بخشی از مقاله
چکیده
زمانبندی کارگاهی انعطافپذیر از حوزههای بسیار پیچیده در زمانبندی میباشد. زمانبندی کارگاهی انعطافپذیر اخیرا مورد توجه پژوهشگران بسیاری اعم از رشته ریاضی، تحقبق در عملیات، کامپیوتر و ... قرار گرفته است. دراین پژوهش پژوهشهای انجام شده در حوزه زمانبندی کارگاهی انعطافپذیر از سال 2011 تا کنون مورد مطالعه قرار گرفته و معیارهای عملکردی مورد پژوهش مرور و طبقه بندی گردیده است. هدف از این پژوهش مطالعه رویکردهای نوین در معیارهای عملکردی زمانبندی کارگاهی انعطافپذیر میباشد.
واژه های کلیدی: زمانبندی کارگاهی، زمانبندی کارگاهی انعطافپذیر، معیار عملکرد، تابع هدف
واژه انعطافپذیری تولید بیانگر یک متغیر خاص نیست بلکه طبقهای از
-1 مقدمه متغیرهای عام را در بـر دارد. در ادامـه ابعـاد انعطـافپـذیری تولیـد و
تعاریف مربوط به آنها به نقل از ][4 ارائه شده است:
زمانبندی یک فرآیند تصمیمگیری است که مبتنـی بـر یـک سـری
قواعد در بسیاری از صنایع خدماتی و تولیدی مورد استفاده قـرار مـی- ماشین: دامنهای از عملیات که یک دستگاه بدون نیاز به یک راهاندازی
گیرد. زمانبندی به دنبال تخصیص منابع به وظایف در دورههای زمانی اساسی توانایی انجام آن را دارد.
مختلف برای بهینه سازی یک یا چند هـدف مـیباشـد .][1 یکـی از در جابهجایی مواد: توانایی فرآینـد جـابـهجـایی مـواد در انتقـال اقـلام
محیطهای زمانبندی در صنایع تولیدی و خدماتی زمانبندی کارگـاهی
مختلف در سرتاسر سیستم تولیدی.
میباشد. در محیط کارگاهی، کارها معمولا مسیرهای پردازشی متفاوتی
دارند، بدین صورت که هر کار از چندین عملیات تشکیل شـده اسـت و عملیات: تعداد فرآیندها یا روشهای جایگزین برای تولید یک قطعه در
هر یک از این عملیات میبایست توسط یـک ماشـین انجـام شـود امـا
سیستم
ترتیب عملیات هر کار بـر روی ماشـینهـا یکسـان نیسـت. زمانبنـدی
نیروی کار: دامنه وظایفی که یک متصدی در یک سیستم تولیدی قـادر
کارگاهی انعطافپذیر حالت توسعه یافتهی زمانبندی کارگاهی میباشد.
در این محیط در هر ایستگاه کاری چند ماشین مشابه به صورت موازی به انجام آن است
قرار میگیرند بنابراین مسئله علاوه بر تعیین توالی عملیات مـیبایسـت فرآیند: تعداد قطعههای مختلفی که بدون نیاز به یک راه اندازی اساسی
مسیر انجام کارها را از طریق انتخاب یک ماشین از میان مجموعهای از
میتوان تولید کرد
ماشینهای در دسترس در هر ایستگاه کاری مشخص کند .][3 ][2
دومین همایش داخلی حسابداری مدیریت اقتصاد
دانشگاه آزاد اسلامی واحد نطنز- 26 آذر ماه 1393
محصول: زمان مورد نیاز برای اضافه کردن و یـا جـایگزینی قطعـات در سیستم
تولید: تعداد محصولاتی که یک سیستم بدون نیاز به تجهیـزات جدیـد میتواند تولید کند
تحویل: توانایی سیستم در پاسخگویی به تغییرات در سفارشها
ظرفیت: دامنه تغییرات در سطوح بروندادی کـه یـک بنگـاه مـیتوانـد بصورت اقتصادی تولید کند
بسیاری از پژوهشهای انجام شده در سالهای اخیر معیارهای عملکـرد متفاوتی را مورد توجه قرار دادهاند و هر یک به روشی محـدودیتهـا را ارضا و با پاسخهای بهینه یا رضایتبخش به معیارهـا دسـت یافتـهانـد. هدف از این پژوهش مرور معیارهای عملکرد مورد مطالعه در پـژوهش-های سه سال اخیر و ارائه پیشنهادهایی برای مطالعههای آتی میباشـد. این مرور از آن جهت اهمیت دارد که رویکردهای نوین در این زمینه را نشان داده و راه را برای مطالعه معیارهای عملکرد دیگر هموار میسازد.
page7-2 مروری بر مطالعات انجام شده
-1-2 فرضهای مسئله زمانبندی عمومی
فرنچ (1982) فرضهای مسئله زمانبندی عمومی را به شرح زیر بیان کرده است :][1
هر ماشین در هر لحظه فقط میتواند یک عملیات را پردازش کند.-2 هر کار در هر لحظه تنها میتواند بوسیله یک ماشین پردازش شود.-3 قطع کردن عملیات مجاز نیست. -4 ماشینها همیشه در دسترس هستند و خراب نمیشوند. -5 از هر ماشین یک عدد موجود است. -6 انبار پای کار مجاز و ظرفیت آن نامحدود است. -7 زمانهای پردازش عملیات و مسیر ساخت هر کار قطعی، یکتا و معلوم است. -8 زمانهای آماده سازی مستقل از توالی است و در زمان پردازش لحاظ شده است.-9 زمان حمل و نقل قابل چشم پوشی است.
زمانبندی کارگاهی انعطافپذیر در مقایسه با زمانبندی تولید کارگاهی کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. در این پژوهش حدود 60 منبع در خصوص زمانبندی کارگاهی انعطافپذیر مورد مطالعه قرار گرفته است. این منابع از سه پایگاه ساینس دایرکت، فرانسیس اند تیلور ، آی تریپل ای و اشپرینگر از سالهای 2011 تا 2014 جمع آوری شدهاند. فهرست مطالعههای انجام شده در سالهای مختلف در جدول 1 ارائه شده است. در این فهرست تنها پژوهشهایی که دارای مدل ریاضی بوده یا مسئلههایی که به دنبال بهینه سازی تابع هدف و یا دستیابی به جواب رضایت بخش بودند، قید شدهاند بدین معنا که پژوهشهای مروری و غیر ریاضی که فاقد تابع هدف هستند در نظر گرفته نشدهاند.
جدول :1 پژوهشهای انجام شده از سال 2011 تا کنون
سال منابع
2011 , [00], [01], [01], [01], ][01 , [9],][8 ,][7 ,][6 ,][5
[05], [06], [07], [08], [09]
2012 , [18], ][17 , [10], [11], [11], [11], [15 ], [16],][11
[19], [11], [10], [11], [11], [11], [15], [16]
2013 , [18 ], [19 ], [11 ], [10 ], [11 ], [11 ], [11 ], [15 ], ][17
[18], [19], [51], [50], [51], [11], [51] [16], [17],
][51
2014 , [56 ], [57 ], [1], [58], [59], [61], [60 ], [61 ], ][55
[61]
19 18 15 20
10
0
2014 2013 2011 2012
نمودار :1 نمودار فراوانی پژوهشها از سال 2011 تا کنون
از میان پژوهشهای انجام شده از سال 2011 تاکنون تنها 3 مدل ریاضی نوین ارائه شده است و بیشتر مسئلهها با استفاده از روشهای ابتکاری و فرا ابتکاری مدل و حل شدهاند.
دومین همایش داخلی حسابداری مدیریت اقتصاد
دانشگاه آزاد اسلامی واحد نطنز- 26 آذر ماه 1393
-2-2 تابعهای هدف و معیارهای عملکرد
مدلهای زمانبندی کارگاهی اهداف مختلفی را دنبال میکنند. نیمی از پژوهشهای انجام شده در سه سال اخیر اهداف چندگانهای را در مسائل در نظر گرفتهاند. فراوانی پژوهشهای چند هدفه در سه سال اخیر در نمودار 2 نشان داده شده است.
6 10 9 6 10
0
2014 2013 2012 2011
