز مغرب و جنوب غربي به شهرستان فردوس و از جنوب به شهرستان قائن مرتبط مي‌باشد.
شهر بيدخت در 6 كيلومتري شرق گناباد ودر طول جغرافيائي ‘45o 58 و عرض جغرافيائي ‘22 o 34 و در ارتفاع 1085 متري از سطح دريا واقع شده است.
2-1-2 حوزه آبريز دشت گناباد
حوزه آبريز دشت گناباد در مسير جاده مشهد به بيرجند ، در طول جغرافيائي’ 19 o58 تا ‘1 o59 و عرض جغرافيائي ‘3 o34 تا '22 o34 واقع شده است.
اين حوزه از شمال به ارتفاعات كوه خار فيروزي ، كوه اتابك و دشت عمران، از شرق به ارتفاعات كوه اروك و كوه هنگان ، از جنوب به كبوتركوه و كوه كمرخيد و از غرب به كوه سيار و كوه كلات محدود مي‌باشد.
وسعت حوزه آبريز 4400 كيلومتر مربع بوده كه 2700 كيلومتر مربع آن دشت و بقيه را ارتفاعات تشكيل مي‌دهد. بلندترين نقطه منطقه در قله سياه واقع و از سطح دريا 850 متر ارتفاع دارد.
پائين ترين نقطه در محل خروجي دشت ( روستاي شوراب) قرار داشته و از سطح دريا 1050 متر بلندتر مي‌باشد.
2-2- اقليم شناسي
2-2-1 درجه حرارت:
نزديكي دشت كوير به شهر گناباد سبب ميشود كه اين شهر داراي آب وهواي خشك و گرم باشد. حداكثر و حداقل مطلق درجه حرارت هوا به ترتيب 43و 22- درجه سانتي گراد گزارش شده است. ميانگين حداكثر و حداقل درجه حرارت ماهيانه به ترتيب 1/30 و 1/3- درجه سانتي گراد گزارش شده است .
2-2-2 رطوبت نسبي :
متوسط رطوبت نسبي در گناباد تقريبا از 65 درصد در ديماه تا 32 در صد در خرداد ماه تغيير مي‌نمايدو حد نهائي رطوبت نسبي از 86 درصد در بهمن تا 20 درصد در ارديبهشت و خرداد تغيير ميكند
2-2-3 سرعت باد
متوسط سرعت باد در منطقه ازkm/hr 145 تا 247 ، در روز تغيير مي‌نمايد.
2-2-4 ميزان بارندگي
ميزان نزولات جوي منطقه به دليل آب و هواي خشك ،زياد نبوده و متوسط سالانه آن در ايستگاه هواشناسي گناباد ، 165 ميليمتر مي‌باشد. ميزان تبخير به دليل بالا بودن درجه حرارت هوا و هواي خشك منطقه ، زياد است و مقدار سالانه آن از سطح آب ( تشتك تبخير كلاس A) برابر 2863 ميليمتر مي‌باشد.
2-3 زمين شناسي
منطقه از نظر زمين شناسي نيز مورد بررسي قرار گرفته است ودر هر مبحثي كه لازم باشد از نتايج آن استفاده خواهد شد و از آوردن كليه مطالب در اينجا صرفنظر مي‌كنيم.
2-4 مقصد انتقال آب
مقصد انتقال آب چاهها با دلايل ذيل ، لمبه خانه موجود در سيد آباد در نظر گرفته ميشود:
- كاهش طول خط انتقال ودر نهايت كاهش هزينه هاي انتقال
- استفاده از تاسيسات و ابنيه موجود انتقال آب از دشت سيدآباد
- امكان تقسيم و انتقال آب به مناطق سه گانه از محل اين ايستگاه پمپاژ
- موقعيت مناسب محل ايستگاه پمپاژ نسبت به پروژه انتقال آب
2-5- نحوه انتقال آب و روش كلي كار:
با توجه به شرايط توپوگرافي منطقه و به منظور حفظ كيفيت آب ، جهت انتقال آب چاههاي دشت گيسور به شهر گناباد مي‌بايست از لوله هاي آبرساني تحت فشاراستفاده كرد.
با نگرشي به پروفيل مسيرهاي مختلف انتقال آب و رقوم ارتفاعي چاهها (930) نسبت به رقوم متوسط شهر (1130) و بعد فاصله ، نتيجه ميشود كه مي‌بايست با احداث ايستگاههاي پمپاژ و صرف انرژي ، آب را به شهر انتقال داد. براي اين منظور بعضا از لوله هاي با تحمل فشار زياد نيز استفاده خواهد شد.
2-6 – روش كلي برداشت و محل جمع آوري آب چاهها
آب توسط پمپهاي شناور الكتريكي كه در داخل چاه نصب خواهد گرديد برداشت شده و توسط لوله هاي تحت فشار به نقطه مناسب انتقال مي‌يابد.
با توجه به موقعيت چاهها و وضعيت مسير خط اصلي انتقال آب ، آب چاههاي شماره(2)،(3)،(4) به محل چاه شماره (1) انتقال يلفته و اين نقطه شروع خط انتقال اصلي خواهد بود.
2-7- تعين مسير انتقال آب
با مطالعات صحرائي و بررسي نقشه هاي توپوگرافي ( ) وموقعيت منطقه چاهها ،در مي‌يابيم كه تنها يك مسير از محل چاهها تا روستاي گيسور آنهم در مجاورت جاده شني گيسور به خلط آباد وجود داشته و از روستاي گيسور به سمت شهر سه مسير عمده جلب نظر مي‌نمايد كه به شرح ذيل است كه در نقشه 2-1 نمايش داده شده است.
1- مسير گيسور- بيدخت -گناباد
2- مسير گيسور – بيمرغ- گناباد
3- مسير گيسور- نوده پشنگ- بيمرغ- گناباد
2-7-1 –انتخاب مسير برتر:
با بررسي خصوصيات گزينه ها و در نظر گرفتن مسائل زير ، مسير شماره 2- ( چاه گچي- گيسور- بيمرغ- گناباد) مناسب ترين مسير براي اجراي خط انتقال آب پيشنهاد مي‌گردد.
- طول مناسب و كاهش هزينه پروژه
- امكان استفاده بيشتر از جاده هاي موجود به عنوان جاده دسترسي براي اجراي پروژه و در زمان بهره برداري
- توپوگرافي مسير و شرايط هيدروليكي مناسب براي طرح انتقال و استفاده از لوله ها و پمپهاي با فشار كار مناسب
- توجيهات اقتصاذي پروژه
- ايمني بيشتر خط انتقال
- سهولت دسترسي به تاسيسات در زمان بهره برداري
- استفاده از امكانات موجود نظير خط انتقال برق – تلفن
- توجيهات اجتماعي و امكان آبرساني بيشتر به روستاهاي مسير
2-7-2- شرح مسير خط انتقال ( مسير چاه گچي – گيسور – بيمرغ- گناباد)
پروفيل طولي اين مسير در نقشه 2-2 ترسيم شده و مشخصات آن به شرح ذيل است :
- طول اين مسير از محل چاهها تا تاسيسات ايستگاه پمپاژ سيد آباد برابر با 35/87 كيلومتر است
- پروفيل طولي مسير داراي شيب يكنواخت و منظم نيست.
- مسير خط انتقال در مجاورت جاده شني و آسفالته گناباد – گيسور قرار گرفته و 45 كيلومتر اين جاده اسفالته و بقيه شني است.
- در طول مسير، موانع چنداني وجود ندارد.
- موانع طبيعي مسير ارتفاعات بين گيسور و اروك و تعدادي مسيل مي‌باشد.
- در طول مسير تعدادي روستا وجود داشته كه خود از حيث آب آشاميدني مناسب در مضيقه مي‌باشند.
- جاده ارتباطي براي دسترسي به روستاها و بهره برداري از معادن سنگهاي تزئيني قابل اهميت مي‌باشد.
- خط انتقال برق با ولتاژ kw 20 جهت روستاهاي حاشيه به طول km 40 در مجاورت خط انتقال موجود مي‌باشد.
- خط تلفن روستاي گيسور در مجاورت اين خط مي‌باشد.
- در صورت انتقال برق فشار قوي امكان زير پوشش قرار دادن معادن و روستاهاي گيسور و چاه گچي و … نيز ميسر مي‌گردد.
- بيشتر مسير خط انتقال حدود %90 از داخل زمينهاي باير و بدون استفده كشاورزي (زمينهاي منابع ملي ) عبور مي‌نمايد.
فصل سوم: بررسي فني انواع لوله هاي قابل استفاده در طرح
3-1- مقدمه
جهت اجراي پروژه هاي انتقال آب ميتوان از انواع لوله هاي مختلف كه در داخل و يا خارج از كشور توليد مي‌گردد استفاده نمود و با توجه به اينكه تهيه ، حمل و نصب لوله ها و همچنين هزينه بهره برداري از آنها در طول دوره طرح ، بخش اعظم هزينه هاي پروژه را شامل ميشود، انتخاب لوله مناسب به لحاظ مسائل اقتصادي و فني مورد توجه خاص قرار ميگيرد.
جهت استفاده از انواع لوله هاي توليدي كارخانجات مختلف بايستي ضمن رعايت مشخصات هيدروليكي طرح نظير قطر و فشار كار لوله ها ، شرايط حمل و امتيازات فني- اقتصادي ،
امكانات تهيه و برنامه اجرائي را مورد نظر قرارداد. لذا در ابتداي بررسي ، تعدادي از محصولات توليدي مردود و نا مناسب تشخيص داده مي‌شوند و با توجه به مشخصات هيدروليكي طرح و شرايط موجود ، به بررسي لوله هائي مي‌پردازيم كه به لحاظ فني امكان استفاده آنها در طرح و از حيث اقتصادي و اجرائي امكان تهيه و توليد آن در داخل كشور وجود داشته باشد
به طور كلي لوله هاي قابل استفاده در اين طرح از نقطه نظر هاي زير مورد بحث و بررسيهاي اقتصادي و فني قرار مي‌گيرند:
1- بر اساس انجام مطالعات مفصل هيدروليكي و تعيين اقطار لازم و امكان تهيه آن.
2- فشارهاي داخلي و بارهاي خارجي وارده به لوله ها در شرايط نامطلوب با مراجعه به كاتالوگهاي كارخانجات مختلف و انتخاب كلاس مناسب.
3- انتخاب لوله ها به لحاظ جنس و نوع ، صلب يا نرم بودن آنها و مسائل مربوط به حفر ترانسئه و كارگذاري لوله ها.
4- مشخصات خاك و جنس آن از نظر خورندگي و مقاومت لوله ها در مقابل آن و تعيين نوع پوشش هاي حفاظتي و مورد نياز در طول مسير .
5- درصد احتمال تخريب لوله ها در مراحل مختلف حمل و نصب.
6- تجهيزات و مسائل فني و امكانات ماشين آلات اجرائي و نيروي انساني ماهر جهت كار گذاري و نصب.
7- استفاده حداكثر از امكانات توليد داخلي با توجه به مرغوبيت و كيفيت توليد.
با توجه به آنچه كه در مورد كليات نحوه انتخاب لوله ها گفته شد ضمن ملاحظه مشخصات هدروليكي طرح و ويژگيهاي زمين شناسي مسير خط لوله به بررسي مطالعه فني و اقتصادي لوله هاي قابل استفاده در طرح مي‌پردازيم كه اين لوله ها به شرح ذيل مي‌باشند:
1- لوله هاي چدن داكتيل
2- لوله هاي فولادي
3- لوله هاي آزبست سيمان
4- لوله هاي فايبرگلاس
در ذيل مشخصات كلي لوله هاي فوق الذكر به منظور مقايسه ، اختصارا توضيح داده ميشود.
3-2- لوله هاي چدن داكتيل Spheroidal graphite Iron pipe
لوله هاي چدني داكتيل (نشكن) از انواع لوله هاي فلزي است كه به مقدار زياد در انتقال آب استفاده ميشود. اولين لوله هاي چدن نشكن در سالهاي 1948 به صورت آزمايشي توليد شد در سال 1955 وارد بازار تجارت شد و در سال 1970 بطور كامل جايگزين چدن خاكستري شد.
وجود كربن و سيليس در چدن موجب كاهش نقطه ذوب ميشود . اضافه بر نقطه ذوب بسيار پائين تر چدن ، رواني مذاب ، كه ريختن شكلهاي پيچيده را ميسر مي‌سازد، از نقاط برتري چدن بر انواع فولاد در توليد لوله هاي آب است. وجود فسفر ، به رواني روي مذاب كمك ميكند و مقاومت در مقابل سايش را افزايش مي‌دهد.
جدن نشكن داراي پايه مزيتي بوده كه به علت مقاومت بسيار عالي آن در مقابل تنشهاي فشاري ، كششي و برشي ، و همچنين پايداري نسبتا مناسب در محيطهاي خورنده و قيمت ارزان توليد ، حجم بزرگي از توليد لوله هاي فلزي را در جهان به خود اختصاص داده است و به همين دليل چدن داكتيل با انعطاف پذيري خوب كه نه تنها از نظر كيفيت بلكه از لحاظ اقتصادي نيز داراي مزيت است. در توليد قطعات ريختگي مهندسي ، لوله و اتصالات تحت فشار شبكه آبرساني استفاده ميشود. با اين خصوصيات لوله هاي چدن نشكن از گروه مطمئن ترين مواد براي لوله هاي خطوط انتقال جريان آب در محيطهاي خاكي مي‌باشد.( اكثر خاكهاي موجود در جهان نسبت به چدن مهاجم محسوب نمي‌شوند.)
در ايران و ساير كشورهاي دنيا ، لوله هاي چدن داكتيل ، به دليل مقاومت به خوردگي ، عمر طولاني كاركرد، پوشش پذيري خوب سطوح داخلي و خارجي ، مقاومت در برابر بارهاي ترافيكي و سهولت نصب، انعطاف و حد ارتجاعي بالا ، كاربرد زيادي در احداث شبكه هاي آبرساني تحت فشار دارند.
لوله هاي چدن داكتيل در كشورهاي مختلف از قطر 100 الي 2000 ميلي متر در كلاس هاي متفاوت با فشار نامي6-10-6-25-32-40 بار و به طول 5/5-6-8 متر ، برابر استانداردهاي ISO ، DIN ، BS، NF،AWWA، ساخته ميشود.
توليد اين لوله در داخل از قطر 100 الي 700 ميلي متر توسط كارخانجات لوله و ماشين سازي ايران و كارخانه لوله سازي اهواز انجام ميگيرد، كه سفارش ساخت لوله هائي تا قطر 1000 ميلي متر را مي‌پذيرد.
حفاظت خارجي لوله هاي چدن داكتيل براي استفاده در زمينه هاي نسبتا خورنده ضروري است . پوشش ا
ستاندارد لوله هاي چدني ، فلز روي به اضافه لايه اي از قير است كه در شرايط حاد در زمان نصب نيز لايه اي از نوار پلي اتيلن روي آن كشيده ميشود كه هزينه آن نسبتا كم است. براي پوشش داخلي اين لوله ها در بيشتر موارد از سيمان پرتلند استفاده شده كه به صورت سانتريفوژ آسترزني ميشود. در داخل كشور پوشش داخلي و خارجي لوله هاي چدن داكتيل مانند لوله هاي آزبست از پوشش قيري مي‌باشد كه در رده بندي پوششها جزو پوششهاي با كيفيت پايين است.
