بخشی از مقاله
چکیده
هدف از انجام این پژوهش، بررسی اثر نوع و مقدار زئولیت بر تغییرات EC و pH زهاب در خاک شور تحت کشت زعفران بود. بر این اساس، این تحقیق در سال 1391در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند و در قالب طرح کاملاً تصادفی به صورت آزمایش گلدانی انجام شد. در این تحقیق از گلدانهای به ارتفاع 35 سانتیمتر و قطر 30 سانتیمتر ا ستفاده شد.
به منظور اعمال تیمارها زئولیت در سه نوع - کلسیک Zca، خاک ترکیبی Zs و پتاسیک - Zk و در دو سطح 2 - درصد وزنی Q1 و 6 درصد وزنی - Q2 با 9 تکرار در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که کاربرد هیچکدام از زئولیتهای مورد نظر تغییری در pH زهاب ایجاد نکرد. با این وجود کاربرد تیمارهای Z2Q2 و Z3Q2 به ترتیب سبب کاهش و افزایش EC زهاب شد. بنابراین توصیه میشود از تیمار Z2Q2 برای کاشت زعفران استفاده شود تا علاوه بر کاهش EC زهاب، بتوان از زهاب تولید شده برای آبیاری مزارع دیگر نیز استفاده کرد.
مقدمه
زعفران - Crocus sativus L. - از گیاهان زراعی و مهمترین محصول مورد کشت در خراسان محسوب میشود. این گیاه در خاکهای با بافت متو سط - لومی، شنیر سی - و آهکدار که pH آنها بین 7-8 با شد ر شد بهتری دارد
لیکن به دلیل کاربرد آب آبیاری با کیفیت پایین در مناطق تحت ک شت این گیاه، کیفیت خاک نیز دستخوش تغییرات بسیاری بوده است. از جمله این تغییرات میتوان به افزایش هدایت الکتریکی عصاره اشباع خاک و کاهش یا افزایش pH خاک ا شاره کرد. به همین دلیل لزوم ا ستفاده از مواد ا صلاحی خاک مانند زئولیت در این مناطق اهمیت مییابد
زئولیت جز کانیهای طبیعی کشور ما بوده و تا کنون در 6 منطقه وجود معادن آن گزارش شده ا ست و از طرفی به سهولت و ارزانی در د سترس قرار دارد لذا م صرف آن به عنوان مکمل خاک پیشنهاد میشود - شیرانیراد، . - 1390 تاکنون تحقیقات اندکی روی اثرات این ماده بر خصوصیات فیزیک و شیمیایی خاک انجام شده ا ست. از معدود این تحقیقات میتوان به مطالعات اکاترینا و کری ستوس - 2002 - اشاره کرد. آلن و همکاران - 1995 - در تحقیقی به برر سی اثر زئولیت بر خ صو صیات خاک پرداختند.
در تحقیقی دیگر خا شعی سیوکی و همکاران - 1386 - اثر زئولیت طبیعی کلینوپتیلولایت را بر ا صلاح خ صو صیات شیمیایی خاکهای سبک بررسی کردند. با توجه به مرور منابع و سابقه تحقیق، هدف از مطالعه حاضر، بررسی تغییرات هدایت الکتریکی و pH زهاب پس از آبیاری گیاه زعفران در خاک شور و تحت تیمار زئولیت است.
مواد و روشها
این تحقیق در سال 1391در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند و در قالب طرح کاملاً تصادفی به صورت آزمایش گلدانی انجام شد. در این تحقیق از گلدانهای به ارتفاع 35 سانتیمتر و قطر 30 سانتیمتر استفاده شد. به منظور اعمال تیمارها زئولیت در سه نوع - کلسیک Zca، خاک ترکیبی Zs و پتاسیک - Zk و در دو سطح 2 - در صد وزنی Q1 و 6 در صد وزنی - Q2 با 9 تکرار در نظر گرفته شد. زئولیتها به ن سبت وزنی برای هر تیمار به صورت کامل با خاک گلدانها مخلوط گردید. 9 گلدان نیز بدون ا ضافه کردن زئولیت به خاک به عنوان شاهد - Z0 - در نظر گرفته شد. مشخصات خاک آزمایش و زئولیتهای مورد استفاده در جداول 1 تا 4 نشان داده شده است.
جدول - - 1 مشخصات خاک آزمایش
جدول - 2 - ترکیبات زئولیت کلسیک مورد استفاده
جدول - 3 - ترکیبات زئولیت خاک ترکیبی مورد استفاده
جدول - 4 - ترکیبات زئولیت پتاسیک مورد استفاده
در هر گلدان سه پیاز زعفران کاشته شد و بلافاصله آبیاری انجام شد. مشخصات آب آبیاری در جدول 5 نشان داده شده ا ست. پس از آبیاری دوم، زهاب هر کدام از تیمارها تو سط ظرفهای مخ صوص جمعآوری و سپس به آزمایشگاه منتقل شد. سپس EC و pH هر کدام از تیمارها توسط دستگاههای ECمتر و pHمتر سنجیده شد. با توجه به تعداد آبیاریهای اندک در کا شت این گیاه، جمعآوری نمونه به همین آبیاری مختوم شد. نتایج به د ست آمده با استفاده از نرمافزار SAS 9.1.3 و آزمون آماری توکی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. برای رسم نمودارها از نرمافزار Excel استفاده شد.
جدول - 5 - مشخصات آب آبیاری
نتایج و بحث
نتایج این تحقیق در شکل 1 نشان داده شده است. براساس این نتایج، مقدار و نوع زئولیت اثری در تغییرات pH زهاب نداشت. گرچه کمترین مقدار pH زهاب با کاربرد زئولیت کلسیک و در سطح دو درصد وزنی به دست آمد.
با این وجود تفاوت آماری معنیداری بین تغییرات pH زهاب در هیچکدام از تیمارهای مورد بررسی نسبت به شاهد مشاهده نشد. کاربرد زئولیت ترکیبی در سطح شش درصد وزنی سبب کاهش شدید EC زهاب شد به طوری که ن سبت به کلیه تیمارها تفاوت آماری معنیداری دا شت. کاربرد این تیمار سبب شد تا EC زهاب تا مقدار 11/06
دسیزیمنس بر متر کاهش یابد. در حالی که کاربرد این زئولیت در سطح دو درصد وزنی سبب افزایش EC زهاب تا مقدار 31/92 د سیزیمنس بر متر شد.
