بخشی از مقاله

مقدمه
نفت خام مايعي است كه از تعدادي هيدروكربن و مقداري تركييات گوگردي اكسيژن دار، ازته و مقدار كمي تركيبات معدني و فلزات تشكيل شده است . تركيبات مختلف نفت خام بنا به موقعيت محلي ميدان نفتي و زمان تشكيل آن و حتي بنا به ژرفاي منبع مـتغيرند .
در يك جزوه نفتي همراه نفت خام همواره مقداري گاز ، آب و نمك و شن و ماسه وجود دارد كه اين مواد بر اساس چگالي روي هم انباشته مي گردند . نحوة قرار گرفتن آنها بدين شكل است كه در زير يك لاية غير قابل نفوذ ابتدا آب و نمك ، سپس نفت خان .و بر روي آن گازها قرار دارند .
نفت خام پس از استخراج به واحد بهره برداري انتقال داده شده كه در اين واحد نفت خام را با عبور از جدا كننده ها و كاهش تدريجي فشار ، از گاز همراه با آن عاري مي سازند . سپس در واحد نمك زدايي ، آب و نمك ، شن و ماسة آن را جدا ساخته و در صورت ترش بودن نفت خام ( حاوي گازهاي اسيدي مانند ، ، RSH و …. ) آن را در استريپرها با يك گازشيرين تماس داده و را جدا مي كند كلية اين اعمال بر اي جلوگيري از خوردگي تجهيزات پالايش مي باشد.


طراحي پالايشگاه را بر اساس اجزاء تشكيل دهنده نفت خام مورد استفاده صورت مي گيرد . در ضمن با افزايش مدت زمان استخراج از يك حوزة نفتي كيفيت نفت تغيير كرده و به طور معمول مقدار گوگود و آن افزايش مي يابد . در نتيجه با تغيير خوراك پالايشگاه نياز است كه شرايط عملياتي تغيير كند كه اين تغييرات بر اساس نتايج حاصل از ارزيابي نفت خام صورت مي گيرد.


2 ـ واحد ارزيابي نفت خام
هدف از انجام كليه آرمايشات در واحد ارزيابي نفت خام ، ارزيابي و تعيين مشخصات نقت خام هاي ايران و كشورهاي همسايه كه براي امور صادرات و طراحي پالايشگاهها مورد استفاده قرار مي گيرد ، است .
از جمله كارهاي اين واحد ، تقطير نفت خام و بدست آوردن فرآورده هاي سبك تا سنگين كه به ترتيب حلالها و بنزين و نفت سفيد و گازوئيل و روغنها مي باشند كه مشخصات فيزيكي و شيميايي و ترموديناميكي آنها مطابق روشهاي استاندارد انجام مي شود و همچنين حلالهاي نفتي مورد نياز صنايع در اين واحد ساخته مي شود.
تواناييهاي اين واحد علاوه بر موارد فوق در خصوص قسمتهاي استاندارد به شرح زير مي باشد:
1. تقطيرهاي ASTM و IP جهت تهية برشهاي كوتاه و تعيين نقاط جوش و تحت خلاء تا 001/0 ميلي باد و تا نفاط جوش حدود 800 .
2. تعيين دانسيته ، وزن مخصوص ، گوگرد ، اسيديته و گرانروي مايعات ، گازها و جامدات.
3. تعيين مقدار هيدروكربنتهاي آروماتيكي ، نفتينكي، الفيني و پارافيني ( نرمال رايزو)
4. تعيين وزن مولكولي ،‌ فشار بخار ، باقيمانده ، كربن ، مقدار واكس و نقطة ذوب آن و خاكستر در نفت خام و فرآوردها
5. تعيين مقدار نمك، آب و رسوبات در نفت خام .
6. تعيين اندازه ذرات جامد معلق در مايعات و غلظت آنها.
7. تعيين ضريب رسانش ، PH‌ ، ارزش حرارتي ، مقاومت اكسيداسيون مايعات .
8. تصفيه روغن هاي خام و تعيين پارامترهاي كنترل كيفيت بخصوص انديس گرانروي ، قسمت رنگ فرآورده ها و نمرة برومين .
9. تعيين عددستان ، انديش ديزل ، نقطة آنيلين ، نقطة آتش گيري ،‌ نقطة اشتعال ، نقطة ابري شدن ، نقطه انجماد ، نقطة ريزش و دماي بسته شدن فيلتر گازوئيل بر روي سوختهاي نفت سفيد و ديزل.
10. تست نوار خوردگي مس ، نقره ، خوردگي فلزات بر روي سوختها و ضديخ.
معمولاً هر پالايشگاه داراي يك آزمايشگاه كنترل كيفيت است كه در آنها آزمايشهايي بر روي فرآورده هاي مختلف مياني يا نهايي به دو منظور انجام مي شود:


• تشخيص صحت كار واحدهاي توليد به طور سريع
• اطمينان از مطابقت فرآورده هاي نهايي با استانداردهاي مربرطه
براي انجام اين آزمايشها ، دستگاهها و روشهاي استاندارد بكار مي رود . بطوريكه نتايج به راحتي قابل تكرار و مقايسه باشند . عمدتاً از روشهاي ASTM و در مواردي IP ، BP ، DIM و …. استفاده مي شود.
در اين گزارش به برخي از مهمترين آزمايشها اشاره مي شود.


چگالي ( دانسيته )‌
دانسيته هيدروكربن ها هميشه كمتر از يك است و با افزايش تعداد كربن ، اين مقدار در يك سري همولوگ افزايش مي يابد . در صورتي كه سيستم ها به ترتيب هيدوركربن هاي اشباع شدة غير حلقوي ـ اشباع شده حلقوي ـ و آروماتيك باشد . به ازاء تعداد معين كربن دانسيته نيز افزايش مي يابد.


مقايسه دانسيته هيدروكربتهاي مختلف در درجه حرارت ثابت
دانسيته نفت كه مخلوطي از هيدروكربن ها ست بستگي به مواد سازنده آن دارد و به همين لحاظ است كه نفت كشورهاي مختلف داراي دانسته هاي متفاوت است . . مثلاً دانسيته نفت آمريكا . 87/0 ـ 800/0 ، نفت ايران در 60 ، 836/0 و نفت و رسيد 900/0 ـ 850/0 مي باشد.
معمولاً دانسيته در دماي 60 اندازه گيري مي شود . براي اندازه گيري SG معمولاً از هيدرومتر و پكنومتر و يا دانسيته مترهاي اتوماتيك استفاده مي شود. براي اندازه گيري SG معمولاً از هيدرومتر پيكنومتر و يا دانسيته مترهاي اتوماتيك استفاده مي شود . براي برش هاي نفتي چگالي به شكل كميت API نيز بيان مي شود : API بوسيله انستيتو نفت آمريكا پيشنهاد شده است و در كشورهاي آمريكايي مقدار دانسيته بر حسب آن داده مي شود.


روش ASTM
اين آزمايش براي اندازه گير يدانسيته تقطيبر شدههاي نفتي در فاصلة دمايي 15 نت 35 درجه سانتيگراد مناسب مي باشد . نمونة مورد استفاده بايد مايع با فشار بخار كمتر از mmHg 600 و ديسكوزيته كمتر از 15000 در دماي مورد آزمايش باشد . در ضمن نمونه نبايد خيلي تيره باشد . بنابراين اين نمونه هاي نفت خام براي اين آزمايش مناسب نيستند . اين دستگاه دانسيته را با واحد نشان مي دهد.


شرح آزمايش
پس از كاليبره كردن دستگاه توسط آب مقطر و هوا و تنظيم دماي 56/15‌، لوله خرطومي شكل داخل دستگاه با با بهترين شستشو مي دهيم . و توسط پمپ هوا داخل آن را خشك مي كنيم . لامپ دستگاه را روشن نموده و توسط سرنگ، نمونه را داخل لوله تزريق مي كنيم . اين عمل بايد به گونه اي صورت گيرد كه هيچ گونه حبابي داخل لوله تشكيل نشود . زيرا حبابهاي هوا بر روي دانسيته تأثير گذاشته و ايجاد خطا مي كند . سپس لامپ دستگاه را خاموش مي كنيم ( نور نيز در انجام آزمايش خطا ايجاد مي كند .) بر اساس تغيير فركانس موج وارد شده به نمونه نسبت به حالت مبنا ، تعداد دانسيته اندازه گيري مي شود . هنگامي كه اين مقدار به يك حد ثابتي رسيد .عدد نشان داده شده را يادداشت مي كنيم .
با تقسيم دانسيته به دانسيته آب در همين دما وزن مخصوص نمونه بدست مي آيد.
3 ـ 2 ـ فشار بخار رد (RVP)
فشار بخار براي فرآورده هاي سبك و بهترين و گاز مايع و همچنين نفت خام اندازه گيري مي شود و نشان دهندة وجود تركيبات فرار است . اين كميت براي فرآورده هاي سبك و … اگر مقداري بيشتر از حد مجاز داشته باشد نشان دهندة اين است كه تركيبات سبك بيشتري وارد فرآورده شده و خطرناك است . به علت وجود مولكولهاي هوا در محفظه RVP از مقدار فشار بخار واقعي كمتر است . اما بين اين دو رابطه اي وجود دارد و با استفاده از اشكال موجود در مراجع مي توان اين دو كميت را بهم تبديل كرد.


روش
نمونه هاي مورد آزمايش بيشتر از فرآورده هاي سبك نفتي مي باشند و براي جلوگيري از جدا شدن اجزاي فرار از نمونه قبل از شروع آزمايش بايد سرد شوند.
فضاي حمام اين دستگاه قابليت انجام آزمايش بر روي سه نمونه را دارد.

دستگاه اندازه گيري RVP
شرح آزمايش
دستگاه اندازه گيري RVP شامل ظرف نمونه، محفظة هوا و مانومت راست كه كل مجموعه در يك حمام ترموستاتيك در دماي ثابت 100 قرار مي گيرد . مواد داخل ظرف نمونه تبخير شده و داخل محفظه هوا مي شوند . عقربه مانومتر به حركت درآمده و فشار بخار را نشان مي دهد . پس از رسيدن به تعادل ، عقربه مانومتر رقم ثابتي را نشان مي دهد كه همان فشار بخار نمونه است .


نقطه اشتعال ـ نقطه آتش گيري
نقطه اشتعال يك مايع حداقل درجه حرارتي است كه بخارات فرآورده نفتي در شرايط معين ، در مجاورت شعله براي چند لحظه مشتغل گردد . نقطة اشتعال معرف درصد مواد سبك يك فرآورده است و بنابراين به كمك آن مي توان با در نظر گرفتن حد انفجار را در مخازن پيش گيري كرد . در درجة حرارت معمولي فرآورده هاي مياني چون حلال هاي سنگين و نفت چراف نسبت به فرآورده هاي سبك در مخازن خطر بيشتري توليد مي نمايد . زيرا درصد مواد سبك فرآورده هايي مثل بنزين در فاز بخار از حد انتهائي انفجار تجاوز كرده و بنابراين خطر انفجار نخواهد داشت.


پيش گوني نقطه اشتعال از راه محاسبه بر مبناي درصد مواد سبك يك فرآورده كار مشكلي است ، با وجود اين W.L.Nelson رابطة زير را براي محاسبة نقطة اشتعال با تقريب كافي پيشنهاد مي كند .
62-T 64/0 = t
t : نقطة اشتعال بر حسب
T :‌ درجه حرارت متوسط در فاصلة تقطير 0 تا 10 درصد تقطير ASTM
روش 92 ASTMD
اين روش بر روي كلية فراورده هاي نفنتي با نقطة اشتعال كمتر از 400 قابل انجام است .
اين روش مي تواند به دو صورت سرباز يا سر بسته انجام شود كه بستگي به نوع مادة مورد استفاده دارد . براي نمونه هاي سنگين مثل قير از نوع سرباز استفاده مي شود.


شرح آزمايش
ابتداد ظرف را تا خط نشانه از نمونه پر مي كنيم . دماسنج را داخل آن قرار مي دهيم و به ظرف حرارت مي دهيم .شير گاز را باز كرده و شعلة آنرا روشن مي كنيم . با افزايش هر 2 درجه سانتيگراد دما بر روي ظرف ايجاد جرقه مي كنيم . اين كار را به قدري تكرار مي كنيم تا با ايجاد جرقه ، بخارات نمونه يك مرتبه شعله ور شده و بلافاصله خاموش شود . ( شعل بنفش ـ آبي رنگ ) اين دما را به عنوان نقطة اشتعال يادداشت مي كنيم.
محاسبه
به منظور افزايش دقت آزمايش بهتراست كه در زمان انجام آزمايش فشار محيط را از روي بارومتر بخوانيم و توسط روابط زير تصحيحات لازم را انجام دهيم:

=
point Or fire Flash Corrected
=
- - - -
=
- - - -

p : فشار محيط بر حسب mmHg
p :‌ فشار محيط بر حسب KPA
كربن باقيمانده پس از سوختن
دانستن مقدار اين پارامتر در تهيه بسياري از فراورده ها و محصولات حائز اهميت مي باشد . به عنوان مثال در تهية گاز از گازوئيل ، مقدار كربن باقيمانده حاصل از سوختن گازوئيل مهم است . و يا در توليد روان كننده ها دانستن مقدار كربن باقيمانده از سوختن ته مانده هاي نقتي نيز اهميت دارد .در ضمن با توجه به مضرات رسوب كربن باقيمانده از سوختهاي ديزل و روغنهاي موتور و اثر مواد افزودني رسوبات كربني ، ضرورت انجام قسمتهاي مربوطه مشخص مي شود.
براي اندازه گيري مقدار كربن باقيمانده از دو روش كندراتسون و رمز باتوم استفاده مي شود.


الف ، كندراتسون روش ASTM D189
اين تست روشيب است براي تخمين مقدار كربني كه پس از تبخير و عمل پيروليز از نفت و محصولات غير فرار حاصل از تقطير اتمسفري باقي مي ماند . در پايان اين آزمايش مقدار باقيمانده زغالي حاوي كمي خاكستري مي باشد كه بايد اين مقدار را از كل كربن بدست آمده كم كرد.


شرح آزمايش
نمونة مورد آزمايش را ابتدا به خوبي تكان مي دهيم . اگر نمونه داراي ويسكوزيتة بالا باشد به منظور كاهش ديسكوزيته بالا باشد به منظور كاهش ديسكوزيته به آن حرارت مي دهيم . سپس نمونه را فوراً فيلتر مي كنيم تا ناخالص هايي مثل خاك و … آز آن جدا شود . نمونه را داخل بوته چيني كه قبلاً خشك و وزن شده مي گذاريم و به آن حرارت مي دهيم . روي ظرف را نيز با يك كاور فلزي مي پوشانيم . البته محلي براي خروج گازهاي حاصل از تبخير بر روي كاور وجود دارد ، حدود 10 دقيقه ( تا وقتي كه دوده ديده نشود ) به آن حرارت مي دهيم . سپس حرارت شعله را به نحوي تغيير مي دهيم كه بخارات حاصل از نمونه نيز بسوزد . اين كار حدود 12 دقيقه طول مي كشد . وقتي بخارها سوختند و ديگر دودة آبي ديده نشد ،‌حرارت را به حالت اول باز مي گردانيم . حدود 30 دقيقه به آن حرارت مي دهيم . البته مقدار حرارت داده شده بستگي به نوع مادة مورد آزمايش و نوع حرارت دهنده دارد.


پس از پايان سوختن حرارت را قطع كرده و وقتي كه ديگر روي كاور دوده اي ديده شد ، كاور را برداشته و ظرف را سرد و وزن مي كنيم . با كم كردن وزن ظرف از وزن بدست آمده ، مقدا كربن باقيمانده‌ اندازه گيري مي شود.
ب ـ رمزباتوم ASTM D524
اين روش بر روي فرآورده هاي نفتي غير فرار حاصل از تقطير اتمسفري قابل انجام است . به طور كلي در اين روش بايد از نمونه اي سبكتري نسبت به آنچه در روش كندراتسون استفاده مي شود ، استفاده كرد.
شرح آزمايش
حباب شيشه اي مخصوص دستگاه را با استرن شسته ، خشك و وزن مي كنيم . نمونه را داخل آن ريخته و پس از وزن كردن مجدد ظرف ، مقدار نمونه را يادداشت مي كنيم تا در آخر درصد وزن كربن باقيمانده را حساب كنيم .
حباب را داخل كوره دستگاه قرار مي دهيم و با استفاده از تنظيم كنندة دماي آن ، دما را روي 550 تنظيم مي كنيم . حرارت الكتريكي با پايداري دمايي حدود به مدت 20 دقيقه به نمونه داده مي شود . پس از آن حباب شيشه اي را خارج كرده و دوباره وزن مي كنيم . با كم كردن وزن حباب مقدار كربن باقيماندة را مي توان حساب كرد.
نقطة دود
نقطة دود نشانگر كيفيت نفت سفيد و نوع هيدروكربتهاي تشكيل دهندة آن است.


روش
اين تست براي اندازه گيري نقطة دود نفت سفيد ، از روي ارتفاع شعله حاصل از سوختن آن قبل از ايجاد دوده ، بكار مي رود.
شرح آزمايش فتيلة استاندارد اين روش را در نفت سفيد به خوبي تر مي كنيم تا كاملاً ‎آغشته به آن گردد . سپس فتيله را از جايگاه فلزي ( لوله اي شكل ) مخصوص دستگاه عبور مي دهيم . سر فتيله را به شكل نيم كره در آورده و به آن شعله مي دهيم . توسط پيچ تنظيم شعله، مي دهيم . توسط پيچ تنظيم شعله ، و ارتفاع شعله را افزايش مي دهيم . آخرين ارتفاعي از شعله كه دود از روي دودكش دستگاه بر نمي خيزد ، را به عنوان نقطه‌ دود گزارش مي كنيم . اين ارتفاع را از روي صفحة درجة بندي شده موجود درشت شعله مي خوانيم .


نقطه ريزش
هر گاه برش نقتي بدون تكان دادن سرد گردد به درجه حرارتي كه در آن ميكرو كريستال ها تشكيل يا كدروتي در برش مشاهده شود ، « نقطه كدري » گفته مي شود . اگر عمل سرد نمودن ادامه يا به زماني مي رسد كه اگر لوله آزمون را به حالت افقي قرار دهيم برش ديگر در آن جابجا نشده و نمي ريزد ( نقطه انجماد ). حال اگر لوله آزمون را به ملايمت گرم نمائيم لحظه اي مي رسد كه برش در لوله سياليت خود را باز مي يابد . درجه حرارت مربوط به اين تغيير حالت : نقطه ريزش گفته مي شود ، درجه حرارت نقطه جراي شدن ( ريزش ) معمولاً چند درجه بالاتر از درجه حرارت نقطه انجماد برش است دانايي اين نقطه كمك به شناسايي نسبت درصد هيدروكربنهاي با نقطه انجماد بالا را در برش مربوطه مي نمايد . با اطلاع از مقادير دو نقطه فوق ، حدود استفاده برش ها ( بخصوص هنگام پمپاژ زمستان ) تعيين مي گردد.


روش ASTM D97
اين تست براي تعيين نقطة ريزش ، بر روي كلية محصولات نفتي قابل اجرا است . با اين روش پايين ترين دمايي كه محصول جامد نشده و قابل استفاه است را تخمين مي زنيم . يكي ديگر از كاربردهاي اين روش ، يافتن ميزان قابليت جريان نه مانده هاي نفتي در دماهاي خاص مي باشد.


شرح آزمايش
ابتدا نمونه رادر يك بشر ريخته و در يك حمام تا دماي 45 گرم مي كنيم تا تمام اجزاي سنگين واكسي و … ذوب شده و نمونه هموژن شود . سپس داخل آن يك دماسنج گذاشته و در حمام آب سرد ( حدود 4 و 2- ) قرار مي دهيم . تا وقتي روي آن ببندد و سخت شود و حالت سياليت خود را از دست بدهد . اين دما را از روي
دماسنج مي خوانيم و 3 به آن مي افزاييم و به عنوان نقطه ريزش اين دما را گزارش مي كنيم.


نقطه انجماد
تعيين نقطة جوش فرآورده هاي نفتي بسته به نوع كاربرد آنها مهم مي باشد . به عنوان مثال در مورد بنزين هواپيما ، نقطة انجماد نبايد بالاتر از 60- باشد زيرا در فضاي بالاي اتمسفر كه درجه حرارت به اين حدود مي رسد حتي تشكيل بلورهاي خيلي ريز مي تواند موجب بسته شدن راه عبور بنزين از فيلترها گردد و اختلالاتي بوجود آورد . لذا بنزين هواپيما بايد عاري از هيدرو كربنهايي باشد كه قبل از اين درجه حرارت متبلور مي گردند و به همين علت مقدار بنزين در بنزين هواپيما محدود است.


روش
هدف بدست آوردن نقطة انجماد بنزين هواپيما و سوخت جت مانند نفت سفيد كه حاوي مقدار كمي آب است مي باشد.
روش آزمايش
مقدار cc25 از نمونه را داخل لوله آزمايش دو جداره مخصوص ريخته و همزن برونزي فنر مانند را كه توسط يك اهرم حركت بالا پايين دارد ، داخل آن قرار مي دهيم . دماسنجي نيز در ان مي گذاريم . سپس در جدارة خارجي لوله آزمايش ،‌ هوا مايع مي ريزيم و جهت جلوگيري از تأخير در انجماد مرتباً نمونه را بوسيله همزن برونزي هم مي زنيم . ابتدا يك حالت ابري در نمونه ايجاد مي شود كه به آن cloud point گوييم . ولي دمايي كه اولين كريستال بر روي همزن بوجود مي آيد را يادداشت مي كنيم . سپس نمونه يخ زده را از ظرف هوا مايع خارج كرده و مي گذاريم تا به آرامي گرم شود .درجه حرارتي كه آخرين ذره نور تشكيل شده بر روي همزن ناپديد گرديد را نيز يادداشت مي كنيم.


اين دو دما را مقايسه مي كنيم اگر به اندازه 5/0 يا كمتر با هم اختلاف داشته باشند ، درجه حرارتي را كه اولي يادداشت كرديم را به عنوان نقطة انجماد گزارش مي كنيم . اگر اين اختلاف بيشتر از 5/0 باشد بايد آزمايش را دوباره تكرار كنيم.
تركيبات گوگرد دار
مقدمه
توزيع گوگرد در قسمتهاي مختلف نفت خام اول بار توسط Mabery در سال 1891 مورد مطالعه قرار گرفت . به طور كلي درصد گوگرد با افزايش نقطة جوش بالا مي رود يعني قسمتهاي با نقطة جوش بالاتر داراي نسبت درصد بيشتري گوگرد است . نفت ثابت شده است كه در موقع تجزيه مولكولها در عمل تقطير ( كه معمولاً اتفاق مي افتد ) اجزاء با درون مولولي متوط بيش از قسمت سنگين تر گوگرد را نگه مي دارد . اين موضوع مخلف توزيع عادي گوگرد در نفت خام است . معمولاً بيش از 90 % گوگرد در قسمت نفت گاز و باقيمانده جمع شده است .


نسبت درصد گوگرد زياد در اكثر فرآورده هاي نفتي مضر است و يا تبديل آنها به مواد بي ضرر ، قسمت مهم كار پالايشگاه را تشكيل مي دهد . وجود تركيبات گوگردي در بنزين به علت خورندگي كه در قسمتهاي موتر ايجاد مي نمايد مضر تشخيص داده شده و مخصوصاً در شرايط زمستاني به علت جمع شدن محلول در آب كه در نتيجة احتراق بدست مي آيد در محوطة ميل لنگ موجب خورندگي بسيار مي شود . به علاوه مركايتانهاي محلول در مواد نفتي مستقيماً در مجاورت و موجب خورندگي مس و برنج مي شود.


در واحد ارزيابي نفت خام ، آزمايشهايي براي تعيين مقدار گوگرد ،‌ مركاپتان ، اسيديته در فرآورده هاي نفتي انجام مي شود كه به توضيح مختصري از آن مي پردازيم.
تعيين مقدار گوگرد در فرآوردهاي نفتي : روش ASTM D 262
اين روش بر اي اندازه گيري مقدار گوگرد در فرآورده هاي نفتي ـ كه داراي شرايط زير باشند ـ است . گوگرد در اين محصولات تك فازي و مايع است ( يا در اثر گرمايي ملايمي قابليت مايع شدن دارد . ) و در حلالهاي هيدوركربني نير قابليت حل شدن دارد . اين مواد نفتي مي تواند سوخت ديزل ، سوخت جت، روغنهاي حاصل از تقطير ، روغن پايه ، نفتا ، ته مانده هاي نفتي ، روغن هيدراته و حتي نفت خام باشد.
اگر نمونه قرار باشد مثل هيدروكربنهاي سبك و گازوئيل با فشار بخار بالا ، دستگاه مقدار ثابت و مشخصي از گوگرد را نشان نمي دهد . براي انجام آزمايش نمونه را در ظرفهاي پلاستيكي مخصوص آن مي ريزيم و در جايگاه مربوطه در دستگاه قرار مي دهيم و دستگاه را از قبل كاليبره مي كنيم . در اثر تابش اشعة x به نمونه ، مقدار گوگرد موجود در آن مشخص مي شود . اين كار طي 3 مرحله فاصله زماني s 30 صورت مي گيرد و مقدار گوگرد در هر سه مرحله به تصوير كشيده مي شود .براي گزارش مقدار گوگرد از اين 3 مقدار ميانگين گرفته مي شود.


تعيين مركاپتان روشن uop 163
اين تست ، روش اندازه گيري آن تقريباً صفر و مقدار مركاپتان آن كمتر از mass ppm 1 مي باشد. نمونه اي مطلوب است كه مقدار آن تقريباً صفر و مقدار مركاپتان آن كمتر از msss pmm 5 مي باشد . زيرا و مركاپتان در طول پالايش باعث تخريب كاتاليست ها و تجهيزات پالايش مي شوند.


براي انجام آزمايش ،‌ مشخصي از نمونه را وزن مي كنيم و با توجه به غلظت آن ، بين 30 ـ cc 100 محلول الكل به آن مي افزاييم . محلول الكلي ايزوپردپيل الكل آمونياكي 1/0 مي باشد . ظرف نمونه را در جاي خود در دستگاه قرار مي دهيم و الكترودها را داخل آن مي گذاريم . الكترود از نوع 141 BMA مي باشند . در ظرف يك مگنت الكتريكي نيز قرار مي دهيم تا در طول آزمايش مخلوط يكنواخت داشته باشيم . محلول تينراسيون AgNo3 01/0 نرمال مي باشد كه ريت افزون آن به نمونه قابل تنظيم است . در اثر واكنش با AgNo3 ،‌ رسوب تيره رنگ ايجاد مي شود كه اگر مقدار نمونه زياد باشد محلول تيره مي شود . با اضافه كردن تيترانت به محلول ، پتانسيل تغيير مي كند كه اين تغييرات در محدودة خنثي شدن و مركاپتان ها به حداقل مي رسد . در پايان با استفاده از نمودار كشيده شده و حجم تيترانت مصرفي براي خنثي كردن و مركاپتان در رابطه ، پي به ميزان تركيبات گوگردي موجود در نمونه مي پردازيم.
اسيديته : روش ASTM D 664
با اين روش مقدار اسيد موجود در 1 گرم از فرآورده هاي نفتي را بر اساس حجم استفاده شده از KOH بدست مي آورند.
KOH 1/0 نرمال ، نيترانت است و اسيد موجود در نمونه نفتي شامل ، مركاپتان ،‌ فنون ، اسيد نفتينك ،‌‌ را خنثي مي كند. البته لازم به ذكر است كه KOH پس از مدتي رسوب كرده و نرماليته آن كاهش مي يابد بنابراين بهتر است كه هر چند روز يكبار ، KOH 1/0 نرمال تهيه شده را دوباره تعيين فاكتور كنيم.


برخي مواد افزودني به نفت يا محصولات جانبي توليد شده به همراه ‏فرآورده هاي نفتي باعث افزايش يا كاهش ( TAN ) . total Acid Number مي شوند.
براي انجام آزمايش ،‌‌ نمونه را در ظرف مخصوص دستگاه مي ريزيم ( حدود حجم آن ) سپس به منظور رقيق شدن آن cc50 حلال شامل %50 تولوئين ،‌ %49 ايزوپروپيل الكل و %1 آب دوبار تقطير به آن مي افزاييم . آن را در مكان مخصوص آن قرار مي دهيم . سپس دستگاه را تنظيم مي كنيم كه با چه ريتي KOH به نمونه افزوده شود . پس از انجام عمل تيتراسيون از روي منحني رسم شده و يافتن نقاط خنثي با توجه به حجم نيترانت مصرفي ، پي به ميزان اسيد در نمونه مي بريم .
نتيجه به صورت گزارش مي شود.


ـ ويسكوزيته
گرانروي ميزان مقاومت داخلي يك سيال را در مقابل حركت و جريان نشان مي دهد . اين مقاومت مربوط به تنش برشي بين لايه هاي سيال است كه لايه ها روي يكديگر مي لغزند و تنش برشي ناشي از گرانروي است .
ديسكوزيته مطلق در سيستم cgs بر حسب poise يا centi posie بيان مي شود . يك piise عبارتست از نيروي يك دين كه سطح يك سانتيمتر مربع را با سرعت يك سانتيمتر در ثانيه به اندازه يك سانتيمتر جابجا نمايد. عبارتست از نيروي يك دين كه سطح يك سانتيمتر مربع را با سرعت يك سانتيمتر در ثانيه به اندازه يك سانتيمتر جابجا نمايد. عبارتست از نيروي يك دين كه سطح يك سانتيمتر مربع را با سرعت يك سانتيمتر در ثانيه به اندازه يك سانتيمتر جابجا نمايد.


ويسكوزيته سينماتيك ، نسبت ديسكوزيته مطلق بر دانسيته سيال كه با واحد stock يا centi stock بيان مي شود .

ديسكوزيته نسبي عبارتست از ديسكوزيتنه يك مايع به ديسكوزيته آب در دماي 20 با اندازه گيري زمان عبور حجم معيني از سيال از بين دو خط مشابه يك لوله موئين استاندارد ( با قطر مشخص ) . ديسكوزيته سينماتيك اندازه گيري مي شود . در برخي روشها ديگر تعيين ديسكوزيته . از واحد زمان استفاده مي شود مانند ديسكوزيته سيبوليت يا رد رود.

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید