بخشی از مقاله
چکیده
در حال حاضر، رشد جمعیت در کشور به یکی از چالش هاي شهرسازي و معماري تبدیل شده است. این چالش خود را در قالب افزایش تقاضاي مسکن و به تبع آن افزایش قیمت زمین و مسکن، بروز داده است. لذا توسعه شهرها با ساختمان هاي متراکم جهت پاسخگویی به این رشد جمعیت اجتناب ناپذیر است. اما نکته این است که با چه رویکردي باید به توسعه شهرها بیاندیشیم تا علاوه بر پاسخگویی به نیاز امروز، به شاخصه هاي فرهنگی و اجتماعی ایران آسیبی وارد نکند. پژوهش حاضر بر اساس مطالعات کیفی کتابخانه اي و به شکل تفسیري انجام شده و پس از تفهیم مفاهیم توسعه پایدار، به ارائه راهکاري براي افزایش جمعیت پرداخته و در پایان به این نتیجه رسیده است که الگوي مناسب براي ساختمانهاي متراکم، صرفاً ساختمانهاي متراکم چند طبقه کوتاه مرتبه می باشد که طبقات آن صرفاً 4 یا 5 طبقه محدود می گردد.
واژههاي کلیدي: جمعیت، توسعه پایدار، ساختمان هاي متراکم، شهر
-1 مقدمه
از آنجا که شهرها بخش عظیمی از جمعیت دنیا را در خود جاي دادهاند و این جمعیت در آینده روبه فزونی است، همچنین عامل اصلی توسعه فرهنگی و اقتصادي کشورها در واقع شهرها به شمار میآیند و بهدلیل رشد و گسترش بیوقفه و روزافزون جمعیت شهرهاي بزرگ که عواملی ازجمله مهاجرت مردم از روستاها و شهرهاي کوچک و همچنین رشد موالید و کاهش میزان مرگومیر باعث این امر است، توجه به توسعه شهرهاي بزرگ اهمیت زیادي پیدا کرده است ولی آنچه در اینجا مسئله اصلی و قابل تامل است، این است که توسعه این شهرها چگونه و به چه صورتی باید صورت گیرد که نیازهاي آیندگان را تأمین کند و با اصول بومی منطقه مطابقت داشته باشد.
از طرف دیگر، اصل پنجاهم قانون اساسی جمهوري اسلامی ایران چنین میگوید: »در جمهوري اسلامی ، حفاظت از محیط زیست که نسل امروز و نسلهاي بعد باید در آن حیات اجتماعی رو به رشدي داشته باشند ، وظیفه عمومی تلقی می گردد. از این رو فعالیتهاي اقتصادي و غیر آن که با آلودگی محیط زیست یا تخریب غیر قابل جبران آن ملازمه پیدا کند، ممنوع است.« بنابراین با چالش جدي در این بحث مواجه هستیم و راهکارهایی که براي پاسخگویی به افزایش جمعیت در حوزه ساختمان ارائه میشود باید مغایر با اصل پنجاه قانون اساسی نباشد لذا براي محقق شدن این مهم، ما رویکرد توسعه پایدار را برگزیده ایم.
-2 توسعه پایدار
دهخدا پایداري را به معناي بادوام، ماندنی آورده است - دهخدا، 1377، . - 47 واژه پایدار امروزه به طور گسترده ایی به منظور توصیف جهانی که در آن نظام هاي انسانی و طبیعی تواما بتوانند تا آینده اي دور ادامه حیات دهند، به کار گرفته می شود. توسعه پایدار به معنی ارائه راه حل هایی در مقابل الگوهاي فانی کالبدي، اجتماعی، اقتصادي و توسعه می باشند که بتواند از بروز مسائلی همچون نابودي منابع طبیعی، تخریب سامانه هاي زیستی، آلودگی جهان و تغییر اقلیم، افزایش بی رویه جمعیت، بی عدالتی و پایین آمدن کیفیت زندگی انسانها ي حال و آینده جلوگیري کند.»یکی از ایدههاي نسبتا جدید که در مباحث معماري و شهرسازي مطرح شده، نظریه توسعهپایدار میباشد.توسعهپایدار توسعهاي است که نیازهاي حال انسان را با توجه به توانایی نسل آینده در دریافت نیازهایش مدنظر دارد - «بیانیه کمیسیون جهانی محیط زیست و توسعه آینده، . - 1987 در این تعریف کلمه »توسعه« داراي مفهوم گسترده ایی است و نمی تواند به یک محدوده خاص محدود شود. چرا که درباره همه کس و همه چیز این دنیا صدق می کند. هم زمان حال و هم آینده. ثانیا هدف توسعه تداوم توسعه است .
این تعریف داراي دو مفهوم می باشد.
الف - مفهوم نیازها : شروطی براي برقرار کردن یک استاندارد قابل قبول زندگی براي عموم مردم.
ب - مفهوم محدودیتها : محدودیتهاي ظرفیتی محیط براي برطرف کردن نیازهاي حال و آینده.
به منظور دستیابی به توسعه پایدار راهبردها و اصول چهار گانه زیر باید رعایت شود:
-1 به کارگیري و پایدار ساختن مصرف منابع تجدید پذیر
-2 بهینه سازي و ممیزي استفاده از منابع تجدید ناپذیر و به حداقل رساندن منابع طبیعی به تناسبی که کمتر از رشد طبیعی آنها باشد.
-3 حداقل تولید ضایعات و آلودگی هاي قابل جذب در مقیاس ظرفیت محیطی محلی و جهانی باشد.
-4 تامین نیازهاي پایه ایی انسان و اجتماع و ایجاد محیطی سالم براي نسلهاي آینده.
