دانلود مقاله معرفی نرم افزار ونسیم

بخشی از مقاله

معرفي نرم افزار ونسيم
مقدمه
براي آشنايي با نرم افزار ونسيم ابتدا كمي در مورد سيستم هاي ديناميكي و لزوم وجود نرم افزارهاي مربوط به اين سيستم ها بحث مي شود.
در دنياي امروز كه آكنده از وقايع و حوادث گوناگون ساده و يا پيچيده است حركت ،‌جنب و جوش و تغيير ، همگي از ويژگي هاي اين دنيا مي باشند كه باعث شده اند تا در يك نگاه كلي ، به اين مسايل به عنوان مجموعه اي پيچيده از حوادث و گاهي به شكل كلافي سر در گم نگاه شود . اين نتيجه گيري اوليه به دليل ديدي جزءنگر حاصل مي شود . اما اگر بتوان محيط خود را به صورت يك مجموعه مرتبط و به هم پيوسته مشاهده كرد ، درك روابط حاكم بر اين وقايع بسيار ساده تر خواهد شد . از اين به بعد اين نوع نگرش ، ديد سيستمي نام ميگيرد .

به كمك چنين ديدي ديگر وقايع به صورت حوادث جدا از يكديگر تحليل نمي شوند بلكه تمام آنها به صورت يك زنجيرة به هم پيوسته ديده مي شوند كه در طول زمان به يكديگر متصل شده اند . حال وقتي اين ارتباط منطقي مشاهده شد سئوال مهمي مطرح مي شود كه اصولاً اين سلسله از وقايع به چه علت ايجاد شده يا به عبارت ساده تر چرايي اين زنجيره براي ما مهم مي گردد .

در نهايت زنجيرة علت و معلولي كه بر اين روابط حاكم بوده كشف و باعث مي شود تا دليل وقايع روشن شود . در اين جا تئوري سيستم نيز مطرح مي شود . ساختار يك سيستم در حقيقت همان روابط علت و معلولي است كه به وقايع مورد نظر ختم مي شود . پس براي شناخت مشكل و درك روابط حاكم بر يك سيستم نياز به درك عميقي از وقايع ، روند حاكم بر وقايع (ياهمان زنجيرة‌به هم پيوسته در طول زمان) و ساختارهاي موجود در آن است . از نتايج عملي درك اين مسايل مي توان تغيير طرز تفكر در يك سازمان ، تغيير شيوه هاي تصميم گيري ،‌تغيير رويه هاي اجراي عمليات و ... رانام برد.

تاريخچه
اولين بار در سال 1956 ، Jay w.Forrester مسأله بررسي سيستم هاي اقتصادي ـ اجتماعي را بر پايه اصول پس خوران مطرح نمود كه تحقيقات وي منتهي به چاپ كتاب Industrial Dynamics در سال 1961 شد . در طول 40 سال گذشته اين ايدة اوليه تكامل بسياري يافته است و در عمل به اثبات رسيده است . حل مسايل صنعتي بسيار زيادي كه با روشهاي ديگر ميسر نبود و يا بسيار مشكل جلوه مي نمود به وسيله SD بسيار ساده گشت و در نهايت اين رويكرد به عنوان رويكري عام در صنعت مورد استفاده قرار گرفت .

مفاهيم اولية يك مدل SD
1ـ دنياي اطراف ما متشكل از كل هايي به نام سيستم ها (نظام ها) است.
2ـ كل يا سيستم متشكل از اجزايي است كه براي تحقق اهداف خاص در ارتباط متقابل با يكديگر قرار دارند . هر كدام از اين اجزا را مي توان به اجزاي كوچكتر شكست .
3ـ‌ سيستم خواصي دارد كه از جمع خواص اجزا حاصل نمي شود .

4ـ مرز سيستم يك مفهوم مجرد است كه اجزاي سيستم را از عوامل خارجي جدا مي كند .
حال با استفاده از مفاهيم اوليه ، فوق براي مدل كردن و ساختن شبيهي از دنياي واقع به مسايل زير نياز است :
1ـ مشكل يا صورت مسأله : همواره قبل از مدل كردن ،‌هدف از ساخت اين مدل بايد مشخص باشد يعني بايد مشخص شود كه مدل چه مسأله اي را حل خواهد كرد .
2ـ رفتار مرجع :‌ با استفاده از اطلاعات تاريخي و گذشته ، رفتاري از متغيرهاي مورد نظر به دست مي آيد و بر پاية آن مدل سازي شروع مي شود . مدل بايد تا حد قابل قبولي قادر به توليد اين رفتار باشد .

3ـ فرضيه ديناميكي : اين تئوري در مورد چرايي وقوع حوادث است . فرضية ديناميكي ، ‌درك ما از واقعيت هايي است كه در سيستم اتفاق مي افتد . به اين ترتيب متغيرهاي مختلف سيستم شناخته مي شود و از نحوة اثر آنها بر يكديگر اطلاع حاصل مي شود . فرضية‌ديناميكي مي تواند به يكي از چهار صورت زير به تصوير كشيده شود (به ترتيب افزايش اعتبار و صحت مدل):

الف) مدل ذهني
ب) مدل انشايي
ج) نمودار علت و معلولي
د) نمودار جريان

كه نرم افزار و نسيم قابليت طراحي نمودارهاي جريان و علت و معمولي را دارد .
4ـ شبيه سازي مدل : كه حل رياضي و كمي فرضيه ها است كه به نتايج عملي مي انجامد .
در گذشته اي نه چندان دور اين شبيه سازي به كمك قلم و كاغذ صورت مي گرفت كه كاري وقت گير و پرخطا بود و فقط در مورد مسايل بسيار كوچك ميسر قدرت مي شد ، اما امروزه با استفاده از رايانه و قدرت و سرعت محاسباتي بالاي آن و اين نكته كه اصول شبيه سازي بنا شده است ، شبيه سازي آن آسان و حل مسايل واقعي صنعتي نيز ممكن شده است .

چگونگي مدل سازي
متغيرها در ونسيم و اصولا SD بر سه نوع هستند :
1ـ متغيرهاي حالت : متغيرهايي هستند كه وضعيت سيستم را در يك
لحظه نشان مي دهند و در هر لحظه مقدار مشخصي دارند مانند : موجودي انبار ، جمعيت و ...
2ـ متغيرهاي نرخ : متغيرهايي هستند كه سرعت تغيير متغيرهاي حالت را در طول زمان نشان مي دهند . يا به عبارت ديگر مشتق متغير حالت مربوطه مي باشند .
3ـ متغيرهاي كمكي : متغيرهاي مياني در يك مدل هستند كه شكل خاصي ندارند و ثابت ها هم در اين دسته قرار مي گيرند .

خانوادة ونسيم
براي حل معادلات مربوط به يك مدل ،‌نرم افزار ونسيم استفاده مي شود . اين نرم افزار در سال 1988 عرضه زيادي از آن به بازار آمده ست .
نسخه هاي زير از اين نرم افزار موجود مي باشند .
1ـ Vensim PLE (Personal Learning Edition)
2ـ Vensim Standard
3ـ Vensim Professional
4ـ Vensim DSS (Decision Support System)
5ـ Vensim Rintime
براي كسب اطلاعات بيشتر در مورد ونسيم مي توان به سايت http://www.vensim.com در اينترنت مراجعه كرد .