بخشی از مقاله
چکیده:
امروزه یکی از مشکلات مهم زیست محیطی استفاده از انواع آفتکشها می باشد. مصرف بی رویه آفتکشها به منظور کنترل آفات و بیماري ها و در نتیجه تولید محصول بیشتر علاوه بر آلودگی محیط زیست سلامت مصرف کنندگان را نیز تهدید میکند. سازمان بهداشت جهانی - WHO - در مورد بقایاي آفتکشها، حداکثر غلظت باقیمانده Maximum - MRLs - Residue Limits را به عنوان یک معیار ارائه کرده است. با توجه به استفاده و تاثیر قارچکش بنومیل در کنترل بیماري قارچی اسکاي مو در تاکستانهاي آلوده شهرستان اقلید استان فارس، تحقیق حاضر به بررسی تغییر غلظت باقیمانده قارچ کش بنومیل در خاك در یک دوره 14روزه پرداخت. نمونه هاي خاك پس از سمپاشی بنومیل به صورت روزانه در طی 14 روز برداشت شدند. جهت اندازه گیري مقدار بنومیل در نمونه استخراج شده از دستگاه کروماتوگرافی مایع - - HPLC استفاده شد. نتایج آزمایشها نشان داد که بیشترین غلظت باقیمانده بنومیل در خاك در روزهاي اول و دوم بعد از سم پاشی به ترتیب به میزان 0/07 mg/kgو 0/08 می باشد که این مقدار از MRL تعیین شده توسط WHO یعنی 0/01 mg/kg به مراتب بیشتراست. غلظت بنومیل از روز دوم تا پایان دوره کارنس به صورت نزولی کاهش یافته و مقدار آن در روزچهاردهم به صفر رسید. نتایج فوق نشان می دهد که استفاده از قارچ کش بنومیل براي کنترل بیماري اسکا در تاکستان هاي انگور می تواند علاوه بر کنترل بیماري مو، آلودگی خاك را نیز به دنبال داشته باشد.
کلمات کلیدي: قارچ کش بنومیل، خاك تاکستان، بیماري اسکاي مو - زوال مو - ، کروماتوگرافی مایع
مقدمه:
بنومیل از گروه قارچکشهاي سیستمیک می باشد که در مراحل مختلف کشت محصولات کشاورزي براي کنترل بیمارياي قارچی مورد استفاده قرار می گیرد. دوره کارنس این قارچکش 14روز می باشد که اغلب به دلیل مصرف زیاد از این قارچکش و عدم رعایت دوره کارنس 14 روزه آن براي ارائه محصولات به بازار مصرف، محصولات حاوي مقادیر متفاوتی از باقیمانده این قارچکش می باشند. مصرف مواد غذایی حاوي این نوع قارچکش میتواند منجر به ایجاد عوارضی از جمله عوارض حاد و مزمن، بیماريهاي عصبی و خونی ، سرطان و اختلال در غدد درونریز و باروري شود. از این رو آگاهی کشاورزان در مورد خصوصیات سموم و رعایت دوره کارنس آنها در زمان ارائه محصولات زراعی به بازار مصرف بسیار مهم و ضروري میباشد. علاوه بر آلودگی محصول زراعی، آلودگی خاك و آب به این آفتکش نیز از مهمترین معضلات محیط زیستی عصر حاضر است Wu - و همکاران،. - 2006 استفاده بیش از حد از آفتکشها در تولید محصولات کشاورزي در محیط زیست باعث بروز پدیده اي به نام بقایاي سموم می گردد که این پدیده به عنوان یک عامل خطر جدي براي سلامتی انسان و آلودگی محیط زیست - آب، خاك و هوا - مطرح می باشد Cengiz - و همکاران، 2005؛ Zawiyah و همکاران، . - 2006
سازمان بهداشت جهانی - WHO - در مورد بقایاي آفتکشها یک"حد آستانه قابل تحمل از باقیمانده سموم" - MRLs - Maximum Residue Limits را به عنوان یک معیار ارائه کرده است . این معیار به صورت غلظت سم بر حسب میلیگرم بر کیلوگرم در وزن میوه و سبزیجات تازه بیان می شود و محصولاتی که غلظت سم آنها بالاتر از این حد باشد غیر قابل مصرف می باشند - Navarro و همکاران، Cengiz - - 2002 و همکاران،Fenoll - - 2005 و همکاران، . - 2006 بررسی غلظت باقیمانده آفتکشها در محصولات کشاورزي و آب، خاك و هوا به عنوان یک اولویت مهم مطرح می باشد و تا کنون تحقیقات زیادي در این زمینه انجام گرفته است. Cengiz - و همکاران،. - 2005 انگور - .Vitis vinifera L - با سطح زیر کشت بسیار وسیع به عنوان یکی از مهمترین محصولات باغبانی در ایران مطرح می باشد. بیماري اسکا یکی از بیماريهاي مهم انگور است که باعث اضمحلال چوب و خشک شدن درخت هاي آلوده به این بیماري می شود. علایم بیماري اسکا به دو صورت مزمن و حاد قابل مشاهده است Chamuris - و همکاران، - 1988 در حالت مزمن علایم درونی به صورت پوسیدگی سفید بافت چوب است که بیشتر بر گیاهان بالغ 10-8 ساله مشاهده می شود.
در این حالت بافت سخت چوب به توده اي پوسیده و اسفنجی به رنگ زرد کرم یا سفید تبدیل می شود. پوسیدگی و تغییر رنگ بافت چوبدر درختان آلوده نتیجه تغییرات فیزیولوژیکی و ساختاري مختلفی مانند ورود آب و هوا به داخل زخم ها و نواحی صدمه دیده و اکسید شدن بافت ها توسط آنزیم تجزیه کننده سلولز و لیگنین قارچ هاي همراه با بیماري اسکا است Dobos - و همکاران، . - 1988 نکروز سلول هاي پارانشیم چوبی به دلیل تولید زهرابه هاي قارچی یا فیتوالکسین هاي گیاهی یا هر دو مورد در گیاهان بیمار می باشد. یکی از مهمترین علایم برگی بیماري اسکا وجود لکه هاي سبز روشن مدور یا نامظم در بین رگبرگ ها در طول حاشیه برگ ها که با تغییر رنگ لکه هاي برگی به زرد، قرمز و قهوه اي، نقوشی شبیه به پوست پلنگ در برگ ایجاد می کند. علایم بیماري اسکا روي حبه ها به صورت نقاط ریز قهوه-
اي سیاه، سبز یا ارغوانی رنگ است که به خال سیاه معروف است که با زیاد شدن تعداد لکه ها در پوست حبه ها ممکن استسطح آن ترك خورده و خشک شوند. شکل حاد بیماري اسکا همراه با خشک شدن ناگهانی کل درخت یا قسمتی از آن در اواسط تابستان است که به آن سکته مو یا - Apoplexy - هم گفته می شود. مطالعات نشان می دهد که بیماري اسکاي مو یک بیماري پیچیده و به دلیل حضور قارچ هایی از قبیل بازیدیومیست ها، آسکومیست ها و هیفومیست ها است. بیماري اسکاي مو در حال حاضر بخش هایی از استان فارس، قزوین و خراسان شمالی را آلوده کرده است Hawksworth - و همکاران، - 2006 به دلیل ماهیت قارچی این بیماري استفاده از قارچ کش ها از جمله بنومیل در کنترل اولیه این بیماري موثر بوده و می تواند از پیشرفت وسیع این بیماري در سطح تاکستان هاي بزرگ جلوگیري کند. به دلیل کاربرد فراوان و تاثیر گذاري قارچ کش بنومیل در تاکستان هاي آلوده به اسکاي مو، هدف این تحقیق بررسی مقادیر این قارچ کش در خاك تاکستان هایی است که با بنومیل سمپاشی شده است.
مواد و روش ها
نمونه هاي خاك از تاکستان هاي آلوده به بیماري اسکاي مو از شهرستان اقلید در استان فارس تهیه شدند. در ابتدا قبل از هر گونه سم پاشی یک سري نمونه خاك به عنوان نمونه شاهد که بدون سم بودند، تهیه شد. در تاکستان بلافاصله بعد از سمپاشی - در ساعت صفر سمپاشی - نمونه ها برداشت شدند و بعد از آن نیز به ترتیب در روزهاي 2،1و...14 به صورت یک روز در میان به مدت 14 روز نمونه برداري خاك انجام شد.. در هر با نمونه برداري تعداد 3 نمونه خاك از پلات هایی با اندازه 50*50 متر مربع برداشت شدند، سپس نمونه هاي خاك در ظروف محتوي یخ سریعا به آزمایشگاه منتقل شد.روش آماده سازي نمونه ها طبق روشShimelis - "QuECHERS"1 و همکاران، - 2007 و - Okihashi و همکاران، - 20005 انجام شد. براي استخراج نمونه ها، تقریبا به میزان 100 گرم از نمونه ها با Mixer کاملا خرد و همگن شدند.
سپس مقدار 10g از این نمونه به دقت وزن شده و با 20ml استونیتریل مخلوط شد و به مدت 5 دقیقه روي shaker قرار داده شد سپس1گرم NaCl و4 گرم MgSO4 به مواد قبلی اضافه گردید و با سرعتrpm ٣٨٠٠ به مدت 10 دقیقه سانتریفیوژ شد. بعد از سانتریفیوژ کردن و جداسازي فاز بالایی مقدار 1/2 گرم Graphite Carbon Black براي جداسازي رنگدانه ها و clean up به مواد قبلی اضافه گردید. بعد از این مرحله مقدار ml٢٠ محلول استونیتریل/ تولوئن با نسبت 3:1 وml١ اتیل استات براي بهبود Recovery به محلول اضافه شد. بعد از این مرحله فاز بالایی از کاغذ صافی عبور داده شد و فاز آلی جدا شده توسط جریان آرامی از گاز نیتروژن تغلیظ شد تا حجم نمونه نهایی آن 1ml شود.
