بخشی از مقاله
چکیده
با عنایت به اینکه انگور یکی از عمده ترین محصولات کشاورزی استان قزوین می باشد، و از مهمترین نهاده های کشاورزی برای افزایش تولید محصول در واحد سطح مصرف صحیح کودهای شیمیایی و آلی بوده لذا به منظور بررسی خصوصیات شیمیایی باغات انگور با هدف تعیین وضعیت تعادل عناصر غذایی آزمایشی در تاکستانهای استان قزوین به اجرا درآمد.
در این تحقیق ابتدا پراکنش نقاط نمونه برداری شده مشخص و تعداد 30 باغ انتخاب گردید، سپس مختصات جغرافیایی نقاط مزبور تعیین گردید و نمونه برداری خاک به صورت مرکب از عمق 0-30 سانتی متری صورت پذیرفت. در آزمایشگاه خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاکه شامل pH، هدایت الکتریکی، درصد آهک، درصد کربن آلی، مقادیر فسفر، پتاسیم، آهن، روی، مس، منگنز و بور تعیین گردید.
نتایج نشان داد که، 58/064 درصد نمونه های خاک در باغات انگور تاکستان دارای 7/5< pH < 8 بوده و 41/93 درصد نمونه ها دارای 8 pH < 8/3 می باشند. 70/96 درصد نمونه های خاک در باغات انگور تاکستان دارای هدایت الکتریکی کمتر از 1 دسی زیمنس بر متر بوده و 29/03 درصد بقیه مقادیر 1-2 دسی زیمنس بر متر می باشند. 29/03 درصد دارای کربنات کلسیم 10 - 15 درصد ، 64/52 درصد دارای کربنات کلسیم 15-20 درصد و 6/45 درصد باغات دارای کربنات کلسیم>20 درصد می باشند. 38/71 درصد باغات دارای کربن آلی کمتر از 0/5 درصد و58/06 درصد دارای کربن آلی 0/5 -1 درصد می باشند، 3/22 درصد از باغات دارای کربن آلی بزرگتر از 1 درصد می باشند. محدوده عناصر غذایی نیز تعیین گردید.
مقدمه
بدون شک در بین فعالیتهای اجرائی و عملی کشاورزی، شناخت عمیق خواص خاک و در رابطه با آن، کاربرد روشهای صحیح افزایش و حفاظت حاصلخیزی از اهداف اصلی و در عین حال مشکل یک تولید زراعی اقتصادی است. پس آشنایی با ویژگیهای خاک موجب افزایش بهره برداری و مدیریت صحیح منابع طبیعی است. بنابراین یکی از راههای افزایش تولید در واحد سطح، شناخت خاکها و استفاده مناسب از اراضی با در نظر گرفتن استعداد ها و پتانسیل آنها است. بطوری که از توان بالقوه اراضی حداکثر استفاده گردد.
خاکهای زیر کشت کلیه تاکستانهای کشور آهکی می باشد. در این خاکها مسئله شوری مطرح نیست. pH ، بیش از 8/7 بوده و درصد کربنات کلسیم بیش از 10درصد است. غالباً به دلیل زیاده روی در مصرف کودهای فسفاته، مصرف ناصحیح کودها - پخش سطحی - ، آهکی بودن خاکهای زیر کشت و بی کربناته بودن آبهای آبیاری، کمبود پتاسیم، منیزیم و کمبود عناصر ریزمغذی بویژه روی، آهن، منگنز و بور عمومیت دارند.
زیادی کودهای نیتروژنه و فسفاته به دلیل حاکمیت فرهنگ ناصحیح مصرف کودهای اوره و فسفات آمونیومی در اکثر باغهای انگور عمومیت داشته و در مقابل غلظت پتاسیم و حتی منیزیم و ریزمغذی ها نیز نامطلوب است. البته غلظت آهن در برگها بالا بوده ولی به دلیل وجود بی کربنات فراوان در آبهای آبیاری تاکستانها، عمدتاً در آوندها بصورت غیر فعال - رسوب - موجود می باشد.
کیلبی - 1999 - در ایالت آریزونای آمریکا وضعیت تغذیه ای تاکستان ها را با استفاده از آنالیز برگی و روش حد بحرانی بررسی کرد و بیان کرد که کمبود سه عنصر نیتروژن، فسفر و آهن در تاکستان ها وجود دارد.
نیاز انگور به عناصر غذایی نسبت به سایر محصولات باغی کمتر است و اگر شرایط خاک و رطوبت مناسب باشد رشد کرده و محصول مناسبی می دهد با این حال انگور نسبت به کمبود ریزمغذیهای بور، آهن، منگنز و روی حساس می باشد . انگور بیشترین نیاز را به پتاسیم داشته ، بنابراین در خاکهایی که مقدار پتاسیم قابل استفاده آنها پایین تر از حد بحرانی باشد، مصرف کودهای پتاسیمی پیشنهاد می گردد
مقدار فسفاتی که انگور به ازای هر 20 تن عملکرد از خاک برداشت می کند فقط 25 کیلوگرم می باشد که در مقایسه با میزان نیتروژن - 170 کیلوگرم - ، پتاسیم 200 - کیلوگرم - مقدار بسیار ناچیزی است. از این رو فسفر از جمله عناصر کم نیاز انگور محسوب می شود
نوع کود مصرفی نیز می تواند در اثربخشی آن بر کمیت و کیفیت انگور تولیدی نقش مهمی ایفا کند، به عنوان مثال تأثیر مثبت کاربرد سولفات آمونیوم به جای اوره در انگور مشاهده شده است - ملکوتی و همایی، . - 1383 سولفات آمونیوم در دراز مدت سبب اصلاح یا تعدیل شرایط آهکی خاک شده، از طرفی نیاز انگور به گوگردرا برطرف می کند. با توجه به سطح کشت نسبتاً زیاد این محصول در کشور که در صورت بهبود کیفیت و افزایش صادرات می تواند ارزآوری خوبی را برای کشور داشته باشد. تداوم انجام تحقیقات بیشتر در این زمینه و همگانی کردن مصرف بهینه کود در تاکستانها بیش از پیش مورد نیاز بوده تا کشمش تولیدی مطابق با استانداردهای بین امللی تهیه و پس از تأمین نیاز داخلی، صادر نیز گردد
نقش تغذیه و عناصر غذایی در بسیاری از محصولات در ایران مطالعه شده است ولی در انگور به نقش تغذیه و عناصر کم مصرف توجه کمتری شده است. یکی از مهمترین عواملی که ویژگیهای کمی و کیفی و باردهی انگور را تحت تأثیر قرار می دهد، تغذیه بهینه می باشد. تغذیه مواد معدنی یک عامل مهم برای افزایش عملکرد و کیفیت انگور است.
نقش مواد معدنی برای انجام فرآیندهای فیزیولوژیکی مختلف در درخت انگور متفاوت است. بیشترین اثر آنها از راه تأثیر بر تقسیم بندی متابولیت های اولیه و ثانویه به دست آمده از فتوسنتز مانند کربوهیدراتها، اسیدهای آمینه، پروتئین ها، تنظیم کننده های رشد و ترکیبات معطر صورت می گیرد.
