بخشی از مقاله
چکیده
افزایش جمعیت و فعالیتهاي کشاورزي و صنعتی موجب کاهش میزان آب در جهان شده و بحرانهایی را به وجود آورده-است. بنابراین ضروري است براي حل مسئلهي بحران آب، آبهاي نامتعارف نیز مورد استفاده قرار گیرند. به منظور بررسی اثر آبیاري با سطوح مختلف شوري آب آبیاري ناشی از اختلاط زه آب مزارع نیشکر کشت و صنعت سلمان فارسی و آب رودخانه کارون بر تغییر شوري و اسیدیته خاك، پژوهشی در مزرعه تحقیقاتی آبیاري و زهکشی دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شد. آزمایش فوق در سال 1394 به مدت چهار ماه و در چارچوب طرحکاملاً تصادفی اجرا شد. تیمارهاي آبیاري به صورت : - 1 اختلاط 75 درصد آب رودخانه کارون 25 + درصد زهآب مزرعه نیشکر، - 2 اختلاط 50 درصد آب رودخانه کارون 50 + درصد زهآب مزرعه نیشکر، - 3 اختلاط 25 درصد آب رودخانه کارون 75 + درصد زهآب مزرعه نیشکر و - 4 تیمار شاهد 100 - درصد آب رودخانه کارون - در سه تکرار انتخاب گردید. تجزیه و تحلیل آماري دادهها و مقایسه میانگینها با نرم افزار SPSS و آزمون دانکن صورت گرفت. تجزیه و تحلیل نتایج نشان داد با افزایش شوري آب آبیاري، شوري و اسیدیته خاك، به ترتیب 35/10 و 4/95 درصد، افزایش معنیدار - P <0/05 - یافت.
.1 مقدمه
خاك محیط پویایی است که پیوسته تحت تأثیر تغییرات فیزیکی، شیمیایی و زیستی قرار می گیرد. در بررسی کیفی آب از نظر آبیاري باید پارامتر هاي متعددي را در نظر گرفت. زیرا کیفیت بد آب نه تنها گیاه را تحت تأثیر قرار میدهد، بلکه ساختار خاك را هم دچار تغییرات میکند .[5] آزمایشهاي مختلف بر شوري و اسیدیته خاك نشان داده است که اثر آبیاري با سطوح مختلف شوري آب آبیاري موجب افزایش شوري خاك و کاهش اسیدیته خاك شده است 2] و .[3 تأثیر آبیاري با آب سدیمی و غیر سدیمی بر روي خصوصیات خاك نشان داده است که استفاده مداوم از آب سدیمی، موجب افزایش شوري و اسیدیته خاك شده است .[4] تأثیر کاربرد فاضلابها بر خصوصیات شیمیایی خاك نشان داده است که شوري و اسیدیته خاك در مقایسه با مقدار اولیه آن در خاك افزایش یافته است .[1] هدف از انجام این تحقیق، مطالعه تغییرات به وجود آمده در شوري و اسیدیته خاك پس از آبیاري با سطوح مختلف شوري آب آبیاري ناشی از اختلاط زهآب مزارع نیشکر کشت و صنعت سلمان فارسی و آب رودخانه کارون بود.
.2 مواد و روشها
به منظور بررسی تغییرات شوري و اسیدیته خاك در اثر اعمال سطوح مختلف شوري ناشی از اختلاط زهآب مزارع نیشکر کشت و صنعت سلمان فارسی و آب رودخانه کارون، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی آبیاري و زهکشی دانشگاه شهید چمران اهوازانجام شد. این آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی و با چهار تیمار کیفیت آب آبیاري و براي حالت بدون کشت گیاه انجام پذیرفت. تیمارهاي کیفیت آب آبیاري به صورت - 1 اختلاط 75 درصد آب رودخانه کارون 25 + درصد زهآب مزرعه نیشکر، - 2 اختلاط 50 درصد آب رودخانه کارون 50 + درصد زهآب مزرعه نیشکر، - 3 اختلاط 25 درصد آب رودخانه کارون + 75 درصد زهآب مزرعه نیشکر و - 4 تیمار شاهد 100 - درصد آب رودخانه کارون - در سه تکرار انتخاب گردید. این پژوهش در 12 کرت با ابعاد 1/5×1/5متر و فاصله 1/5 متر کرت ها از یکدیگر اجرا شد. شوري و اسیدیته خاك طی چهار ماه و در سه عمق 0-30 - ، 30-60، 60-90 سانتیمتري - خاك اندازه گیري شد. در این تحقیق آبیاري به شیوه ي کرتی، دور آبیاري هفت روز و همچنین ارتفاع آب مورد نیاز روي خاك 10 سانتیمتر انتخاب شد. با توجه به ابعاد کرتها، دور آبیاري، ارتفاع آب مورد نیاز روي خاك و همچنین نسبتهاي مختلف اختلاط آب هاي مورد استفاده در این پژوهش، حجم کل زه آب نیشکر و آب
رودخانه کارون برآورد و تهیه شد. حجم آب داده شده در هر نوبت براي هر کرت، 225 لیتر محاسبه گردید. در همان ابتدا با توجه به EC زهآب که برابر با 15/52 - dS/m - ، EC آب رودخانه کارون که برابر با 2/39 - dS/m - و همچنین نسبتهاي مختلف اختلاط تیمارهاي آبیاري از طریق فرمول اختلاط - 1 - ، EC هر چهار تیمار آبیاري مشخص گردید.
پارامترهاي شوري و اسیدیته به ترتیب با دستگاههاي EC سنج و pH متر اندازه گیري گردیدند.
مقادیر اندازه گیري شده شوري و اسدیته خاك در پایان هر ماه مورد تجزیه و تحلیل آماري قرار گرفت و به منظور مقایسه میانگینهاي شوري و اسیدیته از آزمون دانکن استفاده شد.
.3 نتایج و بحث
خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاك مورد مطالعه و نیز خصوصیات شیمیایی آب آبیاري به ترتیب در جدولهاي - 1 - ، - 2 - و - 3 - ارائه شده است. از طریق فرمول اختلاط، EC هاي 2/39، 6 و - dS/m - 12 بدست آمد.
جدول .1 خصوصیات فیزیکی خاك مورد مطالعه
جدول .2 خصوصیات شیمیایی خاك مورد مطالعه
اثر سطوح مختلف شوري بر شوري خاك
نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل آماري شوري خاك در جدول - 4 - ، نتایج حاصل از مقایسه میانگینهاي شوري خاك بر اساس آزمون دانکن در جدول - 5 - و نتایج حاصل از مقایسه میانگینهاي شوري خاك در عمقهاي مختلف بر اساس آزمون دانکن در جدول - 6 - ارائه شده است. نتایج نشان مید هد که اثر کیفیت آب آبیاري و عمقهاي مختلف خاك بر شوري خاك در سطح احتمال پنج درصد داراي اختلاف معنیدار است اما اثر متقابل کیفیت آب آبیاري و عمق خاك بر شوري خاك در سطح احتمال پنج درصد داراي اختلاف معنیدار نیست . دلیل این امر افزایش غلظت کل یونها و مولکولهاي محلول در آب آبیاري میباشد که منجر به افزایش شوري خاك شده است. در این تحقیق نیز افزایش غلظت کل یونهاي آب آبیاري
