بخشی از مقاله
چکیده:
کنترل کیفیت و استفاده از مصالح با کیفیت مطلوب و بکارگیری روشهای کارآمد، در پخش و تراکم آسفالت تاثیر بسازی در تضمین کیفیت دارد. عمر مفید یک روسازی آسفالتی و هزینه مرمت و نگهداری آن میتواند شدیداً به تغییرات جزئی در خواص مصالح نظیر دانهبندی مصالح سنگی، میزان قیر مصرفی، خواص حجمی مخلوط و میزان تراکم آن حساس باشد. در پروژههای مختلف روسازی راه، اکثر کارفرمایان و مشاوران طرحها از نتایج بدست آمده از آزمایشات فیزیکی برای ارزیابی کیفیت مصالح و روشهای بکار گرفته شده در تولید، پخش و تراکم آسفالت استفاده مینمایند که تعداد و کیفیت و نیز برنامه زمانبندی این آزمایشات معمولاً در برنامه کنترل کیفی پروژه مشخص میشود. در این برنامههای کنترل کیفیت معمولاً سه دسته آزمایش جای میگیرند: آزمایشات کنترل کیفیت - آزمایشات مربوط به معیارهای پذیرش و آزمایشات تضمین کیفیت.
-1 مقدمه
تعاریف و اصطلاحات مورد استفاده در این بخش از مرجع »فرهنگ اصطلاحات مربوط به تضمین کیفیت راهها« اقتباس گردیدهاند. در این بخش عمدتاً بر روی این اصطلاحات در ارتباط با نمونهگیری و آزمایش سنگدانهها و مخلوطهای آسفالتی گرم A تمرکز شده است. تضمین کیفیت1 عبارت است از کلیه فرایندهای برنامهریزی شده و منظم که بر اساس آنها اطمینان حاصل می شود که محصول یا خدمات ارائه شده قابل قبول و مطلوب میباشند.
کنترل کیفیت2
فرایندها و ملاحظاتی هستند که جهت ارزیابی کیفیت یک محصول یا یک فرایند اجرایی به منظور کنترل سطحی کیفی آنها بکار گرفته میشوند. فرایندهای کنترل کیفیت عمدتاً توسط پیمانکاران یا تأمین کنندگان مصالح مورد استفاده قرار می گیرند تا فرایند تولید یک محصول یا اجرای یک پروژه را کنترل و مورد پایش قرار دهند.
پذیرش3
عبارت است از نمونهبرداری و انجام آزمایشات لازم یا مجموعه بررسیهای به عمل آمده جهت تعیین میزان مطابقت یک محصول با الزامات تعیین شده در یک قرارداد، فرایندهای پذیرش عمدتاً توسط کارفرما و یا نماینده وی بکار گرفته میشوند تا اطمینان حاصل شود که آیا مشخصات فنی یک طرح رعایت شدهاند یا خیر. پذیرش مستقل4 یک ابزار مدیریتی است که توسط آن یک شخص حقیقی یا حقوقی ثالث که ارتباط مستقیمی یا کنترل کیفیت و پذیرش یک محصول ندارد، نتایج حاصل از آزمایشات کنترل کیفیت و پذیرش را مورد ارزیابی مستقل قرار میدهد. این شخص ثالث توسط کارفرما تعیین شده و آزمایشات مربوطه نیز توسط یک واحد آزمایشگاهی مستقل صورت می پذیرند.
در جدول1لیست آزمایشات مورد نیاز در یک برنامه تضمین کیفیت مربوط به تولید یک مخلوط آسفالتی گرم ارائه شده است. نمونهبرداری و آزمایش منظم قیر تحویلی به پروژه نیز دارای اهمیتی همپای کنترل مصالح سنگی است و میبایست در برنامه تضمین کیفیت لحاظ شود. در بسیاری از برنامههای تضمین کیفیت و پذیرش کارفرمایان مختلف، آزمایشات مربوط به کنترل کیفیت و پذیرش برای کل پروژه های آنها منظور میگردد. امروزه استفاده از تضمین کیفیت مستقل در پروژههایی که منابع سرمایهگذاری آنها از چند بخش تأمین میشود به شدت افزایش یافته است.
نحوه اجرای برنامههای آزمایشات توسط کارفرمایان مختلف متفاوت است. برخی از کارفرمایان پیمانکاران را ملزم میسازند که آزمایشات کنترل کیفی خاص مدنظر کارفرما توسط پیمانکار صورت پذیرد، حال آنکه برخی دیگر صرفاً نتایج حاصل از آزمایشاتی را که خود انجام دادهاند ملاک قرار میدهند. برنامه تضمین کیفیت مقرر میدارد که نتایج بدست آمده از آزمایشگاههای مختلف با یکدیگر مقایسه شوند که این امر به نوبه خود تأکید فزایندهای بر صحت و قابل تکرار بودن نتایج آزمایشات داشته است.
امروزه بسیاری از کارفرمایان مقرر میدارند که آزمایشگاهها و تکنسینهای مربوطه قبل از انجام آزمایشات تضمین کیفی خود پیش ارزیابی گردند که در این رابطه حتی ممکن است از آنها گواهینامههای خاصی نیز در این زمینه طلب شود. به عنوان مثال انجمن بتن آمریکا - ACI - ، AASHTO و انجمن آسفالت آمریکا از جمله مؤسساتی هستند که در این زمینه گواهیهای خاص را ارائه مینمایند. معیا ارزیابی آزمایشگاهها و تکنسینهای مربوط به برنامه کنترل کیفی مصالح اسفالتی در ASTM D 3666 با عنوان »حداقل الزامات مربوط به آزمایش و بازرسی مخلوطهای قیری مورد استفاده در روسازی« معرفی گردیده است. این استاندارد معیار بسیار مناسبی جهت استقرار یک برنامه تضمین کیفیت است.[1,2]
