بخشی از مقاله
چکیده
رشد جمعیت و افزایش نیاز آب، امروزه ایران را در مرز شرایط بحران آب قرار داده است. یکی از روشهایی که در چند دهه ی اخیر به منظور استفاده حداکثر از منابع آبی در اکثر کشورها مورد توجه قرار گرفته است استفاده مجدد از پساب ها جهت آبیاری می باشد. اگرچه پساب فاضلاب یکی از مشکلات اساسی شهرهای بزرگ و نیز صنایع به شمار می رود. در حقیقت باید آن را یکی از منابع سرشار عناصر غذایی و آب موردنیاز گیاه دانست.
بهره گیری دوباره از این آب، یکی از سودمندترین راههای جلوگیری از آلودگی زیست محیطی و برآوردن نیاز آبی مردم در مناطق خشک و نیمه خشک است. در این مطالعه به منظور بررسی اثر استفاده از پساب تصفیه خانه شاهین شهر بر ویژگی های خاک گچی از پساب و آب به منظور آبیاری خاک به مدت سه ماه استفاده گردید و تغییرات پارامترهای PH، EC هدایت الکتریکی، ماده آلی، ازت، کلسیم و منیزیم خاک نسبت به شاهد با آزمایشات گوناگون مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دهنده کاهش PH و افزایش هدایت الکتریکی، ازت، کلسیم و منیزیم و ماده آلی خاک نسبت به شاهد در اثر استفاده از پساب بود.
.1 مقدمه
رشد جمعیت و افزایش نیاز آب، امروزه ایران را در مرز شرایط بحران آب قرار داده است. با توجه به کمبود آب در مناطق خشک و نیمه خشک دنیا، پالایش و بهره گیری دوباره از فاضلابها یکی از سودمندترین راههای جلوگیری ار آلودگی زیستگاهها و برآوردن نیاز آبی مردم و نیز فراهم آوردن آب برای کشاورزی در سرزمین های خشک و نیمه خشک است صفری سنجانی، ع. ا. حاج رسولیها، 1380، عرفان منش، .137 پساب تولیدی حاصل از تصفیه خانه ها در سطح کشور ایران تا پایان سال 1380 ، 780 میلیون مترمکعب بوده است و تا پایان سال 1385 به 920 میلیون مترمکعب افزایش یافته است، بنابراین لازم است اقداماتی در جهت استفاده از این پسابها به صورت مفید انجام بگیرد.
صفری سنجانی و حاج رسولیها1380 برای بررسی اثر پساب بر خاکهای منطقه برخوار اصفهان از دو کشتزار یونجه نمونه برداری کردند. برای ارزیابی تغییرات شیمیایی خاکهای آبیاری شده، یک زمین آبیاری نشده به عنوان شاهد برگزیده و از آن نیز نمونه برداری شد و برخی ویژگی های شیمیایی در نمونه ها اندازه گیری گردید صفری سنجانی و حاج رسولیها، .1380 رحمانی1384 جهت بررسی کیفیت پساب فاضلاب های شهری و صنعتی و تاثیر آنها بر خاک و آب و گیاه، پساب فاضلاب شهری شمال اصفهان و پساب واحدهای صنعتی ذوب آهن، فولاد مبارکه، پلی اکریل و زهره را انتخاب کرد و اراضی کشاورزی را تحت آبیاری با این پسابها قرار داد .رحمانی، .1384
موحدیان و افیونی1385 به منظور بررسی اثر پساب و لجن فاضلاب شرکت پلی اکریل ایران بر روی برخی خصوصیات شیمیایی خاک، دو نوع پساب و سه سطح لجن فاضلاب و آب چاه به عنوان شاهد را به کار بردند که بر روی چهار نوع گیاه در قالب طرح کرتهای خرد شده با طرح پایه بلوک کامل تصادفی در سه تکرار مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که استفاده از پساب و لجن موجب کاهش PH و افزایش مواد آلی و هدایت الکتریکی خاک در عمق 0-20 سانتیمتری گردید موحدیان و افیونی، .1385 در این مطالعه برای بررسی اثر پساب بر ویژگی های خاک گچی از آبیاری با آب و پساب به مدت سه ماه استفاده گردید و اثر پساب بر روی برخی ویژگی های خاک مورد مطالعه قرار گرفت.
.2 منطقه مورد مطالعه
کویر سگزی در شرق اصفهان در مسیر اصفهان-کوهپایه واقع شده است. موقعیت جغرافیایی منطقه در طول جغرافیایی 51 درجه و 45 دقیقه تا 52 درجه و 10 دقیقه شرقی نسبت به نصف النهار گرینویچ و در عرض جغرافیایی 32 درجه و 31 دقیقه تا 32 درجه و 45 دقیقه شمالی از مدار استوا واقع گردیده است سیف، .1385 حداقل ارتفاع آن 1510 متر و حداکثر آن 1560 متر است. منطقه دارای اقلیم نیمه بیابانی طبق روش گوسن و خشک سرد طبق طبقه بندی آمبرژه می باشد. متوسط بارش سالانه 112 میلی متر و دمای متوسط منطقه 13/5 درجه سانتیگراد و متوسط تبخیر و تعرق سالانه آن 1675 میلی متر است شریفی، .1387 خاک مورد مطالعه مربوط به کویر سگزی بود.
.3 مواد و روش ها
-1-3 وسایل و مواد مورد استفاده
وسایل و مواد مورد استفاده در این تحقیق شامل موارد زیر است:
▪ پساب تصفیه خانه شاهین شهر
▪ خاک گچی مربوط به منطقه سگزی
▪ دستگاه ها و وسایل آزمایشگاهی جهت اندازه گیری پارامترهای خاک
-2-3 روش کار
مطالعه بر روی خاک جمع آوری از کویر سگزی انجام گرفت. خاک از منطقه به آزمایشگاه منتقل شد و به مدت سه ماه از آب و پساب جهت آبیاری خاک استفاده شد. در مرحله اول، برای خاک گل اشباع تهیه شد و عصاره آن گرفته شد. سپس پارامترهای زیر در خاک آبیاری شده با آب معمولی و پساب با استفاده از دستگاههای مخصوص و عصاره خاک یا خود خاک به ترتیب زیر اندازه گیری شد:
هدایت الکتریکی عصاره خاکها با استفاده از دستگاه ECمتر و PH گل اشباع برای کلیه نمونه ها با استفاده از PHمتر اندازه گیری شد. برای تعیین میزان کلسیم و منیزیم، cc 5 از عصاره هر خاک در ارلن ریخته شد، cc 20 آب مقطر، چند قطره تامپون و مقداری Ebt به آن اضافه شد، محلول با ورسین 0/02 نرمال تیتر شد تا محلول رنگ آبی پیدا کرد. میزان ورسین مصرفی برای هر خاک به صورت زیر یادداشت شد و میزان کلسیم و منیزیم محاسبه گردید. جهت تعیین میزان مواد آلی خاک، از هر خاک میزان 1 گرم برداشته شد، 10 سی سی دی کرومات پتاسیم و سپس 10 سیسی اسید سولفوریک غلیظ در زیر هود به آن اضافه شد، بعد از نیم ساعت 100 سی سی آب و چند قطره فنل فتالئین به نمونهها اضافه شده و نمونهها توسط FeSo4 نیم نرمال تیتر شد.
