بخشی از مقاله
چکیده
با توجه به کمبود منابع آبمخصوصاً در مناطق خشک و نیمهخشک استفاده از منابع آب جدید ازجمله پساب بهعنوان آب آبیاري در برنامهریزي آبیاري موردتوجه قرارگرفته است. بنابراین، این تحقیق بهمنظور بررسی تأثیر آبیاري گیاه تره با پساب شهري خرمآباد در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزي دانشکده لرستان بهصورت گلدانی و در قالب طرح بلوك کامل تصادفی با شش تیمار . _ 100:درصد پساب، 80 : _. _ درصد پساب و20درصد آب معمولی، . 60 :درصد پساب و 40درصد آب معمولی 40 : . درصد پساب و 60 درصد آب معمولی، 20 : _. _ درصد پساب و 80 درصد آب معمولی، 100 : . _ درصد آب معمولی و در چهار تکرار انجام گرفت. نتایج نشان داد استفاده از پساب موجب افزایش معنی دار عملکرد و کارایی مصرف آب گیاه در سطح پنج درصد گردید. بیشترین عملکرد وزن تر و خشک گیاه به ترتیب 11408 ، 1068/1 کیلوگرم بر هکتار مربوط به تیمار . _ و کمترین عملکرد وزن تر و خشک گیاه به ترتیب 6686/9، 547/12 کیلوگرم بر هکتار مربوط به تیمار . _ بود، همچنین بیشترین کارایی مصرف آب وزن تر و خشک به ترتیب 2/9975، 0/28 کیلوگرم بر مترمکعب مربوط به تیمار _ . و کمترین کارایی مصرف آب وزن تر1/7775کیلوگرم بر مترمکعب و وزن خشک 0/145کیلوگرم بر متر مکعب مربوط به تیمار . _ بود.
کلمات کلیدي: آبهاي نامتعارف، پساب شهري، عملکرد، کارایی مصرف آب.
مقدمه
به علت تغییرات ناشی از دوره هاي مکرر و طولانی مدت خشکسالی بسیاري از مناطق جهان متحمل کمبود منابع آب می باشند و این کمبود عمدتا فعالیت هاي کشاورزي را تحت تاثیر قرار می دهد . - Coppola et al., 2004 - به همین دلیل استفاده از منابع آب جایگزین مورد توجه قرار گرفته است. پساب به عنوان یک منبع آب جدید و در دسترس جهت آبیاري در مناطق خشک و نیمه خشک از اهمیت ویژه اي برخوردار می باشد .Pedrero et al., 2010 - - آبیاري با پساب شهري ضمن تامین مواد غذایی مورد نیاز گیاه و ارائه نقش کود در خاك موجب افزایش عملکرد محصول می شود . - Parameswarn, 2009 - طی پژوهشی در زابل عملکرد گندم با تیمار هاي پساب و آب چاه مورد مطالعه قرار گرفت نتایج بیانگر افزایش معنی دار عملکرد محصول نسبت به تیمار آب چاه بود - احمد قنبري و همکاران، . - 1385 طی آزمایشی در بررسی اثر آبیاري گندم با پساب شهري و کود غیرآلی افزایش معنی دار رشد و عملکرد محصول را مشاهده نمودند - Yoon and Kwun, 2001 - . - Mojid et al., 2012 - نشان دادند آبیاري برنج با تیمار پساب موجب افزایش عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی آن نسبت به سایر تیمارها شده است. بدلیانس قلی کندي و همکاران - 1393 - به منظور بررسی اثر استفاده از فاضلاب تصفیه شده براي آبیاري آفتابگردان بر رشد و عملکرد این گیاه و کیفیت خاك آزمایشی تحت سه تیمار آب چاه، پساب و درصد یکسان از پساب و آب چاه انجام دادند. نتایج نشانگر افزایش وزن دانه، ارتفاع، عملکرد محصول، افزایش عناصر نیتروژن، فسفرو پتاسیم در گیاه و خاك همچنین افزایش EC و SAR خاك در تیمار آبیاري شده با پساب به نسبت بقیه تیمار ها بود. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر آبیاري با سطوح مختلف پساب بر عملکرد و کارایی صرف آب در تره میباشد.
مواد و روشها
این تحقیق بهمنظور بررسی تأثیر آبیاري گیاه تره با پساب شهري خرمآباد در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزي دانشکده لرستان بهصورت گلدانی و در پایه طرح کامل تصادفی با شش تیمار100 : 100.0 درصد پساب، 80: T80.20 درصد پساب و 20 درصد آب معمولی 60 : 60.40 درصد پساب و 40 درصد آب معمولی، 40 : T40.60درصد پساب و60درصد آب معمولی،: 20 .80 20درصد پساب و80 درصد آب معمولی و 100: T0.100 درصد آب معمولی و در چهار تکرار انجام شد. جهت انجام این پژوهش قبل از کاشت اقدام به نمونهبرداري از خاك مزرعه دانشکده کشاورزي با عمق0-30 سانتیمتري نمونهبرداري شد. پس از نمونهبرداري؛ نمونهها به آزمایشگاه خاکشناسی منتقل شد. برخی از خصوصیات فیزیکی شیمیایی خاك در جدول - - 1 آمده است.
جدول -1 برخی ویژگی هاي شیمیایی و فیزیکی خاك مورد آزمایش
براي آبیاري از فاضلاب تصفیهشده شهري خرمآباد - که با دو سیستم هوادهی گسترده توأم با لاگون بیهوازي و سیستم لجن فعال تصفیه میگردد - و آب چاه استفاده گردید. میزان نیاز آبی از روش رطوبت وزنی خاك قبل از آبیاري محاسبه شد. بذر گیاه تره بومی از شرکت پاکان بذر اصفهان تهیه گردید. پس از رسیدن گیاه، وزن ترگیاه اندازه گیري شد و بعد از قرار دادن در پاکت به مدت 48 ساعت و با دماي 70 درجه سانتیگراد در آون قرار داده شد سپس وزن خشک گیاه اندازهگیري شد. کارایی مصرف آب با استفاده از فرمول زیر محاسبه گردید.
نتایج و بحث
مطابق جدول - 2 - نتایج تجزیه وارایانس عملکرد وزن تر و خشک گیاه تره و همچنین کارایی مصرف آب در این گیاه نشان دهنده تفاوت معنی دار بین تیمار هاي سطوح مختلف پساب در سطح پنج درصد می باشد.
جدول -2 تجزیه واریانس کاربردسطوح مختلف پساب بر عملکرد و کارایی گیاه تره
نتایج مقایسه میانگین نسبت هاي مختلف پساب برعملکرد وزن تر، وزن خشک و کارایی مصرف آب در گیاه تره در جدول - 3 - نشان داده شده است. در بین سطوح مختلف پساب بالاترین میانگین وزن تر، خشک و کارایی مصرف آب وزن تر و خشک به ترتیب با مقدار 11408، 1068/1 کیلوگرم بر هکتار، 2/9975، 0/28 کیلوگرم بر مترمکعب مربوط به تیمار T100,0 و کمترین میانگین وزن تر، وزن خشک و کارایی مصرف آب براي وزن تر و خشک به ترتیب با مقدار6686/9، 547/12 کیلوگرم بر هکتار، 1/7775، 0/145 کیلوگرم بر مترمکعب مربوط به تیمار T0,100 می باشد. درواقع آبیاري با پساب باعث افزایش رشد گیاه و باروري بیشتر آن می شود و این می تواند ناشی از مقادیر بالاتر ترکیبات نیتروژن دار و فسفر موجود در پساب نسبت به آب چاه باشد - رضوانی مقدم و میرزایی نجم آبادي، . - 1388 کاربرد پساب عرفانی و همکاران - 1381 - نشان دادند عملکرد کاهو آبیاري شده با پساب در مقایسه با آب چاه به طور معنی داري افزایش یافته است. سلیمانی و همکاران - 1385 - گزارش کردند که آبیاري با پساب در مقایسه با آب معمولی تأثیر ویژهاي بر تولید سطح برگ، وزن خشک کل و سرعت رشد محصول داشت. نتایج این پژوهش با نتایج پژوهش هاي - ترابیان و همکاران - El-Nahhal 2013 - - 1392 و نیزمطابقت داشت.
