بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
q در بدن هر انسان بالغ در هر شبانه روز، میلیون ها سلول ساخته می شود این سلولها در نتیجه ی تقسیم شدن سلولهای قبلی (سلول های مادر) حاصل می شوند.
q تقسیم سلول در سراسر طول زندگی جانداران رخ می دهد. وقتی دستمان بریده می شود تعداد زیادی از سلول ها در محل زخم می میرند. در این موقع، سلول های سالمی که در محل بریدگی قرار دارند تقسیم میشوند و سلول های جدید (سلول های دختری) را می سازند تا جایگزین سلولهای از بین رفته کنند و زخم ترمیم شود.
q تعداد سلولهای جنینی که در رحم مادر است، در نتیجه تقسیم سلول، زیاد می شود این جنین رشد و نمو می کند و قسمت های مختلف بدن را شکل می دهد. رشد و نمو نوزادی که متولد می شود همچنان ادامه می یابد تا نوزاد بزرگ شود و به سن بلوغ رسد.
اسلاید 2 :
q در همه ی انواع تقسیم سلول، سلولی که در حال تقسیم است سلول مادر و سلول های حاصل از تقسیم را سلول های دختر می نامند. سلول های دختر به سلول های مادر شباهت فراوان دارند و هنگام تقسیم ماده ژنتیکی از سلول مادر به سلول های دختری منتقل می شود.
ü تقسیم دوتایی
q ساده ترین نوع تقسیم سلولی است که در باکتری ها دیده می شود. دی اِن اِی باکتری ملکولی بسته یا حلقوی است که با غشای پلاسمایی متصل است. این نوع تقسیم سلولی نوعی تولید مثل غیر جنسی است که به تولید زاده های یکسان می انجامد در تولید مثل غیر جنسی فقط یک والد شرکت دارد.
اسلاید 3 :
q آنچه که از تقسیم دوتایی گفتیم مربوط به باکتری ها و در کل مربوط به پروکاریوتها بود ولی . . .
q تقسیم سلولهای یوکاریوتی، به مراتب پیچیده تر از تقسیم سلول های پروکاریوتی(تقسیم دوتایی) می باشد چون در این تقسیم سیتو پلاسم و هسته هر دو تقسیم می شوند و قبل از تقسیم سیتو پلاسم، لازم است اندامک های مختلف به درستی در فضای سلول باز آرایی شوند تا بتوانند به گونه ای مناسب، بین دو سلول دختر توزیع شوند و سلولهای کارآمد را پدید آورند.
تفاوت سلولهای یوکاریوتی و پروکاریوتی
q سلول های پروکاریوتی مثل باکتری ها و سیانو باکتری ها
q و سلول های یوکاریوتی مثل بقیه سلولها
اسلاید 4 :
q توجه داشته باشید که تکثیر سلول همانند تکثری یک صفحه از کتاب نیست. در تکثیر صفحات یک کتاب، نسخه اصلی تغییری نمی کند، اما هنگام تکثیر سلول، از سلول مادر دو سلول دختر حاصل می شود و سلول مادر هر چند از بین نمی رود، اما به صورت قبلی نیز وجود نخواهد داشت. در واقع دو سلول دختر زمانی سلول مادر بوده اند که اجزای سلولی، سلول مادر بین آنها تقسیم شده است.
q سلول یوکاریوتی برخلاف سلول پروکاریوتی هسته ای سازمان یافته دارند یعنی ماده ژنتیک آنها را پوشش هسته از سیتوپلاسم جدا می کند. بخش مهمی از دی اِن اِی سلولهای یوکاریوتی درون هسته و در اجزایی به نام کروموزوم جای دارد.
اسلاید 5 :
q چون تفاوت اصلی سلول های پروکاریوتی و یوکاریوتی در چگونگی تقسیم سلولی مربوط به تقسیم اندامک ها مخصوصاً ماده ژنتیکی میباشد بهتر است قبل از پرداختن به روند چرخه سلولی در یوکاریوتها با ماده ژنتیکی سلول های یوکاریوتی به صورت مختصر آشنا شویم.
q اطلاعات زیادی که در دی ان ای وجود دارد در واحد هایی به نام ژن ذخیره شده است. هر ژن قسمتی از ملکول دی ان ای است که برای ساختن پروتئین یا ار ان ای مورد استفاده قرار می گیرد یک ملکول دی ان ای هزاران ژن دارد که هر یک نقش مهمی در رشد و نمو موجود زنده و تنظیم کارکرد آن بر عهده دارند.
qدرون هسته سلول های یوکاریوتی معمولاً چندین کروموزوم وجود دارد که هر کروموزوم حاوی پروتئین و دی ان ای می باشد وقتی سلول در حال تقسیم نیست کروموزوم ها به صورت رشته های باریک و در هم تنیده دیده می شوند و توده ای را تشکیل می دهند که کروماتین نام دارد.
اسلاید 6 :
q وقتی سلول برای تقسیم آماده میشود هر یک از رشته های نا مشخص کروماتین که در حقیقت کروموزوم نام دارند همانند سازی کرده و کروموزم مضاعف شده را تشکیل می دهند.
qدر جریان تقسیم سلولی کروموزوم های مضاعف شده به تدریج فشرده میشوند. در نتیجه ی این فشردگی رشته های باریک و بلند کرموزومی به رشته های قطور و کوتاه تبدیل میشوند هر کروموزوم مضاعف شده از دو نیمه که همانند یکدیگر هستند ساخته شده است و هر نیمه را یک کروماتید می نامند. دو کرماتید هر کروموزوم مضاعف شده، که آنها را نسبت به یکدیگر کروماتید خواهری می نامند در محلی به نام سانترمر به یکدیگر متصل اند.
q فشرده شدن دی ان ای به کمک پروتئین ها انجام می گیرد. هیستون ها گروهی از پروتئین ها هستند که در فشرده شدن دی ان ای، نقش مهمی بر عهده دارند.
اسلاید 7 :
q تقسیم سلولهای یوکاریوتی، به مراتب از سلولهای پروکاریوتی (تقسیم دوتایی) پیچیده تر است، چون در این تقسیم سیتوپلاسم و هسته هر دو تقسیم میشوند و قبل از تقسیم سیتوپلاسم، لازم است اندامک هی مختلف به درستی در فضای سلول بازآریی شوند تا بتوانند به گونه ای مناسب بین دو سلول دختر توزیع شوند و سلولهایی کارآمد را پدید آورند.
q مراحل زندگی یک سلول یوکاریوتی را به صورت یک دایره یا چرخه نشان میدهند و آن را چرخه ی سلول می نامند.چرخه سلول، از پایان یک تقسیم شروع میشود و تا پایان تقسیم بعدی ادامه می یابد. چرخه ی سلول، از پنج مرحله تشکیل شده است.
q حدود 90 درصد زندگی سلول در سه مرحله اول آن که در مجموع اینتر فاز نامیده می شوند، می گذرد. طی این مرحله سلول آماده تقسیم می شود سلول وقتی وارد 2 مرحله آخری چرخه می شود که بنا باشد تقسیم شود.
اسلاید 8 :
q در کل دو فاز اصلی در چرخه سلولی دیده می شود:
q
ü اینتر فاز که شامل 3 زیر مرحله میباشد.
ü میتوز که خود شامل 4 زیر مرحله میباشد.
q در مرحله اینتر فاز سلول تقسیم نمی شود و دی ان ای در حالت باز قرار دارد و فرایند ترجمه پروتئینی صورت میگیرد.
q
اسلاید 9 :
q سلول در این مرحله به سرعت رشد میکند و بزرگ می شود. این مرحله از چرخه سلولی طولانی ترین مرحله چرخه بوده ولی طول این مرحله بسیار متغیر میباشد و ما بین مراحل سنتز و سیتوکینز قرار دارد. شروع این مرحله با اتمام مرحله میتوز هم پوشانی دارد.
q در این مرحله، دی ان ای همانند سازی می کند بنابراین در پایان مرحله ی سنتز هر کروموزوم از دو کروماتید یکسان که در مرحله سانترومر به هم متصل اند تشکیل شده است. کروماتید ها در این مرحله هنوز فشردگی و تراکم خود را پیدا نکرده اند. همانند سازی دی ان ای فرایندی است که طی آن از یک ملکول دی ان ای دو ملکول دی ان ای که کاملاً شبیه یکدیگرند، ساخته میشود. این مرحله در حدود 6 ساعت به طول می انجامد.
اسلاید 10 :
q طی این مرحله، تمهیدات لازم برای تقسیم هسته فراهم می شود و همانند سازی میتوکندری و دیگر اندامک ها صورت میگیرد. این مرحله فازی از چرخه سلولی است که به سلول اجازه ورود به مرحله دیگر یعنی میتوز را می دهد.
q
q این مرحله کوتاه ترین مرحله چرخه سلولی بوده و در حدود 3 الی 4 ساعت طول میکشد.
q
q در این لحظه مراحل اینتر فازی تمام می شود و سلول وارد مرحله مهم دیگری به نام مرحله میتوز میشود. اغلب در اکثر سلول ها طول مرحله اینتر فازی درحدود 16 الی 20 ساعت می باشد.
q میتوز فرایندی است که طی آن هسته ی سلول بدون کاهش تعداد کروموزمها به دو هسته تقسیم میشود. هسته های جدید، همان نوع و همان تعداد کروموزوم هایی را خواهند داشت که هسته ی اول (هسته ی سلول مادر ) داشته است اما از دو کروماتید هر کرووزوم تنها یکی را به ارث برده است.
