بخشی از مقاله
چکیده
اقتصاد دانشمحور یا اقتصاد داناییمحور، اقتصادي است که مستقیماً براساس تولید، توزیع و مصرف دانایی و اطلاعات قرار گرفته باشد. در اقتصاد دانش محور، محرك اصلی رشد، ایجاد ثروت و اشتغال در تمامی رشته فعالیتهاست. به نحوي که در سال هاي اخیر بسیاري از نهادها و سازمانها دانایی را به عنوان عامل تولید شناسایی کرده و ارزیابی نقش دانایی در رقابتهاي جهانی را دستور کار خود قرار داده اند. هنگامی دانایی در اقتصاد مؤثر است که به کار رود. به عبارت دیگر دانایی زمانی به ظرفیت کامل خود میرسد که بتواند ارزش اقتصادي ایجاد کند و این زمانی است که در محصولات، رویههاي سازمانی و فرآیندها وارد شده و درونی شود.
114 وضعیت علوم انسانی در ایران معاصر
افراد ایجاد میگردد. بدین لحاظ سرمایه انسانی عنصري بسیار اساسی و ارزشمند در اقتصاد دانایی محور محسوب میشود. به منظور ایجاد سرمایه انسانی مناسب، سرمایهگذاري در آموزش علوم، تحقیق و توسعه ضروري است. باید توجه داشت که نیروي انسانی مناسب در اقتصاد دانش محور، فردي است که بر اساس نیازهاي بازار آموزش دیده باشد. لذا با توجه به اینکه نقش آموزش عالی در راهبرد توسعه مبتنی بر دانش، کلیدي و محوري است و آموزش عالی میتواند به عنوان موتور محرك توسعه عمل نماید؛ ضروري است نهاد متولی آموزش عالی با توجه به شاخصهاي اقتصاد دانایی محور در جهت برنامهریزي به منظور ایجاد اشتغال مولد و مؤثر براي نیروي انسانی فرهیخته جوان کشور گام بردارد. مقاله حاضر نیز در همین باره به بررسی تحلیلی نقش و جایگاه اقتصاد دانش محور در آموزش عالی و اشتغال با توجه به چالشها، فرصتها و چشم اندازهاي آینده پرداخته است.
اقتصاد دانش محور1
توجه به نقش دانش در اقتصاد و رشد اقتصادي موضوع جدیدي نیست، به نحوي که آدام اسمیت در قرن نوزدهم به نقش تخصص در تولید و اقتصاد توجه داشته و فردریک لیست تأکید کرده است که خلق و توزیع دانش به بهبود کارآیی در اقتصاد کمک می کند. طرفداران شومپیتر نظیر هیرشمن، گالبرایت و گودوین به نقش ابداع و نوآوري در پویایی اقتصاد توجه خاص داشته و رومر و گروسمن نیز با عرضه نظریه جدید در زمینه سرمایه انسانی، براي علم و دانش در رشد بلند مدت اقتصادي نقش عمده اي قائل شده اند . - Clarke, 2001: 1 -
اصطلاح اقتصاد دانش محور اولین بار سازمان اقتصادي کشورهاي در حال توسعه2 مطرح کرد، و گویاي نقش مهم دانش و فناوري در جریان اقتصاد دو دهه است و میتوان گفت که حداقل به دو ویژگی اقتصاد نوین اشاره می کند - Ibid :2 - اول آنکه در اقتصاد دانش محور، دانش از نظر کمی و کیفی با اهمیتتر از گذشته هاست. دوم آنکه کاربرد فناوري اطلاعات و ارتباطات عامل محرکه اقتصاد جدید است.
طبق تعریف سازمان اقتصادي کشورهاي در حال توسعه، اقتصاد دانش محور، اقتصادي است که بر اساس تولید، توزیع و کاربرد دانش و اطلاعات شکل گرفته و به سرمایهگذاري در دانش و صنایع دانش محور توجه خاص میشود. چنین سرمایه گذاري عبارت است از مجموع هزینه هاي انجام شده در تحقیق و توسعه تحصیلات عالی و نرم افزارها به عبارت دیگر سرمایه گذاري در دانش، به معناي هزینه فعالیت هایی که سبب ارتقا سطح دانش موجود و یا کسب و اشاعه دانش جدید می شود. - Ibid -
