بخشی از مقاله
در چند دهه اخیر ظهور گروه نوشهرگرایی و ارائه دیدگاه های متفاوتی مانند توسعه سنتی محلات، توسعه مبتنی بر حمل و نقل عمومی، دهکده های شهری و رشد هوشمند توجه بسیاری از صاحب نظران را به خود جلب نموده است. اعضای این کنگره مانند جنبش مدرن خود را متعهد به یک منشور نموده اند و در آن سطوح مختلفی - از منطقه کلان شهری تا یک ساختمان- را هدف طراحی و سیاست گذاری های خود قرار داده اند. در این میان رویکرد توسعه محلات سنتی با اعتقاد بر اینکه مشکل بسیاری از شهرهای آمریکایی از دست دادن محلات سنتی است، اقدام به بازتولید و استخراج اصول محلات سنتی کرده است.
بانیان اصلی این رویکرد - آندره دوانی و پلاتر زیبرک - معتقدند که اتومبیل محوری و پراکنده رویی ریشه بسیاری از مشکلات است. لذا اصولی که آن ها بیان می دارند مانند پیاده محوری، تنوعی از وسایل حمل و نقل عمومی، توسعه فشرده و ... همه در راستای مقابله با این پدیده است. آرمان این رویکرد دستیابی به محله ای است خودبسنده که ساکنین در آن کار و زندگی می کنند و اکثر سفرهای خود را با وسایل حمل و نقل عمومی یا به صورت پیاده انجام می دهند.
اگرچه رویایی که این نهضت در ذهن افراد ساخته است بسیار دلپذیر و زیبا بوده اما اثبات اینکه در واقعیت نیز به همان دلپذیری خواهد بود امری است که هنوز به بوته آزمایش گذاشته نشده است. بنظر می رسد اینکه در یک پکیج کامل بتوان از منطقه تا محله را طراحی نمود بسیار دور از ذهن است. حتی اگر چنین اتفاقی بیفتد تعدد چنین محلاتی با ویژگی های کاملاً از پیش تعیین شده و استفاده از مدول های مشخص بسیار تک بعدی است و صرفاً به سلیقه و احتیاجات گروهی خاص پاسخ داده شده است. در این مقاله در ابتدای امر به بررسی رویکرد نوشهر گرایی به صورت اجمالی پرداخته شده است و سپس مفهوم توسعه سنتی محلات و اصول و اهداف آن ارائه شده اند. در نهایت مزایا و چالش هایی که برای این رویکرد متصور است بیان شده است.
مقدمه
پس از سردرگمی های بسیار ناشی از دوران پست مدرن و گروه هایی که صرفاً دست به انتقاد از شرایط به وجود آمده ناشی از ساخت و سازهای مدرن می زدند، نوشهرگرایان جرئت این را داشتند که انتقادات خود را به راه حلی پیوند دهند تا جامعه حرفه ای بتواند مطلوب آن ها را ببیند. این حرکت نو باعث شد تا بسیاری آن ها را تحسین نمایند. توسعه سنتی محله نیز بخشی از این جنبش به حساب می آید که هدف بازتولید محلات سنتی را در ذهن خود می پروراند.
محلات سنتی که اکنون به خاطره ها پیوسته اند و به جای آن پراکنده رویی ها و توسعه برون زا اتفاق افتاده است. در کشور ما نیز این رخداد به موازات بسیاری کشورهای دیگر اتفاق افتاده است و دستاوردهای چند صد ساله در عرض کمتر از یک نیم سده از میان رفته است. برای خروج از این بحران رویکرد توسعه سنتی محلات پیشنهادی ارائه می دهد که برخی از آن ها برای کاربست در شرایط فعلی کشور ما - پس از بومی سازی و استخراج الگوهای سنتی - می تواند مفید باشد. به این منظور پیش از انجام چنین استخراجی باید این رویکرد، معایب و مزایای آن را به دقت بازشناسی کرد تا از تکرار اشتباه های تاریخی جلوگیری شود.
شکل گیری رویکرد نوشهرگرایی
آن چه ما به عنوان نوشهرگرایی می شناسیم با مجموعه ای قابل توجه از گفتگوهایی که هدف شان تغییر نظام مند قوانین توسعه ساخت و ساز در آمریکای شمالی بود، شروع شد. در اکتبر 1993، اولین همایش در الکساندریا واقع در ویرجینیا برگزار شد تا کارهای در دست انجام، مطرح و پیرامون مباحث مختلف آن گفتگو شود. دل مشغولی اصلی شرکت کنندگان بی مکانی حومه های مدرن، نابودی شهرهای مرکزی، افزایش تبعیض نژادی و تبعیض در سطح درآمد ها در جوامع محلی بود. چالش های مربوط به رشد کودکان در اقتصادی که مستلزم دو درآمد برای هر خانوار بود و آسیب های وارد بر محیط زیست که ناشی از توسعه ای که برای تمام فعالیت های روزمره به خودرو اتکا داشت، نیز از جمله ی این دل مشغولی ها بود.
خوشبختانه آن ها تنها به بیان مشکلات نپرداختند، بلکه نمونه هایی را جستجو کردند که مسیر دیگری را نشان داد. در پایان سال 1993، مشخص شد که این مباحث برای بسیاری از افراد دیگر نیز جلب توجه کرده است. شش معمار در پیش روی این جنبش در حال ظهور قرار داشتند. پیتر کلتورپ ، آندره دوانی، الیزابت مول ، الیزابت پلاتر زیبرک ، استفانوس پلاتوس زویدس و دانیل سولومون که به عنوان یک سازمان غیر انتفاعی و به دفاع از اصول نوشهرگرایی و ایجاد تحولی بزرگ در شیوه آفرینش جوامع محلی گردهم آمدند. - ارندت 1387، ص - 2
به سخن دیگر نوشهرگرایی، شهرگرایی نوین، شهرگرایی جدید و ... حاصل چاره اندیشی این شهرسازان برای غلبه بر رشد پراکنده و پاشیدگی شهرهای آمریکا می باشد. این رویکرد واکنشی نسبت به پراکندگی شهری است و یک راه موثر برای مقابله با جوامع وابسته به اتومبیل است که در آن هر سفری با ماشین انجام می شود. این تئوری با تاکید بر خصوصیات کالبدی سنتی در پی نیل به درس هایی از شهرگرایی سنتی برای یافتن راه حل هایی در پاسخ به دغدغه های منطقه ای و شهری معاصر است. - کتابچی،1391؛ص - 6
در طرح این پیشنهاد، به احیای انگاره های برنامه ریزی شهری که در اوایل قرن بیستم شکل گرفتند، اما برای پاسخ گویی به الگوهای زندگی مدرن انطباق یافته اند به شدت اتکا می شود. شهرگرایی جدید جذابیتش را از اولویت زندگی برای عموم مردم در شهرهای کوچک، به دست آورده است. براساس تحقیق گالاپ در 1989 که در نیویورک تایمز به چاپ رسیده است، %34 سوال شوندگان ترجیح می داده اند که در یک شهر کوچک زندگی کنند، %24 حومه را ترجیح می دادند، %22 مزرعه و %19 شهر بزرگ - در کریگر و لنترس، . - 1991 در توجه به شهرهای کوچک بنابراین شهرگرایی جدید مشغول پاسخ گویی به تقاضای کنونی ست. هم چنین بر پایه ی نوستالژی به رویای آمریکایی است و بدین ترتیب، »نشان دهنده ی کشف دوباره سنت های معماری و برنامه ریزی ست که به مساعدترین جا برای زندگی و به یاد ماندنی ترین اجتماع ها و محله ها در آمریکا شکل داده اند.
