بخشی از مقاله
چکیده
ترکیب رایانش ابری و تلهمدیسین، خدمات مراقبتهای بهداشتی ارزانتر و با کیفیت بالاتر را نوید میدهد. از سوی دیگر تلهمدیسین مبتنی بر ابر با چالشهای متعددی رو به رو میباشد، از قبیل قابلیت تعامل، امنیت، حفظ حریم خصوصی و ذخیرهسازی پویا و سازگار . هزینههای پزشکی و رشد روزافزون جمعیت جهان، نیازمند نوآوریهای فناورانه برای ارائه خدمات بهداشتی مؤثر و مقرون به صرفه به هر کسی در هر زمان و هر مکان میباشد.
در دهه گذشته با رشد سریع فناوریهای اطلاعاتی، امکان ارائه خدمات پزشکی از راه دور بر بستر شبکه فراهم شده است. خدمات پزشکی از راه دور در جوامع روستایی یا فاقد مراکز مراقبتهای بهداشتی و برای بیمارانی که نمیتوانند به مراکز ارائهدهنده خدمات سفر کنند یا منتظر خدمات بمانند، مفید میباشد . علاوه بر این، گسترش شبکههای کامپیوتری سبب تغییر رویکرد از پروندههای کاغذی به پروندههای الکترونیک سلامت - EHR - شده است. با این وجود، برای ارائهدهندگان خدمات بهداشتی و درمانی، نگهداری از مراکز دادهایِ1 بزرگ یا زیرساختهای محاسباتی غیرممکن است. بار مالی و فنی، مانع گسترش دستاوردهای فناوری اطلاعات در تلهمدیسین میشود.
رایانش ابری مقیاس پذیری و انعطاف مناسب، خدمات شفاف، پشتیبانی از پرداخت الکترونیک، دسترسی گسترده، و سایر ویژگیها را ارائه میدهد. این الگو، کاربران را از خدمات راحتتر، متنوعتر و کارآمدتری بهرهمند میسازد. ورود تلفنهای همراه هوشمند به عرصه تلهمدیسین مبتنی بر ابر، نویدبخش بکارگیری خدمات فراگیرتر و مقرون به صرفهتر بوده است. اگرچه بسیاری از سیستمهای تله-مدیسین از ویژگیهای رایانش ابری پیشرفته استفاده میکنند، اما تلهمدیسین مبتنی بر ابر مسیر طولانی را برای تکامل پیش روی دارد. کارکردهای بالقوه رایانش ابری در تلهمدیسین بر همگان روشن است، اما بسیاری از مشکلات نیاز به بررسی دارند. این مقاله تصویری از تحقیقات صورت گرفته تاکنون در تلهمدیسین مبتنی بر ابر را ارائه میدهد، مسیرهای تحقیقاتی جدید را شرح داده و برخی از چالشهای موجود را بیان میکند.
کلمات کلیدی: تلهمدیسین، ابر، پرونده الکترونیک سلامت، امنیت، حریم خصوصی.
مقدمه
رشد سریع فنآوریهای اطلاعاتی، تلهمدیسین را مقرون به صرفه و کاربر پسند ساخته، و ارائه خدمات بهداشتی به مناطق دوردست را از طریق شبکه امکانپذیر میسازد. برای تسهیل و حمایت از تلهمدیسین، انواع روشهای محاسباتی مانند رایانش ابری مورد بررسی قرار گرفتهاند. در ابتدا به تعریف مفاهیم اولیه در مبحث تلهمدیسین مبتنی بر ابر میپردازیم: دسترسی و بهرهمندی عادلانه، کیفیت، و بهرهوری در هزینه جزء مسائل کلیدی مربوط به مراقبت تلهمدیسین در سراسر جهان است.
فن آوری اطلاعات و ارتباطات مدرن - ICT - مانند رایانهها، شبکهها و دستگاههای تلفن همراه، که انقلابی در نحوه ارتباط افراد با یکدیگر ایجاد کردهاند، دارای توان بالقوه ای برای رسیدگی به مشکلات سلامتی هستند. در سالهای اخیر تلهمدیسین به عنوان یکی از محصولات جدید فناوری اطلاعات و ارتباطات، گسترش و ارتقا یافته است. گرچه تعریف شفافی از تلهمدیسین وجود ندارد، با این حال سازمان بهداشت جهانی - WHO - اعلام کرده است که تله مدیسین ارائه دهنده مراقبتهای بهداشتی در مسافتهای طولانی، تبادل اطلاعات در جهت تشخیص، درمان و پیشگیری از بیماریها و صدمات، تحقیقات علمی، و آموزش مداوم برای ارائه دهندگان خدمات بهداشتی با استفاده از ICT میباشد.
از مصادیق کاربرد تلهمدیسین می-توان به مشاورهی تخصصی به بیمار از طریق ویدئو کنفرانس، انتقال و ذخیرهسازی تصاویر پزشکی، خدمات بهداشتی الکترونیکی - از جمله پرونده الکترونیک سلامت - ، نظارت بر علائم حیاتی از راه دور ، آموزش مستمر و مراکز تماس پرستاری اشاره کرد . پیشرفتهای اخیر و رواج تکنولوژیهای بیسیم، افزایش چشمگیری در دسترسی به مراقبتهای بهداشتی از طریق تلهمدیسین را موجب گشته است.
با این وجود، برنامههای کاربردی تلهمدیسین سطوح متفاوتی از موفقیت را به دست آوردهاند. در کشورهای کمتر توسعه یافته و در حال توسعه، تلهمدیسین هنوز به طور مداوم در سیستمهای مراقبت بهداشتی و خدمات روزمره مورد استفاده قرار نمیگیرد. مانع عمده در استفاده از تلهمدیسین، هزینههای اولیهی بازدارنده برای بیمارستانها، ارائه دهندگان مراقبتهای بهداشتی و بیماران می باشد. این هزینهها شامل سرمایه گذاری در تجهیزات سخت افزاری، زیرساخت شبکهای گران قیمت، نیازهای نگهداری پیچیده، مهارتهای فنی و آموزش تخصصی هستند.
علاوه بر این، راه حلهای معمول تلهمدیسین، برای یک ارائه دهنده خدمات بهداشتی خاص یا سازمان با مجموعه ای غیرپویا از مشخصات و نیازها طراحی شده است و در نتیجه تغییر مقیاس را در نیازها و برنامه های کاربردی برای آنها مشکل میسازد. بنابراین، ما نیاز به روشهای جایگزین و نوآورانه برای ارائه خدمات تلهمدیسین بصورت قابل دسترس و مقرون به صرفهتر، همانند رایانش ابری داریم.
رایانش ابری
مفهوم پایه رایانش ابری به دهه 1960 باز میگردد، زمانی که جان مک کارتی پیشبینی کرد که "رایانش ممکن است یک روز به عنوان یکی از خدمات عمومی ارائه گردد". اگر چه بحثهای زیادی درباره معنا و مقیاس دقیق رایانش ابری در حال انجام است، یان فاستر و همکارانش ابر را به عنوان یک الگوی محاسباتی تعریف میکنند که مجموعهای از پلتفرمها و خدمات مجازی، مقیاس پذیر به صورت پویا، مدیریت شده، و با امکانات محاسباتی و ذخیره سازی است که برای پاسخگویی به نیازها بر روی بستر اینترنت قرار گرفته است .
رایانش ابری منجر به تغییرات چشمگیری در مدلهای کسب و کار شده است که هدف از آن ارائه خدمات انعطاف پذیر به شیوه ای شفاف برای کاربران میباشد. به طور خاص، رایانش ابری، خدمات مورد تقاضا، انعطاف پذیری، دسترسی به شبکه گسترده و اشتراک منابع را فراهم میکند. رایانش ابری یک راه حل انعطاف پذیر برای پاسخگویی به درخواستهای کاربران در زمینههای مختلف فراهم میکند . اصطلاح همه چیز به عنوان یک سرویس - XaaS - اخیرا به دایره لغات ما افزوده شده است، بطوری که X تعدادی از خدمات ارائه شده از طریق اینترنت است.
نرم افزار به عنوان یک سرویس ، پلت فرم به عنوان یک سرویس و زیرساخت به عنوان یک سرویس ، شناخته شدهترین و مقبولترین مدلهای سرویس هستند، اما نمونههای دیگر شامل ارتباط به عنوان سرویس ، پایگاه داده به عنوان یک سرویس ، امنیت به عنوان یک سرویس ، مدیریت هویت به عنوان یک سرویس و دسکتاپ به عنوان یک سرویس نیز هماکنون مورد استفاده قرار میگیرند.
پرونده سلامت الکترونیک
به عنوان یک جزء حیاتی از سیستمهای مراقبتهای بهداشتی کنونی، پروندههای الکترونیک سلامت به طور گسترده مورد مطالعه قرار گرفتهاند. پروندههای الکترونیک سلامت دارای مزیتهای قابل توجهی نسبت به پروندههای کاغذی معمول از لحاظ بهرهوری، هزینه و حریم خصوصی بیمار هستند. اخیرا تلاشهای قانونی دولتها سبب توجه بیشتر نسبت به پرونده الکترونیک سلامت شده است. پروندههای الکترونیک سلامت معمولا به شیوه مشتری خدمتگزار1 اجرا میشوند و به نصب یک سرور اختصاصی در دفتر پزشک یا یک سرور خوشهای 2 متمرکز در مرکز داده بیمارستان نیاز دارند.
متاسفانه، هزینه و تخصص قابل توجهی برای پیادهسازی و نگهداری چنین سیستمهایی مورد نیاز است که این امر مانعی بر سر پذیرش چنین سیستمهایی میباشد. این مانع حتی برای ارائه دهندگان خدمات در مقیاس کوچک مانند اکثر متخصصان مراقبتهای بهداشتی فعلی و پزشکان مناطق روستایی، چشمگیرتر است. براساس یک نظرسنجی اخیر، حتی در کشور پیشرفتهای مانند امریکا، تنها 17 درصد از پزشکان از یک سیستم ثبت الکترونیکی کارآمد استفاده میکنند.
رایانش ابری مقیاس پذیری، انعطاف، چابکی، و بهرهوری در هزینهها را به ارمغان میآورد و آن را برای ارائه خدمات IT مرتبط با مراقبت سلامت سازگار میسازد. در سیستمهای پرونده الکترونیک سلامت مبتنی بر ابر، یک برنامهی تحت وب به افراد اجازه دسترسی، مدیریت و به اشتراک گذاری اطلاعات بهداشتی را با توجه به سطح مجوز و هویت احراز شدهی آنها میدهد. اطلاعات مختلف، مانند مشخصات فردی، تاریخچه پزشکی، عادات روزمره، نتایج آزمایش و داروهای تجویز شده میتواند به طور کارآمدی نگهداری شود. با توجه به ماهیت حساس این گونه دادهها، برنامههای پرونده الکترونیک سلامت تمهیدات سختگیرانه ای را بر راهکارهای مبتنی بر ابر ، مانند اشتراک گذاری دادهها به صورت ایمن و کارآمد در بین چند بخش متفاوت، اعمال میکنند.
پرونده الکترونیک سلامت مبتنی بر ابر در سالهای اخیر توجهات شایانی را در سراسر جهان به خود جلب کرده است. سازمانهای دولتی در کشورهای مختلف، تلاشهای بی وقفهای را برای ترویج، پذیرش و تبلیغ پرونده الکترونیک سلامت به کار بستهاند. این سازمانها بر پیشنهاد و اجرای استانداردهای جدید از جمله استانداردهای بین المللی تبادل اطلاعات پزشکی سطح هفتم سلامت - HL7 - جهت تسهیل همکاری و امنیت اطلاعات بهداشتی، تمرکز میکنند. با توجه به محدودیتهای تبادلی و امنیتی، هیچ یک از مراکز توسعه دهنده نمیتوانند یک راه حل جامع و غالب برای بیمارستانها و نیز کلینیکهای سرپایی کوچکتر ارائه دهند.
علاوه بر این، به دلیل کاهش چشمگیر هزینهها به واسطه پرونده الکترونیک سلامت مبتنی بر ابر، بسیاری از شرکتهای تجاری و فنی در حوزهی پرونده الکترونیک سلامت، رایانش ابری را به عنوان گزینه ارزانتر مورد استفاده قرار دادهاند.
